کلیسای بیت‌لحم

با کلیسای مهد اشتباه نشود.

کلیسای بیت‌لحم
کلیسای بیت‌لحم
دین
وابستگی	کلیسای حواری ارمنی
استان	استان اصفهان
وضعیت سازمانی یا کلیسایی	فعال
رهبری	خلیفه‌گری ارامنه اصفهان
مکان
مکان	خیابان نظر شرقی، میدان بزرگ جلفا
شهرداری	شهرستان اصفهان
موقعیت در ایران
مختصات	۳۲°۳۸′۱۱٫۱″ شمالی ۵۱°۳۹′۲۸٫۳۵″ شرقی
معماری
گونه	کلیسا بازیلیکا
سبک	معماری ارمنی
آغاز ساخت	دوره صفوی
پایان ساخت	۱۶۲۷
ویژگی‌ها
بیشترین بلندی	۲۶ متر
گنبد(ها)	۲
اطلاعات اثر
کاربری	مذهبی
دورهٔ ساخت اثر	دوره صفوی
اطلاعات ثبتی
شمارهٔ ثبت	۷۶۴۳
تاریخ ثبت ملی	۱۷ اسفند ۱۳۸۱

کلیسای بیت لِحِم مقدس یا کلیسای بـِتقـِحـِم مقدس مربوط به دوره صفوی است و در شهرستان اصفهان، خیابانِ نظرِ میانی، میدان بزرگ جلفا واقع شده‌است. این اثر در سال ۱۶۲۸ میلادی بنا شده و در تاریخ ۱۷ اسفند ۱۳۸۱ با شمارهٔ ثبت ۷۶۴۳ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.

کلیسای بیت لحم یکی از کلیساهای نسبتاً بزرگ اصفهان است. این کلیسا بسیار نزدیک به کلیسای هاکوپ و کلیسای مریم مقدس (آسدوادزادزین مقدس) و در شمال این دو کلیسا قرار دارد. بیت لحم در زمان حکومت صفویه و توسط شخصی به نام خواجه پطرس ولیجانیان بازرگان معروف دوران صفوی، بنا شده و مدفن وی و چند تن از اعضای خانواده اش نیز در حیاط کلیسا قرار دارد. خیابانی در محلهٔ جلفای اصفهان هم به نام خواجه‌پطرس نام‌گذاری شده‌است.

کلیسای بیت لحم را می‌توان هم از نظر نقاشی‌های زیبای داخلی و هم از نظر نمای خارجی، باشکوه‌ترین کلیسای اصفهان دانست. به خصوص اینکه دارای بزرگ‌ترین گنبد در میان کلیساهای جلفای اصفهان است. روزنامه دیلی تلگراف در مقاله‌ای که در نوامبر ۲۰۱۶ منتشر کرد، این کلیسا را در فهرست ۲۳ کلیسای زیبای جهان قرار داد.

معماری کلیسا

پلان کلیسا از نوع تالارهای گنبددار مستطیل شکل است که در جهت شرقی-غربی قرار گرفته و دارای گنبدی دوجداره با هشت نورگیر در قسمت پایین گنبد است. بنا هیچ گونه تزیین خارجی ندارد و ارتفاع آن از سطح زمین ۲۵ و قطر آن ۱۱ متر است.

گنبد با چهار قوس به چهار ستون بزرگ متصل به دیوارهای شمالی و جنوبی بنا تکیه کرده. در سمت غربی کلیسا و در قسمت جلوی ورودی اصلی ایوانی دو طبقه قرار دارد و در بالای آن ناقوس خانهٔ کلیسا، که در سال ۱۸۹۷م بنا شده، قرار گرفته‌است.

مصالح به کار رفته در ساختمان عبارت‌اند از خشت و آجر. دیوارهای داخلی با گچ پوشانده شده‌اند و بر روی تمامی آنها نقاشی‌هایی با موضوعاتی برگرفته از کتاب مقدس نقش بسته. در قسمت پایین دیوارها نیز از کاشی‌های لعابدار به رنگ‌های نیلی و آبی برای تزیین استفاده شده‌است.

کتاب

کتابی به نام نگارنامه و راهنمای کلیسای بیت لحم جلفای اصفهان دربارهٔ این کلیسا به چاپ رسیده‌است.

نگارخانه

• 
  نمای بیرونی کلیسا
• 
  بخشی از سقف و محراب کلیسا
• 
  دیوار نگاره‌ای در کلیسای بیت‌اللحم
• 
• 

جستارهای وابسته

• فهرست کلیساهای ارمنی در ایران
• خلیفه‌گری ارامنه اصفهان
• فهرست آثار ملی ایران
• سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری

منابع

• «-». فصلنامه فرهنگی پیمان. سال دهم (۴۰). تابستان ۱۳۸۶. بایگانی‌شده از اصلی در ۲ دسامبر ۲۰۱۳.
• «خلیفه‌گری ارامنه اصفهان». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۹ ژوئیه ۲۰۱۹.
• کلیساهای ارامنهٔ جلفا. اصفهان: چاپخانهٔ کلیسای وانک جلفا. ۱۹۹۲.
• «کلیسای بدخهم (بیت لحم)، اصفهان».
• ملکیان، لینا (زمستان ۱۳۸۰). کلیساهای ارامنه ایران.