دهستان فیروزجاه
| اطلاعات کلی | |
|---|---|
| کشور |  ایران |
| استان | مازندران |
| شهرستان | بابل |
| بخش | بندپی شرقی |
| جمعیت | ۳۲۰۱ نفر (سرشماری ۱۳۸۵) |
| پیش‌شمارهٔ تلفنی مرکز | ۰۱۱ |
فیروزجاه روستایی است از توابع بخش بندپی شرقی شهرستان بابل در استان مازندران ایران که در دل جنگل های هیرکانی واقع شده است. این دهستان از طریق دو مسیر جاده خاکی و آفرودی از طریق میانه جاده هراز به فیل بند و نشل به شیخ موسی نیز قابل دسترسی بوده است اما دسترسی اصلی آن از طریق جاده بابل به گلیا ( گلوگاه بابل) می باشد.
در متون محلی نام قدیم آن فیروزشاه عنوان شده که برگرفته از قلعه فیروزشاه می باشد. این قلعه در حدود ۶۵۰ سال پیش توسط معماران ایرانی ساخته شده است. نام این قلعه برگرفته از قلعه فیروزشاه[۱] [۲] هند می باشد. معماران ایرانی [۳] در قرن ۱۴ میلادی ساختمان های زیادی را در هندوستان بنا کرده اند.
قلعه فیروزجاه( قلعه فیروزشاه) یک دژ سلطنتی واقع در منطقه فیرزوجاه بوده که قدمت آن به ۶۵۰ سال میرسد و اکنون تبدیل به مخروبه شده است.
در اوایل دهه ۱۸۳۰ میلادی فیروزجاه شاهد ورود افراد تازه واردی به نام های مهرعلی نقاش و نورعلی نقاش بوده است. بررسی منابع محلی[۴] نشان دهنده همزمانی مهاجرت این دو شخص با مهاجرت طایفه حلال خورها از تهران به این منطقه است. طایفه حلال خورها از ملازمان و آخوندهای دربار فتحعلی شاه قاجار بودند. منابع محلی محل تدفین[۵] نورعلی را در روستای زوارک فیروزجاه عنوان کرده اند.
موقعیت مکانی دهستان[ویرایش]
فیروزجاه روستایی است از توابع بخش بندپی شرقی شهرستان بابل در استان مازندران ایران که در دل جنگل های هیرکانی واقع شده است. این دهستان از طریق دو مسیر جاده خاکی و آفرودی از طریق میانه جاده هراز به فیل بند و نشل به شیخ موسی نیز قابل دسترسی بوده است اما دسترسی اصلی آن از طریق جاده بابل به گلیا ( گلوگاه بابل) می باشد.
زبان و گویش[ویرایش]
مردم این منطقه با گویش مازنی تکلم می کنند.
تاریخچه نامگذاری[ویرایش]
در متون محلی نام قدیم آن فیروزشاه عنوان شده که برگرفته از قلعه فیروزشاه می باشد. این قلعه در حدود ۶۵۰ سال پیش توسط معماران ایرانی ساخته شده است. نام این قلعه برگرفته از قلعه فیروزشاه[۱] [۲] هند می باشد. معماران ایرانی [۳] در قرن ۱۴ میلادی ساختمان های زیادی را در هندوستان بنا کرده اند.
مسیر تهران مازندران قدیم[ویرایش]
تقریبا تا اواخر دوره سلطنت قاجار یکی از مسیرهای تهران به استرآباد از فیروزجاه عبور می کرد که بدین قرار بود: تهران -> نشل -> قلعه تیمور -> فیلبند -> ونبن-> شیخ موسی ->جاده قلعه فیروزجاه -> گلیا -> بارفروش( بابل) و از بار فروش مسیر مشهد سر(بابلسر) و یا ساری جهت تردد به استرآباد و مسیر دیگر از لاریجان به فیلبند و بعد به فیروزجاه بود است که این مسیر در سفرنامه استرآباد و مازندران رابینو[۶] ذکر شده است. امروزه این جاده مورد استفاده بومیان منطقه می باشد. .مسیر جایگزین به تهران از جاده فیروزکوه، جاده هراز و جاده چالوس می باشد.
| شروع | پایان | طول | تردد | موسس | وضعیت |
|---|---|---|---|---|---|
| تهران | نشل | 213km | پیاده | صفویه | تردد بومیان |
| نشل | سیوجی | 10km | پیاده | صفویه | تردد بومیان |
| سیوجی | فیروزجاه | 50km | خودرو خاص | صفویه | تردد بومیان |
| فیروزجاه | بابل(بارفروش) | 45km | خودرو عادی | ایلخانی/مرعشی | توریستی |
| بابل(بارفروش) | استرآباد(گرگان) | 172km | خودروی عادی | نامشخص | عبور و مرور |
مکان های تاریخی[ویرایش]
قلعه فیروزجاه( قلعه فیروزشاه) یک دژ سلطنتی واقع در منطقه فیرزوجاه بوده که قدمت آن به ۶۵۰ سال میرسد و اکنون تبدیل به مخروبه شده است.
از اماکن تاریخی دیگر مزار آقامار(مزار مادر حاج شیخ موسی) و سقاخانه روستا که برای دوره قاجار می‌باشند. تاریخ شناسان هندی معتقد هستند که شخصی به نام حاج شیخ موسی[۷] که در قرن ۱۴ میلای هم زمان با فیروزشاه هند می زیسته سفری به ایران داشته است. مقبره حاج شیخ موسی در هشتاد کیلومتری جنوب شهر دهلی در شهر هریانا واقع شده است. مردم منطقه او را شخصی با نیت پاک دانسته و مستجاب الدعوه می دانستند.
جمعیت[ویرایش]
این روستا در ضلع جنوب بندپی و گلیا قرار دارد و براساس سرشماری مرکز آمار ایران در سال ۱۳۸۵، جمعیت آن ۴۰۸ نفر (۸۹خانوار) بوده‌است.. طبق آمار خانه بهداشت روستا، جمعیت روستا در سال ۱۳۹۴ با کاهش شدید جمعیت بر اثر مهاجرتها به ۳۴۳ نفر رسیده‌است. [۸] درگاه ملی آمار ایران.
مهاجر پذیری[ویرایش]
در اوایل دهه ۱۸۳۰ میلادی فیروزجاه شاهد ورود افراد تازه واردی به نام های مهرعلی نقاش و نورعلی نقاش بوده است. بررسی منابع محلی[۴] نشان دهنده همزمانی مهاجرت این دو شخص با مهاجرت طایفه حلال خورها از تهران به این منطقه است. طایفه حلال خورها از ملازمان و آخوندهای دربار فتحعلی شاه قاجار بودند. دلیل مهاجرت و اصالت مهرعلی و نورعلی به فیرزوجاه تا دو قرن در هاله ای از ابهام قرار داشت. منابع محلی محل تدفین[۵] نورعلی را در روستای زوارک فیروزجاه عنوان کرده اند. گفته می شود کتابی در خصوص سرگذشت آنها در دست تدوین می باشد. این دهستان از دیرباز همواره میزبان مهاجران طوایف مختلف از سراسر کشور بوده است.
منابع[ویرایش]
- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ "Firozabad - Delhi Govt Portal". web.delhi.gov.in. Retrieved 2021-09-24.
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ {{https://srdc.delhi.gov.in/en/srdc/1300-1400#:~:text=Firoz%20Shah%20Kotla,-The%20Feroz%20Shah&text=A%20pristine%20polished%20sandstone%20pillar,its%20current%20location%20in%201356. Firoz Shah Kotla}}
- ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ {{https://www.cgie.org.ir/fa/news/177969/%D8%AA%D8%A3%D8%AB%DB%8C%D8%B1-%D9%87%D9%86%D8%B1-%D9%88-%D9%85%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%A8%D8%B1-%D9%87%D9%86%D8%AF---%D8%AF%DA%A9%D8%AA%D8%B1-%D8%AD%D8%B3%D9%86-%D8%A8%D9%84%D8%AE%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%E2%80%93-%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D8%A7%D9%88%D9%84 تأثیر هنر و معماری اسلامی ایران بر هند / دکتر حسن بلخاری}}
- ↑ ۴٫۰ ۴٫۱ تاریخ و فرهنگ بندپی، الهی و گودرزی ص ۱۰۳
- ↑ ۵٫۰ ۵٫۱ 6MF8+928, Sir Bagh, Mazandaran Province, Iran
- ↑ کتاب سفرنامه مازندران و استرآباد، رابینو
- ↑ https://www.itrhd.com/projects1.asp?catid=1&subcatid=9
- ↑ [http://www.sci.org.ir/content/userfiles/_census85/census85/natayej/abadifil/08.xls