جغتای

جغتای‌خان
مجسمهٔ جغتای‌خان در کشور مغولستان
یکی از خوانین خانات جغتای
سلطنت	۱۲۲۶ – ۱۲۴۱–۴۲
پیشین	چنگیزخان
جانشین	قره هلاکو
زاده	۱۱۸۳
درگذشته	۱۲۴۲–۴۲ (سن ۵۸)
Clan	بورجیگای
پدر	چنگیزخان
مادر	بورته

جغتای یا چغتای یا چقتایپسر دوم چنگیزخان مغول بود.

مادر چغتای بورتافوجین دختر نویان از قوم مغولی قونغرات بود. جغتای‌خان بر اولوس‌های غربی امپراتوری چنگیزخان حکمرانی داشت. او یکی از جنگ آورترین فرزندان و سپاهیان چنگیزخان بود و در فتح سرزمین‌های چین و ماچین و شهرهای نواحی خراسان از قبیل اترار، بناکت، خوارزم، گرگانج به همراه پدر و برادرانش حضوری فعال داشت.

چنگیزخان پس از بازگشت از جنگ خوارزمشاه حکومت ماوراءالنهر و خوارزم و شهرهای ایغور و کاشغر و بلخ و بدخشان و غزنین تا حدود سند را به جغتای سپرد. پس از مرگ چنگیزخان با آنکه جغتای‌خان از برادرش اوگتای‌خان بزرگ‌تر بود او را حرمت بسیار می‌گذاشت و ذره‌ای از احترام به او فرو نمی‌گذاشت. می‌گویند روزی با اوگتای در سبقت اسپ خود بر اسپ او شرط بست و اسپ او برد. شب با خود اندیشید که نمی‌بایست با قاآن و خان بزرگ شرط بندد. فردای آن روز با همرای تمام خدم و حشم خویش به دربار اوگتای قاآن حاضر شد و خود را مقصر دانست و هرچه اوگتای او را گفت که تقصیری روی نداده‌است نپذیرفت و گفت که باید مجازات گردد. عاقبت نه اسپ ممتاز پیشکش کرد و گفت این به شکرانهٔ آن است که قاآن از تقصیر من گذشته‌است. جغتای در یاسا یا قوانین چنگیزی بسیار مطلع و سختگیر بود. مرگ جغتای به سال ۶۴۰ اتفاق افتاد.

جستارهای وابسته

• خانات جغتای
• حمله مغول به خوارزمشاهیان

منابع

مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Chagatai Khan». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی.