عرعر (درخت)

عرعر
یک نمونه بزرگ در یکی از پارک‌های آلمان
رده‌بندی علمی
فرمانرو:	گیاهان
(طبقه‌بندی‌نشده):	گیاهان گلدار
(طبقه‌بندی‌نشده):	دولپه‌ای‌های نو
(طبقه‌بندی‌نشده):	رزیدها
راسته:	افراسانان
تیره:	عرعریان
سرده:	عرعر
گونه:	عرعر
نام دوبخشی
Ailanthus altissima

برگ‌ها و انبوه دانه‌های تولیدی یک درخت عرعر در اسپانیا

عَرعَر یا آیلان یا اَروج یا اَبُرس (نام علمی: Ailanthus altissima) از خانواده عرعریان (Simaroubaceae) است.

درخت عرعر

کارشناسان از این درخت به عنوان یک درخت مهاجم و مضر به خصوص در جنگل‌ها یاد می‌کنند. دانه عرعر به راحتی توسط باد جابه‌جا می‌شود و به خاطر نیاز کم به آب، سریع پا می‌گیرد و چون این درخت خود به خود گسترش پیدا می‌کند می‌تواند در جنگل‌ها و زیستگاه‌های طبیعی گیاهان، خود را جایگزین گیاهان بومی کند.

نام‌ها و ریشه‌شناسی

نام «عرعر»، که در متون فارسی آمده‌است، به گونه‌ای که دهخدا تذکر می‌دهد، این درخت نیست، بلکه منظور سرو کوهی بوده‌است. نام چینی‌اش مفهوم آسمانی دارد و به آن درخت بهشتی هم می‌گویند. املای عربی «عرعر» به‌گمان نادرست و «اَراَر» درست‌تر باشد. دیگر نام‌های این گیاه «اَروج»، «شجرةاﷲ» و «شجرةالسماء» می‌باشند. در گویش گیلکی به آن کول‌دار (کهل kol)گویند.

واژه اَبْرُس برگرفته از اَبروس (به پهلوی: 'brws, abrus) از زبان پهلوانیگ است.

خاستگاه

این درخت بومی چین و جنوب کره و ژاپن است. امروز در همه قاره‌ها با آب و هوای گرم تا معتدل یافته می‌شود.

بازنمایی

گونه‌ای درخت است که رشد سریعی دارد. ریشه‌های آن به سرعت پراکنده می‌شوند، در شرایط مناسب تند و بوته‌وار می‌روید. جوانه‌های خرم و پربرگ از ریشه‌های پراکنده سرمی‌زنند و تا دو سه متر می‌بالند و منطقه نمناک را یکساله می‌پوشانند. درختان چنین جنگلی پس از بیست تا بیست و پنج سال به ارتفاع حدود سی متر می‌رسند. جوانه‌ها صاف و قهوه‌ای و میانشان به نسبت پوک است. پوست تنه نوع ایرانی در بلوغ و پیری رفته رفته به سفیدی می‌گراید. تاج درخت چتری ناآراسته‌است. برگچه‌های بیضی شکل، صاف و براق بر دمبرگ سی تا نود سانتی روبروی هم ریسه شده و برگ پَروَش بزرگی فراورده‌اند. عرعر ایرانی حدود فروردین جوانه می‌زند و برگهای سرخ‌فام سربر می‌آورند. برگ‌ریزانش دیرگاه پاییز روی می‌دهد و برگها نخست به زردی می‌گرایند. یکی از گیاهان دوپایه‌است، به این معنا که گلهای نر بر درخت نر و گلهای ماده بر درخت ماده پدید می‌آیند. گلهای عرعر از پایان اردیبهشت می‌شکفند و بوی ناخوشایندی می‌پراکنند. گفته‌اند، این بو از گل نر برمی‌خیزد. در تیر ماه میوه‌های زبان گنجشک مانند، که مغز در میان پوستهٔ بالداری درلمیده، بر خوشه‌های هزاردانه‌ای برون می‌ریزند.

منابع

۲. H.N.N.H راهنما و آموزش نگهداری از گیاهان