پرش به محتوا

زهره: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
Iran9 (بحث | مشارکت‌ها)
تغییرمسیر به ناهید (سیاره)
برچسب: تبدیل مقاله به تغییرمسیر
جز ویرایش Iran9 (بحث) به آخرین تغییری که Sharaky انجام داده بود واگردانده شد
خط ۱: خط ۱:
{{تغییرمسیر|زهره}}
#تغییر_مسیر [[ناهید_(سیاره)]]
{{Infobox planet
{{Infobox planet
| name = ناهید
| name = ناهید
خط ۱۳۰: خط ۱۳۰:
}}
}}
}}
}}
[[پرونده:Nahid.jpg|بندانگشتی|250x250پیکسل|درخشش سیاره ناهید مانند یک ستاره در بالای تخت جمشید (سال ۱۳۷۷ شمسی)]]
[[پرونده:Nightsky.jpg|چپ|بندانگشتی|250px|اول شب و درخشش سیاره زهره در مغرب]]
'''ناهید''' (هم چنین '''زُهره''') به ترتیب فاصله از [[خورشید]]، دومین سیاره [[سامانه خورشیدی]] است که میان [[زمین]] و [[تیر (سیاره)|تیر]] ([[عطارد]]) قرار گرفته‌است. این سیاره نزدیک‌ترین سیاره به [[زمین]] می‌باشد و بعد از [[ماه]]، درخشان‌ترین جرم آسمانی طبیعی است که به هنگام شب از زمین رویت می‌شود. ناهید داغ‌ترین سیاره در سامانه خورشیدی است. جو ضخیم و غلیظ آن موجب می‌شود که دیدن سطح آن از طریق رصد، دشوار باشد. این سیاره در زبان یونانی ونوس نامیده می‌شود.
[[پرونده:Nightsky.jpg|بندانگشتی|250px|اول شب و درخشش سیاره ناهید در مغرب]]
'''ناهید'''، زهره (عربی) یا ونوس (یونانی) به ترتیب فاصله از [[خورشید]]، دومین سیاره [[سامانه خورشیدی]] است که میان [[زمین]] و [[تیر (سیاره)|تیر]] ([[عطارد]]) قرار گرفته‌است. این سیاره نزدیک‌ترین سیاره به [[زمین]] می‌باشد و بعد از [[ماه]]، درخشان‌ترین جرم آسمانی طبیعی است که به هنگام شب از زمین رویت می‌شود. ناهید داغ‌ترین سیاره در سامانه خورشیدی است. جو ضخیم و غلیظ آن موجب می‌شود که دیدن سطح آن از طریق رصد، دشوار باشد.


این سیاره در فارسی بیدخت و بیلفت نیز نامیده می‌شد.<ref>دهخدا: [http://www.loghatnaameh.org/dehkhodaworddetail-cf6b6737e7824b18ade779e8aaf68194-fa.html بیدخت] و بیلفت</ref> و واژه بیدُخت در شکل کهن‌تر خود بَغدخت و به معنای «دختر خدا» بوده‌است.<ref>دهخدا: بیدخت.</ref>
این سیاره در فارسی بیدخت و بیلفت نیز نامیده می‌شد.<ref>دهخدا: [http://www.loghatnaameh.org/dehkhodaworddetail-cf6b6737e7824b18ade779e8aaf68194-fa.html بیدخت] و بیلفت</ref> و واژه بیدُخت در شکل کهن‌تر خود بَغدخت و به معنای «دختر خدا» بوده‌است.<ref>دهخدا: بیدخت.</ref>
خط ۱۳۸: خط ۱۳۷:
سیاره ناهید بدون ماه است و از بسیاری دیدگاه‌ها چون اندازه، [[جرم]]، [[گرانش]] و ترکیبات ساختاری به زمین همانندی دارد و به همین شَوَند به آن برنام ''خواهرِ زمین'' را داده‌اند. یکی از شوندهای این نام گذاری این است که دانشمندان می‌گویند در چند میلیون سال پیش سیاره ناهید بسیار همانند زمین بوده و دارای شرایط زندگی بوده است {{مدرک|نیازمند مدرک}} اما به شوند نزدیک شدن به خورشید شرایط زندگی در آن از بین رفت. چنان‌که [[قطر]] آن در حدود ۱۲٫۱۰۴ کیلومتر است، در سنجش با زمین که قطرش ۱۲٫۷۵۶ کیلومتر است. [[جرم]] ناهید حدوداً ۸۱ درصد جرم زمین و [[چگالی]] آن، نزدیک به ۹۵ درصد چگالی زمین است. با این حال ناهید در سنجش با بیشتر سیارات سامانه خورشیدی از جمله زمین، کروی‌تر است و به شوند چرخش آهسته به دور مدارش، پدیده تورفتگی یا مسطح شدن قطبها و بادکردگی یا تورم نواحی استوایی در آن، کمتر از دیگر سیارات رخ می‌دهد.
سیاره ناهید بدون ماه است و از بسیاری دیدگاه‌ها چون اندازه، [[جرم]]، [[گرانش]] و ترکیبات ساختاری به زمین همانندی دارد و به همین شَوَند به آن برنام ''خواهرِ زمین'' را داده‌اند. یکی از شوندهای این نام گذاری این است که دانشمندان می‌گویند در چند میلیون سال پیش سیاره ناهید بسیار همانند زمین بوده و دارای شرایط زندگی بوده است {{مدرک|نیازمند مدرک}} اما به شوند نزدیک شدن به خورشید شرایط زندگی در آن از بین رفت. چنان‌که [[قطر]] آن در حدود ۱۲٫۱۰۴ کیلومتر است، در سنجش با زمین که قطرش ۱۲٫۷۵۶ کیلومتر است. [[جرم]] ناهید حدوداً ۸۱ درصد جرم زمین و [[چگالی]] آن، نزدیک به ۹۵ درصد چگالی زمین است. با این حال ناهید در سنجش با بیشتر سیارات سامانه خورشیدی از جمله زمین، کروی‌تر است و به شوند چرخش آهسته به دور مدارش، پدیده تورفتگی یا مسطح شدن قطبها و بادکردگی یا تورم نواحی استوایی در آن، کمتر از دیگر سیارات رخ می‌دهد.


این سیاره را جزء [[سیاره زمین‌سان|سیاره‌های زمین‌سان]] و فشرده طبقه‌بندی کرده‌اند که دارای آتشفشان‌های فعال، «ناهیدلرزه» و کوهواره است. ناهید در مداری تقریباً دایره‌وار به فاصله میانگین ۱۰۸ میلیون کیلومتر از خورشید، به دور آن می‌گردد. هنگامی که در نزدیکترین وضعیت نسبت به زمین قرار می‌گیرد، فاصله آن با زمین ۴۲ میلیون کیلومتر می‌شود و در دورترین حالت ۲۵۷ میلیون کیلومتر با آن فاصله دارد.
این سیاره را جزء [[سیاره زمین‌سان|سیاره‌های زمین‌سان]] و فشرده طبقه‌بندی کرده‌اند که دارای آتشفشان‌های فعال، «ناهیدلرزه» و کوهواره‌است. ناهید در مداری تقریباً دایره‌وار به فاصله میانگین ۱۰۸ میلیون کیلومتر از خورشید، به دور آن می‌گردد. هنگامی که در نزدیکترین وضعیت نسبت به زمین قرار می‌گیرد، فاصله آن با زمین ۴۲ میلیون کیلومتر می‌شود و در دورترین حالت ۲۵۷ میلیون کیلومتر با آن فاصله دارد.


زمان لازم برای یکبار گردش این سیاره به دور خورشید ۲۲۵ روز زمینی می‌باشد. تفاوت بزرگ ناهید با زمین، جو آن است که بیشتر آنرا [[دی‌اکسید کربن]] تشکیل داده و در ابرهای فوقانی آن قطرات ریز [[اسید سولفوریک]] وجود دارد. وجود [[دی‌اکسید کربن]] در جو این سیاره دمای آنرا به مقدار بسیار چشم‌گیری افزایش داده‌است. (۴۸۰ درجه سانتیگراد نزدیک سطح سیاره). همچنین لازم است ذکر شود که سیاره ناهید دارای [[مغناطیس درونی]] نیست.
زمان لازم برای یکبار گردش این سیاره به دور خورشید ۲۲۵ روز زمینی می‌باشد. تفاوت بزرگ ناهید با زمین، جو آن است که بیشتر آنرا [[دی‌اکسید کربن]] تشکیل داده و در ابرهای فوقانی آن قطرات ریز [[اسید سولفوریک]] وجود دارد. وجود [[دی‌اکسید کربن]] در جو این سیاره دمای آنرا به مقدار بسیار چشم‌گیری افزایش داده‌است. (۴۸۰ درجه سانتیگراد نزدیک سطح سیاره). همچنین لازم است ذکر شود که سیاره زهره دارای [[مغناطیس درونی]] نیست.


نور آفتاب پس از نفوذ در جو این سیاره و جذب شدن توسط سطح آن، به‌صورت گرما از سطح بازتابیده می‌شود، اما انبوه [[دی‌اکسید کربن]]ِ جو ناهید، این گرمای بازتابیده را به دام انداخته و از رها شدن آن در فضا جلوگیری می‌کند. این جذب اضافی [[گرما]]، که به [[پدیده گلخانه‌ای]] معروف است، میانگین گرمای ناهید را بیش از هر سیاره دیگری (حتی [[سیاره تیر]]) در سامانه خورشیدی بالا برده‌است به‌طوریکه این حرارت برای ذوب کردن فلز [[سرب]] کافیست. از اینرو پیدایش زندگی شبه انسان خاکی، در این سیاره، غیرممکن است.
نور آفتاب پس از نفوذ در جو این سیاره و جذب شدن توسط سطح آن، به‌صورت گرما از سطح بازتابیده می‌شود، اما انبوه [[دی‌اکسید کربن]]ِ جو ناهید، این گرمای بازتابیده را به دام انداخته و از رها شدن آن در فضا جلوگیری می‌کند. این جذب اضافی [[گرما]]، که به [[پدیده گلخانه‌ای]] معروف است، میانگین گرمای ناهید را بیش از هر سیاره دیگری (حتی [[سیاره تیر]]) در سامانه خورشیدی بالا برده‌است به‌طوریکه این حرارت برای ذوب کردن فلز [[سرب]] کافیست. از اینرو پیدایش زندگی شبه انسان خاکی، در این سیاره، غیرممکن است.
خط ۱۴۸: خط ۱۴۷:
ایرانیان در زمان [[هخامنشیان]]، خدای مؤنث '''[[آناهیتا]]''' (ایزد باروری و آبها) را با این سیاره مرتبط می‌دانستند که در [[پارسی میانه]]، به '''اَناهید''' و در فارسی امروزی به ناهید تغییر یافته‌است. نام لاتین این سیاره، '''[[ونوس]]'''، برگرفته از نام خدای [[روم|رومی]] عشق و زیبایی است. در [[یونان باستان]]، نام خدای [[آفرودیته]] بر آن نهاده شد.
ایرانیان در زمان [[هخامنشیان]]، خدای مؤنث '''[[آناهیتا]]''' (ایزد باروری و آبها) را با این سیاره مرتبط می‌دانستند که در [[پارسی میانه]]، به '''اَناهید''' و در فارسی امروزی به ناهید تغییر یافته‌است. نام لاتین این سیاره، '''[[ونوس]]'''، برگرفته از نام خدای [[روم|رومی]] عشق و زیبایی است. در [[یونان باستان]]، نام خدای [[آفرودیته]] بر آن نهاده شد.


== سیاره ناهید گرم‌ترین سیاره منظومه خورشیدی ==
== سیاره زهره گرم‌ترین سیاره منظومه خورشیدی ==
[[سیاره]] ناهید که به آن زهره هم می‌گویند با آنکه اولین سیاره منظومه خورشیدی نیست، بلکه دومین سیاره است، ولی این سیاره برخلاف [[عطارد]] دارای جو است. سیاراتی که دارای جو هستند مثل گلخانه و یا خانه‌ای که گرما را در خود ذخیره می‌کند چند برابر عطارد گرما را در خود ذخیره می‌کند.
[[سیاره]] زهره که به آن ناهید هم می‌گویند با آنکه اولین سیاره منظومه خورشیدی نیست، بلکه دومین سیاره است، ولی این سیاره برخلاف [[عطارد]] دارای جو است. سیاراتی که دارای جو هستند مثل گلخانه و یا خانه‌ای که گرما را در خود ذخیره می‌کند چند برابر عطارد گرما را در خود ذخیره می‌کند.


== کاوش‌های رباتیک در ناهید ==
== کاوش‌های رباتیک در ناهید ==
[[پرونده:Star-sizes-fa.jpg|بندانگشتی|چپ|500px|هم‌سنجی سیاره‌های منظومه خورشیدی با تعدادی از ستاره‌های مشهور:{{سخ}}'''الف:'''{{سخ}}[[زمین]] (۴) <big>></big> [[ناهید (سیاره)|ناهید]] (۳) <big>></big> [[مریخ]] (۲) <big>></big> [[تیر (سیاره)|تیر]] (۱){{سخ}}'''ب:'''{{سخ}}[[مشتری (سیاره)|مشتری]] (۸) <big>></big> [[زحل]] (۷) <big>></big> [[اورانوس]](۶) <big>></big> [[نپتون]] (۵) <big>></big> [[زمین]] (بدون شماره){{سخ}}'''پ:'''{{سخ}}[[شباهنگ (ستاره)|شباهنگ]] (۱۱) <big>></big> [[خورشید]] (۱۰) <big>></big> [[ولف ۳۵۹]] (۹) <big>></big> [[مشتری (سیاره)|مشتری]] (بدون شماره){{سخ}}'''ت:'''{{سخ}}[[دبران]] (۱۴) <big>></big> [[نگهبان شمال]] (۱۳) <big>></big> [[رأس پیکر پسین]] (۱۲) <big>></big> [[شباهنگ (ستاره)|شباهنگ]] (بدون شماره){{سخ}}'''ث:'''{{سخ}}[[ابط‌الجوزا]] (۱۷) <big>></big>[[قلب عقرب]] (۱۶) <big>></big> [[پای شکارچی]] (۱۵) <big>></big> [[دبران]] (بدون شماره){{سخ}}'''ج:'''{{سخ}}[[وی‌وای سگ بزرگ]] (۲۰) <big>></big>[[وی‌وی قیفاووس]] (۱۹) <big>></big> [[مو قیفاووس]] (۱۸) <big>></big> [[ابط‌الجوزا]] (بدون شماره)]]
[[پرونده:Star-sizes-fa.jpg|بندانگشتی|چپ|500px|هم‌سنجی سیاره‌های منظومه خورشیدی با تعدادی از ستاره‌های مشهور:{{سخ}}'''الف:'''{{سخ}}[[زمین]] (۴) <big>></big> [[ناهید (سیاره)|ناهید]] (۳) <big>></big> [[مریخ]] (۲) <big>></big> [[تیر (سیاره)|تیر]] (۱){{سخ}}'''ب:'''{{سخ}}[[مشتری (سیاره)|مشتری]] (۸) <big>></big> [[زحل]] (۷) <big>></big> [[اورانوس]](۶) <big>></big> [[نپتون]] (۵) <big>></big> [[زمین]] (بدون شماره){{سخ}}'''پ:'''{{سخ}}[[شباهنگ (ستاره)|شباهنگ]] (۱۱) <big>></big> [[خورشید]] (۱۰) <big>></big> [[ولف ۳۵۹]] (۹) <big>></big> [[مشتری (سیاره)|مشتری]] (بدون شماره){{سخ}}'''ت:'''{{سخ}}[[دبران]] (۱۴) <big>></big> [[نگهبان شمال]] (۱۳) <big>></big> [[رأس پیکر پسین]] (۱۲) <big>></big> [[شباهنگ (ستاره)|شباهنگ]] (بدون شماره){{سخ}}'''ث:'''{{سخ}}[[ابط‌الجوزا]] (۱۷) <big>></big>[[قلب عقرب]] (۱۶) <big>></big> [[پای شکارچی]] (۱۵) <big>></big> [[دبران]] (بدون شماره){{سخ}}'''ج:'''{{سخ}}[[وی‌وای سگ بزرگ]] (۲۰) <big>></big>[[وی‌وی قیفاووس]] (۱۹) <big>></big> [[مو قیفاووس]] (۱۸) <big>></big> [[ابط‌الجوزا]] (بدون شماره)]]
سفینه [[مارینر ۲]]، که در اوت ۱۹۶۲ پرتاب شد، در دسامبر ۱۹۶۲ از ۳۵۰۰۰ کیلومتری [[ناهید]] گذشت. مشاهدات این سفینه نشان داد که ناهید را ابرهای سفید رنگ مایل به زردی، کاملاً پوشانده‌است و شکافی در این ابرها نیست که از راه آن بتوان نظری به سطح [[جامد]] این [[سیاره]] افکند.
سفینه [[مارینر ۲]]، که در اوت ۱۹۶۲ پرتاب شد، در دسامبر ۱۹۶۲ از ۳۵۰۰۰ کیلومتری [[ناهید]] گذشت. مشاهدات این سفینه نشان داد که زهره را ابرهای سفید رنگ مایل به زردی، کاملاً پوشانده‌است و شکافی در این ابرها نیست که از راه آن بتوان نظری به سطح [[جامد]] این [[سیاره]] افکند.
[[سفینه]] [[مارینر ۱۰]] در فوریه ۱۹۷۴ از ارتفاعی کمتر از ۶۵۰۰ کیلومتری، ناهید را مورد پژوهش قرار داد و معلوم شد که این ابرها حرکت منطقه‌ای دارند و با سرعتی بیش از ۲۴۰ کیلومتر در ساعت سیاره را دور می‌زنند و در مناطقی از ناهید که رو به خورشید است، برهمکنشی میان جریان‌های بزرگ مقیاس همرفتی با این حرکت منطقه‌ای وجود دارد.
[[سفینه]] [[مارینر ۱۰]] در فوریه ۱۹۷۴ از ارتفاعی کمتر از ۶۵۰۰ کیلومتری، زهره را مورد پژوهش قرار داد و معلوم شد که این ابرها حرکت منطقه‌ای دارند و با سرعتی بیش از ۲۴۰ کیلومتر در ساعت سیاره را دور می‌زنند و در مناطقی از زهره که رو به خورشید است، برهمکنشی میان جریان‌های بزرگ مقیاس همرفتی با این حرکت منطقه‌ای وجود دارد.
در ۲۲ اکتبر ۱۹۷۵ وسیله‌ای از سفینه بدون سرنشین [[ونرا ۹]] متعلق به [[اتحاد جماهیر شوروی سابق]]، بر ناهید فرود آمد و علی رغم شرایط فوق‌العاده سخت دما و فشار توانست به مدت ۲ ساعت عکس‌هایی از چشم‌انداز این سیاره بگیرد و اطلاعات گسترده‌ای از سطح ناهید بفرستد. سه روز بعد وسیله مشابهی از سفینه [[ونرا ۱۰]] در ۲۲۰۰ کیلومتری محل فرود وسیله [[ونرا ۹]] به ناهید نشست و یافته‌های خود را به مدت ۶۵ دقیقه ارسال کرد. این عکس‌ها، نخستین عکس‌هایی بودند که تا آن زمان از سطح سیاره‌ای دیگر گرفته شده بود.<ref>دگانی، مایر - «نجوم به زبان ساده»، تهران مؤسسه جغرافیایی و کارتوگرافی گیتاشناسی ۱۳۸۶، ISBN 978-964-342-254-7</ref>
در ۲۲ اکتبر ۱۹۷۵ وسیله‌ای از سفینه بدون سرنشین [[ونرا ۹]] متعلق به [[اتحاد جماهیر شوروی سابق]]، بر زهره فرود آمد و علی رغم شرایط فوق‌العاده سخت دما و فشار توانست به مدت ۲ ساعت عکس‌هایی از چشم‌انداز این سیاره بگیرد و اطلاعات گسترده‌ای از سطح زهره بفرستد. سه روز بعد وسیله مشابهی از سفینه [[ونرا ۱۰]] در ۲۲۰۰ کیلومتری محل فرود وسیله [[ونرا ۹]] به زهره نشست و یافته‌های خود را به مدت ۶۵ دقیقه ارسال کرد. این عکس‌ها، نخستین عکس‌هایی بودند که تا آن زمان از سطح سیاره‌ای دیگر گرفته شده بود.<ref>دگانی، مایر - «نجوم به زبان ساده»، تهران مؤسسه جغرافیایی و کارتوگرافی گیتاشناسی ۱۳۸۶، ISBN 978-964-342-254-7</ref>
* کاوشگر مداری [[ونوس‌اکسپرس]]، یازدهم آوریل سال ۲۰۰۶ میلادی وارد مدار سیاره ناهید گشت و تنها پس از یک روز موفق شد اولین تصویر را از [[قطب جنوب]] این [[سیاره]] برداشت و به [[زمین]] مخابره کند. این اولین باری بود که تصویری از قطب جنوب سیاره ناهید برداشته می‌شد.<ref>[http://www.spacescience.ir/ShowPost.aspx?Category=200&SubCategory=&Post=0000003 اولین تصاویر ونوس‌اکسپرس از سیاره زهره]، از [[دانش فضایی (وب‌گاه)|وب‌گاه دانش فضایی]]، بازدید: ۲۲ خرداد ۱۳۸۹</ref>
* کاوشگر مداری [[ونوس‌اکسپرس]]، یازدهم آوریل سال ۲۰۰۶ میلادی وارد مدار سیاره ناهید گشت و تنها پس از یک روز موفق شد اولین تصویر را از [[قطب جنوب]] این [[سیاره]] برداشت و به [[زمین]] مخابره کند. این اولین باری بود که تصویری از قطب جنوب سیاره ناهید برداشته می‌شد.<ref>[http://www.spacescience.ir/ShowPost.aspx?Category=200&SubCategory=&Post=0000003 اولین تصاویر ونوس‌اکسپرس از سیاره زهره]، از [[دانش فضایی (وب‌گاه)|وب‌گاه دانش فضایی]]، بازدید: ۲۲ خرداد ۱۳۸۹</ref>


خط ۱۶۹: خط ۱۶۸:
* کنترل وضعیت سه محوره
* کنترل وضعیت سه محوره


== ناهید در ادبیات ==
== زهره در ادبیات ==
در ادبیات فارسی پس از اسلام، ناهید نماد عشق و دلدادگی است و صاحب آن خداوند عشق است.
در ادبیات فارسی زهره نماد عشق و دلدادگی است و صاحب آن خداوند عشق است.
از داستان‌های آن می‌توان به داستان نظامی و یا داستان ایرج میرزا اشاره کرد.
از داستان‌های آن می‌توان به داستان نظامی و یا داستان ایرج میرزا اشاره کرد.
در عجایب المخلوقات زکریای قزوینی چنین آمده که: عاشق چون نظر در زهره کند، حرارت عشق بر وی سنگین تر شود و الفت آورد میان مردان و زنان، و گویند وقت نکاح اگر که زهره ناظر باشد و نیکوحال، میان زن و مرد محبتی عجب افتد.
در عجایب المخلوقات زکریای قزوینی چنین آمده که: عاشق چون نظر در زهره کند، حرارت عشق بر وی سنگین تر شود و الفت آورد میان مردان و زنان، و گویند وقت نکاح اگر که زهره ناظر باشد و نیکوحال، میان زن و مرد محبتی عجب افتد.
خط ۱۷۷: خط ۱۷۶:
{{پانویس|۲}}
{{پانویس|۲}}
* «Venus.» Britannica Student Library. Ultimate Reference Suite.
* «Venus.» Britannica Student Library. Ultimate Reference Suite.
[http://www.netspace.rozblog.com/ نجوم و فضانوردی]


== جستارهای وابسته ==
== جستارهای وابسته ==

نسخهٔ ‏۱۳ اوت ۲۰۱۶، ساعت ۰۹:۵۵

ناهید The Venusian symbol, a circle with a small equal-armed cross beneath it
Venus in approximately true colour, a nearly uniform pale cream, although the image has been processed to bring out details.[۱] The planet's disc is about three-quarters illuminated. Almost no variation or detail can be seen in the clouds.
تصویر رادار از سطح ناهید. این سیاره اگر فاقد جو بود، اینگونه دیده می‌شد. تصویر بالا توسط کاوشگر ماژلان گرفته شده است.
طبقه‌بندی
تلفظگوش دهیدi‎/ˈvnəs/‎
صفاتVenusian or (rarely) Cytherean, Venerean
ویژگی‌های مداری[۲][۴]
مبدأ مبدأ (ستاره‌شناسی)
اوج
  • ۱۰۸۹۳۹۰۰۰ km
  • ۰٫۷۲۸۲۱۳ AU
حضیض
  • ۱۰۷۴۷۷۰۰۰ km
  • ۰٫۷۱۸۴۴۰ AU
  • ۱۰۸۲۰۸۰۰۰ km
  • ۰٫۷۲۳۳۲۷ AU
خروج از مرکز مداری۰٫۰۰۶۷
583.92 days[۲]
میانگین سرعت مداری
35.02 km/s
۵۰٫۱۱۵°
انحراف
۷۶٫۶۷۸°
۵۵٫۱۸۶°
ماه‌هاNone
ویژگی‌های فیزیکی
میانگین شعاع
  • ۶۰۵۱٫۸±۱٫۰ km[۵]
  • ۰٫۹۴۹۹ Earths
تخت‌شدگی0[۵]
  • ۴٫۶۰×۱۰۸ km۲
  • 0.902 Earths
حجم
  • ۹٫۲۸×۱۰۱۱ km۳
  • 0.866 Earths
جرم
  • ۴٫۸۶۷۶×۱۰۲۴ kg
  • 0.815 Earths
میانگین چگالی
۵٫۲۴۳ g/cm۳
10.36 km/s
−۲۴۳٫۰۱۸۵ d (Retrograde)
سرعت چرخش استوایی
۶٫۵۲ کیلومتر بر ساعت (۱٫۸۱ متر بر ثانیه)
۱۷۷٫۳۶°[۲]
بُعدِ قطب شمال
  • 18h 11m 2s
  • ۲۷۲٫۷۶°[۶]
مِیل قطب شمال
۶۷٫۱۶°
سپیدایی
دمای سطح کمترین میانگین بیشترین
کلوین 737 K[۲]
Celsius 462 °C
9.7″ to 66.0″[۲]
جو
فشار سطح
92 بار (یکا) (9.2 پاسکال (یکا))
ترکیب جو
اول شب و درخشش سیاره زهره در مغرب

ناهید (هم چنین زُهره) به ترتیب فاصله از خورشید، دومین سیاره سامانه خورشیدی است که میان زمین و تیر (عطارد) قرار گرفته‌است. این سیاره نزدیک‌ترین سیاره به زمین می‌باشد و بعد از ماه، درخشان‌ترین جرم آسمانی طبیعی است که به هنگام شب از زمین رویت می‌شود. ناهید داغ‌ترین سیاره در سامانه خورشیدی است. جو ضخیم و غلیظ آن موجب می‌شود که دیدن سطح آن از طریق رصد، دشوار باشد. این سیاره در زبان یونانی ونوس نامیده می‌شود.

این سیاره در فارسی بیدخت و بیلفت نیز نامیده می‌شد.[۱۱] و واژه بیدُخت در شکل کهن‌تر خود بَغدخت و به معنای «دختر خدا» بوده‌است.[۱۲]

سیاره ناهید بدون ماه است و از بسیاری دیدگاه‌ها چون اندازه، جرم، گرانش و ترکیبات ساختاری به زمین همانندی دارد و به همین شَوَند به آن برنام خواهرِ زمین را داده‌اند. یکی از شوندهای این نام گذاری این است که دانشمندان می‌گویند در چند میلیون سال پیش سیاره ناهید بسیار همانند زمین بوده و دارای شرایط زندگی بوده است [نیازمند منبع] اما به شوند نزدیک شدن به خورشید شرایط زندگی در آن از بین رفت. چنان‌که قطر آن در حدود ۱۲٫۱۰۴ کیلومتر است، در سنجش با زمین که قطرش ۱۲٫۷۵۶ کیلومتر است. جرم ناهید حدوداً ۸۱ درصد جرم زمین و چگالی آن، نزدیک به ۹۵ درصد چگالی زمین است. با این حال ناهید در سنجش با بیشتر سیارات سامانه خورشیدی از جمله زمین، کروی‌تر است و به شوند چرخش آهسته به دور مدارش، پدیده تورفتگی یا مسطح شدن قطبها و بادکردگی یا تورم نواحی استوایی در آن، کمتر از دیگر سیارات رخ می‌دهد.

این سیاره را جزء سیاره‌های زمین‌سان و فشرده طبقه‌بندی کرده‌اند که دارای آتشفشان‌های فعال، «ناهیدلرزه» و کوهواره‌است. ناهید در مداری تقریباً دایره‌وار به فاصله میانگین ۱۰۸ میلیون کیلومتر از خورشید، به دور آن می‌گردد. هنگامی که در نزدیکترین وضعیت نسبت به زمین قرار می‌گیرد، فاصله آن با زمین ۴۲ میلیون کیلومتر می‌شود و در دورترین حالت ۲۵۷ میلیون کیلومتر با آن فاصله دارد.

زمان لازم برای یکبار گردش این سیاره به دور خورشید ۲۲۵ روز زمینی می‌باشد. تفاوت بزرگ ناهید با زمین، جو آن است که بیشتر آنرا دی‌اکسید کربن تشکیل داده و در ابرهای فوقانی آن قطرات ریز اسید سولفوریک وجود دارد. وجود دی‌اکسید کربن در جو این سیاره دمای آنرا به مقدار بسیار چشم‌گیری افزایش داده‌است. (۴۸۰ درجه سانتیگراد نزدیک سطح سیاره). همچنین لازم است ذکر شود که سیاره زهره دارای مغناطیس درونی نیست.

نور آفتاب پس از نفوذ در جو این سیاره و جذب شدن توسط سطح آن، به‌صورت گرما از سطح بازتابیده می‌شود، اما انبوه دی‌اکسید کربنِ جو ناهید، این گرمای بازتابیده را به دام انداخته و از رها شدن آن در فضا جلوگیری می‌کند. این جذب اضافی گرما، که به پدیده گلخانه‌ای معروف است، میانگین گرمای ناهید را بیش از هر سیاره دیگری (حتی سیاره تیر) در سامانه خورشیدی بالا برده‌است به‌طوریکه این حرارت برای ذوب کردن فلز سرب کافیست. از اینرو پیدایش زندگی شبه انسان خاکی، در این سیاره، غیرممکن است.

در اوایل سال ۱۹۶۰ راداری را به‌سوی ناهید نشانه‌روی کردند که سیگنال‌های آن از ابرهای این سیاره عبور کرده و پس از برخورد با سطح جامد سیاره، منعکس گردید. برای نخستین بار دانشمندان اطلاع جالبی را دربارهٔ سطح ناهید به‌دست آوردند، که نشان می‌داد ناهید دارای حرکت چرخشی در جهت معکوس است. چرخش آن از شرق به غرب است و آفتاب از مغرب طلوع و در مشرق غروب می‌کند.

ایرانیان در زمان هخامنشیان، خدای مؤنث آناهیتا (ایزد باروری و آبها) را با این سیاره مرتبط می‌دانستند که در پارسی میانه، به اَناهید و در فارسی امروزی به ناهید تغییر یافته‌است. نام لاتین این سیاره، ونوس، برگرفته از نام خدای رومی عشق و زیبایی است. در یونان باستان، نام خدای آفرودیته بر آن نهاده شد.

سیاره زهره گرم‌ترین سیاره منظومه خورشیدی

سیاره زهره که به آن ناهید هم می‌گویند با آنکه اولین سیاره منظومه خورشیدی نیست، بلکه دومین سیاره است، ولی این سیاره برخلاف عطارد دارای جو است. سیاراتی که دارای جو هستند مثل گلخانه و یا خانه‌ای که گرما را در خود ذخیره می‌کند چند برابر عطارد گرما را در خود ذخیره می‌کند.

کاوش‌های رباتیک در ناهید

هم‌سنجی سیاره‌های منظومه خورشیدی با تعدادی از ستاره‌های مشهور:
الف:
زمین (۴) > ناهید (۳) > مریخ (۲) > تیر (۱)
ب:
مشتری (۸) > زحل (۷) > اورانوس(۶) > نپتون (۵) > زمین (بدون شماره)
پ:
شباهنگ (۱۱) > خورشید (۱۰) > ولف ۳۵۹ (۹) > مشتری (بدون شماره)
ت:
دبران (۱۴) > نگهبان شمال (۱۳) > رأس پیکر پسین (۱۲) > شباهنگ (بدون شماره)
ث:
ابط‌الجوزا (۱۷) >قلب عقرب (۱۶) > پای شکارچی (۱۵) > دبران (بدون شماره)
ج:
وی‌وای سگ بزرگ (۲۰) >وی‌وی قیفاووس (۱۹) > مو قیفاووس (۱۸) > ابط‌الجوزا (بدون شماره)

سفینه مارینر ۲، که در اوت ۱۹۶۲ پرتاب شد، در دسامبر ۱۹۶۲ از ۳۵۰۰۰ کیلومتری ناهید گذشت. مشاهدات این سفینه نشان داد که زهره را ابرهای سفید رنگ مایل به زردی، کاملاً پوشانده‌است و شکافی در این ابرها نیست که از راه آن بتوان نظری به سطح جامد این سیاره افکند. سفینه مارینر ۱۰ در فوریه ۱۹۷۴ از ارتفاعی کمتر از ۶۵۰۰ کیلومتری، زهره را مورد پژوهش قرار داد و معلوم شد که این ابرها حرکت منطقه‌ای دارند و با سرعتی بیش از ۲۴۰ کیلومتر در ساعت سیاره را دور می‌زنند و در مناطقی از زهره که رو به خورشید است، برهمکنشی میان جریان‌های بزرگ مقیاس همرفتی با این حرکت منطقه‌ای وجود دارد. در ۲۲ اکتبر ۱۹۷۵ وسیله‌ای از سفینه بدون سرنشین ونرا ۹ متعلق به اتحاد جماهیر شوروی سابق، بر زهره فرود آمد و علی رغم شرایط فوق‌العاده سخت دما و فشار توانست به مدت ۲ ساعت عکس‌هایی از چشم‌انداز این سیاره بگیرد و اطلاعات گسترده‌ای از سطح زهره بفرستد. سه روز بعد وسیله مشابهی از سفینه ونرا ۱۰ در ۲۲۰۰ کیلومتری محل فرود وسیله ونرا ۹ به زهره نشست و یافته‌های خود را به مدت ۶۵ دقیقه ارسال کرد. این عکس‌ها، نخستین عکس‌هایی بودند که تا آن زمان از سطح سیاره‌ای دیگر گرفته شده بود.[۱۳]

  • کاوشگر مداری ونوس‌اکسپرس، یازدهم آوریل سال ۲۰۰۶ میلادی وارد مدار سیاره ناهید گشت و تنها پس از یک روز موفق شد اولین تصویر را از قطب جنوب این سیاره برداشت و به زمین مخابره کند. این اولین باری بود که تصویری از قطب جنوب سیاره ناهید برداشته می‌شد.[۱۴]

پروژه ماهواره ناهید[۱۵]

ماهواره ناهید، ماهواره‌ای تحقیقاتی است که در قالب راهبرد دست‌یابی به ماهواره‌های زمین آهنگ و به منظور به آزمون قرار دادن برخی از فناوری‌های کلیدی در این ماهواره‌ها تعریف شده است. پروژه ماهواره ناهید توسط پژوهشکده سامانه‌های، ماهواره طراحی، ساخته، تست و تجمیع خواهد شد. دانشگاه صنعتی امیرکبیر به عنوان پیمانکار اصلی با پژوهشکده همکاری داشته و در کنار بخش‌های دیگری از صنایع کشور وظیفه تأمین بخش‌هایی از این ماهواره را بر عهده دارند.

ماهواره ناهید یک ماهواره مکعب مستطیلی محصور به مکعبی به بعد ۸۰ سانتی‌متر است که علاوه بر صفحات خورشیدی نصب شده بر روی بدنه، از دو صفحه خورشیدی بازشونده بهره می‌برد. این ماهواره با جرم حداکثر ۵۰ کیلوگرم در مدار بیضوی ۲۵۰ در ۳۷۰ کیلومتری با زاویهٔ میل ۵۵ درجه به عملیات پرداخته و باز کردن صفحات خورشیدی و ارتباط در باند Ku را در این مدار به آزمون خواهد گذاشت. از باز شدن صفحات خورشیدی تصویربرداری شده و با استفاده از تصاویر، نرخ گسترش صفحات تخمین زده می­شود. وضعیت ماهوارهٔ ناهید به صورت سه محوره و با دقت ۱۰ درجه تعیین و کنترل می‌شود. ارتباط مخابراتی این ماهواره در باند S و بدون نیاز به نشانه‌روی انجام می‌شود.

مأموریت‌های پروژه ناهید شامل موارد زیر است:

  • باز کردن صفحات خورشیدی در مدار
  • ارتباط در باند مخابراتی Ku در مدار
  • تصویربرداری و تخمین نرخ باز شدن صفحات خورشیدی
  • کنترل وضعیت سه محوره

زهره در ادبیات

در ادبیات فارسی زهره نماد عشق و دلدادگی است و صاحب آن خداوند عشق است. از داستان‌های آن می‌توان به داستان نظامی و یا داستان ایرج میرزا اشاره کرد. در عجایب المخلوقات زکریای قزوینی چنین آمده که: عاشق چون نظر در زهره کند، حرارت عشق بر وی سنگین تر شود و الفت آورد میان مردان و زنان، و گویند وقت نکاح اگر که زهره ناظر باشد و نیکوحال، میان زن و مرد محبتی عجب افتد.

منابع

  1. Lakdawalla, Emily (21 September 2009), Venus Looks More Boring than You Think It Does, Planetary Society Blog (retrieved 4 December 2011)
  2. ۲٫۰ ۲٫۱ ۲٫۲ ۲٫۳ ۲٫۴ Williams, David R. (15 April 2005). "Venus Fact Sheet". NASA. Retrieved 2007-10-12.
  3. "The MeanPlane (Invariable plane) of the Solar System passing through the barycenter". 3 April 2009. Retrieved 2009-04-10. (produced with Solex 10 written by Aldo Vitagliano; see also Invariable plane)
  4. Yeomans, Donald K. "HORIZONS Web-Interface for Venus (Major Body=2)". JPL Horizons On-Line Ephemeris System.—Select "Ephemeris Type: Orbital Elements", "Time Span: 2000-01-01 12:00 to 2000-01-02". ("Target Body: Venus" and "Center: Sun" should be defaulted to.) Results are instantaneous osculating values at the precise مبدأ (ستاره‌شناسی) epoch.
  5. ۵٫۰ ۵٫۱ الگو:Cite doi
  6. "Report on the IAU/IAG Working Group on cartographic coordinates and rotational elements of the planets and satellites". International Astronomical Union. 2000. Retrieved 2007-04-12.
  7. ۷٫۰ ۷٫۱ Mallama, A.; Wang, D.; Howard, R.A. (2006). "Venus phase function and forward scattering from H2SO4". Icarus. 182 (1): 10–22. Bibcode:2006Icar..182...10M. doi:10.1016/j.icarus.2005.12.014.
  8. Mallama, A. (2011). "Planetary magnitudes". Sky and Telescope. 121 (1): 51–56.
  9. "HORIZONS Web-Interface for Venus (Major Body=299)" (Geophysical data). JPL Horizons On-Line Ephemeris System. 27 February 2006. Retrieved 2010-11-28. (Using JPL Horizons you can see that on 2013-Dec-08 Venus will have an apmag of −4.89)
  10. Espenak, Fred (1996). "Venus: Twelve year planetary ephemeris, 1995–2006". NASA Reference Publication 1349. NASA/Goddard Space Flight Center. Retrieved 2006-06-20.
  11. دهخدا: بیدخت و بیلفت
  12. دهخدا: بیدخت.
  13. دگانی، مایر - «نجوم به زبان ساده»، تهران مؤسسه جغرافیایی و کارتوگرافی گیتاشناسی ۱۳۸۶، ISBN 978-964-342-254-7
  14. اولین تصاویر ونوس‌اکسپرس از سیاره زهره، از وب‌گاه دانش فضایی، بازدید: ۲۲ خرداد ۱۳۸۹
  15. «پژوهشکده سامانه‌های ماهواره».
  • «Venus.» Britannica Student Library. Ultimate Reference Suite.

نجوم و فضانوردی

جستارهای وابسته

پیوند به بیرون