عرعر (درخت)

عر عر
	یک نمونه بزرگ در یکی از پارک‌های آلمان
رده‌بندی علمی
فرمانرو:	گیاهان
(طبقه‌بندی‌نشده):	گیاهان گلدار
(طبقه‌بندی‌نشده):	دولپه‌ای‌های نو
(طبقه‌بندی‌نشده):	رزیدها
راسته:	افراسانان
تیره:	عرعریان
سرده:	عرعر
گونه:	عرعر
نام دوبخشی
	Ailanthus altissima;

برگ‌ها و انبوه دانه‌های تولیدی یک درخت عرعر در اسپانیا

عَرعَر یا آیلان یا اَروج^[۱] یا اَبُرس^[۲] (نام علمی: Ailanthus altissima) از خانواده عرعریان (Simaroubaceae) است.

نام‌ها و ریشه‌شناسی

نام «عرعر»، که در متون فارسی آمده‌است، به گونه‌ای که دهخدا تذکر می‌دهد، این درخت نیست، بلکه منظور سرو کوهی بوده‌است.^[۳]^[۴] نام چینی‌اش مفهوم آسمانی دارد و به آن درخت بهشتی هم می‌گویند. املای عربی «عرعر» به‌گمان نادرست و «اَراَر» درست‌تر باشد. دیگر نام‌های این گیاه «اَروج»، «شجرةاﷲ» و «شجرةالسماء» می‌باشند. در گویش گیلکی به آن کول‌دار (کهل kol)گویند.^[۵]

واژه اَبْرُس برگرفته از اَبروس (به پهلوی: 'brws, abrus) از زبان پهلوانیگ است.^[۲]

خاستگاه

این درخت بومی چین و جنوب کره و ژاپن است. امروز در همه قاره‌ها با آب و هوای گرم تا معتدل یافته می‌شود.

شرح

گونه‌ای درخت است که رشد سریعی دارد. ریشه‌های آن به سرعت پراکنده می‌شوند، در شرایط مناسب تند و بوته‌وار می‌روید. جوانه‌های خرم و پربرگ از ریشه‌های پراکنده سرمی‌زنند و تا دو سه متر می‌بالند و منطقه نمناک را یکساله می‌پوشانند. درختان چنین جنگلی پس از بیست تا بیست و پنج سال به ارتفاع حدود سی متر می‌رسند.^[۶] جوانه‌ها صاف و قهوه‌ای و میانشان به نسبت پوک است. پوست تنه نوع ایرانی در بلوغ و پیری رفته رفته به سفیدی می‌گراید. تاج درخت چتری ناآراسته‌است. برگچه‌های بیضی شکل، صاف و براق بر دمبرگ سی تا نود سانتی روبروی هم ریسه شده و برگ پَروَش بزرگی فراورده‌اند. عرعر ایرانی حدود فروردین جوانه می‌زند و برگهای سرخ‌فام سربر می‌آورند. برگ‌ریزانش دیرگاه پاییز روی می‌دهد و برگها نخست به زردی می‌گرایند. یکی از گیاهان دوپایه‌است، به این معنا که گلهای نر بر درخت نر و گلهای ماده بر درخت ماده پدید می‌آیند. گلهای عرعر از پایان اردیبهشت می‌شکفند و بوی ناخوشایندی می‌پراکنند. گفته‌اند، این بو از گل نر برمی‌خیزد. در تیر ماه میوه‌های زبان گنجشک مانند، که مغز در میان پوستهٔ بالداری درلمیده، بر خوشه‌های هزاردانه‌ای برون می‌ریزند.^{^{[نیازمند منبع]}}^[۷]

منابع

↑ دهخدا. «مدخل اروج». پارسی ویکی.
↑ ^۲٫۰ ^۲٫۱ رضایی باغ بیدی، حسن (۱۳۹۴). راهنمای زبان پارتی (پهلوی اشکانی). تهران: ققنوس. صص. ۱۷۱. شابک ۹۷۸-۹۶۴-۳۱۱-۵۲۱-۰.
↑ دهخدا. «مدخل عرعر». پارسی ویکی.
↑ «معنی عرعر | لغت‌نامه دهخدا». www.vajehyab.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۳-۰۶.
↑ جنگل‌شناسی و پرورش جنگل، دکتر محمدرضا مروی مهاجر، انتشارات دانشگاه تهران
↑ Wickert, Kristen L.; O’Neal, Eric S.; Davis, Donald D.; Kasson, Matthew T. (2017-07). "Seed Production, Viability, and Reproductive Limits of the Invasive Ailanthus altissima (Tree-of-Heaven) within Invaded Environments". Forests (به انگلیسی). 8 (7): 226. doi:10.3390/f8070226. ISSN 1999-4907. {{cite journal}}: Check date values in: |date= (help)
↑ «درخت عرعر و خواص درمانی آن را بیشتر بشناسید - سلامت وب پورتال جامع ایرانیان». دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۸-۱۷.

۲. H.N.N.H راهنما و آموزش نگهداری از گیاهان

این یک مقالهٔ خرد زیست‌شناسی است. می‌توانید با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید.

[:0-1] دهخدا. «مدخل اروج». پارسی ویکی.

[:1-2] ۲٫۰ ^۲٫۱ رضایی باغ بیدی، حسن (۱۳۹۴). راهنمای زبان پارتی (پهلوی اشکانی). تهران: ققنوس. صص. ۱۷۱. شابک ۹۷۸-۹۶۴-۳۱۱-۵۲۱-۰.

[:2-3] دهخدا. «مدخل عرعر». پارسی ویکی.

[4] «معنی عرعر | لغت‌نامه دهخدا». www.vajehyab.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۳-۰۶.

[5] جنگل‌شناسی و پرورش جنگل، دکتر محمدرضا مروی مهاجر، انتشارات دانشگاه تهران

[6] Wickert, Kristen L.; O’Neal, Eric S.; Davis, Donald D.; Kasson, Matthew T. (2017-07). "Seed Production, Viability, and Reproductive Limits of the Invasive Ailanthus altissima (Tree-of-Heaven) within Invaded Environments". Forests (به انگلیسی). 8 (7): 226. doi:10.3390/f8070226. ISSN 1999-4907. {{cite journal}}: Check date values in: |date= (help)

[7] «درخت عرعر و خواص درمانی آن را بیشتر بشناسید - سلامت وب پورتال جامع ایرانیان». دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۸-۱۷.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]