پهپاد رزمی

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
با پهپاد انتحاری اشتباه نشود.
پهپاد اِم کیو-۱ پرداتور مسلح به موشک ای‌جی‌ام-۱۱۴ هل‌فایر متعلق به نیروی هوایی آمریکا

پَهپاد رزمی یا هواگرد بی‌سرنشین رزمی (انگلیسی: Unmanned combat aerial vehicle) گونه‌ای از پهپاد است که برای عملیات اطلاعات، نظارت، شناسایی و یافتن هدف به‌کار می‌رود و همچنین می‌تواند مهمات هواگرد نظامی از جمله بمب‌ها، موشک‌های متعارف و هدایت‌شونده ضدتانک برای استفاده در حمله پهپادی حمل کند.[۱][۲][۳] این پهپادها معمولاً همزمان با عملیات، در کنترل کاربر انسانی با سطوح مختلف عملکرد خودکار هستند.[۴] پهپادهای رزمی برخلاف پهپادهای نظارت و شناسایی، هم برای حملات پهپادی و هم برای شناسایی میدان نبرد استفاده می‌شوند.

پهپادهای رزمی خلبان انسانی ندارند.[۵] چون‌که کاربر پهپاد را با سامانهٔ راه دور هدایت می‌کند؛ نیازی به تجهیزات لازم برای خلبان انسانی نیست، در نتیجه وزنی کمتر و اندازه‌ای کوچکتر از هواپیمای باسرنشین دارد. برخی کشورها پهپادهای عملیاتی بومی در اختیار دارند و بسیاری دیگر پهپادهای رزمی یا شناسایی خریده‌اند یا در حال توسعه آنها هستند.[۶]

تاریخچه[ویرایش]

لی دفارست، مخترع پیشگام دستگاه‌های رادیویی و اولیسس آرماند سانابریا، مهندس تلویزیون، از اولین ارائه‌کنندگان مفهوم پهپاد رزمی بودند. در سال ۱۹۴۰، آنها طرح خود را در مقاله‌ای در نشریه Popular Mechanics ارائه کردند.[۷] مفهوم امروزی پهپاد نظامی، از طرح جان استوارت فاستر، فیزیکدان هسته‌ای و رئیس سابق آزمایشگاه ملی لورنس لیورمور (که در آن زمان آزمایشگاه رادیویی لارنس نامیده می‌شد) برآمده‌است.[۸] در سال ۱۹۷۱، فاستر خورهٔ هواپیماهای مدل بود و در نظر داشت که می‌توان از این سرگرمی در ساخت سلاح استفاده کرد.[۸] او برنامه‌هایی را طراحی کرد و تا سال ۱۹۷۳ در دارپا دو پیش‌نمونه به نام‌های «پریری» و «کالرا» ساخته شد. آنها از یک موتور اصلاح‌شده ماشین چمن‌زنی نیرو می‌گرفتند و می‌توانستند با حمل باری به وزن ۱۳ کیلوگرم به مدت دو ساعت در هوا پایدار بمانند.[۸]

در سال ۱۹۷۳ در جنگ یوم کیپور، اسرائیل از پهپادهای هدف غیرمسلح آمریکایی ریان فایربی استفاده کرد تا با فریب دادن مصر، زرادخانه موشک‌های ضدهوایی آنها را تضعیف کند. با این کار هیچ آسیبی به خلبانان اسرائیلی نرسید و آنها از پدافند مستهلک شده مصر بهره‌برداری کردند. در اواخر دهه ۷۰ و ۸۰ میلادی، اسرائیل دو پهپاد اسکوت و پایونیر، از نخستین نمونه‌های سبکتر و بادپر (گلایدر) پهپادها را توسعه داد که امروزه به‌طور گسترده ساخته می‌شوند. اسرائیل به‌عنوان پیشگام استفاده از پهپادها برای نظارت همزمان، جنگ الکترونیک و فریب شناخته می‌شود.[۹][۱۰][۱۱] تصاویر به‌دست آمده و فریب راداری به‌کمک این پهپادها باعث شد اسرائیل، پدافند هوایی سوریه را در en:Operation Mole Cricket 19 در آغاز جنگ ۱۹۸۲ لبنان کاملاً خنثی کند و در نتیجه هیچ هواگرد سرنشین‌داری سرنگون نشد.[۱۲]

در اواخر دهه ۱۹۸۰، ایران یک پهپاد مجهز به ۶ گلوله آرپی‌جی-۷ را در جنگ ایران و عراق استفاده کرد.[۱۳]

در پی موفقیت‌های اسرائیل، آمریکا هم به‌سرعت تعدادی پهپاد به دست آورد، به‌گونه‌ای که سامانه‌های هانتر و پایونیر آن مشتقات مستقیم مدل‌های اسرائیلی هستند. نخستین «جنگ پهپادی» در اولین جنگ خلیج فارس رخ داد؛ طبق گزارش وزارت نیروی دریایی در ماه مه ۱۹۹۱: «همیشه در طول عملیات طوفان صحرا حداقل یک پهپاد در هوا بود.» پس از اینکه در جنگ اول خلیج فارس سودمندی پهپادها با موفقیت ثابت شد، کشورهای گوناگونی برای توسعه بومی پهپادهای رزمی سرمایه‌گذاری گسترده‌ای کردند.[۱۴] اولین «کشت» توسط یک پهپاد آمریکایی در ۷ اکتبر ۲۰۰۱ در قندهار رخ داد.[۱۵]

در سال‌های اخیر، آمریکا استفاده از حملات پهپادی را علیه اهدافی در کشورهای خارجی و جاهای دیگر به‌عنوان بخشی از جنگ با تروریسم افزایش داده‌است. یک تخمین در ژانویه ۲۰۱۴ نشان داد، در مدت پنج سال ۲۴۰۰ نفر بر اثر حملات پهپادی آمریکا جان باخته‌اند.[۱۶] در ژوئن ۲۰۱۵، مجموع تلفات حملات پهپادی آمریکا بیش از ۶۰۰۰ تخمین زده شد.[۱۷]

در سال ۲۰۲۰، ترکیه به اولین کشوری تبدیل شد که از پهپادهای رزمی در یک حمله بزرگ و هماهنگ در یک میدان جنگ متعارف، هنگام حمله به نیروهایی در سوریه استفاده کرد. از آنها برای حمله به مواضع دشمن، تأمین پوشش برای نیروهای زمینی و شناسایی توپخانه استفاده می‌شد.[۱۸] پهپادها در جنگ ۲۰۲۰ قره باغ کوهستانی بین جمهوری آذربایجان و ارمنستان به‌طور گسترده استفاده شدند.[۱۹] استفاده جمهوری آذربایجان از پهپادهای ارزان‌تر تی‌بی۲ ترکیه در پیروزی آنها برابر نیروهای ارمنی بسیار مهم تلقی شد.[۲۰] پهپادها همچنین در طول تهاجم ۲۰۲۲ روسیه به اوکراین به‌طور گسترده به‌کار رفتند.[۲۱] استفاده از پهپادها مزیت هزینه‌ای دارد: «مردم پهپادهای کوچکی را می‌گیرند، مانند پهپادهایی که می‌توانید در JB Hi-Fi با قیمت ۲۰۰۰ دلار بخرید، یک نارنجک روی آنها می‌گذارند و آنها را روی جمعیت یا تانک هدایت می‌کنند و نارنجک را رها می‌کنند. شما اساساً می‌توانید یک وسیلهٔ ۳۰۰۰ دلاری بسازید تا یک وسیلهٔ ۵ میلیون دلاری را که دشمن شما در اختیار دارد، نابود کنید.»[۲۲]

یک مطالعه در سال ۲۰۲۲ که تأثیر پهپادهای رزمی را بر جنگ ارزیابی کرد، نشان داد که پهپادها در برابر پدافند هوایی و سامانه‌های جنگ الکترونیکی بسیار آسیب‌پذیر هستند و پهپادها تنها در صورتی می‌توانند به‌طور مؤثر عمل کنند که با سایر تجهیزات یک نیروی مسلح هم‌افزایی کنند. این مطالعه به این نتیجه رسید که پهپادهای رزمی به‌تنهایی تأثیر انقلابی بر جنگ ندارند.[۲۳]

فهرست[ویرایش]

یک پهپاد بیرقدار تی‌بی۲ در باند فرود

عملیاتی[ویرایش]

جدول زیر شامل تعدادی از پهپادهای رزمی کنونی است؛

کشور سازنده هواگرد زمان آغاز تولید
ایالات متحده آمریکا جنرال اتمیکس اِم کیو-۱ پرداتور ۱۳۷۴ خ - ۱۹۹۵ م
آمریکا جنرال اتمیکس ام‌کیو-۹ ریپر ۱۳۸۶ خ - ۲۰۰۷ م
آمریکا جنرال اتمیکس ام‌کیو-۱سی گری ایگل ۱۳۸۸ خ - ۲۰۰۹ م
چین چنگدو وینگ لونگ ۱ ۱۳۹۰ خ - ۲۰۱۱ م
چین چنگدو وینگ لونگ ۱۰ ۱۳۹۵ خ - ۲۰۱۶ م
چین چنگدو وینگ لونگ ۲ ۱۳۹۶ خ - ۲۰۱۷ م
چین هانگدو جی جِی۱۱ ۱۳۹۲ خ - ۲۰۱۳ م
ترکیه صنایع هوافضای ترکیه تای آنکا ۱۳۸۹ خ - ۲۰۱۰ م
ترکیه بیرقدار بیرقدار تی‌بی۲ ۱۳۹۳ خ - ۲۰۱۴ م
ترکیه صنایع هوافضای ترکیه تای آکسونغور ۱۳۹۸ خ - ۲۰۱۹ م
ترکیه بیرقدار بیرقدار آکینجی ۱۴۰۰ خ - ۲۰۲۱ م
پاکستان نِسکوم بُراق ۱۳۸۸ خ - ۲۰۰۹ م
پاکستان جی-آی-دی-اس شاهپر۲ ۱۴۰۰ خ - ۲۰۲۱ م
ایران هِسا شاهد ۱۲۹ ۱۳۹۱ خ - ۲۰۱۲ م
ایران صنایع هوایی ایران مهاجر-۶ ۱۳۹۷ خ - ۲۰۱۸ م
ایران هِسا شاهد ۱۴۹ ۱۴۰۰ خ - ۲۰۲۱ م
روسیه گروه کرونشتات اُریون ۱۳۹۹ خ - ۲۰۲۰ م

پهپادهایی مانند ایتان اسرائیلی، کاسک‌رینبو چینی و حماسه ایرانی هم توانایی‌های رزمی دارند. کشورهای مختلف مانند اوکراین،[۲۴] هند، بریتانیا، استرالیا، آمریکا و روسیه در حال تولید پهپادهای آینده ارتش‌های خود هستند.

درحال توسعه[ویرایش]

پهپاد BAE Taranis یکی از طرح‌های بزرگ در جهان است.
DRDO Ghatak

جدول زیر شامل چند طرح آزمایشی یا درحال توسعه است؛

پهپاد کشور توضیح
AVIC Dark Sword چین نمایشگر/آزمایش فناوری
BAE Systems Corax بریتانیا نمایشگر فناوری
BAE Systems Taranis بریتانیا نمایشگر فناوری
بوئینگ فانتوم ری آمریکا در حال توسعه/تست
ام‌کیو-۲۸ استرالیا در حال توسعه/تست
داسو ان‌یوروان اروپا پهپاد پنهانکار
EMC Operations Anaconda بریتانیا در حال توسعه/تست
ایکس-۴۷ای آمریکا نمایشگر فناوری، شامل انواع ایکس-۴۷بی / سی
بیرقدار قزل‌الما ترکیه آزمایشهای پرواز
TAI Anka-3 ترکیه در حال توسعه
اس-۷۰ اوختونیک روسیه در حال توسعه
DRDO Ghatak هند نمایشگر فناوری
CATS Warrior هند در حال توسعه
یورودرون اروپا در حال توسعه
یک هرمس ۴۵۰ نیروی هوایی اسرائیل درحال پرواز

اسرائیل[ویرایش]

البیت هرمس ۴۵۰[ویرایش]

نیروی هوایی اسرائیل که یک اسکادران هرمس ۴۵۰ را در پایگاه هوایی پالماخیم در جنوب تل‌آویو اداره می‌کند، هرمس ۴۵۰ را برای استفاده به‌عنوان یک پهپاد تهاجمی ارتقا داده‌است و طبق برخی گزارش‌ها[نیازمند منبع] آن را به دو موشک هل‌فایر یا دو موشک بومی ساخت رافائل مجهز کرده‌است. موشک ساخته‌است. بر اساس گزارش‌های اسرائیلی، فلسطینی، لبنانی و مستقل، پهپاد تهاجمی اسرائیل درحال حمله به نوار غزه دیده شده‌است و در جنگ ۲۰۰۶ لبنان هم به‌طور گسترده استفاده شده‌است. اسرائیل این توانایی را انکار نکرده‌است، اما تا امروز، آن را به‌طور رسمی تأیید نکرده‌است.[نیازمند منبع]

یک پهپاد رزمی پهن‌پیکر بیرقدار آکینجی

ترکیه[ویرایش]

تای آکسونغور[ویرایش]

تای آکسونغور توسط صنایع هوافضای ترکیه برای نیروهای مسلح ترکیه ساخته شده‌است.[۲۵][۲۶][۲۷] این پهپاد افزون بر فناوری‌های موجود در سری پهپادهای تای آنکا، بزرگ‌ترین پهپاد این شرکت[۲۸] با ظرفیت بار مناسب برای تجهیزات ویژه مأموریت دارد. این پهپاد ممکن است برای شناسایی طولانی‌مدت، شنود الکترونیک، گشت دریایی و حمل مهمات جنگی استفاده شود. اولین واحد آن در ۲۰ اکتبر ۲۰۲۱ به نیروی دریایی ترکیه تحویل داده شد.

بیرقدار قزل‌الما[ویرایش]

بیرقدار قزل‌الما یک هواگرد جت رزمی بی‌سرنشین، تک‌موتوره، پنهانکار، فراصوت و ناونشین است که شرکت بایکار آن را توسعه می‌دهد. اولین پرواز این پهپاد در دسامبر ۲۰۲۲ انجام شد.[۲۹][۳۰]

تای آنکا-۳[ویرایش]

آنکا-۳ نام پهپاد رزمی تک‌موتوره جدیدی است که تای ساخته‌است.[۳۱] این هواگرد، بال‌دیس است[۳۲] و از فناوری پنهانکاری بهره می‌گیرد. نقش این هواگرد سرکوب پدافند (SEAD)، نفوذ و بمب‌افکنی خواهد بود.[۳۳]

نظر عمومی[ویرایش]

در سال ۲۰۱۳، یک نظرسنجی از دانشگاه فرلی دیکنسون از داوطلبان ثبت‌نام‌شده پرسید: آیا آنها "با استفاده ارتش ایالات متحده آمریکا از پهپادها برای انجام حملات در خارج از کشور به مردم و دیگر اهدافی که تهدیدی برای آمریکا تلقی می‌شوند، موافق هستند یا مخالف؟" نتایج نشان داد که از هر چهار رأی‌دهنده، سه نفر (۷۵ درصد) استفاده ارتش آمریکا از پهپادها برای انجام حملات را تأیید می‌کنند، در حالی که (۱۳ درصد) مخالفت می‌کنند.[۳۴] یک نظرسنجی توسط هافینگتون پست در سال ۲۰۱۳ نیز با اختلاف کمتری نشان داد که اکثریت رای‌دهندگان از قتل‌های هدفمند با استفاده از پهپادها حمایت می‌کنند.[۳۵] یک نظرسنجی در سال ۲۰۱۵ نشان داد که جمهوری‌خواهان و مردان بیشتر از حملات پهپادی آمریکا حمایت می‌کنند، در حالی که دموکرات‌ها، مستقل‌ها، زنان، جوانان و اقلیت‌ها حمایت کمتری نشان می‌دهند.[۳۶]

بیرون از آمریکا، مخالفت گسترده‌ای با قتل‌های پهپادی آمریکا وجود دارد. یک گزارش در ژوئیه ۲۰۱۴ نشان داد که اکثریت یا جمعیت غالب پاسخ‌دهندگان در ‏۳۹ کشور از ۴۴‏ کشور مورد بررسی با حملات پهپادهای آمریکا در کشورهایی مانند پاکستان، یمن و سومالی مخالف بودند. آمریکا، کنیا و اسرائیل تنها کشورهایی بودند که دست‌کم نیمی از رای‌دهندگان از حملات پهپادی حمایت می‌کردند. نشان‌داده شد که ونزوئلا ضد پهپادترین کشور است، جایی که ۹۲ درصد از پاسخ‌دهندگان با حملات پهپادی آمریکا مخالف بودند و پس از آن اردن با ۹۰ درصد مخالفت بود. اسرائیل با ۶۵ درصد موافقت با حملات پهپادی آمریکا و ۲۷ درصد مخالفت، موافق‌ترین کشور بود.[۳۷][۳۸]

کشتی مادر پهپادبَر[ویرایش]

مقاله‌های اصلی: کشتی مادر، ناو هواپیمابر، و ناو هواپیمابر هوابرد

در مارس ۲۰۱۳، دارپا تلاش‌هایی را برای توسعه ناوگانی از کشتی‌های کوچک با قابلیت پرتاب و بازیابی پهپادهای رزمی بدون نیاز به ناوهای هواپیمابر بزرگ و گران‌قیمت آغاز کرد.[۳۹] در نوامبر ۲۰۱۴، وزارت دفاع آمریکا فراخوانی طرح کرد که چگونه می‌توان ناو هواپیمابر هوابردی توسعه داد که بتواند پهپادها را با استفاده از هواپیماهای نظامی موجود مانند بی-۱بی، بی-۵۲ یا سی-۱۳۰ پرتاب و بازیابی کند.[۴۰]

در انگلستان یوایکس‌وی کمبتنت که یک کشتی ویژهٔ پهپادهای رزمی است، به نیروی دریایی سلطنتی پیشنهاد شده‌است.[۴۱] کره جنوبی[۴۲] و چین[۴۳] نیز مطالعه و توسعهٔ ناوها و هواپیماهای پهپادبر را آغاز کرده‌اند.

ترکیه[ویرایش]

مقالهٔ اصلی: تی‌سی‌جی آنادلو

در فوریه ۲۰۲۱، اسماعیل دمیر، رئیس آژانس صنایع دفاعی ترکیه، توسعهٔ نوع جدیدی از پهپاد توسط بایکار را برای استقرار در اولین کشتی تهاجم آبی‌خاکی ترکیه، تی‌سی‌جی آنادلو، اعلام کرد.[۴۴] پهپاد جدید، بیرقدار تی‌بی۳، یک نسخهٔ ناونشین از بیرقدار تی‌بی۲ است که مجهز به موتور بومی شرکت توساش است.[۴۵] طبق برنامه‌ریزی‌های اولیه، قرار بود این ناو به جنگنده‌های اف-۳۵بی مجهز شود، اما پس از حذف ترکیه از برنامه خرید اف-۳۵، این ناو در فرایندی اصلاح شد تا بتواند پهپادها را در خود جای دهد. آقای دمیر گفته‌است که بین ۳۰ تا ۵۰ پهپاد بال تاشو بیرقدار تی‌بی۳ می‌توانند از عرشه آنادولو برخیزند و فرود بیایند.[۴۶][۴۷] همچنین شرکت بایکار پهپاد ناونشین دیگری به‌نام قزل‌الما را توسعه می‌دهد.[۴۸]

ایران[ویرایش]

ایران نیز در تلاش است تا با تغییر کاربری یک کشتی کانتینری، یک ناو پهپادبر به‌نام ناو شهید باقری با سکوی پروازی ۱۸۰ متری بسازد. گزارش شده‌است که چندین نوع پهپاد و بالگرد می‌توانند از این ناو برخاسته و بر آن فرود آیند. ناو شهید باقری چندین موشک ضدکشتی و ضدهوایی برای حفاظت حمل خواهد کرد. این ناو همچنین می‌تواند ۳۰ فروند قایق تندرو موشک‌انداز از کلاس عاشورا را در خود حمل کند.[۴۹][۵۰]

کاربران[ویرایش]

کشورهایی که پهپاد مسلح عملیاتی دارند؛

جستارهای وابسته[ویرایش]

منابع[ویرایش]

  1. ↑ Austin, Reg (2010). Unmanned aircraft systems: UAVs design, development and deployment (به انگلیسی). Chichester: Wiley. ISBN 978-0-470-05819-0.
  2. ↑ "Drone warfare: The death of precision". Bulletin of the Atomic Scientists (به انگلیسی). 2017-05-11. Archived from the original on 2017-10-11. Retrieved 2017-07-22.
  3. ↑ Kennedy, Caroline; Rogers, James I. (2015-02-17). "Virtuous drones?". The International Journal of Human Rights. 19 (2): 211–227. doi:10.1080/13642987.2014.991217. ISSN 1364-2987. S2CID 219639786.
  4. ↑ "The Simulation of the Human-Machine Partnership in UCAV Operation" (PDF). College of Aeronautics, Northwestern Polytechnical University, Xi'an 710072, China. Archived (PDF) from the original on 2017-08-05. Retrieved 7 February 2013.
  5. ↑ Dowd, Alan. "Drone wars: risks and warnings". Retrieved 4 March 2014.
  6. ↑ The number of countries that are manufacturing armed drones varies by source. See for example:
    • International Institute for Strategic Studies (IISS) (14 February 2018). "The Military Balance 2018". The Military Balance (به انگلیسی). Routledge. 118: 21., listing the United States, Israel, China, Turkey, and Iran
    • Peter Bergen; David Sterman; Alyssa Sims; Albert Ford; Christopher Mellon. "Who Has What: Countries Developing Armed Drones". International Security Program (به انگلیسی). New America. Archived from the original on 2018-04-17. Retrieved 2018-11-14., listing the United States, Sweden, South Africa, France, Spain, Italy, Greece, Switzerland, the UK, Russia, Ukraine, Turkey, Georgia, Israel, Jordan, Iran, the UAE, Saudi Arabia, India, Pakistan, North Korea, South Korea, China, Taiwan and Australia
  7. ↑ "Robot Television Bomber" Popular Mechanics June 1940
  8. ↑ ۸٫۰ ۸٫۱ ۸٫۲ Fred Kaplan (June 7, 2013). "The World as Free-Fire Zone". MIT Technology Review. Retrieved June 17, 2013.
  9. ↑ "A Brief History of UAVs". 22 July 2008. Archived from the original on 2013-05-22. Retrieved 2013-08-14.
  10. ↑ "Russia Buys A Bunch Of Israeli UAVs". Archived from the original on 2013-10-26. Retrieved 2013-08-14.
  11. ↑ Azoulai, Yuval (October 24, 2011). "Unmanned combat vehicles shaping future warfare". Globes. Archived from the original on 2013-12-03. Retrieved 2013-08-14.
  12. ↑ Levinson, Charles (January 12, 2010). "Israeli Robots Remake Battlefield". The Wall Street Journal. p. A10. Archived from the original on 2015-05-03. Retrieved January 13, 2010.
  13. ↑ Haghshenass, Fariborz (September 2008), "Iran's Asymmetric Naval Warfare" (PDF), Policy Focus, The Washington Institute for Near East Policy (87): 17, archived from the original (PDF) on 2013-12-12, retrieved 2013-12-07
  14. ↑ "UAV evolution – how natural selection directed the drone revolution". 15 November 2012. Archived from the original on 2013-08-04. Retrieved 2013-08-15.[منبع نامعتبر؟]
  15. ↑ Michel, Arthur Holland (17 December 2015). "How Rogue Techies Armed the Predator, Almost Stopped 9/11, and Accidentally Invented Remote War". Wired. Archived from the original on 2015-12-18. Retrieved 17 December 2015.
  16. ↑ "The Toll Of 5 Years Of Drone Strikes". The Huffington Post. 24 January 2014. Archived from the original on 2014-10-07. Retrieved 5 October 2014.
  17. ↑ Ed Pilkington (June 17, 2015). "Former US military personnel urge drone pilots to walk away from controls". TheGuardian.com. Archived from the original on 2015-06-18. Retrieved June 18, 2015.
  18. ↑ Turkish drones, Greek challenges
  19. ↑ Shaikh, Shaan; Rumbaugh, Wes (8 December 2020). "The Air and Missile War in Nagorno-Karabakh: Lessons for the Future of Strike and Defense".
  20. ↑ "UK wants new drones in wake of Azerbaijan military success". TheGuardian.com. 29 December 2020.
  21. ↑ "Why are Ukraine's cheap, slow drones so successful against Russian targets?". NBC News. 14 March 2022.
  22. ↑ "Homegrown defence company helping Ukraine take out Russian drones". Australian Financial Review. 15 May 2022. |date=15 May 2022
  23. ↑ Calcara, Antonio; Gilli, Andrea; Gilli, Mauro; Marchetti, Raffaele; Zaccagnini, Ivan (2022). "Why Drones Have Not Revolutionized War: The Enduring Hider-Finder Competition in Air Warfare". International Security. 46 (4): 130–171. doi:10.1162/isec_a_00431. ISSN 0162-2889.
  24. ↑ «KB LUCH Sokil-300 / Falcon-300». www.globalsecurity.org. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۴-۲۵.
  25. ↑ Wong, Kelvin (17 April 2019). "Turkey advances Anka-Aksungur MALE UAV development". Jane's 360. Archived from the original on 1 June 2019. Retrieved 20 May 2019.
  26. ↑ "Turkish Aerospace Industries working on supersonic UAV". Daily Sabah. 5 May 2019. Archived from the original on 6 May 2019. Retrieved 19 May 2019.
  27. ↑ "Getting Ready for Takeoff". defensenews.com. 18 Jan 2010. Archived from the original on 31 July 2012. Retrieved 4 Jun 2010.
  28. ↑ Turnbull, Grant (2 May 2019). "Aksungur UAV makes show debut after first flight". Flight Global. Reed Business Information Limited. Archived from the original on 27 June 2019. Retrieved 26 June 2019.
  29. ↑ Herk, Hans van (14 December 2022). "Kızılelma takes to the sky!". www.scramble.nl (به انگلیسی). Retrieved 2022-12-14.
  30. ↑ "Bayraktar Kızılelma: Maiden Flight". Baykar Technologies. 14 December 2022.
  31. ↑ "İşte Anka-3". December 24, 2022. Retrieved December 28, 2022.
  32. ↑ "TUSAŞ'ın İnsansız Savaş Uçağı ANKA-3'ten İlk Görüntüler". December 24, 2022. Retrieved December 28, 2022.
  33. ↑ "TUSAŞ ANKA-3 MİUS'un ilk görselleri paylaşıldı!". December 24, 2022. Retrieved December 28, 2022.
  34. ↑ Fairleigh Dickinson University's PublicMind, (February 7, 2013). Public says it's illegal to target Americans abroad as some question CIA drone attacks بایگانی‌شده در ۲۰۱۳-۰۲-۱۳ توسط Wayback Machine (press release)
  35. ↑ "Drone Program Poll: The Public Does Not Uncritically Embrace Targeted Killings". The Huffington Post. 15 February 2013. Archived from the original on 2014-10-07. Retrieved 5 October 2014.
  36. ↑ "Public Continues to Back U.S. Drone Attacks". Pew Research Center. 28 May 2015. Archived from the original on 2016-04-10. Retrieved 12 April 2016.
  37. ↑ "U.S. Use of Drones, Under New Scrutiny, Has Been Widely Opposed Abroad". Pew Research Center. 6 February 2013. Archived from the original on 2014-10-06. Retrieved 5 October 2014.
  38. ↑ "Global Opposition to U.S. Surveillance and Drones, but Limited Harm to America's Image". Pew Research Center. 14 July 2014. Archived from the original on 2016-04-22. Retrieved 12 April 2016.
  39. ↑ "Darpa looks to use small ships as drone bases". BBC. 4 March 2013. Archived from the original on 2013-03-04. Retrieved 4 March 2013.
  40. ↑ Lendon, Brad (11 November 2014). "Pentagon wants ideas for flying aircraft carrier". CNN. Archived from the original on 2016-10-05. Retrieved 2016-10-04.
  41. ↑ "Warships of Tomorrow". www.popsci.com. Popular Science. 15 February 2008.
  42. ↑ «KAI Hints At UAS Carrier Capability On MC-X Transport Concept | Aviation Week Network». aviationweek.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۲-۱۰.
  43. ↑ Trevithick, Joseph (2022-12-22). "China's Naval Mothership For Aerial Drones Looks To Be Operational". The War Zone (به انگلیسی). Retrieved 2024-02-10.
  44. ↑ SABAH, DAILY (2021-03-25). "Turkey's TCG Anadolu to allow drones to land, takeoff in global 1st". Daily Sabah (به انگلیسی). Retrieved 2021-05-11.
  45. ↑ AA, DAILY SABAH WITH (2020-10-30). "Local engines to power Turkey's cutting-edge combat drones". Daily Sabah (به انگلیسی). Retrieved 2021-05-11.
  46. ↑ Ozberk, Tayfun (2021-04-29). "Turkey plans to deploy attack drones from its amphibious assault ship". Defense News (به انگلیسی). Retrieved 2021-05-11.
  47. ↑ Axe, David. "Behold The Turkish Navy's Drone Aircraft Carrier". Forbes (به انگلیسی). Retrieved 2021-05-11.
  48. ↑ Ozberk، Tayfun (۲۰۲۱-۰۷-۲۲). «Turkey to deploy MIUS unmanned combat aircraft from LHD Anadolu». Naval News (به انگلیسی). دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۴-۱۱.
  49. ↑ "H I Sutton - Covert Shores". www.hisutton.com. Retrieved 2023-07-03.
  50. ↑ Iddon, Paul. "Turkey And Iran Are Commissioning Unique Drone Carriers". Forbes (به انگلیسی). Retrieved 2023-07-03.
  51. ↑ ۵۱٫۰۰ ۵۱٫۰۱ ۵۱٫۰۲ ۵۱٫۰۳ ۵۱٫۰۴ ۵۱٫۰۵ ۵۱٫۰۶ ۵۱٫۰۷ ۵۱٫۰۸ ۵۱٫۰۹ ۵۱٫۱۰ ۵۱٫۱۱ ۵۱٫۱۲ ۵۱٫۱۳ ۵۱٫۱۴ ۵۱٫۱۵ ۵۱٫۱۶ ۵۱٫۱۷ ۵۱٫۱۸ ۵۱٫۱۹ Oryx. "An International Export Success: Global Demand For Bayraktar Drones Reaches All Time High". Oryx. Retrieved 2022-09-02.
  52. ↑ Gatopoulos, Alex. "How armed drones may have helped turn the tide in Ethiopia's war". Al Jazeera (به انگلیسی). Retrieved 2024-01-18.
  53. ↑ Gatopoulos, Alex. "How armed drones may have helped turn the tide in Ethiopia's war". Al Jazeera (به انگلیسی). Retrieved 2024-01-18.
  54. ↑ Martin, Guy (2024-01-17). "Ethiopia acquires Akinci UAVs, Su-30 fighters". defenceWeb (به انگلیسی). Retrieved 2024-01-18.
  55. ↑ "Los dos últimos drones Predator del Ejército del Aire ya están en España". Infodefensa. 28 November 2020. Retrieved 12 December 2020.
  56. ↑ ۵۶٫۰ ۵۶٫۱ ۵۶٫۲ The Military Balance 2018, International Institute for Strategic Studies, April 14, 2018, p. 342.
  57. ↑ "New UAV orders for Denel Dynamics". defenceWeb (به انگلیسی). 2018-09-14. Retrieved 2022-05-02.
  58. ↑ Martin, Guy (2022-11-25). "First Milkor UAVs destined for South African use". defenceWeb (به انگلیسی). Retrieved 2023-12-12.
  59. ↑ "German Heron TP preparations continue in Israel". Shephared Media. 2021-05-07. Retrieved 2020-03-22.
  60. ↑ "UAV Infrastructure Noted at the UAE's al-Safran Airbase". Belling Cat. 2 October 2018.
  61. ↑ "General Atomics confirms UAE Predator delivery | IHS Jane's 360". archive.ph. 2017-02-16. Archived from the original on 16 February 2017. Retrieved 2022-07-11.{{cite web}}: نگهداری یادکرد:ربات:وضعیت نامعلوم پیوند اصلی (link)
  62. ↑ Rahmat, Ridzwan (7 October 2019). "Indonesia showcases CH-4 UAVs at military parade". janes.com. Jane's Defense Weekly. Retrieved 2 January 2020.
  63. ↑ "Cruise Missile or Suicide Drone - Russia Shoots Down Invading Tu-143 Inside Its Airspace with Buk Missile". July 2022.
  64. ↑ "MQ-9A PREDATOR B". Ministero della Difesa. Aeronautica Militare. Retrieved 5 June 2017.
  65. ↑ Rogers, Simon (3 August 2012). "Drones by country: who has all the UAVs?". The Guardian. Archived from the original on 2015-09-12. Retrieved 18 August 2015.
  66. ↑ "Bangladesh gets Bayraktar TB2" (به انگلیسی). December 2023.
  67. ↑ "Game of Drones: Pakistani pilots operating Turkish-made Akıncı UCAVs get shiny new patch" (به انگلیسی). 2023-04-06. Retrieved 2023-04-06.
  68. ↑ "China to supply 50 drones to Pakistan for defence purposes". 30 December 2020.
  69. ↑ "Pakistan's Shahpar II UCAV breaks cover | Shephard".
  70. ↑ Bokhari, Farhan; Hardy, James (12 March 2015). "Pakistan successfully fires missile from indigenous UAV". Jane's Defence Weekly. Retrieved 19 April 2015.
  71. ↑ "Pakistan procures CASC Rainbow (CAI HONG) CH-4 Unmanned Aerial Vehicle (UAV)". 29 January 2021.
  72. ↑ ۷۲٫۰ ۷۲٫۱ ۷۲٫۲ Oryx. "Turkmenistan's Path To Drone Power". Oryx. Retrieved 2022-10-17.
  73. ↑ "Delivery of Aksungur Combat Drones to Turkey in Jan 2020". defenseworld.net. Archived from the original on 2021-07-24. Retrieved 2021-07-24.
  74. ↑ "Turkey's Akinci Combat Drone Armed with HGK-84 Bombs". defenseworld.net. Archived from the original on 2021-07-24. Retrieved 2021-07-24.
  75. ↑ "'Turkey in command of newly deployed Predators' missions'". Todayszaman.com. 13 November 2011. Archived from the original on 15 October 2012. Retrieved 13 December 2011.
  76. ↑ "Turkey's Bayraktar TB2 drone: Why African states are buying them". BBC News. 25 August 2022.
  77. ↑ "TUSAŞ'tan Tunus'a ANKA Teslimatı" (به ترکی استانبولی). 13 November 2021.
  78. ↑ "Çad'da HÜRKUŞ ve ANKA teslimatı töreni | SavunmaSanayiST" (به ترکی استانبولی). 2023-08-11. Retrieved 2023-08-12.
  79. ↑ Helfrich, Emma (2022-10-25). "Rotax Engine Found In Iranian Mohajer-6 Drone Downed Over Ukraine". The Drive (به انگلیسی). Retrieved 2022-10-25.
  80. ↑ "ЦАМТО / Новости / Сергей Шойгу: боевые возможности российской армии возросли на 13% в 2020 году".
  81. ↑ "Шойгу заявил, что боевые возможности российской армии за 2020 год возросли на 13%" [Shoigu said that the combat capabilities of the Russian army for 2020 increased by 13%]. tass.ru.
  82. ↑ "БЛА "Корсар" применяют в СВО". TACC. Retrieved 2024-02-04.
  83. ↑ "ЦАМТО / / Антидроновое ружье и ударный БЛА представили российские миротворцы на выставке учения ОДКБ в Киргизии".
  84. ↑ Victor Cozmei (1 December 2023). "Parada militară de 1 Decembrie: Ce militari și ce tehnică militară au defilat pe sub Arcul de Triumf din Capitală de Ziua Națională". HotNews (به رومانیایی).
  85. ↑ "海上保安庁、無人機シーガーディアンの3機運用開始 24時間365日監視可能に". Aviation Wire (به ژاپنی). Retrieved 2023-10-15.
  86. ↑ "RSF shoot down Sudan's Army Mohajer drone". Military Africa (به انگلیسی). 2024-01-15. Retrieved 2024-01-28.
  87. ↑ James Hackett, International Institute for Strategic Studies, ed. (2023). The military balance. 2023. London. ISBN 978-1-00-340022-6. OCLC 1372013483.
  88. ↑ Straturka (2021-12-10). "Somalia has received the first batch of Bayraktar TB2 drones". Straturka (به انگلیسی). Retrieved 2022-10-20.
  89. ↑ "Vojska Srbije počela koristiti Pegaze, evo što sve znamo o borbenim dronovima nastalim u suradnji s Kinezima". tportal.hr. Retrieved 2023-03-03.
  90. ↑ "Wing Loong Unmanned Aerial Vehicle (UAV)". Retrieved 15 November 2021.
  91. ↑ Banković, Živojin (2021-09-17). "CH-95: Još jedna izviđačko-borbena bespilotna letelica za Vojsku Srbije". Tango Six (به صربی). Retrieved 2023-03-27.
  92. ↑ "[VIDEO] Na Batajnici prikazane kineske izviđačko-borbene bespilotne letelice CH-92A, kupljeno 6 letelica sa 18 raketa". July 4, 2020.
  93. ↑ Binnie, Jeremy (2019-08-07). "US-led coalition says only one Iraqi CH-4 UAV fully operable". Jane's. Retrieved 2022-03-02.
  94. ↑ "Militias Parade Under the PMF Banner (Part 1): Drone Systems". The Washington Institute (به انگلیسی). Retrieved 2021-09-10.
  95. ↑ Saudi Arabia signs deal for China's Pterodactyl drone بایگانی‌شده در ۲۰۱۴-۰۵-۱۳ توسط Wayback Machine - WantChinatimes.com, 6 May 2014
  96. ↑ Gertz, Bill (2 آوریل 2013). "Saudi Arabia buying South African armed drone". Free Beacon. Archived from the original on 2 February 2017.
  97. ↑ "28.4.2020 - Saudi contract for Turkey's Karayel tactical UAS". ABG Strategic Consulting (به انگلیسی). 2020-04-28. Archived from the original on 23 October 2020. Retrieved 2020-11-14.
  98. ↑ "France conducts its first MQ-9 Reaper flight". janes.com. 25 September 2013. Archived from the original on 15 October 2013.
  99. ↑ "Wydzierżawione Reapery już w Polsce". MILMAG (به لهستانی). 12 February 2023. Retrieved 16 May 2023.
  100. ↑ AlDabaiba, Abdulhamid [@Dabaibahamid]. نؤکد مرة أخری أن #العملیة العسکریة تستهدف تحیید المجرمین المتورطین فی إهدار أموال #اللیبیین؛ بتهریب الوقود، والضالعین فی عملیات إجرامیة منظمة تتجاوز الحدود. #لیبیا #عودة_الحیاة #لن_نخذلکم #الدبیبة [We affirm once again that the #military operation aims to neutralize the criminals involved in wasting #Libyans' money; fuel smuggling, and those involved in organized criminal operations that transcend borders. #Libya #Back to life #We will not let you down #Al-Dabaiba] (Tweet) (به عربی). Retrieved 23 July 2017 – via Twitter. Missing or empty |date= (الگو:Cite tweet)
  101. ↑ "France has transferred 3 EADS Harfang to Morocco – Alert 5". alert5.com. 4 February 2020. Retrieved 2021-03-19.
  102. ↑ Defensa.com (2021-01-09). "Marruecos también se ha dotado con UAVs armados chinos Wing Loong 1, captadas las primeras imágenes -noticia defensa.com - Noticias Defensa Africa-Asia-Pacífico". Defensa.com (به اسپانیایی). Retrieved 2021-03-19.
  103. ↑ The basic Predator-A is used in small numbers by Italy, Morocco and Turkey "Archived copy" (PDF). Archived from the original (PDF) on 4 October 2013. Retrieved 9 December 2013.{{cite web}}: نگهداری یادکرد:عنوان آرشیو به جای عنوان (link)
  104. ↑ "Morocco gets 4 MQ-9B SeaGuardian drones". Atalayar (به انگلیسی). 12 December 2020. Retrieved 2021-03-19.
  105. ↑ "China's Weapons of Mass Consumption". 20 March 2015. Archived from the original on 2016-10-10. Retrieved 2016-10-04.
  106. ↑ "dubai-airshow-china-ucav-drone-market-fighter". Defense News. 8 August 2017.
  107. ↑ Ankit Panda (2016-06-09). "Is Myanmar Using Armed Chinese Drones For Counterinsurgency?". Archived from the original on 3 August 2020. Retrieved 9 Jun 2016.
  108. ↑ Weinberger, Sharon (10 May 2018). "China Has Already Won the Drone Wars". Archived from the original on 23 October 2020.
  109. ↑ "Nigerian Air Force discreetly receives 5 Chinese-made Wing Loong II drones". airrecognition.com. Retrieved 2023-10-19.
  110. ↑ "Iran ramps up arms transfers to Venezuela and plans regional strife". www.thenationalnews.com. 7 December 2020. Retrieved 6 November 2022.
  111. ↑ de Bruijn, Stephan (2022-07-06). "Netherlands purchases second-hand Gulfstream G650". Key Publishing. Retrieved 2022-11-22.
  112. ↑ "Israel-Hamas conflict won't impact UAV supplies to India, officials say". economictimes.indiatimes.com. 8 November 2023.
  113. ↑ "Army Gets Deliveries of 2 Israeli Heron TP Drones Bought in 2020, Deploys Them Along LAC in Ladakh". News18 (به انگلیسی). 2022-10-14. Retrieved 2023-04-24.
  114. ↑ "MQ-9 Reaper drone: India leases top-notch US drones for surveillance amid border row with China". The Times of India. 26 November 2020.
  115. ↑ "Greece and Israel deal spotlight leasing model for military UAVs". Defence News. 2020-05-08. Retrieved 2020-03-22.

برای مطالعهٔ بیشتر[ویرایش]

پیوند به بیرون[ویرایش]

برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=پهپاد_رزمی&oldid=39303361»