قورولتای

قورولتای شورای سیاسی و نظامی از سران و خان های مغول و ترک باستان بود. ریشه این کلمه به زبان پیش مغولی *kura-، *kurija- "جمع آوری، جمع کردن" است.

در لغتنامه دهخدا در مخل قوریلتای (قورولتای) به لغت مغولی مجمع عظیم بود که برای مشاوره و کنکاش انعقاد یابد. تفسیر شده است. و در مدخل قوریلتای از فرهنگ عمید به انجمن بزرگ امرای مغول برای کنکاش و گفتگو در امری مهم تعبیر شده است.

می‌توان قورولتای را به نوعی مجلس قانون‌گذاری محسوب می‌شود. گردهمایی به منظور مشورت یا حل و فصل اختلافات که میان چندین ایل بزرگ مغول که به‌طور معمول به دعوت ایلخان یا ریش‌سفیدان قبایل رخ می‌دهد. تصمیمی که در این جمع گرفته شود خود به خود جنبه رسمی گرفته تمام ایل‌ها، ایلچه‌ها و اوبه‌ها موظف به دفاع از آن هستند. اکثر خان‌های مغول همچون چنگیز خان در قورولتای منتخب می‌شدند. در کاربرد مدرن این واژه به معنی گردهم‌آیی مجلس شورا و پارلمان نیز در گروه‌های سیاسی مختلف استفاده می‌شود.

استفاده در دوران معاصر

سیاست

اقوام مختلف مغولی و ترک مدرن امروزی آن را به معنای سیاسی یا اداری به عنوان مترادف برای پارلمان، کنگره، کنفرانس، شورا، مجمع، کنوانسیون، گردهمایی استفاده می‌کنند. نمونه‌ها عبارتند از: قورولتای جهانی باشقیرها (به انگلیسی: The World Qoroltai of the Bashkirs)، قورولتای قوم تاتار کریمه (به انگلیسی: Qurultay of the Crimean Tatar People)، کورولتای ملی قزاقستان(به انگلیسی: National Kurultai of Kazakhstan) ، کورولتای خلق قرقیزستان،خورال کبیر مغولستان و در مجارستان خورال خلق جمهوری بوریاتیا(به انگلیسی: People's Khural of the Republic of Buryatia) ، مجلس ایالتی جمهوری آلتای (به انگلیسی: State Assembly of the Altai Republic) و قورلتای بزرگ (به مجاری: Kurultáj) امروزه برگزار شد.

زبان شناسی

در زبان مغولی، این کلمه در شکل‌های خورالدایی، خورالدان و خورال استفاده میشود و Ulsin Deed Shuukhiin Khuraldaan به معنای «جلسه دادگاه عالی ملی» است. سایر شکل‌های مصرف آن عبارتند از: kurultay، kurultay، qurıltai، qorıltay و qoroltay.

این کلمه چندین کاربرد مدرن در زبان ترکی نیز دارد، به عنوان مثال. Yükseköğretim Kurulu "شورای آموزش عالی"، genel kurul toplantısı "جلسه هیئت مدیره عمومی".قورلتای (Kurultay) همچنین یک کلمه رایج در ترکی مدرن به معنای "مجمع عمومی" است، مانند سازمان ها، کمیته ها و غیره.

کورولماک (Kurulmak) نیز در ترکی فعل به معنای «تاسیس شدن» است. همچنین برای "کنوانسیون های فوق العاده" (به ترکی: Olağanüstü Kurultay) احزاب سیاسی استفاده می شود.

جستارهای وابسته

• لویی جرگه
• پیمان تریانون

پیوند به بیرون

• قرولتای قوم تاتار کریمه