آندره گدار

آندره گُدار
زادهٔ	۲۱ ژانویه ۱۸۸۱
درگذشت	۳۱ ژوئیه ۱۹۶۵ (۸۴ سال) فرانسه
ملیت	فرانسوی
پیشه	معمار
آثار	موزه ایران باستان حافظیه دبیرستان امام صادق مدرسه ایرانشهر یزد دانشکده ادبیات اهواز (سه‌گوش)
دوره	رضا شاه پهلوی
منصب	مدیر اداره‌ی عتیقیات (باستان‌شناسی و موزه) رییس و استاد دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران
همسر(ها)	یدا گدار

آندره گدار (به فرانسوی: André Godard) (زادهٔ ۲۱ ژانویه ۱۸۸۱ میلادی – درگذشتهٔ ۳۱ ژوئیه ۱۹۶۵ میلادی)، معمار و باستان‌شناس فرانسوی بود.

زندگی‌نامه

او در اوایل دورهٔ پهلوی به ایران وارد شد و به استخدام دولت ایران درآمد. مسئولیت‌های او نظیر مدیر ادارهٔ عتیقیّات (باستانشناسی و موزه)، فعالیت‌های پژوهشی و شناسایی و ثبت آثار فرهنگی ایران (با همکاری همسرش یدا گُدار و ماکسیم سیرو)، انتشار نشریهٔ باستان‌شناسی، بنیان‌گذاری دانشکدهٔ هنرهای زیبای دانشگاه تهران، ریاست و استادیِ همین دانشکده در آغاز، وی را مهم‌ترین شخصیت خارجیِ معماری دورهٔ رضا شاه پهلوی قرار می‌دهد که نزدیک به ربع قرن در ایران حضور داشت.

وی در سال ۱۹۶۵ میلادی در ۸۴ سالگی در فرانسه درگذشت.

آثار معماری

موزهٔ ملی ایران در تهران، طراحی‌شده توسط آندره گُدار

از مهم‌ترین کارهای اجراشدهٔ وی می‌توان به موزهٔ ایران باستان، حافظیه در شیراز، موزهٔ آذربایجان در تبریز، مدرسهٔ ایرانشهر در یزد و ساختمان سه‌گوش در اهواز اشاره کرد.

ایدهٔ طراحی موزهٔ ایران باستان در زمان وزارت علی‌اصغر حکمت شکل گرفت. طراحی موزه به آندره گُدار واگذار شد و او به سال ۱۳۱۳ خورشیدی نقشه‌های ساختمان را تهیه کرد. ساختمان موزه در سال ۱۳۱۶ به اتمام رسید و ریزه‌کاری‌های داخلی و نصب ویترین‌ها و چیدن اشیا و تهیهٔ زیرنویس برای آن‌ها و سایر موارد فنی دو سال طول کشید و موزه رسماً در سال ۱۳۱۸ افتتاح شد (شیبایی، ۱۳۵۵، ۵۴-۵۳).

گُدار در سال ۱۳۱۶ خورشیدی یادمان بنای حافظ را، با الگوبرداری از عناصر معماری اسلامی ـ ایرانی، به‌صورت کلاه فرنگی در وسط باغی سرسبز اجرا کرد.

دبیرستان امام صادق (پیشتر: حکیم نظامی) بزرگترین و قدیمی‌ترین دبیرستان استان قم می‌باشد که در سال ۱۳۱۷ فعالیت آموزشی خود را آغاز نمود. این مدرسه در باغی به وسعت ۲۰۰۰۰ متر مربع توسط آندره گدار و همکارش با همراهی معماران محلی و با طرحی متناسب با اقلیم قم ساخته شد.

مدرسهٔ ایرانشهر یکی از ماندگارترین کارهای آندره گُدار است که به سال ۱۳۱۳ خورشیدی در یزد به مساحت ۱۵٬۰۰۰ مترمربع طراحی و ساخته شده‌است.

کتابشناسی

نهضت مقاومت ملی فرانسه در جنگ جهانی دوم وی را به‌عنوان نمایندهٔ خود در ایران برگزید. در این مدت، گُدار دست به چاپ نشریه‌ای به نام فرانسهٔ آزاد در تهران زد.

از کتاب‌های گُدار، که به فارسی برگردانده شده، می‌توان به آثار ایران در چهار جلد و هنر ایران اشاره کرد.

جستارهای وابسته

• موزه ایران باستان
• حافظیه
• دانشکده هنرهای زیبا
• دانشگاه تهران

منابع

• کیانی، مصطفی (۱۳۸۳)، معماری دوره پهلوی اول، تهران: مؤسسهٔ مطالعات تاریخ معاصر

پیوند به بیرون

• نوشتار دانشنامهٔ ایرانیکا