کلیسای بیت‌اللحم

با کلیسای مهد اشتباه نشود.

کلیسای بیت لحم
نام	کلیسای بیت لحم
کشور	ایران
استان	استان اصفهان
شهرستان	اصفهان
اطلاعات اثر
کاربری	مذهبی
دیرینگی	دوره صفوی
دورهٔ ساخت اثر	دوره صفوی
اطلاعات ثبتی
شمارهٔ ثبت	۷۶۴۳
تاریخ ثبت ملی	۱۷ اسفند ۱۳۸۱

دیوار نگاره‌ای در کلیسای بیت‌اللحم اصفهان.

کلیسای بیت لِحِم مقدس یا کلیسای بـِتقـِحـِم مقدس مربوط به دوره صفوی است و در شهرستان اصفهان، خیابانِ نظرِ شرقی، میدان بزرگ جلفا واقع شده است. این اثر در سال ۱۶۲۸ میلادی بنا شده و در تاریخ ۱۷ اسفند ۱۳۸۱ با شمارهٔ ثبت ۷۶۴۳ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

کلیسای بیت لحم یکی از کلیساهای نسبتاً بزرگ اصفهان است. این کلیسا بسیار نزدیک به کلیسای هاکوپ و کلیسای مریم مقدس (آسدوادزادزین مقدس) و در شمال این دو کلیسا قرار دارد. بیت لحم در زمان حکومت صفویه و توسط شخصی به نام خواجه پطرس ولیجانیان بازرگان معروف دوران صفوی، بنا شده و مدفن وی و چند تن از اعضای خانواده اش نیز در حیاط کلیسا قرار دارد. خیابانی در محلهٔ جلفای اصفهان هم به نام خواجه‌پطرس نام‌گذاری شده است.

کلیسای بیت لحم را می‌توان هم از نظر نقاشی‌های زیبای داخلی و هم از نظر نمای خارجی، باشکوهترین کلیسای اصفهان دانست. به خصوص اینکه دارای بزرگترین گنبد در میان کلیساهای جلفای اصفهان است. روزنامه دیلی تلگراف در مقاله‌ای که در نوامبر ۲۰۱۶ منتشر کرد، این کلیسا را در فهرست ۲۳ کلیسای زیبای جهان قرار داد.

معماری کلیسا

پلان کلیسا از نوع تالارهای گنبددار مستطیل شکل است که در جهت شرقی-غربی قرار گرفته و دارای گنبدی دوجداره با هشت نورگیر در قسمت پایین گنبد است. بنا هیچ گونه تزیین خارجی ندارد و ارتفاع آن از سطح زمین ۲۵ و قطر آن ۱۱ متر است.

گنبد با چهار قوس به چهار ستون بزرگ متصل به دیوارهای شمالی و جنوبی بنا تکیه کرده. در سمت غربی کلیسا و در قسمت جلوی ورودی اصلی ایوانی دو طبقه قرار دارد و در بالای آن ناقوس خانهٔ کلیسا، که در سال ۱۸۹۷م بنا شده، قرار گرفته است.

مصالح به کار رفته در ساختمان عبارت اند از خشت و آجر. دیوارهای داخلی با گچ پوشانده شده‌اند و بر روی تمامی آنها نقاشی‌هایی با موضوعاتی برگرفته از کتاب مقدس نقش بسته. در قسمت پایین دیوارها نیز از کاشی‌های لعابدار به رنگهای نیلی و آبی برای تزیین استفاده شده است.

کتاب

کتابی به نام نگارنامه و راهنمای کلیسای بیت لحم جلفای اصفهان دربارهٔ این کلیسا به چاپ رسیده‌است.

عکس

• عکس از فضای داخلی کلیسا
• نقاشی‌های داخلی کلیسا

جستارهای وابسته

• خلیفه‌گری ارامنه اصفهان
• فهرست آثار ملی ایران
• سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری

منابع

• فصلنامه فرهنگی پیمان - شماره ۴۰ - سال دهم - تابستان ۱۳۸۶
• خلیفه‌گری ارامنه اصفهان
• لوون میناسیان، کلیساهای ارامنهٔ جلفا. اصفهان، جلفا: چاپخانهٔ کلیسای وانک، ۱۹۹۲.
• کلیسای بدخهم (بیت لحم)، اصفهان
• کلیساهای ارامنه ایران، مؤلف: لینا ملکمیان، چاپ دوم، زمستان۱۳۸۰ دفتر پژوهش‌های فرهنگی