خارشتر

خواص و کاربردها

طبیعت خارشتر از نظر حکمای طبّ سنتی، خیلی گرم‌وخشک است و به‌عنوان مُدرّ و مُسهِل از آن بهره می‌برند. همچنین، جوشاندة آن مُعرِّق است و مالیدن روغن برگ‌های آن برای روماتیسم مفید است. گُل‌های آن نیز برای التیام بواسیر مؤثر است. بر طبق تحقیقات جدید مشخص شده است که مواد موجود در ریشة خارشتر می‌تواند در تقویت سیستم دفاعی بدن مؤثر واقع شود و لذا گزینة مناسبی برای درمان و مهار بیماری ایدز به‌شمار می‌رود. برخلاف باور رایج و برخی مطالب مکتوب و مجازی، عرق خارشتر هیچ تأثیری در ازبین‌بردن سنگ‌های کلیوی و مثانه ندارد

خارشتر
طبقه‌بندی علمی
فرمانرو:	گیاهان
Division:	گیاهان گلدار
رده:	دولپه‌ای‌ها
راسته:	باقلاسانان
تیره:	باقلائیان
زیرتیره:	باقالاها
سرده:	خارشترها ادنسون
گونه‌ها
A. canescens A. graecorum A. kirghisorum A. maurorum

خارشُتُر یا آدور (نام علمی Alhagi) گیاهی است پایا از خانواده باقلائیان (Papilionaceae یا Fabaceae) از زیرخانواده باقالی‌ها (Faboideae) و یکی از بنشن‌ها بشمار می‌رود. نام دیگر آن علف ترنجبین است.

میوه این خانواده ناشکوفا است. بوته‌های آن نیمه‌درختچه‌ای و نیمه‌چوبی است که تا ارتفاع ۵۰ تا ۱۵۰ سانتی‌متر می‌رسد. ساقه‌های آن سبزرنگ با خارهای تیز نوک‌زرد است. ^∗ ادرارآور و ضد سیاه‌سرفه و تب و لرز است.^∗ کاسبرگ آن بدون کرک، زنگ‌مانند و با پنج دندانه مثلثلی کوتاه نوک تیز است. دانه‌های آن در درون نیامک پهلوی هم قرار دارند.^∗

خارشتر از نظر پزشکی پزشکی سنتی دارای طبع سرد است و برای رفع صفرا و سنگ کلیه و مثانه مؤثر است. [۱]. خارشتر یکی از علوفه‌های خوراکی برای دام‌ها بویژه بزها است.^∗ این گیاه مقاوم به سرما و دارای ریشه عمیق است و به آب کمی نیاز دارد. خارشتر برای گیاهانی مانند غلات و چغندر به عنوان علف هرز بشمار می‌آید.

ریشه‌های خارشتر گاه تا ژرفای ۵ تا ۷ متر هم می‌رسد. میوه آن را ترنجبین (تَراَنگَبین) می‌نامند که به معنی عسل تر است. این گیاه در شوره‌زارهای ایران، عربستان، صحرای سینا، سوریه و هند و پاکستان تا ارتفاع ۴۰۰ متری از سطح دریا می‌روید.[۲]

خارشتر ایرانی

خارشتر ایرانی با نام علمی Alhagi maurorum یا Alhagi persarum نمونه خارشتر غالب در ایران است.

نام‌های علمی و انگلیسی

واژه Alhagi در زبان‌های اروپایی از عربی الحاجی گرفته شده‌است. برای گونه اصلی خارشتر یعنی Alhagi maurorum سه نام علمی دیگر بکار می‌رود یعنی:^∗

• Alhagi mannifera Jaub. & Spach
• Alhagi graecorum Boiss
• Alhagi tournefortii Heldr

نام‌های گوناگون خارشتر در زبان انگلیسی عبارت‌اند از: (معنای واژگانی آنها درون دوکمان آمده‌است)

• Camelthorn (خار شتر)
• Manna Tree (درخت انگبین)
• Persian Manna Plant (گیاه انگبین ایرانی)

پانویس

• ^  دانشکده کشاورزی دانشگاه بوعلی‌سینای همدان
• ^  پارس‌میوه
• ^ بررسی بیولوژی و فنولوژی خارشتر
• ^  از گیاه خارشتر Alhagi camelorum در جیره غذایی بزهای منطقه آذربایجان شرقی
• ^ [۳]

منابع

• برخی داده‌ها برپایه مقدس، احسان، گیاهان مرتعی مورد استفاده شتر، از انتشارات معاونت امور دام وزارت جهاد کشاورزی، سال ۱۳۷۴ تهران
• گل‌ها و گیاهان مناطق خشک ونیمه خشک وکویری ایران. جلد یکم ص ۶۲.

جستارهای وابسته

خاکشیر