سایبرپانک

مرکز سونی در برلین که نمایانگر تصویری زیبایی شناسانه از سایبرپانک است. هنر سایبرپانک غالباً در چشم‌اندازهای سنتی و صنعتی و مدرن شهرداری دیده می‌شود و «روشنایی شب» از نخستین نمادهای این ژانر می‌باشد.

سایبِرپانک (به انگلیسی: Cyberpunk) یکی از زیرسبک‌ها در داستان‌های علمی-تخیلی است. سایبرپانک همچنین یکی از زیرسبک‌های داستان‌های پادآرمان‌شهری، یعنی جوامع قهقرایی آینده به‌شمار می‌آید. تمرکز موضوع در سبک سایبرپانک بر فناوری‌های پیشرفته مانند فناوری رایانه، ارتباطات و سایبرنتیک، توأم با ازهم‌گسیختگی نظم اجتماعی است.

«شخصیت‌های کلاسیک سایبرپانک معمولاً رانده‌شدگانی بیرون مانده و تنها بودند که در آینده‌ای معمولاً دیستوپیایی در کنارهٔ اجتماع زندگی می‌کنند. آنجا که زندگی تحت تأثیر تغییرات سریع فناوری، تغییرات جسم بی ارزش انسان و اطلاعات رایانه‌زده قرار دارد.»

موضوع کتاب‌های سایبرپانک معمولاً حول محور ستیز میان هکرها، هوشمندان مصنوعی و شرکت‌های غول‌آسا می‌چرخد. مکان و زمان این داستان‌ها در آغاز بیشتر فضاهای دوردست بوده ولی بعداً بیشتر در آینده کره زمین قرار گرفته‌است.

شهرهای این آینده، معمولاً حالتی منتفی و ضدایده‌آلی دارند ولی تحرک و تنوع فراوان نیز از مشخصه‌های بی بدیل آنهاست. بیشتر جو دو سر فیلم‌های سایبرپانکی بازتاب‌دهنده سبک فیلم سیاه (film noir) هستند و نوشته‌های سایبرپانکی نیز از شگردهای سبک تخیلی-کارآگاهی و کارگاهی استفاده می‌کنند.

پیشینه

بخش دوم کلمه از نام سبکی سنگین در موسیقی راک به نام پانک راک و خرده‌فرهنگی در دهه ۷۰ به نام خرده‌فرهنگ پانک، گرفته شده‌است و اشاره به جوانانی باهوش دارد که به هنجارهای جامعه معترض بودند و خواستار برهم زدن وضع موجود هستند.

در اوایل و اواسط دهه ۱۹۸۰، سایبرپانک تبدیل به یک موضوع باب روز و شب در محافل دانشگاهی و کافه های لباس آزاد شد. در آن محافل، سایبرپانک را موضوع بررسی‌های پست‌مدرن قرار دادند. در همان دوره سایبرپانک به هالیوود هم راه یافت و یکی از سبک‌های رایج در موضوعات سینمایی داستانی شد. بسیاری از فیلم‌های محبوب و پربیننده مانند بلید رانر و سه‌گانهٔ ماتریکس را می‌توان به عنوان نمودهای پیشرفته‌تر سبک سایبرپانک در عرصه‌های موضوعی و جلوه‌های ویژه دانست.

نگارخانه

• 
• 
• 
• 

پیوند به بیرون

نوشتار سایبرپانک در دوهفته‌نامه فروغ

منابع و مطالعه بیشتر

• alt.cyberpunk Usenet group FAQ file.
• Bruce Bethke, "Cyberpunk", first published in Amazing Science Fiction Stories, Vol. 57, No. 4 (نوامبر ۱۹۸۳).
• John Shirley, "Two Cyberpunks: Sterling and Rucker".
• Jargon File definition; see also "Cyberpunk" at the Jargon Wiki.
• Brian Stonehill, "Pynchon's Prophecies of Cyberspace". Delivered at the first international conference on Pynchon, the University of Warwick, England, November 1994.
• Donna Haraway, "A Cyborg Manifesto: Science, Technology, and Socialist-Feminism in the Late Twentieth Century", in Simians, Cyborgs and Women: The Reinvention of Nature (Routledge, 1991), pp. 149-181. ISBN 0-415-90386-6.
• David Brin, Review of The Matrix.
• Lawrence Person, "Notes Toward a Postcyberpunk Manifesto", first published in Nova Express issue 16 (1998), later posted to Slashdot.
• Michael Berry, "Wacko Victorian Fantasy Follows 'Cyberpunk' Mold," The San Francisco Chronicle, 25 June, 1987; quoted online by Wordspy.
• Simon Reynolds. Energy Flash: Journey Through Rave Music and Dance Culture (Picador, 1998). ISBN 0-330-35056-0.
• Jackson, Steve April 19, 1990 SJ Games Raided SJ Games website.