ویکی‌پدیا:قواعد نام‌گذاری (اسامی جغرافیایی)

برای راهنمای سرشناسی عوارض جغرافیایی، ویکی‌پدیا:سرشناسی (جغرافیا) را ببینید.

در این صفحه قواعد نام‌گذاری نوشتارهای دربارهٔ مکان‌های جغرافیایی و نیز بکارگیری این اسامی در نوشتارهای ویکی‌پدیا توضیح داده شده است. طبق قواعد نام‌گذاری در ویکی‌پدیا عنوان یک نوشتار باید مناسب برای یک مخاطب عام انتخاب شود، نه یک مخاطب متخصص. همچنین اینجا بحث بر سر این نیست که یک مکان چه باید خوانده شود، بلکه صحبت بر سر این موضوع کمتر مناقشه‌برانگیز است که یک مکان چه خوانده می‌شود.

راهنمای کلی

نامگذاری مقالات جغرافیایی بایستی به زبان فارسی باشد. بنابراین اروندرود از شط‌العرب (از نظر قواعد نامگذاری در ویکیپدیا) صحیح‌تر است.

نام‌های تقسیمات کشوری ایران

استان

واژهٔ «استان» پیش از نام استان آورده می‌شود.

• درست: استان اصفهان
• نادرست: اصفهان، اصفهان (استان)

شهرستان

واژهٔ «شهرستان» پیش از نام شهرستان آورده می‌شود.

• درست: شهرستان اهواز
• نادرست: اهواز، اهواز (شهرستان)

بخش

واژهٔ «بخش» پیش از نام بخش آورده می‌شود.

• درست: بخش کاکی
• نادرست: کاکی، کاکی (بخش)

اگر نام بخش نیاز به ابهام‌زدایی داشته باشد، نام شهرستان (بدون واژهٔ «شهرستان») داخل پرانتز پس از نام بخش می‌آید:

• درست: بخش صالح‌آباد (تربت جام) و بخش صالح‌آباد (مهران)
• نادرست: «بخش صالح‌آباد (شهرستان تربت جام)» و «بخش صالح‌آباد (شهرستان مهران)»

دهستان

واژهٔ «دهستان» پیش از نام دهستان آورده می‌شود.

• درست: دهستان جوشین
• نادرست: جوشین، جوشین (دهستان)

اگر نام دهستان نیاز به ابهام‌زدایی داشته باشد، نام شهرستان (بدون واژهٔ «شهرستان») داخل پرانتز پس از نام دهستان می‌آید:

• درست: دهستان سروستان (سروستان) و دهستان سروستان (بوانات)
• نادرست: «دهستان سروستان (شهرستان سروستان) و دهستان سروستان (شهرستان بوانات)»

روستا

نام روستا به تنهایی (بدون واژهٔ «روستا» قبل یا بعد از نام روستا) استفاده می‌شود:

• درست: سه پنجه
• نادرست: روستای سه پنجه، سه پنجه (روستا)

اگر نام روستا نیاز به ابهام‌زدایی داشته باشد، نام شهرستان (بدون واژهٔ «شهرستان») داخل پرانتز پس از نام روستا می‌آید:

• درست: رستم‌آباد (بردسیر) و رستم‌آباد (اردل)
• نادرست: «رستم‌آباد (شهرستان بردسیر)» و «رستم‌آباد (شهرستان اردل)»

شهر

نام شهر به تنهایی (بدون واژهٔ «شهر» قبل یا بعد از نام شهر) استفاده می‌شود:

• درست: همدان
• نادرست: شهر همدان، همدان (شهر)

جاینام‌های جغرافیای تاریخی ایران

مبنای نامگذاری (املاء) جاینام‌های جغرافیای تاریخی ایران، «ضبط تاریخی» یک نام در پهنهٔ هزارسالهٔ متون فارسی‌است. براین پایه بطور مثال

• طبرستان تبرستان
• طوس توس
• آذربایجان آزربایجان
• اصطخر استخر

شایان ذکر است مفاد این بند از رهنمود، ناظر به نام‌گذاری عنوان مقاله‌هاست؛ لذا پرداختن به دیگر ضبط‌های نوساز و البته متداول، در هر مورد متفاوت توان بود و از طریق بحث امکان‌پذیر است.

جاینام‌های بیگانه

نامی که بطور فراگیر و گسترده در منابع معتبر فارسی رواج داشته باشد درست‌تر است. رواج موقعی گسترده محسوب می‌شود که تفاوت بین استفادهٔ دو نام در منابع فاحش باشد. مثلا «واشنگتن» و «واشینگتن» هر دو رواج دارند. با اینکه واشنگتن بیشتر از واشینگتن رواج عامیانه و گوگلی دارد، اما اختلاف رواجشان به آن حد فراگیر نیست (در برخی وبگاه‌های خبری حرفه‌ای معتبر و وبگاه وزارت امور خارجه آمریکا، «واشینگتن» نیز استفاده شده است. اما مثلا در فارسی «پکن» خیلی خیلی بیشتر از «بیجینگ» رواج دارد و بیجینگ تقریبا در فارسی نامانوس است). همینطور برای «آلمان» و «دویچلند». حال اگر بین دو اسم مردد هستید، و هر دو تا حدودی کمابیش رواج دارند، نامی را باید انتخاب کنید که به آوای زبان اصلی نزدیک‌تر باشد. مثلا «فینیکس» بر «فونیکس» مرجح است، ولو اینکه فونیکس در گوگل تعداد بیشتری صفحه نشان دهد، اما چون فینیکس هم تا حدود قابل توجهی در منابع معتبر رواج دارد، و چون از نظر آوای اصلی صحیح‌تر است، پس مرجح است. در اینباره به ویکی‌پدیا:قواعد نام‌گذاری (فارسی‌سازی اسامی خارجی) مراجعه شود.

برای ابهام‌زدایی از جای‌نام‌های بیگانه، عبارت ابهام‌زدا داخل پرانتز می‌آید. با وجود اینکه در انگلیسی از ویرگول برای این منظور استفاده می‌شود، استفاده از ویرگول برای ابهام‌زدایی در فارسی نه درست است و نه مورد اجماع. مثلاً کالفرنیا جانکشن (آیووا) درست است، نه کالفرنیا جانکشن، آیووا.

جستارهای وابسته

• ویکی‌پدیا:پروژه شهرها و استان‌های ایران/درباره