غافل‌گیر

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
(تغییرمسیر از تعجب)
یک پیرزن متعجب

غافل‌گیر، شگفت‌زده، متعجب یا سورپرایز (به فرانسوی: Surprise) یک حالت زودگذر روانی و فیزیولوژیکی است که جانوران و انسان‌ها در مواجهه با رویدادهای غیرمنتظره از خود بروز می‌دهند. غافل‌گیری می‌تواند ظرفیت‌های (valence) مختلفی داشته باشد؛ یعنی می‌تواند خنثی، خوشایند، ناخوشایند، مثبت، یا منفی باشد. به علاوه، شدت غافل‌گیری می‌تواند از خیلی-غافل‌گیر (پاسخ جنگ و گریز) تا کمی-غافل‌گیر متغیر باشد.[۱]

دخترانی در پرورشگاه بیرجند که از دیدار فرح پهلوی از غافل‌گیری بسیار، گریه می‌کنند؛ ۱۹ مه ۱۹۷۶

به نظر برخی از محققین، غافل‌گیری ویژگی‌های ضروری هیجانهای پایه را داراست. روان‌شناس آمریکایی، پاول اکمن، مطالعات میان‌فرهنگی غافل‌گیری را یکی از شش هیجان پایه به حساب آورد.[۲] برخی دیگر، غافل‌گیری را جزو هیجانها نمی‌دانند بلکه آن را یک حالت شناختی (Cognitive state) در نظر می‌گیرند.[۱]

منابع[ویرایش]

  1. ۱٫۰ ۱٫۱ Reevy, Gretchen; Malamud Ozer, Yvette; Ito, Yuri (2010). Encyclopedia of Emotion, Volume 1. p. 551.
  2. Ekman, P. (1984). Approaches to Emotions. NJ:Erlbaum: Hillsdale. pp. 319–343.