انوما الیش

اِنوما اِلیش (به‌زبان اکدی: 𒂊𒉡𒈠𒂊𒇺) اسطوره آفرینش بابِلی است (که به نام کلمات آغازین آن نامگذاری شده است). در سال ۱۸۴۹ توسط آستن هنری لایارد باستان شناس انگلیسی (به صورت تکه تکه) در کتابخانه ویران شده آشوربانی‌پال در نینوا (موصل، عراق) بازیافته شد. در سال ۱۸۷۶ برای اولین بار روایتی از این اسطوره توسط جرج اسمیت آشورشناس انگلیسی منتشر شد؛ پژوهش و کاوشِ بیشتر منجر به تکمیل متن و ترجمه بهتر شد.

انوما الیش در حدود یک هزار سطر دارد و به زبان بابِلی باستان بر روی هفت لوح گِلی نوشته شده ، هر یک از این الواح شامل مابین ۱۱۵ تا ۱۷۰ سطر به خط میخیِ سومری-اکدی است. بیشتر قسمت های لوح پنجم هرگز پیدا نشد، اما به جز این افتادگی، متن تقریبا کامل است.

این حماسه یکی از مهمترین منابعِ جهان بینیِ بابِلی است. در این هفت لوح آفرینش جهان و نیز نبردی در بین خدایان که برتری مردوک در مرکز آن قرار دارد، توصیف می شوند؛ در ادامه آن خلقت انسان که مقدر به خدمتِ خدایان بین النهرینی است، بیان می شود و در پایان، بخشی طولانی که در ستایش مردوک است.

هدف اصلی آن نامشخص است، گرچه می دانیم که نسخه ای از آن برای بعضی جشن ها استفاده می شده است. ممکن است در این اسطوره عنصری سیاسی وجود داشته باشد: مشروعیت یا برتری جنوب میان رودان (بابِل) بر امپراتوری آشور. بعضی از نسخه های متأخر مردوک را با آشور (ایزد) جایگزین می کنند.

منابع

• "Enūma Eliš". Wikipedia (به انگلیسی). 2021-05-29.
• Cory, I.P. (1828), The Ancient Fragments ; containing what remains of the writings of Sanchoniatho, Berossus, Abydenus, Megasthenes, and Manetho
• Cory, I.P. (1876), Richmond Hodges, E. (ed.), Cory's Ancient Fragments of the Phoenician, Carthaginian, Babylonian, Egyptian and other authors
• Smith, George (1876), The Chaldean account of Genesis
• Jensen, Peter (1890), Die Kosmologie der Babylonier (به آلمانی)
• Gunkel, Herman; Zimmern, Heinrich (1895), Schöpfung und Chaos in Urzeit und Endzeit : eine religionsgeschichtliche Untersuchung über Gen 1 und Ap Joh 12 (به آلمانی) , alt link
• Jensen, Peter (1900), Assyrisch-babylonische Mythen und Epen (به آلمانی)
• British Museum (1901), Cuneiform texts from Babylonian tablets, &c. in the British Museum, vol. Part XIII {{citation}}: Cite has empty unknown parameter: |1= (help)
• King, L. W. (1902), "The Seven Tablets of Creation", Luzac's Semitic Text and Translation Series, no. 12 & 13
  • English Translations, etc, vol. 1
  • Supplementary Texts, vol. 2
• Budge, Wallis E.A. (1921), The Babylonian Legends of the Creation and the Fight between Bel and the Dragon, British Museum , alt link
• Luckenbill, D. D. (Oct 1921), "The Ashur Version of the Seven Tablets of Creation", The American Journal of Semitic Languages and Literatures, 38 (1): 12–35
• Heidel, Alexander (1951) [1942], The Babylonian Genesis (PDF) (2nd ed.), University of Chicago Press, ISBN 0 226 32399 4
• Pritchard, James B., ed. (1969), Ancient Near Eastern Texts relating to the Old Testament (3rd ed.), Princeton University Press, ISBN 0 691 03503 2
• Mayer Burstein, Stanley (1978), "The babyloniaca of berossus", Sources from the ancient near east (SANE), vol. 1, no. fasc.5, ISBN 0890030030
• Sommer, Benjamin D. (2000), "The Babylonian Akitu Festival: Rectifying the King or Renewing the Cosmos?", Journal of the Ancient Near Eastern Society (JANES), 27 (1): 81–85, p.82, note 7, p.90, p.91, note 49

پیوند به بیرون

• Enuma Elish - The Babylonian Epic of Creation on Ancient History Encyclopedia (includes the original text)
• "Mesopotamian Creation Stories", Imagining Creation, IJS Studies in Judaica, vol. 5, Brill Academic Publishers, 2007, ISBN 978-90-47-42297-6 , extract of English translation by W.G. Lambert reproduced at etana.org
• A cuneiform text of Tablet I with translation and explanation in detail