لیپوپروتئین کم‌چگالی: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
Blackorwhite (بحث | مشارکتها) ابرابزار |
اصلاح لحن، تمیزکاری برچسب‌ها: ویرایشگر دیداری ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه ویرایش پیشرفتهٔ همراه |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
''' |
'''لیپوپروتئین‌های کم‌چگالی'''<ref>{{یادکرد فرهنگستان | مصوب=لیپوپروتئین کم‌چگالی | بیگانه=low-density lipoprotein, LDL | بیگانه در فارسی= | حوزه=تغذیه | دفتر=سیزدهم | بخش=فارسی | سرواژه=لیپوپروتئین کم‌چگالی}}</ref> یا '''ال‌دی‌ال''' {{انگلیسی|Low Density Lipoprotein}} (در زبان عامه: چربی‌های بد) دسته‌ای از [[لیپوپروتئین|لیپوپروتئین‌ها]] هستند که [[کلسترول]] را به بافتهای خارج کبدی انتقال می‌دهند. مقادیر سرمی بیش از حد این چربی‌ها ارتباط مستقیم با بروز [[بیماری سرخرگ کرونری|بیماری‌های سرخرگ کرونری]] دارد.<ref>''فرهنگ دورلند''. چاپ ۱۳۷۹. انتشارات یادواره کتاب. ترجمه حمید نام‌آور.</ref> |
||
این دسته از [[لیپوپروتئین]]ها کلسترول را به بافتهای خارج کبدی انتقال می‌دهند. |
|||
مقادیر سرمی بیش از حد این چربی‌ها ارتباط مستقیم با بروز [[بیماری کرنری قلبی]] دارد.<ref>''فرهنگ دورلند''. چاپ ۱۳۷۹. انتشارات یادواره کتاب. ترجمه حمید نام‌آور.</ref> |
|||
{| cellpadding=3 cellspacing=0 border=1 style="border-collapse:collapse" |
{| cellpadding=3 cellspacing=0 border=1 style="border-collapse:collapse" |
||
|bgcolor="#c8ccd1"| '''چگالی''' (g/m[[لیتر|L]]) |
|bgcolor="#c8ccd1"| '''چگالی''' (g/m[[لیتر|L]]) |
||
|bgcolor="#c8ccd1"| '''گروه''' |
|bgcolor="#c8ccd1"| '''گروه''' |
||
|bgcolor="#c8ccd1"| قطر ( |
|bgcolor="#c8ccd1"| قطر (نانومتر) |
||
| |
| درصد [[پروتئین]] |
||
| |
| درصد[[کلسترول]] |
||
| |
| درصد [[فسفولیپید]] |
||
| % triacylglycerol{{سخ}}& cholesterol ester |
| % triacylglycerol{{سخ}}& cholesterol ester |
||
|- |
|- |
||
| خط ۵۵: | خط ۵۱: | ||
== تفاوت بین کلسترول خوب (HDL) و کلسترول بد (LDL) == |
== تفاوت بین کلسترول خوب (HDL) و کلسترول بد (LDL) == |
||
| ⚫ | کلسترول، ماده‌ای نرم و مومی‌شکل است که از چربی ساخته می‌شود. این ماده در جریان خون و تمامی سلول‌های بدن وجود دارد. کلسترول یکی از مهمترین مواد مورد نیاز بدن است؛ وجود میزان کافی از آن برای ساخت [[غشای سلولی]]، ساخت و ترمیم دیواره رگ‌های خونی، تولید برخی [[هورمون|هورمون‌ها]]، تأمین [[ویتامین دی]] و … برای بدن ضروری است. مقداری از کلسترول مورد نیاز بدن از طریق مصرف برخی مواد غذایی و در [[کبد]] تولید می‌شود. تفاوت کلسترول با سایر [[چربی‌های خون]] این است که این ماده در [[خون]] حل نمی‌شود. این ماده توسط لیپوپروتئین‌ها بین [[یاخته|سلول‌ها]] جابجا می‌گردد. |
||
'''کلسترول چیست؟''' |
|||
| ⚫ | کلسترول، ماده‌ای نرم و |
||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
== چه عواملی بر سطح کلسترول خون تأثیر دارد؟ == |
|||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
* سایر دلایل. بعضی از داروها و بیماری‌های خاص می‌توانند سطح کلسترول خون را افزایش دهند.<ref name="rastineh.ir">http://rastineh.ir/کلسترول-خون-چیست؟-با-کلسترول-بالای-خون/</ref> |
|||
== |
== کلسترول خون == |
||
میزان مناسب انواع کلسترول خون که توسط ایالات متحده اعلام شده است، به این شرح است: |
|||
کلسترول مجموع (Total cholesterol) وضعیت |
'''کلسترول مجموع''' (Total cholesterol): وضعیت کمتر از ۲۰۰ میلی‌گرم عالی، بین ۲۰۰ تا ۲۳۹ در محدودهٔ خطر و بیش از ۲۴۰ میلی‌گرم مجموع کلسترول، بالا و خطرناک است. |
||
پایین ۲۰۰ میلی‌گرم عالی |
|||
بین ۲۰۰ تا ۲۳۹ در محدوده خطر |
|||
بالای ۲۴۰ میلی‌گرم بالا (خطرناک) |
|||
'''کلسترول بد''' یا LDL: وضعیت زیر ۷۰ میلی‌گرم، بهترین میزان برای افراد دچار بیماری قلبی، زیر ۱۰۰ میلی‌گرم بهترین میزان برای افرادیکه در خطر ابتلا به بیماری قلبی قرار دارند، بین ۱۰۰ تا ۱۲۹ میلی‌گرم تقریباً مناسب است. بین ۱۳۰ تا ۱۵۹ میلی‌گرم در محدودهٔ خطر، بین ۱۶۰ تا ۱۸۹ بالا و بیش از ۱۹۰ میلی‌گرم، خیلی بالا |
|||
'''سطح کلسترول بد''' یا LDL وضعیت |
|||
زیر ۷۰ میلی‌گرم بهترین میزان برای افراد دچار بیماری قلبی |
|||
زیر ۱۰۰ میلی‌گرم بهترین میزان برای افرادیکه در خطر ابتلا به بیماری قلبی قرار دارند |
|||
'''کلسترول خوب''' یا HDL: وضعیت زیر ۴۰ میلی‌گرم در مردان و زیر ۵۰ میلی‌گرم در زنان کم. بین ۵۰ تا ۵۹ میلی‌گرم، متوسط و بالای ۶۰ میلی‌گرم عالی |
|||
بین ۱۰۰ تا ۱۲۹ میلی‌گرم تقریباً مناسب |
|||
بین ۱۳۰ تا ۱۵۹ میلی‌گرم در محدوده خطر |
|||
بین ۱۶۰ تا ۱۸۹ بالا |
|||
۱۹۰ میلی‌گرم به بالا خیلی زیاد |
|||
'''تری‌گلیسرید:''' وضعیت زیر ۱۵۰ میلی‌گرم، عالی، بین ۱۵۰ تا ۱۹۹ در محدودهٔ خطر، بین ۲۰۰ تا ۴۹۹ خطرناک و بالای ۵۰۰ میلی‌گرم خیلی خطرناک<ref name="rastineh.ir2">{{یادکرد خبر|عنوان=کلسترول خون چیست؟ با کلسترول بالای خون چه کنیم؟|نشانی=http://rastineh.ir/%DA%A9%D9%84%D8%B3%D8%AA%D8%B1%D9%88%D9%84-%D8%AE%D9%88%D9%86-%DA%86%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D8%9F-%D8%A8%D8%A7-%DA%A9%D9%84%D8%B3%D8%AA%D8%B1%D9%88%D9%84-%D8%A8%D8%A7%D9%84%D8%A7%DB%8C-%D8%AE%D9%88%D9%86/|کوشش=سایت پزشکی و مجله سلامتی راستینه|تاریخ=2013-12-30|تاریخ بازبینی=2022-07-20|زبان=fa-IR}}</ref> |
|||
'''سطح کلسترول خوب''' یا HDL وضعیت |
|||
زیر ۴۰ میلی‌گرم در مردان |
|||
زیر ۵۰ میلی‌گرم در زنان کم |
|||
بین ۵۰ تا ۵۹ میلی‌گرم متوسط |
|||
بالای ۶۰ میلی‌گرم عالی |
|||
== عوامل مؤثر بر میزان کلسترول خون == |
|||
'''سطح تری گلیسرید خون''' وضعیت زیر ۱۵۰ میلی‌گرم عالی |
|||
| ⚫ | |||
بین ۱۵۰ تا ۱۹۹ در محدوده خطر |
|||
| ⚫ | |||
بین ۲۰۰ تا ۴۹۹ خطرناک |
|||
| ⚫ | |||
بالای ۵۰۰ میلی‌گرم خیلی خطرناک<ref name="rastineh.ir"/> |
|||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
* سایر دلایل: بعضی از [[دارو|داروها]] و [[بیماری|بیماری‌های]] خاص می‌توانند سطح کلسترول خون را افزایش دهند.<ref name="rastineh.ir">{{یادکرد خبر|عنوان=کلسترول خون چیست؟ با کلسترول بالای خون چه کنیم؟|نشانی=http://rastineh.ir/%DA%A9%D9%84%D8%B3%D8%AA%D8%B1%D9%88%D9%84-%D8%AE%D9%88%D9%86-%DA%86%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D8%9F-%D8%A8%D8%A7-%DA%A9%D9%84%D8%B3%D8%AA%D8%B1%D9%88%D9%84-%D8%A8%D8%A7%D9%84%D8%A7%DB%8C-%D8%AE%D9%88%D9%86/|کوشش=سایت پزشکی و مجله سلامتی راستینه|تاریخ=2013-12-30|تاریخ بازبینی=2022-07-20|زبان=fa-IR}}</ref> |
|||
== جستارهای وابسته == |
== جستارهای وابسته == |
||
* [[لیپوپروتئین |
* [[لیپوپروتئین پرچگالی]] |
||
== منابع == |
== منابع == |
||
نسخهٔ ۲۰ ژوئیهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۰۲:۳۳
لیپوپروتئین‌های کم‌چگالی[۱] یا ال‌دی‌ال (به انگلیسی: Low Density Lipoprotein) (در زبان عامه: چربی‌های بد) دسته‌ای از لیپوپروتئین‌ها هستند که کلسترول را به بافتهای خارج کبدی انتقال می‌دهند. مقادیر سرمی بیش از حد این چربی‌ها ارتباط مستقیم با بروز بیماری‌های سرخرگ کرونری دارد.[۲]
| چگالی (g/mL) | گروه | قطر (نانومتر) | درصد پروتئین | درصدکلسترول | درصد فسفولیپید | % triacylglycerol & cholesterol ester |
| >۱٫۰۶۳ | HDL | ۵–۱۵ | ۳۳ | ۳۰ | ۲۹ | ۴ |
| ۱٫۰۱۹–۱٫۰۶۳ | LDL | ۱۸–۲۸ | ۲۵ | ۵۰ | ۲۱ | ۸ |
| ۱٫۰۰۶–۱٫۰۱۹ | IDL | ۲۵–۵۰ | ۱۸ | ۲۹ | ۲۲ | ۳۱ |
| ۰٫۹۵–۱٫۰۰۶ | لیپوپروتئین بس‌کم‌چگال | ۳۰–۸۰ | ۱۰ | ۲۲ | ۱۸ | ۵۰ |
| <۰٫۹۵ | کیلومیکرون | ۱۰۰–۱۰۰۰ | <۲ | ۸ | ۷ | ۸۴ |
تفاوت بین کلسترول خوب (HDL) و کلسترول بد (LDL)
کلسترول، ماده‌ای نرم و مومی‌شکل است که از چربی ساخته می‌شود. این ماده در جریان خون و تمامی سلول‌های بدن وجود دارد. کلسترول یکی از مهمترین مواد مورد نیاز بدن است؛ وجود میزان کافی از آن برای ساخت غشای سلولی، ساخت و ترمیم دیواره رگ‌های خونی، تولید برخی هورمون‌ها، تأمین ویتامین دی و … برای بدن ضروری است. مقداری از کلسترول مورد نیاز بدن از طریق مصرف برخی مواد غذایی و در کبد تولید می‌شود. تفاوت کلسترول با سایر چربی‌های خون این است که این ماده در خون حل نمی‌شود. این ماده توسط لیپوپروتئین‌ها بین سلول‌ها جابجا می‌گردد.
لیپوپروتئین‌های با چگالی کم که به LDL معروف هستند، از انواع بد کلسترول به‌شمار می‌روند. در مقابل، لیپوپروتئین‌های با چگالی بالا یا HDL به‌عنوان کلسترول خوب شناخته شده‌اند.
کلسترول خون
میزان مناسب انواع کلسترول خون که توسط ایالات متحده اعلام شده است، به این شرح است:
کلسترول مجموع (Total cholesterol): وضعیت کمتر از ۲۰۰ میلی‌گرم عالی، بین ۲۰۰ تا ۲۳۹ در محدودهٔ خطر و بیش از ۲۴۰ میلی‌گرم مجموع کلسترول، بالا و خطرناک است.
کلسترول بد یا LDL: وضعیت زیر ۷۰ میلی‌گرم، بهترین میزان برای افراد دچار بیماری قلبی، زیر ۱۰۰ میلی‌گرم بهترین میزان برای افرادیکه در خطر ابتلا به بیماری قلبی قرار دارند، بین ۱۰۰ تا ۱۲۹ میلی‌گرم تقریباً مناسب است. بین ۱۳۰ تا ۱۵۹ میلی‌گرم در محدودهٔ خطر، بین ۱۶۰ تا ۱۸۹ بالا و بیش از ۱۹۰ میلی‌گرم، خیلی بالا
کلسترول خوب یا HDL: وضعیت زیر ۴۰ میلی‌گرم در مردان و زیر ۵۰ میلی‌گرم در زنان کم. بین ۵۰ تا ۵۹ میلی‌گرم، متوسط و بالای ۶۰ میلی‌گرم عالی
تری‌گلیسرید: وضعیت زیر ۱۵۰ میلی‌گرم، عالی، بین ۱۵۰ تا ۱۹۹ در محدودهٔ خطر، بین ۲۰۰ تا ۴۹۹ خطرناک و بالای ۵۰۰ میلی‌گرم خیلی خطرناک[۳]
عوامل مؤثر بر میزان کلسترول خون
طیف مختلفی از عوامل می‌توانند بر سطح کلسترول خون تأثیر بگذارند. این عوامل، عبارت‌اند از:
- رژیم غذایی: چربی‌های اشباع و کلسترول موجود در خوراکی‌ها سطح کلسترول خون را افزایش می‌دهند.
- وزن بدن: اضافه وزن و چاقی علاوه بر اینکه خطر ابتلا به بیماری قلبی را افزایش می‌دهد، باعث افزایش سطح کلسترول خون هم می‌شود.
- ورزش: فعالیت بدنی و ورزش منظم سطح کلسترول HDL را افزایش داده و سطح کلسترول LDL را کاهش می‌دهد. میزان ورزش توصیه‌شدهٔ روزانه حداقل ۳۰ دقیقه است.
- سن و جنسیت: هرچه سن بیشتر می‌شود سطح کلسترول خون نیز افزایش می‌یابد. قبل از سن یائسگی زنان سطح کلسترول کم‌تری نسبت به مردان دارند، اما بعد از دوران قاعدگی سطح کلسترول خون زنان نسبت به مردان هم‌سن خود، افزایش می‌یابد.
- قند خون: دیابت کنترل‌نشده باعث افزایش سطح کلسترول خون می‌شود. با کنترل قند خون می‌توان به کاهش سطح کلسترول خون نیز کمک نمود.
- عوامل ارثی: کلسترول بالای خون می‌تواند ارثی و ژنتیکی باشد.
- استعمال دخانیات: سیگار کشیدن به دیوارهٔ رگ‌های خونی آسیب رسانده و آن‌ها را برای رسوب کردن کلسترول آماده می‌کنند. اما سیگار کشیدن بر سطح کلسترول خوب خون (HDL) بی‌تأثیر است.
- سایر دلایل: بعضی از داروها و بیماری‌های خاص می‌توانند سطح کلسترول خون را افزایش دهند.[۴]
جستارهای وابسته
منابع
- ↑ «لیپوپروتئین کم‌چگالی» [تغذیه] هم‌ارزِ «low-density lipoprotein, LDL»؛ منبع: گروه واژه‌گزینی. جواد میرشکاری، ویراستار. دفتر سیزدهم. فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان. تهران: انتشارات فرهنگستان زبان و ادب فارسی (ذیل سرواژهٔ لیپوپروتئین کم‌چگالی)
- ↑ فرهنگ دورلند. چاپ ۱۳۷۹. انتشارات یادواره کتاب. ترجمه حمید نام‌آور.
- ↑ «کلسترول خون چیست؟ با کلسترول بالای خون چه کنیم؟». سایت پزشکی و مجله سلامتی راستینه. ۲۰۱۳-۱۲-۳۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۷-۲۰.
- ↑ «کلسترول خون چیست؟ با کلسترول بالای خون چه کنیم؟». سایت پزشکی و مجله سلامتی راستینه. ۲۰۱۳-۱۲-۳۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۷-۲۰.
 | این یک مقالهٔ خرد زیست‌شناسی مولکولی است. می‌توانید با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید. |