شیخ جنید
| شیخ جنید | |
|---|---|
| زادهٔ | ؟ اردبیل، سلطنت قراقویونلو، امپراتوری تیموری |
| درگذشت | ۱۰ جمادی‌الاول ۸۶۴ حوالی سامور، پادشاهی شروانشاهان |
| علت مرگ | کشته‌شده در نبرد |
| آرامگاه | آرامگاه شیخ جنید، جمهوری آذربایجان |
| همسر(ها) | خدیجه بیگم (خواهر اوزون حسن) |
| فرزندان | شیخ حیدر |
| والدین |
|
شیخ جنید صفوی از مشایخ صفویه و پدر شیخ حیدر و پدربزرگ شاه اسماعیل یکم (مؤسس پادشاهی صفویه) است، که پس از وفات شیخ ابراهیم، جانشین وی شد.
وی که از سوی مریدان، مرشد کامل و صاحب سجاده ولایت خوانده می‌شد، موقع را برای این خروج که مریدانش از مدتها پیش طالب آغاز آن بودند، مناسب یافت. در این میان، ناخرسندی عمویش جعفر که ظاهراً خود را برای تصدی این مقام اولی می‌دانست، هرچند وی را برای پرهیز از درگیری با جهانشاه قراقویونلو، به ترک اردبیل تشویق و الزام نمود، اما به شیخ جنید در تهیه مقدمات اسباب این خروج کمک کرد.
شیخ جنید چندی در سوریه، ترابوزان و سایر بلاد عثمانی سر کرد و سرانجام با جمع مریدانش که حدود پنج هزار نفر می‌شدند، در نواحی آمد آناتولی به اوزون حسن، سرکرده آق قویونلو پیوست. اوزون حسن، خواهر خود خدیجه بیگم را به عقد ازدواج شیخ جنید جوان درآورد و حتی به او اجازه داد، تا در قلمرو آق قویونلو از جانب خود خلفایی برای نشر دعوت و تعلیم طریقت صفوی گسیل دارد.
شیخ جنید، چندی بعد برای زیارت مقبره اجدادی به اردبیل بازگشت، اما کثرت مریدانش که در بیرون شهر خیمه زده بودند، موجب ترس و توهم جهانشاه قراقویونلو و عموی خود شیخ جعفر شد. شیخ جنید، چون جهانشاه و جعفر را بر ضد خویش متحد دید، ادامه اقامت در شهر اجدادی خود را مشکل یا بی‌فایده یافت؛ پس از اردبیل بیرون و با عده‌ای انبوه از صوفیان و جان نثاران خویش به قصد جهاد با «کفار» چرکس عازم قفقاز شد. اما شیروان شاه خلیل سلطان که عبور شیخ از قلمرو خود را مایه تنزل قدرت خویش و مغایر با امنیت ولایت شیروان می‌دید، اجازه عبور به شیخ را نداد. شیخ جعفر، عموی جنید هم طی نامه‌ای محرمانه که به شیروانشاه نوشت او را به شدت از احتمال سوء قصد توسط جان نثاران شیخ جنید ترساند. حتی جهانشاه هم در این باره وی را به مقاومت در مقابل شیخ صوفی تشویق کرد. بالاخره در جنگی که روی داد، جنید کشته شد «۸۶۴ ق / ۱۴۶۰ م» و تلاش‌های صوفیان برای ادامه جهاد، در مقابل سرسختی شیروانشاه متوقف گردید. پس از شیخ جنید، پسر او شیخ حیدر، جانشین پدر شد.
مقبره شیخ جنید
جستارهای وابسته
منابع
برگرفته و خلاصه‌ای از: بیوک جامعی، ۱۳۷۹، نگاهی به آثار و ابنیه تاریخی اردبیل، ص ۱۳۰–۱۲۹
- مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Shaykh Junayd». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۱۹ ژانویه ۲۰۱۴.
- "Shaykh Junayd". Encyclopædia Britannica (به انگلیسی). 1998.
- Babayan, Kathryn (2009). "JONAYD". In Yarshater, Ehsan (ed.). Encyclopædia Iranica. Fasc. 1 (به انگلیسی). Vol. XV. pp. 3–5.
شیخ جنید زادهٔ: ؟ درگذشتهٔ: ۱۲ مارس ۱۴۶۰
| ||
| عنوان مذهبی | ||
|---|---|---|
| پیشین: شیخ ابراهیم |
پیر طریقت صفویه ۱۴۴۷ – ۱۴۶۰ |
پسین: شیخ حیدر |
 | این یک مقالهٔ خرد افراد است. می‌توانید با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید. |