پردیس دانشکده‌های فنی دانشگاه تهران

ساختمان قدیمی دانشکده فنی (پردیس مرکزی)

سر در دانشکده فنی (پردیس مرکزی)

دانشکده فنی دانشگاه تهران با نام اداری پردیس دانشکده‌های فنی به مجموعه‌ای از موسسات آموزشی-تحقیقاتی و فنی-مهندسی زیر مجموعه دانشگاه تهران گفته می‌شود. این دانشکده در سال ۱۳۱۳ تأسیس شد و در سال ۱۳۸۴ به سه پردیس شامل ۹ دانشکده تبدیل گردید.

تاریخچه

پردیس۲ دانشکده‌های فنی در بزرگراه جلال آل احمد

دانشکدهٔ فنی دانشگاه تهران با نزدیک به ۸۰ سال قدمت، مهد مهندسی کشور و مادر دانشگاه‌های صنعتی ایران به‌شمار می‌آید. در پی تأسیس دانشگاه تهران در سال ۱۳۱۳، دانشکدهٔ فنی نیز به عنوان یکی از شش دانشکدهٔ اولیهٔ آن دانشگاه تأسیس شد. به منظور آموزش و تربیت افراد فنی کاردان، خبره، و آگاه مورد نیاز برای توسعهٔ بخش صنعتی کشور، از همان سال، ۴۰ دانشجو در رشته‌های مهندسی راه و ساختمان، مهندسی مکانیک، مهندسی برق و مهندسی معدن در دانشکدهٔ فنی پذیرفته شدند.

دانشکده فنی در طول تاریخ یکی از قلب‌های تپنده جنبش دانشجویی بوده‌است و روز دانشجو در ایران به مناسبت گرامی‌داشت سه دانشجوی شهید دانشکده فنی در ۱۶ آذر ۱۳۳۲ نامگذاری شده‌است.

قریب به ۶۵ سال است که پردیس دانشکده‌های فنی خدمات فرهنگی و فنی ارائه می‌دهد و بیش از ۸۵۰۰ مهندس فارغ‌التحصیل از بخش‌های مختلف این پردیس، پست‌های مختلف فنی و مهندسی این کشور را پر کرده‌اند. در طی سالیان پردیس دانشکده‌های فنی گسترش چشمگیری داشته‌است و تعداد برنامه‌های و رشته‌های مختلف آن افزایش یافته‌است. در حال حاضر، پردیس دانشکده‌های فنی رشته‌های مختلفی را در سطح کارشناسی و دروه‌های تحصیلات تکمیلی ارائه می‌دهد و به منظور کمک به فعالیت‌های پژوهشی و فنی دارای کارگاه‌ها و آزمایشگاه‌های مختلف می‌باشد. پردیس دانشکده‌های فنی، در خیابان انقلاب، با عنوان پردیس ۱ دارای دانشکده‌های مهندسی شیمی و مهندسی عمران و علوم مهندسی و در خیابان کارگر شمالی (امیرآباد)، با عنوان پردیس ۲ دارای دانشکده‌های مهندسی مکانیک و مهندسی نقشه‌برداری و مهندسی برق و کامپیوتر و مهندسی متالورژی و مواد و مهندسی معدن و مهندسی صنایع و در استان گیلان، با عنوان پردیس ۳ دارای دانشکده فنی کاسپین می‌باشد. اما بعد از کمی تغییر سازمانی در پردیس دانشکده‌های فنی، عناوین پردیس ۱ و ۲ و ۳ از چارت سازمانی برداشته شد و فقط با ذکر عنوان دانشکده، محل مورد نظر قابل تشخیص گردید. پردیس دانشکده‌های فنی از سال ۱۳۸۸ در شهرستان فومن استان گیلان، با حمایت مهندس موسوی رهپیما اقدام به تأسیس دانشکده فنی فومن جهت تربیت متخصصین در کشور در زمینه‌های صنعت نفت نمود.

دانشکده فنی یکی از تأثیرگذارترین و پایدارترین نهادهای سیاسی در تاریخ معاصر ایران محسوب می‌شود. فعالیت‌های اعتراضی دانشجویی در این دانشکده آنقدر قدرتمند بود که مهندس ریاضی رئیس دانشکده به شوخی می‌گفت: «محص رضای خدا یکبار هم اجازه بدهید تظاهرات از حقوق شروع شود». سعید حجاریان در این زمینه می‌گوید که بعد از انقلاب وقتی برای بررسی اسناد ساواک به آنجا رفته به اندازه کل فایل‌های دانشگاه تهران فقط اسناد و مدارک مربوط به دانشکده فنی وجود داشت».

کانون مهندسین که نخستین تشکل صنفی مدرن ایران است توسط دانشجویان و استادان این دانشکده شکل گرفت. این سازمان فعالیت‌های خود را گسترش داده و ساختمانی معظم هم برای خود ساخت اما پس از انقلاب مصادره و فعالیت‌های آن متوقف شد.

جنبش چپ ایران نیز تا حد زیادی توسط دانشجویان این دانشکده شکل گرفت. نورالدین کیانوری دبیر اول حزب توده از نخستین ورودی‌های این دانشکده بود و حسین جودت و رضا رادمنش از اعضای کادر مرکزی حزب توده هر دو استاد علوم پایه مهندسی در دانشکده فنی بودند. تغییرات طبقاتی در دهه ۴۰ و بخصوص در دهه ۵۰ باعث شد تا جناح چپ دانشکده تقویت شود. علی‌اصغر بدیع‌زادگان که از دانشکده شیمی فارغ‌التحصیل شده و حتی به عضویت هیئت علمی گروه شیمی هم درآمده بود به همراه سعید محسن (فارغ‌التحصیل رشته مهندسی تأسیسات) و ناصر صادق (فارغ‌التحصیل مهندسی مکانیک) سازمان مجاهدین خلق را پایه‌گذار کردند. حمید اشرف که در دهه ۵۰ رهبری فدائیان خلق را بر عهده داشت در دهه ۴۰ دانشجوی مهندسی مکانیک این دانشکده بود. این دو سازمان بخشی از کادرهای مهم خود را از دانشکده فنی تأمین کردند. فرخ نگهدار و کاظم اسلامی به چریک‌های فدایی خلق و مهدی ابریشم‌چی و محسن نجات حسینی به مجاهدین خلق پیوستند.

بستر این فعالیت‌ها را مطالعه و بحث‌های گروهی در دانشکده ایجاد کرده بود. افسانه صدر از دانشجویان آن زمان دانشکده می‌گوید: «در آن زمان (اویل دهه ۵۰) طبیعی بود که آدم ببیند کنار دستیش جزوه‌های اقتصاد را می‌خواند و دیگری جامعه‌شناسی را. یکی پس از یادگیری عربی متن اصلی تفسیر المیزان را می‌خواند و دیگری گورویچ را». این فضا همیشه مسالمت‌آمیز نبود. برای مثال انتشار مقالاتی با نام «انسان، اسلام و مارکسیسم» به قلم علی شریعتی در روزنامه کیهان از سوی منتقدان شریعتی به همکاری او با ساواک تعبیر شد و تنش‌هایی را در دانشکده ایجاد کرد.

پردیس‌ها

در حال حاضر گروه‌ها و بخش‌های مختلف تحقیقاتی پردیس در ۳ پردیس فعالیت دارند:

• پردیس شماره ۱ (مرکزی): داخل دانشگاه تهران ۳۵°۴۲′۱۵٫۹۳″ شمالی ۵۱°۲۳′۳۷٫۹۶″ شرقی
• پردیس شماره ۲ (امیرآباد): تقاطع بزرگراه جلال آل احمد و خیابان کارگر شمالی ۳۵°۴۳′۲۸٫۶۹″ شمالی ۵۱°۲۳′۱۲٫۲۱″ شرقی
• پردیس شماره ۳(دانشکده فنی کاسپین): استان گیلان ۳۷°۳۳′۴۸٫۱۵″ شمالی ۴۹°۵′۳۸٫۶۱″ شرقی
• پردیس شماره ۴(دانشکده فنی فومن): استان گیلان

رییسان دانشکده فنی دانشگاه تهران

• محمود حسابی ۱۳۱۳ (کفیل)
• غلامحسین رهنما ۱۳۲۴–۱۳۱۴
• مهدی بازرگان ۱۳۳۰–۱۳۲۴
• عبدالحسین خلیلی ۱۳۳۳–۱۳۳۱
• عبدالله ریاضی ۱۳۴۲–۱۳۳۳
• رضا گنجه‌ای ۱۳۴۴–۱۳۴۲
• غلامعلی بازرگان دیلمقانی ۱۳۴۶–۱۳۴۴
• محمد مظفر زنگنه ۱۳۴۷–۱۳۴۶
• مهندس بدخشان ۱۳۵۰–۱۳۴۸
• ایرج شمس ملک‌آرا ۱۳۵۱–۱۳۵۰
• مصطفی مزینی ۱۳۵۲–۱۳۵۱
• امیر منصور میری ۱۳۵۷–۱۳۵۲
• عبدالله استاد حسینی ۱۳۶۰–۱۳۵۷
• ناصر منیری ۱۳۶۱–۱۳۶۰
• سجاد هاشمی ۱۳۶۳–۱۳۶۱
• احمد فیض دیزجی ۱۳۶۴–۱۳۶۳
• محمد رحیمیان ۱۳۶۸–۱۳۶۴
• رسول میرقادری ۱۳۷۰–۱۳۶۸
• مجتبی شریعتی نیاسر ۱۳۷۴–۱۳۷۰
• محمود موسوی مشهدی ۱۳۷۷–۱۳۷۴
• رضا فرجی‌دانا ۱۳۸۱–۱۳۷۷
• محمود نیلی احمدآبادی ۱۳۸۱–۱۳۸۸
• محمود کمره‌ای ۱۳۸۸ - حال حاضر

جایگاه دانشکده در رتبه‌بندی‌های معتبر بین‌المللی

دانشکده فنی دانشگاه تهران در نظام رتبه‌بندی شانگهای در سال‌های ۲۰۱۴ و ۲۰۱۵ در رتبه ۷۵–۵۱ قرار داشته و بهترین عملکرد را در میان سایر دانشگاه‌های ایران داشنه است.
و همین‌طور در نظام رتبه‌بندی لایدن نیز در سال‌های ۲۰۱۴ و ۲۰۱۵ در رتبه ۳۲۰ و ۲۲۶ جهان قرار گرفته و بهترین عملکرد را در بین سایر دانشگاه‌ها داشته.

در نظام رتبه‌بندی QS نیز در سال ۲۰۱۴ در رده ۲۹۸ جهان و برتر از سایر دانشگاه‌های ایران قرار گرفت.

دانشکده‌ها

دانشکدهٔ مهندسی برق و کامپیوتر

ساختمان دانشکدهٔ برق و کامپیوتر

گرایش‌ها:

• الکترونیک
• مخابرات
• سیستم‌های دیجیتال
• قدرت
• کنترل
• نرم‌افزار
• سخت‌افزار
• معماری کامپیوتر
• مهندسی پزشکی
• رباتیک
• فن‌آوری اطلاعات

اعضاء هیئت علمی: ۱۷ استاد، ۲۱ دانشیار، ۲۷ استادیار، ۲ مربی

ریاست: شاهرخ فرهنگی

دانشکدهٔ مهندسی شیمی

گرایش‌ها:

• مهندسی شیمی
• مهندسی شیمی ـ طراحی فرایند
• مهندسی شیمی ـ محیط زیست
• مهندسی شیمی ـ انرژی و محیط زیست
• مهندسی شیمی ـ کاتالیست
• مهندسی پلیمر
• مهندسی داروسازی
• مهندسی فراوری و انتقال گاز
• مهندسی نفت

اعضای هیئت علمی: ۱۲ استاد، ۸ دانشیار، ۲۰ استادیار، ۱ مربی

ریاست: دکتر موسویان

دانشکدهٔ مهندسی عمران

گرایش‌ها:

• راه و ترابری
• سازه‌های هیدرولیکی
• مکانیک خاک
• مدیریت ساخت
• مهندسی عمران - عمران (دوره کارشناسی)
• مهندسی زلزله
• سازه‌های دریایی
• مهندسی سازه
• مهندسی آب
• مهندسی محیط زیست

اعضاء هیئت علمی: ۱۱ استاد، ۱۴ دانشیار، ۱۲ استادیار و یک مربی.

ریاست: سهیل محمدی

دانشکدهٔ مهندسی متالورژی و مواد

گرایش‌ها:

• مهندسی متالورژی و مواد
• متالورژی استخراجی
• شناسایی و انتخاب مواد
• خوردگی فلزات
• شکل‌دادن فلزات
• جوشکاری
• ریخته‌گری

اعضاء هیئت علمی: ۱۵ استاد، ۱۰ دانشیار، ۴ استادیار، ۱ مربی

ریاست: شهرام رایگان

دانشکدهٔ مهندسی مکانیک

گرایش‌ها:

• مهندسی مکانیک
• طراحی کاربردی
• تبدیل انرژی
• توربوماشین‌های آبی
• ساخت و تولید
• نانو مکانیک

اعضاء هیئت علمی: ۱۸ استاد، ۸ دانشیار، ۳۱ استادیار

ریاست: کارن ابری نیا

دانشکده مهندسی صنایع

گروه‌های آموزشی:

• مهندسی صنایع: رشته‌های مهندسی صنایع و مهندسی لجستیک و زنجیره تأمین
• مهندسی سیستم: گرایش تحقیق در عملیات و گرایش برنامه‌ریزی سیستم‌های انرژی
• مهندسی کسب و کار: رشته مدیریت پروژه گرایش مهندسی نفت و گاز- رشته MBA و رشته Facility Management

اعضاء هیئت علمی: ۱۸ عضو هیئت علمی اصلی و ۱۰ عضو هیئت علمی وابسته

وب سایت دانشکده مهندسی صنایع

دانشکدهٔ مهندسی معدن

گرایش‌ها:

• مهندسی معدن
• استخراج
• اکتشاف
• فرآوری مواد معدنی
• مکانیک سنگ
• اکتشاف نفت

اعضاء هیئت علمی: ۶ استاد، ۵ دانشیار، ۵ استادیار، ۳ مربی

ریاست: شفائی

انستیتو مهندسی نفت

گرایش‌ها:

• مهندسی نفت ـ مخازن هیدروکربوری
• مهندسی نفت ـ حفاری و بهره‌برداری (تا سال تحصیلی ۱۳۹۳–۱۳۹۲)
• مهندسی نفت ـ بهره‌برداری (سال تحصیلی ۱۳۹۴–۱۳۹۳)
• مهندسی فراوری و انتقال گاز

ریاست انستیتو:

• دکتر محمد حسن پنجه شاهی

اعضای هیئت علمی:

• دکتر محمدرضا رسایی (فارغ‌التحصیل رشته مهندسی شیمی دانشگاه تهران)
• دکتر بهزاد رستمی (فارغ‌التحصیل رشته مهندسی نفت دانشگاه صنعتی شریف)
• دکتر سیاوش ریاحی (انتقالی از دانشکده شیمی دانشگاه یاسوج)
• دکتر علی یار جوادی (فارغ‌التحصیل رشته مهندسی شیمی دانشگاه صنعتی شریف)
• دکتر علی شکاری فرد (فارغ‌التحصیل رشته زمین‌شناسی دانشگاه تهران)
• دکتر بهنام صدایی سولا (فارغ‌التحصیل رشته مهندسی نفت دانشگاه صنعتی امیرکبیر)
• دکتر علی نخعی (فارغ‌التحصیل رشته مهندسی فراساحل از دانشگاه Texas A&M آمریکا)

دانشکده فنی کاسپین

• مهندسی شیمی
• مهندسی پلیمر (صنایع پلیمر)
• مهندسی مکانیک

ریاست: دکتر محمدعلی آرون

دانشکده فنی فومن

• مهندسی شیمی
• مهندسی نفت
• مهندسی فناوری اطلاعات
• مهندسی صنایع

ریاست: دکتر محمدعلی آرون

دانشکده مهندسی نقشه‌برداری

گرایش‌ها:

• ژئودزی
• فتوگرامتری
• سنجش از دور
• سیستم‌های اطلاعات مکانی(GIS)
• هیدروگرافی

اعضاء هیئت علمی: ۲ استاد، ۵ دانشیار، ۱۲ استادیار، ۱ مربی

ریاست: عبدالرضا صفری

دانشکده علوم مهندسی

تمامی دانشجویان دورهٔ کارشناسی دروس پایه خود را نزدیک به ۲ سال در این گروه می‌گذرانند.

اعضاء هیئت علمی: ۷ استاد، ۱ دانشیار، ۴ استادیار، ۵ مربی

ریاست: حسینیان سراجه لو پس از تأسیس دانشکدهٔ علوم مهندسی در سال ۱۳۸۷ و بنا بر ماهیت رشته علوم مهندسی، گروه علوم پایهٔ مهندسی در حال واگذاری وظایف خود به دانشکدهٔ علوم مهندسی است. در حال حاضر (بهار ۱۳۹۱) تمامی دروس گروه علوم پایه توسط دانشکده علوم مهندسی ارئه می‌شود.

پردیس دانشکده‌های فنی دانشگاه تهران برای بار نخست در در کشور، در سال ۱۳۸۷، دانشکده علوم مهندسی را با چهار گرایش و دوازده خوشه تخصصی راه‌اندازی نمود. این دانشکده در مقطع کارشناسی ارشد اقدام به جذب دانشجو در مهندسی کامپیوتر، گرایش الگوریتم و محاسبات می‌نماید. علوم مهندسی، دوره‌ای میان رشته‌ای است که ارتباط نزدیک حوزه‌های مختلفی از علوم مانند فیزیک، ریاضیات و مهندسی را دنبال می‌کند.

در حال حاضر دارای خوشه‌های تخصصی زیر می‌باشد:

1. برق الکترونیک
2. برق مخابرات
3. مکانیک حرارت و سیالات
4. مهندسی هسته‌ای
5. بهینه‌سازی
6. علم مواد
7. مکانیک طراحی کاربردی
8. مهندسی فرایند
9. مهندسی ذخایر
10. سیاست گذاری محیط زیست
11. مهندسی زمین (نقشه‌برداری)
12. مهندسی زمین (ژئومکانیک)

ریاست: حسینیان سراجه لو

شخصیت‌های مشهور

• محمود حسابی (فیزیکدان، سناتور و وزیر آموزش و پرورش)
• لطفی زاده (بنیانگذار منطق فازی و استاد دانشگاه برکلی کالیفرنیا)
• فضل‌الله رضا (استاد دانشگاه و سفیر سابق ایران در یونسکو و سازمان ملل)
• مهدی بازرگان (سیاستمدار، استاد دانشگاه و اولین نخست‌وزیر پس از انقلاب)
• مصطفی چمران (وزیر دفاع و فعال سیاسی- نظامی ایرانی)
• پرویز شهریاری (ریاضی‌دان، مترجم، نویسنده و از چهره‌های ماندگار ایران)
• عباس آخوندی (سیاستمدار، استاد دانشگاه و وزیر راه و شهرسازی)
• علی مصفا (هنرپیشه، کارگردان و تهیه‌کننده)
• رضا فرجی دانا (وزیر علوم، تحقیقات و فناوری)
• سید محمد غرضی (وزیر نفت، وزیر پست و تلگراف و تلفن)
• گشتاسپ قطره دریایی (نویسنده و محقق سازه‌های باستانی)
• عزت‌الله سحابی (سیاستمدار، روزنامه‌نگار و رهبر شورای فعالان ملی مذهبی ایران)
• بیژن نامدار زنگنه (وزیر نفت)
• محمدرضا عارف (معاون اول رئیس‌جمهور در دولت هشتم)
• رحمان دادمان (وزیر فقید راه و ترابری)
• حبیب‌الله بیطرف (وزیر نیرو در دولت‌های هفتم و هشتم)
• طهماسب مظاهری (وزیر اقتصاد دولت هشتم)

فعالیت‌های پژوهشی

استادان مجرب و آزمایشگاه‌های مجهز پردیس همواره به عنوان عاملی مهم در جذب پروژه‌های مختلف مهندسی از مراکز مختلف دولتی و خصوص بوده‌اند. پردیس دانشکده‌های فنی سعی برآن دارد که نیازهای کلی دانشگاه را برطرف ساخته و با معیارهای برگزیده شده توسط سازمانهای معتبر فنی که استفاده مفید از فناوری و منابع اطلاعاتی را سرلوحه کار خود قرار داده‌اند مطابقت کند.

امکانات آموزشی و پژوهشی

• ۵ کتابخانه مجهز و ۱ مجله
• سایتهای مختلف کامپیوتر
• آزمایشگاه‌های تخصصی و فنی
• مؤسسه الکتروتکنیک
• انستیتو مهندسی نفت
• مؤسسه تحقیقات و کاربرد مواد معدنی
• مؤسسه پژوهش در مدیریت و برنامه‌ریزی انرژی
• گروه پژوهشی بهینه‌سازی مهندسی
• شرکت مهاب فنی
• مؤسسه آب
• مؤسسه عالی پژوهشی خودرو، سوخت و محیط زیست
• مؤسسه زیست مواد
• مؤسسه عالی مواد پیشرفته
• مؤسسه پژوهشی فناوری‌های نوین در صنعت خودرو
• مؤسسه توربو ماشین

منابع

• روابط عمومی دانشگاه تهران
• روابط عمومی دانشکدهِ فنی دانشگاه تهران
• وبگاه دانشگاه تهران
• دانشنامهِ اطلاعات پردیس‌های دانشگاه تهران، روابط عمومی دانشگاه تهران، ۱۳۸۴
• شناسان دانشگاه تهران، ۱۳۸۳
• یادهایی از دانشکده فنی دانشگاه تهران، ماهنامه آموزشی فرهنگی لوح، شماره چهاردهم، اسفند ۱۳۸۱

پیوند به بیرون

• وبگاه رسمی
• سایت رسمی علوم مهندسی دانشکده فنی دانشگاه تهران
• کانون مهندسین فارغ‌التحصیل
• دانشکده فنی کاسپین
• دانشکده فنی فومن