سلام فرمانده

«سلام فرمانده»
سرود ابوذر روحی
تاریخ پخش	فروردین ۱۴۰۱
ژانر	سرود
زمان	۷:۳۷
ناشر	صدا و سیمای گیلان
ترانه‌نویس(ها)	سید مهدی بنی‌هاشمی
تهیه‌کننده(ها)	سعید نعیمی

«سلام فرمانده» سرودی است به خوانندگی ابوذر روحی دربارهٔ حجت بن الحسن با سویه‌های سیاسی از زبان کودکان دههٔ نودی در ایران.

ابوذر روحی، خوانندهٔ اثر در حال اجرای آن

نماهنگ این سرود با اجرای گروه سرود ۳۱۳ نفرهٔ ماح (ملت امام حسین) از استان‌های گیلان و قم (۲۰۰۰ هزار نفر از جمله ۳۱۳ کودک از استان گیلان و ۳۱۳ کودک از استان قم) در مسجد جمکران قم توسط سعید نعیمی برای شبکهٔ باران صدا و سیمای گیلان تهیه و اسفند ۱۴۰۰ ساعاتی پیش از تحویل سال پخش شد. عدد ۳۱۳ به تعداد یاران حجت بن الحسن حین ظهور اشاره دارد. کارگردانی کلیپ را مهران به‌نهاد و موسیقی و تنظیم آن را مهیار طالبی بر عهده داشتند. شعر اثر را سید مهدی بنی‌هاشمی سروده‌است.

همین سرود به زبان ترکی آذربایجانی نیز تولید شد که مدت زمان این نسخه ۸ دقیقه است.

متن

«سلام فرمانده» خطاب به حجت بن الحسن، امام دوازدهم شیعیان، است. مضمون سرود آن این است که سید علی خامنه‌ای دهه نودی‌های ایران را فراخوانده تا مانند میرزا کوچک‌خان دست به قیام بزنند.

اجراها

اجتماع کودکان و نوجوانان مشهدی برای همخوانی سرود «سلام فرمانده»

این سرود پس از انتشار با استقبال قابل توجهی مواجه شد و در موقعیت فراوانی به اجرا درآمد. اولین بار ۲۷ اسفند ۱۴۰۰ به مناسبت نیمهٔ شعبان با حضور ۳۱۳ کودک دههٔ نودی در حرم فاطمه معصومه اجرا شد. در ۱۲ فروردین ۱۴۰۱، روز جمهوری اسلامی، در میدان آزادی و برج میلاد تهران، و ۹ اردیبهشت در راهپیمایی‌های روز قدس در تهران، اصفهان، همدان، کرج، گرگان، و قم اجرا شد. ۱۵ اردیبهشت، مصادف با عید فطر، در مرودشت در جوار تخت جمشید و در کرمان در جوار مرقد قاسم سلیمانی اجرا شد. پویشی آغاز شد که از دانش‌آموزان و کودکان می‌خواست این اثر را به صورت دسته‌جمعی یا انفرادی بخوانند و فیلم آن را بفرستند که تا ۲۱ اردیبهشت پنج هزار قطعهٔ ویدئویی فرستاده شد. در همین راستا، هزاران کودک و نوجوان مشهدی با اجتماع در میدان شهدا در ۲۶ اردیبهشت این سرود را هم‌خوانی کردند. کلیپ‌های منتشرشده حاکی از آن است که دانش‌آموزان در کشمیر پاکستان این سرود را به زبان فارسی و در نیجریه به زبان عربی اجرا کرده‌اند. این سرود در کاشان، جهرم، کازرون، ساری، اشتهارد، دیر، فومن و کرمانشاه نیز اجرا شده‌است. رضا هلالی و محمدحسین پویان‌فر نیز این سرود را در ورزشگاه شهید شیرودی تهران اجرا کردند.

از زمان انتشار این نماهنگ، سازمان‌ها و گروه‌های تبلیغاتی و مذهبی برنامه‌هایی را در شهرهای مختلف ایران سازماندهی می‌کنند تا با حضور جمعی از کودکان و نوجوانان این سرود را دسته جمعی در میدان‌ها و خیابان‌های اصلی شهرها اجرا کنند. رسانه‌های حکومتی ایران تبلیغات گسترده‌ای روی این سرود انجام می‌دهند.

واکنش‌ها

به عقیدهٔ سید بشیر حسینی، کارشناس رسانه و مشاور نماهنگ «دهه هشتادیا» و داور عصر جدید، شعر این اثر «بسیار بد» است و خطا دارد. به گفتهٔ او «هزار و چهارصدی» بودن سربازان به معنی به تعویق افتادن ظهور است. با این همه، او این اثر را به خاطر عناصر فرامتنی آن «هویت‌بخش» و در مجموع «خیلی خوب» می‌داند. میلاد عرفان‌پور، رئیس مرکز موسیقی حوزهٔ هنری، این اثر را تا حدی شبیه به موسیقی رپ و قابل نقد می‌داند. به نظر او شعر اثر از لحاظ فنی و ساختاری ضعیف است. با وجود این، کلیت اثر را به خاطر «اخلاص و جوششی» که پشتش است و اقبالی که به آن شده و گام رو به جلوی که در عرصهٔ موسیقی نوجوان برداشته، تحسین می‌کند. جواد شاملو، روزنامه‌نگار روزنامهٔ رسالت، این نماهنگ را با نماهنگ «مدادرنگی» به خوانندگی رضا هلالی مقایسه کرده و کودکان حاضر در نماهنگ سلام فرمانده را، برخلاف کودکان نماهنگ «مدادرنگی» که مشغول نقاشی کشیدن و کارهای بچگانه هستند، «خیل عظیم کودکان بیچاره» خوانده که همچون ارتشیان با نظم و اتحاد در حال سلام دادن نظامی هستند. او نماهنگ «مدادرنگی» را جلوتر و ماندگارتر از نماهنگ «سلام فرمانده» دانسته و دلیل اقبال به دومی را ایجاد «هیجان حزن‌آلود حماسی» به تأسی از مداحی دانسته که «رگ خواب سلیقهٔ ایرانی» است. محسن قنبریان، کارشناس فرهنگی، این نماهنگ را یادآور گروه سرود آباده در دههٔ ۱۳۶۰ دانست.

حسین سلامی، فرمانده کل سپاه پاسداران، این سرود را «آسمانی» خواند و گفت این سرود که با نفوذ فرهنگی در ایران مقابله کرده در تاریخ کشور ماندگار خواهد شد.

سازندگان و طرفداران «سلام فرمانده» آن را پاسخی به استقبال بالای دانش‌آموزان به ترانه‌هایی مانند «آقامون جنتلمنه» از ساسی که در بسیاری از مدارس ایران خوانده می‌شد و ویدئوهایی از اجرای کودکان و نوجوانان در شبکهٔ اجتماعی پخش می‌شد، دانسته‌اند.

علی مقدسی‌پور، پژوهشگر دین در نشریه معرفت نوشت درک و برداشت کودک از مفاهیم دینی با بزرگسالان یکسان نیست و اگر مفاهیم دینی برای دانش‌آموزان دوره ابتدایی به گونه‌ای حساب‌شده صورت نگیرد، می‌تواند پیامدهای زیانباری به دنبال داشته باشد. محمدرضا زائری، نویسندهٔ دینی و فعال رسانه‌ای، «سلام فرمانده» را تجربه‌ای موفق دانسته و عقیده دارد این کارها به دلیل نداشتن زیرساخت درستی، تأثیر موقتی دارند.

ایندیپندنت فارسی نگاهی منفی به این اثر داشته و آن را طرحی برای «سربازگیری» و تربیت «کودک‌سرباز ایدئولوژیک» برای نظام جمهوری اسلامی ایران دانسته‌است. مراد ویسی در ایران اینترنشنال، این سرود را پروپاگاندای نظام ایران و یادآور تبلیغات نازی‌ها دانست. او مخاطب سرود را قاسم سلیمانی و دلیل سازماندهی گسترده برای آن را انحراف افکار عمومی از اعتراضات به گرانی اعلام کرد.