الفبا

الفبا مجموعه علامت‌هایی است که انسان‌ها برای نشان دادن اصوات بین خود قرارداد می‌کنند. در عین حال بخصوص در زبان فارسی و عربی الفبا معمولاً به نشانه‌های نوشتاری همخوان‌ها (صامتها) گفته می‌شود که آن‌ها را حروف بی‌صدا هم می‌گویند و معمولاً واکه‌ها (مصوتها) جزء حروف الفبا نیستند و به آن‌ها حروف صدادار می‌گویند. ولی برای مصوتهای بلند سه‌گانه از سه تا از حروف الفبا بهره برده می‌شود و مصوتهای کوتاه در فارسی بدون علامت یا در موارد ضروری با علامات عربی: ـَ، ـِ و ـُ کمک گرفته می‌شود. بنظر می‌رسد در زبان انگلیسی و زبان‌های نزدیک به آن بعضی حروف الفبا صرفا نماینده واکه‌ها نیز باشند.

در زبان فارسی تعداد حروف ۳۲ عدد می‌باشد که به ترتیب نام برده شده است:

الفبای فارسی
ا	ب	پ	ت	ث	ج
چ	‌ ح	خ	د	ذ	ر
ز	‌ ژ	س	‌ ش	ص	ض
ط	ظ	ع	غ	ف	ق
ک	گ	ل	م	ن	و
ه	ی
حروف دیگر
ء	آ	اً	هٔ	ة

انواع الفبا

حروف برگردان خط فارسی بازمانده از دهه ۱۳۷۰ شمسی

• الفبای فونتیک: در این نوع از الفبا هر شکل تنها نشان دهندهٔ یک صدای خاص است مانند ب در الفبای فارسی. الفبای آوانگاری بین‌المللی از جمله الفباهای فونتیک است.
• الفبای غیر فونتیک: در این نوع الفبا هیچ شکل نوشتاری تنها یک صدا را نشان نمی‌دهد.
• الفبای نیمه فونتیک: در این نوع از الفبا، برخی شکلها تنها به یک صدا و بعضی به بیش از یک صدا اشاره دارند مانند شکل نوشتاری و در الفبای فارسی که هم صدای صامت و هم صدای مصوت می‌دهد. الفبای فارسی از این گروه است.

حروف لاتین

Letter	A	B	C	D	E	F	G	H
Name	ā	bē	cē	dē	ē	ef	gē	hā
Pronunciation (IPA)	/aː/	/beː/	/keː/	/deː/	/eː/	/ef/	/geː/	/haː/
Letter	I	K	L	M	N	O	P	Q
Name	ī	kā	el	em	en	ō	pē	qū
Pronunciation (IPA)	/iː/	/kaː/	/el/	/em/	/en/	/oː/	/peː/	/kʷuː/
Letter	R	S	T	V	X	Y		Z
Name	er	es	tē	ū	ex	ī Graeca		zēta
Pronunciation (IPA)	/er/	/es/	/teː/	/uː/	/eks/	/iː ˈgraika/		/ˈzeːta/

الفبای سیریلیک در زبان روسی

بزرگ	کوچک	ایتالیک	ایتالیک کوچک	نام	آوانویسی	مثال کاربرد
А	а	А	а	آ	/a/	آنتالیا
Б	б	Б	б	بِه	/b/	بوران
В	в	В	в	وِه	/v/	ویکتور
Г	г	Г	г	گِه	/g/	گام
Д	д	Д	д	دِه	/d/	دانوب
Е	е	Е	е	یِه	/je/	یِگانه
Ё	ё	Ё	ё	یُـ	/jo/	یویو
Ж	ж	Ж	ж	ژِه	/ ʒ /	ژاله
З	з	З	з	زِه	/z/	زاگرب
И	и	И	и	ایـ	/i/	ایشان
Й	й	Й	й	آیـ کوتاه	/j/	--
К	к	К	к	کا	/k/	کارتون
Л	л	Л	л	اِل	/l/	لادا
М	м	М	м	اِم	/m/	مسکو
Н	н	Н	н	اِن	/n/	نادیا
О	о	О	о	اُ	/o/	اُتاق
П	п	П	п	پِه	/p/	پاریس
Р	р	Р	р	اِر	/r/	رادیو
С	с	С	с	اِس	/s/	سیر
Т	т	Т	т	تِه	/t/	تانک
У	у	У	у	او	/u/	اوشان
Ф	ф	Ф	ф	اِف	/f/	فاز
Х	х	Х	х	خا	/x/	خاویار
Ц	ц	Ц	ц	تْسه	/ts/	عطسه
Ч	ч	Ч	ч	چِه	/t∫/	چه‌گوارا
Ш	ш	Ш	ш	شا	/∫/	شامپو
Щ	щ	Щ	щ	شْچا	/∫t∫/	خروشچف
Ъ	ъ	Ъ	ъ	نشان سختی		--
Ы	ы	Ы	ы	یـِری	/ɨ/	--
Ь	ь	Ь	ь	نشان نرمی		--
Э	э	Э	э	اِ	/ ə /	اِکباتان
Ю	ю	Ю	ю	یُو	/ju/	یورش
Я	я	Я	я	یا	/ja/	یاماها

جدول الفبای فنیقی

حرف	یونی‌کد	نام	معنی	آوانگاری	حرف برابر در
					عِب.	سُر.	عربی	یونانی	لاتین	سیر.
	𐤀	الف	گاو نر	ʼ	א	الف (حرف عبری)	(به عربی: ﺍ)	Αα	Aa	Аа
	𐤁	بیت	خانه (عربی: بیت) (عبری: בית)	b	ב	بت (حرف عبری)	(به عربی: ب)	Ββ	Bb	Бб, و (سیریلیک)в
	𐤂	گیمل	شتر (عربی: جمل) (عبری: גמל)	g	ג	گیمل	(به عربی: ج)	Γγ	Cc, Gg	گ (سیریلیک)г
	𐤃	دلت	در (عبری: דלת)	d	ד	دالت (حرف عبری)	(به عربی: د), (به عربی: ذ)	Δδ	Dd	د (سیریلیک)д
	𐤄	هه	پنجره	h	ה	ه	(به عربی: هـ)	Εε	Ee	اِ (سیریلیک)е, ی اکراینیє
	𐤅	واو	چنگک (عبری: וו)	w	ו	واو (حرف عبری)	(به عربی: و)	Υυ, (Ϝϝ)	Yy, Ff, Vv, Uu, Ww	او (سیریلیک)у
	𐤆	زین	اسلحه (عبری: כלי זין)	z	زین (حرف عبری)	زین (حرف عبری)	(به عربی: ز)	Ζζ	Zz	Зз
	𐤇	خت	دیوار (عربی: حیط)	ḥ	ح	ح	(به عربی: ح), (به عربی: خ)	Ηη	Hh	ای (سیریلیک)и
	𐤈	طت	خوب (عبری: טוב)	ṭ	ط	ط	(به عربی: ط), (به عربی: ظ)	Θθ	تورنþ	( Ѳ ѳ)
	𐤉	یوت	دست (عربی: ید) (عبری: יד)	y	ی	ی	(به عربی: ي)	Ιι	Ii, Jj	ای ده‌دهی (سیریلیک)і, Yi (سیریلیک)ї, ی (سیریلیک)ј
	𐤊	کف	کف دست انسان (عربی: کفّ) (عبری: כף)	k	کاف (حرف عبری), کاف (حرف عبری)	کاف (حرف عبری)	(به عربی: ک)	Κκ	Kk	کا (سیریلیک)к
	𐤋	لمد	سیخ	l	ל	ل	(به عربی: ل)	Λλ	Ll	ال (سیریلیک)л
	𐤌	میم	آب (عربی: ماء) (عبری: מים)	m	م, م	م	(به عربی: م)	Μμ	Mm	Мм
	𐤍	نون	ابلیس (عربی: حنش) (عبری: נחש)	n	ن, ن	ن	(به عربی: ن)	Νν	Nn	Нн
	𐤎	سمچ	ماهی (عربی: سمک) ستون	s	سمخ (حرف عبری)	سمخ (حرف عبری) / سمخ (حرف عبری)	(به عربی: س)	Ξξ, poss. Χχ	poss. Xx	( Ѯ ѯ), poss. خاх
	𐤏	عین	چشم (عربی: عین) (عبری: עין)	ʼ	ع	ع	(به عربی: ع), (به عربی: غ)	Οο	Oo	اُ (سیریلیک)о
	𐤐	په	دهان (عربی: فم) (عبری: פה)	p	ف, ف	ف	(به عربی: ف)	Ππ	Pp	پ (سیریلیک)п
	𐤑	صاده	درخت پاپیروس	ṣ	زادی (حرف عبری), زادی (حرف عبری)	زادی (حرف عبری)	(به عربی: ص), (به عربی: ض)	(Ϻϻ)	Ch	Цц, چ (سیریلیک)ч
	𐤒	کوف	سوراخ سوزن (عبری: קוף)	q	ق	ق	(به عربی: ق)	(Ϙϙ)	Qq
	𐤓	رش	سر (عربی: راْس) (عبری: ראש)	r	رش (حرف عبری)	رش (حرف عبری)	(به عربی: ر)	Ρρ	Rr	ار (سیریلیک)р
	𐤔	شین	خورشید (عربی: شمس)، دندان (عبری: שן)	š	ش	ش	(به عربی: ش)	Σσς	Ss	اس (سیریلیک)с, شاш
	𐤕	تو	علامت (عبری: תו)	t	ت	ت	(به عربی: ت), (به عربی: ث)	Ττ	Tt

جستارهای وابسته

• الفبای مورس فارسی