گابریل گورکیان
گابریل گورکیان | |
|---|---|
 | |
| زادهٔ | ۲۱ نوامبر ۱۸۹۲[۱] |
| درگذشت | ۲۹ اکتبر ۱۹۷۰ (۷۷ سال)[۳] |
| شناخته‌شده برای | از پایه‌گذاران معماری نوین در ایران[۵] |
| همسر | Henriette-Aimee[۶] |
| والدین | Simon و[۷] |
گابریل گِورِکیان (ارمنی: Գաբրիել Գևրեկյան (Գևերեկյան) فرانسوی: Gabriel Guévrékian)، (زادهٔ ۲۱ نوامبر ۱۸۹۲ - درگذشتهٔ ۲۹ اکتبر ۱۹۷۰) معمار ارمنی‌تبار و از پایه‌گذاران معماری نوین در ایران بود. گورکیان دانش‌آموختهٔ دانشگاه معماری و هنرهای کاربردی وین بود. او ساختمان‌ها، فضای داخلی و باغ‌های گوناگونی را طراحی کرده است و در دانشگاه ایلینوی به آموزش معماری پرداخته بود. او در اروپا، ایران و ایالات متحده آمریکا کار کرده است.
زندگینامه
[ویرایش]گابریل گورکیان در سال ۱۹۰۰ میلادی (۱۲۷۹ خورشیدی) در شهر کنستانتینوپل به دنیا آمد.[۵][۸] در همان سال نیز خانوادهٔ وی به ایران مهاجرت کرد.[۸]
بلافاصله پس از تولد به همراه خانواده اش به ایران مهاجرات کرده و تابعیت ایرانی داشت،[۵] نه تنها در ایران بلکه در اروپا و ایالات متحده آمریکا نیز معمار شناخته شده‌ای بود.[۵]
وی پس از طی تحصیلات ابتدایی در تهران،[۸] در سن ده سالگی برای ادامهٔ تحصیل به وین فرستاده شد[۸] و پس از چندی وارد مدرسهٔ معماری آکادمی هنرهای کاربردی وین شد.[۵][۸] در آن هنگام اتریش یکی از مراکز فعال نوآوری در معماری بود و طبعاً جریانات هنری یادشده و آشنایی با معماران پیشرو تأثیر زیادی بر او بجا گذاشتند.[۸]
گورکیان پس از فارغ‌التحصیلی در سال ۱۹۲۲ (۱۳۰۱) و مسافرت به چند کشور اروپایی، در پاریس اقامت گزید[۸] و به حرفهٔ معماری پرداخت.[۹] وی به زودی جزء سرشناسان هنری درآمد به نحوی که از سال ۱۳۰۲ (۱۹۲۳) منتقدان نام او را همراه با معروف‌ترین معماران مانند لوکوربزیه و با ذکر عباراتی همچون «پیشگامان هنر معماری مدرن» آوردند.[۸] در سال ۱۹۲۳ تعدادی از آثار گورکیان در سالن پاییزه پاریس در کنار آثار معمارانی با شهرت جهانی مانند لکوربوزیه به نمایش درآمد.[۱۰]
وی همچنین در دوره‌های مختلف «کنگرهٔ بین‌المللی معماری مدرن CIAM که از سال ۱۹۲۸(۱۳۰۷) به‌طور سالانه تشکیل می‌شد[۸] و قطعاً مهم‌ترین و بنام‌ترین همایش معماران سدهٔ بیستم بود، شرکت فعالانه داشت به طوری که در نخستین کنگره سمت دبیری جلسات برعهده او بود.[۵][۸]
گورکیان در سال ۱۹۳۳ (۱۳۱۲) به ایران بازگشت.[۵][۸] و طی ۴ سال اقامت در تهران، علاوه بریاست دفتر معماری شهرداری تهران،[۵][۸] از سوی علی اکبر داور به عنوان رئیس دفتر فنی وزارت دارایی جهت نظارت بر کلیهٔ عملیات اجرایی بناهای دولتی در تهران منصوب شد. گِورِکیان در طول چهار سال کوتاه ولی پرثمر حدود بیست و پنج بنا که طرح تقریباً همهٔ آنها بر اساس اصول جنبش نوگرایی در معماری ریخته شده بود بنا کرد. او پس از ورود به ایران الگوی ساختمان تئاتر دولتی را که به سبک نوگرایانه طراحی کرده بود تکمیل کرد (الگوی ۱۹۳۳م) و یک سال بعد طرح چند قسمتی و گستردهٔ مجتمع وزارت امور خارجه را ارائه داد (طرح‌های ۱۹۳۴ و ۱۹۳۶ که هرگز به مرحلهٔ اجرا در نیامدند).[۱۱] ساختمان هفت طبقهٔ وزارت صنایع با پایه‌های زیبای بتنی و نمای چشمگیر با دهانه‌های افقی در سال ۱۹۳۶م با طراحی گِورِکیان بنا گردید. طرح اولیهٔ گِورِکیان برای ساختمان وزارت دادگستری (طرح ۱۹۳۷م) باعث بحث‌های شدیدی در خصوص اصول پیش گامانهٔ او و خواست مقامات حکومتی در جهت ایجاد ظاهری ترجیحاً نئوکلاسیک شد. نقش برجسته‌های برگرفته از آثار ساسانیان برروی نمای ساده، با طرح نوگرا و بنای متقارن این ساختمان که با دو حیاط احاطه شده نمی‌توانسته مطابق ذائقهٔ گِورِکیان بوده باشد.[۱۲]
گِورِکیان در طی هر سال از فعالیتش در ایران یک ساختمان ویلایی طراحی و بنا کرد، ویلای پناهی (۱۹۳۴م)، ویلای سیاسی(۱۹۳۵م)، ویلای ملک اصلانی(۱۹۳۵م)، ویلای خسروانی(۱۹۳۶م) و ویلای فیروز (۱۹۳۷م) از آن جمله طرح‌ها هستند.[۱۳]
پس از سال ۱۹۳۷ (۱۳۱۶) گابریل گورکیان مدتی در انگلستان و پس از آن در فرانسه اقامت و فعالیت داشت.[۱۴] در سال ۱۹۴۴ (۱۳۲۲) به آمریکا رفت[۱۴] و علاوه بر طراحی معماری در دانشگاه ایلینوی به تدریس پرداخت.[۵][۱۴]
وی در سال ۱۹۷۰ (۱۳۴۹) درگذشت.[۵]
دربارهٔ آثار او چندین کتاب در کشورهای اروپایی و آمریکا منتشر شده‌اند.[۱۴]
سمت‌ها
[ویرایش]- ریاست دفتر معماری شهرداری تهران از ۱۹۳۳ (۱۳۱۲) به مدت چهار سال
- دبیری همایش بین‌المللی معماری مدرن (CIAM)
- تدریس در دانشگاه ایلینوی آمریکا
آثار
[ویرایش]
وی در ایران تعداد قابل ملاحظه ای ویلای مسکونی و ساختمان‌های عمومی و اداری طراحی کرد که اهم آنها به شرح زیر است:[۵][۸][۱۵]
- طرح کاخ دادگستری تهران
- ساختمان ۷ وزارت امور خارجه (کاخ شهربانی پیشین)
- طرح ساختمان وزارت صنایع
- طرح باشگاه افسران (که پس از رفتن وی با نظارت وارطان به اتمام رسید)
- آمفی تئاتر مدرسهٔ نظام
- طرح ساختمان وزارت امورخارجه
- ویلای‌های آقایان پناهی، سیاسی، خسروانی، نظام مافی، ملک اصلانی و فیروز
تعدادی از این آثار در همان سال‌ها در مجلات معتبر معماری از جمله A.A. و مجله هنر و دکوراسیون فرانسه به چاپ رسیده‌اند.[۸]
یادداشت
[ویرایش]جستارهای وابسته
[ویرایش]منابع
[ویرایش]- ↑ , 'Gabriel Guevrekian - Architekturzentrum Wien'.
- ↑ , 'Gabriel Guevrekian - Architekturzentrum Wien'.
- ↑ , 'Gabriel Guevrekian - Architekturzentrum Wien'.
- ↑ , 'Gabriel Guevrekian - Architekturzentrum Wien'.
- ↑ ۵٫۰۰ ۵٫۰۱ ۵٫۰۲ ۵٫۰۳ ۵٫۰۴ ۵٫۰۵ ۵٫۰۶ ۵٫۰۷ ۵٫۰۸ ۵٫۰۹ ۵٫۱۰ فصلنامه فرهنگی پیمان، چهره‌های معرفی شده در نمایشگاه هنرمندان ارمنی ایران.
- ↑ , 'Gabriel Guevrekian - Architekturzentrum Wien '.
- ↑ , 'Gabriel Guevrekian - Architekturzentrum Wien'.
- ↑ ۸٫۰۰ ۸٫۰۱ ۸٫۰۲ ۸٫۰۳ ۸٫۰۴ ۸٫۰۵ ۸٫۰۶ ۸٫۰۷ ۸٫۰۸ ۸٫۰۹ ۸٫۱۰ ۸٫۱۱ ۸٫۱۲ ۸٫۱۳ لازاریان، دانشنامه ایرانیان ارمنی، ۲۶۸.
- ↑ لازاریان، دانشنامه ایرانیان ارمنی، ۲۶۸.
- ↑ -، آغاز مدرنیسم در معماری تهران.
- ↑ تالین گریگور، نوگرایی، معماری و میراث ملی در بنای ایران عهد پهلوی، 64.
- ↑ تالین گریگور، نوگرایی، معماری و میراث ملی در بنای ایران عهد پهلوی، 68.
- ↑ تالین گریگور، نوگرایی، معماری و میراث ملی در بنای ایران عهد پهلوی، 81.
- ↑ ۱۴٫۰ ۱۴٫۱ ۱۴٫۲ ۱۴٫۳ لازاریان، دانشنامه ایرانیان ارمنی، ۲۶۹.
- ↑ سعدی، زندگینامه سه معمار ایرانی.
- فارسی
- لازاریان، ژانت د (۱۳۸۲). «معماران». دانشنامه ایرانیان ارمنی. تهران: انتشارات هیرمند. صص. ۲۶۸–۶۹. شابک ۹۶۴-۶۹۷۴-۵۰-۳.
- داویدیان، کارینه (۱۳۸۲). «نمایشگاه سه معمار ایرانی ارمنی در ایروان». فصلنامه فرهنگی پیمان (۲۵): ۱۲۹ - ۱۳۷.
- سعدی، سینا (۲۰۰۲). «زندگینامه سه معمار ایرانی». بی‌بی‌سی فارسی. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۶ نوامبر ۲۰۱۵. دریافت‌شده در ۱۰ نوامبر ۲۰۱۸.
- فرزاد، رامتین (۱۳۸۶). «یادگار معماران مسیحی». همشهری آنلاین. دریافت‌شده در ۱۰ نوامبر ۲۰۱۸.
- نرسیسیانس، امیلیا؛ لوکس، آرمان (۱۳۸۸). «نقش جامعه ایرانیان ارمنی در ظهور معماری مدرن شهر تهران». مطالعات اجتماعی ایران (۶): ۱۲۳ تا ۱۳۷.
- «چهره‌های معرفی شده در نمایشگاه هنرمندان ارمنی ایران». فصلنامه فرهنگی پیمان. سال هفدهم (۶۴). ۱۳۹۲. دریافت‌شده در ۱۰ نوامبر ۲۰۱۸.
- «موزه هنرهای سنتی و صنایع دستی (عمارت دارایی)». اداره کل میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۲ نوامبر ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۱۰ نوامبر ۲۰۱۸.
- «تحقیق معماری: ریشه‌های معماری مدرن». پارامتر
|پیوند=ناموجود یا خالی (کمک); پارامتر|تاریخ بازیابی=نیاز به وارد کردن|پیوند=دارد (کمک) - «آغاز مدرنیسم در معماری تهران». تبیان. ۱۳۹۱. دریافت‌شده در ۱۰ نوامبر ۲۰۱۸.
- «آثار معماران ارمنی در ایران». پیام پرس. پارامتر
|پیوند=ناموجود یا خالی (کمک); پارامتر|تاریخ بازیابی=نیاز به وارد کردن|پیوند=دارد (کمک)
- انگلیسی
- Marefat, Mina (2002). GUEVREKIAN, GABRIEL.
- "Gabriel Guevrekian - Architekturzentrum Wien". http://www.architektenlexikon.at/de/193.htm.
{{cite web}}: External link in|website=|url=(help) - Treib, Marc. [https://books.google.com/books?id=90wDdamk34IC&lpg=PA95&ots=nmAv0jWVGw&dq=jardin%20d%27eau%201925&pg=PA95#v=onepage&q=jardin%20d%27eau%201925&f=false
- http://www2.culture.gouv.fr/documentation/memoire/HTML/IVR11/IA00079749/index.htm Modern Landscape Architecture: A Critical Review].
{{cite book}}: Check|url=value (help); line feed character in|url=at position 150 (help) - Hunt, John Dixon; Conan, Michel. Tradition and Innovation in French Garden Art: Chapters of a New History.
پیوند به بیرون
[ویرایش]- "آثار گورکیان در دانشگاه ایلینوی".
- Discreet Austerity "یادداشت‌هایی بر باغ‌های گابریل گورکیان".
{{cite web}}: Check|url=value (help) - "زندگی‌های متعدد گابریل گورکیان".
- "باغ کوبیستی".
جستارهای وابسته
[ویرایش]
| عمومی | |
|---|---|
| کتابخانه‌های ملی | |
| نهادهای پژوهش هنری | |
| سایر | |
- ارمنستانیهای مهاجرتکرده به ایالات متحده آمریکا
- ارمنستانیهای مهاجرتکرده به فرانسه
- ارمنیان اهل عثمانی
- ارمنی‌های اهل استانبول
- استادان دانشگاه ایلینوی در اوربانا شامپاین
- اعضای کنگره بین‌المللی معماری مدرن
- افراد ایرانی ارمنی‌تبار
- اهالی قسطنطنیه
- ایرانیتبارهای مهاجرتکرده به فرانسه
- ایرانیهای مهاجرتکرده به اتریش
- درگذشتگان ۱۳۴۹
- درگذشتگان ۱۹۷۰ (میلادی)
- دور از وطنهای ارمنی‌تبار ساکن ایران
- دور از وطنهای اهل ارمنستان در اتریش
- دور از وطنهای اهل ایران در اتریش
- دور از وطنهای اهل ایران در فرانسه
- زادگان ۱۲۷۹
- زادگان ۱۸۹۲ (میلادی)
- زادگان ۱۹۰۰ (میلادی)
- طراحان ارمنی‌تبار
- طراحان باغ و چشمانداز
- عثمانیاییهای مهاجرتکرده به ایالات متحده آمریکا
- معماران ارمنی‌تبار
- معماران اهل ارمنستان
- معماران اهل ایران
- معماران سده ۲۰ (میلادی) اهل اتریش
- معماران سده ۲۰ (میلادی) اهل ایالات متحده آمریکا
- معماران سده ۲۰ (میلادی) اهل ایران
- معماران سده ۲۰ (میلادی) اهل فرانسه
- معماران منظر اهل ایالات متحده آمریکا
- معماران منظر اهل فرانسه
- معماران نوگرا اهل ایالات متحده آمریکا
- معماران نوگرا
- مهاجران ایرانی به ایالات متحده آمریکا