اسکندرمیرزا گرجی
| شاهزاده الکساندر | |
|---|---|
 | |
| زاده | ۱۷۷۰ میلادی پادشاهی کارتلی-کاختی |
| درگذشته | ۱۸۴۴ میلادی ایران |
| دودمان | باگراتیونی‌ها |
| پدر | ایراکلی دوم |
| مادر | دارجان دادیانی |
الکساندر باتونیشویلی یا اسکندرمیرزا یا الکساندر میرزا (۱۷۷۰–۱۸۴۴ میلادی)، شاهزادهٔ گرجی طرفدار ایران در زمان جنگهای ایران و روس بود. پس از مرگ پدرش ایراکلی دوم، پادشاه کاختی و کارتلی (گرجستان شرقی)، این شاهزاده که اطمینان داشت سیاست‌های روس گرایانه برادر ناتنی اش، گیورگی دوازدهم، باعث نابودی گرجستان بدست روسیه می‌شود، از در مخالفت با برادرش درآمد و به درخواست فتحعلی شاه قاجار، تفلیس را ترک نمود و به نیروهای آوار طرفدار ایران تحت فرماندهی عمرخان در داغستان پیوست (۱۷۹۹م)[۱].
جنگ و گریز نیروهای گرجی اسکندرخان و ایرانیان همراهش از یک سو و نیروهای روس و گرجی مخالف از سوی دیگر، تا دو سال در کاختی ادامه داشت تا در تاریخ ۷ نوامبر ۱۸۰۰ میلادی اسکندر خان در نبرد نیاخورا شکست خورد و ناچار شد ابتدا به قره باغ و سپس به داغستان بگریزد.
بعدها در داغستان افسانه‌ای بر سر زبان‌ها افتاد که شیخ شامل داغستانی در اصل فرزند اسکندر میرزا است، اما گفته شده که خود شیخ شامل این داستان را می‌ساخته تا در خیزش ضد روسی خودش حمایت گرجی‌ها را هم جلب کند.
درگیری با روسها
[ویرایش]در سال ۱۸۰۱، آشکار شد که بدگمانی اسکندرخان نسبت به روسها کاملاً به جا بود و سیسیانوف پادشاهی گرجستان را منحل اعلام کرد و رسماً گرجستان را ضمیمه روسیه نمود. با وجود اینکه روسها شدیداً بدنبال او می‌گشتند، موفق شد که خود را به ایران برساند که شاه تعدادی از روستاهای ارمنی‌نشین در آذربایجان را همراه مقداری پول به او داد. در ۱۸۰۴، با شروع دوره اول جنگهای ایران و روس، اسکندرمیرزا در کنار ایرانیان وارد جنگ شد و ارتباطهای داخل گرجستان اش را برای ایجاد شورش ضد روسی فعال نمود. در این زمان با فرستادگان ناپلئون هم ملاقات داشت. سپتامبر ۱۸۱۲ شاهد برگشتن این شاهزاده به گرجستان و ایجاد شورش فراگیر در ناحیه کاختی گرجستان بود. ۴۰۰۰ نفر شورشی او را به عنوان پادشاه گرجستان اعلام نمودند، اما در نهایت مغلوب ارتش اعزامی از روسیه شدند که از اکتبر ۱۸۱۲ تا مارس ۱۸۱۳ درگیر سرکوب خیزش بود. در ۱۸۱۹ با دختر ملک ساحک (رئیس ارامنه ایروان) ازدواج نمود تا حتی بتواند کمک ارمنییان را هم جلب نماید. از این زمان تا زمان پیمان ترکمنچای (۱۸۲۸)، بارها در نواحی مختلف گرجستان اقدام به ایجاد شورش ضد روسها نمود. آخرین نقشه برای قیام، در سال ۱۸۳۲ بود که پاسخی نداشت. از آن پس تا سال ۱۸۴۴ که درگذشت، تنها به صورت فرد ناامیدی درآمده بود.
پانویس
[ویرایش]- ↑ بورونتیان, جی. [اسکندر میرزا، شاهزاده گرجی طرفدار ایران "اسکندر میرزا"]. دانشنامه ایرانیکا. Retrieved 6 October 2011.
{{cite encyclopedia}}: Check|url=value (help)
منابع
[ویرایش]- مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Alexander of Georgia». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۶ اکتبر ۲۰۱۱.
جستارهای وابسته
[ویرایش]پیوند به بیرون
[ویرایش]- دانشنامه ایرانیکا، مقاله اسکندر میرزا، جی. بورنتیان، بازیابی در ۶ اکتبر ۲۰۱۱
- افراد در جنگهای ایران و روسیه
- اهالی تفلیس
- اهالی گرجستان در سده ۱۸ (میلادی)
- اهالی گرجستان در سده ۱۹ (میلادی)
- افراد ایرانی گرجیتبار
- جنگهای ایران و روس
- خاکسپاریها در ایران
- درگذشتگان ۱۸۴۴ (میلادی)
- دودمانهای پادشاهی گرجستان
- زادگان ۱۷۷۰ (میلادی)
- سلسله باگراتیونی‌ها
- شورشها در امپراتوری روسیه
- نظامیان اهل ایران
- قفقاز
- گرجیهای مهاجرتکرده به ایران
- نبرد کرتسانیسی
- نظامیان اهل گرجستان
- روابط ایران و روسیه
- افراد در ایران قاجاری