فهرست تالشان

این فهرستی از تالشان سرشناس است. اشخاص نامبرده در این فهرست تالش زبان‌ها و کسانی که در مناطق تالش بزرگ به نام تالشستان بدنیا آمدند یا زندگی می‌کنند.

سرزمین تالشان

سرداران و مبارزان سیاسی

• رستم چرمینه کلاه در سال ۹۲۰ هجری قمری برابر با ۱۵۱۴ میلادی سردار سپاه ایران در عهد فرمانروایی شاه اسماعیل صفوی علیه سپاهیان عثمانی جان فشانی کرده و تلفات سنگینی بر آن‌ها وارد ساخته‌اند.
• حمزه بیگ تالش فرمانده سپاه شاه تهماسب در جنگ با ازبک‌ها و عثمانی ها
• ملا عبد العزیز شریعتمدار کرگانرودی متولد کرگانرود طوالش ، سیاستمدار ، مشروطه خواه به دستور سفارت روسیه در رشت اعدام شد
• سید فضل الله‌ متولد جوکندان ، بزرگ خاندان میرمسعودی از نوادگان شیخ صفی الدین، آزادیخواه و مشروطه خواه
• سید اشرف کرگانرودی (مرگ ۱۳۲۵) سیاستمدار، انقلابی مشروطه خواه

حاکمان تالش

• خادم بیگ تالش خلیفه خلفا، سردار نهضت صفویه، فرمانده جنگ شیروان و استاندار عراق
• میرزا محمد تالش فرمانده و امیر بزرگ دولت صفویه در حکومت شاه اسماعیل ، فتح مرو
• یادگار علی سلطان نوه خادم بیگ تالش نماینده شاه عباس در دربار سلاطین هند و عثمانی ،استاندار عراق
• بایندرخان حاکم تالش شمالی فرزند امیر حمزه خان حاکم آستارا در زمان شاه محمد خدابنده
• امیر ساروخان مهرانی معروف به ساروخان تالش حاکم موروثی ولایت آستارا، دیپلمات و از فرماندهان نظامی دوران سلطنت شاه عباس بزرگ
• میر جمال‌الدین خان موسس خانات تالش، میرجمال‌الدین در جنگ داغستان (۱۱۵۳–۱۱۵۴) همراه نادرشاه بود.
• سپهبدمیر مصطفی خان تالشی (۱۷۴۷-۱۸۱۴ لنکران)، حاکم، دیپلمات و از رهبران نظامی سده نوزدهم میلادی ایران
• میر حسن خان تالشی(۱۷۸۴ لنکران- ۱۸۳۲ تهران) ملقب به اسبق‌المجاهدین آخرین حاکم مستقل تالش بود
• نصرت الله خان عمیدالسلطنه معروف به سردار امجد تالشی حاکم کرگانرود (هشتپر) در زمان ناصرالدن شاه
• محمد باقر خان گشت رودخانی فومنی (۱۲۵۵ ه‍.ق فومن) حاکم فومن
• سلیمان پاشا خان ساسانی از خانات مقتدر منطقه ی طالشدولاب

سیاست

• علی‌اکرم همت‌زاده یا علی‌اکرم همت‌اف (متولد ۱۹۴۸ لریک) نظامی، سیاستمدار و فعال حقوق بشر، تنها رئیس‌جمهور جمهوری خودگردان تالش-مغان

علی‌اکرم همت‌زاده

• هلال محمدف (۱۹۵۹، آستارا جمهوری آذربایجان) روزنامه‌نگار و فعال حقوق بشر، نخست‌وزیری جمهوری خودگردان تالش-مغان
• هلاکو رامبد(۱۲۹۸ تهران – ۱۳۸۶ نانسی فرانسه) نماینده شش دوره مردم طوالش در مجلس شورای ملی، وزیر مشاور و معاون سیاسی پارلمانی دولت آموزگار
• هوشنگ امیراحمدی متولد شاندرمن، علوم سیاسی، نویسنده (رئیس انجمن دوستی ایران آمریکا)
• حسن ماسالی (ماسال) فعال سیاسی چپگرا، نماینده برون مرزی جبهه دموکراتیک ایران و مسئول امور ایران در حزب سبزهای آلمان
• کاوه رضائی‌شیراز متولد رضوانشهر، خبرنگار و فعال مدنی و زندانی سیاسی سابق
• سیروس شفقتی متولد جوکندان فرماندار شهرستان رشت،آستارا،تالش، کرج و شهردار شهرهای تالش و کرج
• سید مجتبی عرفانی (۱۳۳۴ - شیرآباد تالش):دوره‌های اول، دوم و چهارم مجلس شورای اسلامی
• سید ابراهیم میر غفاری مریان (هشتپر):دوره سوم مجلس شورای اسلامی
• عسکر اسلام دوست (اسالم):دوره ششم مجلس شورای اسلامی
• بهمن محمدیاری (زادهٔ ۱۳۴۱ در ماسال) نمایندهٔ حوزهٔ انتخابیهٔ تالش، رضوان‌شهر و ماسال در دورهٔ پنجم، هفتم وهشتم مجلس شورای اسلامی بوده‌است. وی در هفت دوره حضور به‌عنوان کاندیدا، سه بار به‌عنوان نماینده، سه بار به‌عنوان نفر دوم انتخاب شد، و یک دوره هم موفق به اخذ صلاحیت نشد.
• محمود شکری (هشتپر) :دوره نهم و دهم مجلس شورای اسلامیدورهٔ نهم مجلس شورای اسلامی
• فرهاد دلق‌پوش (زادهٔ ۱۳۴۷ در آستارا) نمایندهٔ حوزهٔ انتخابیهٔ آستارا در دورهٔ هشتم مجلس شورای اسلامی
• ناصر عاشوری قلعه‌رودخانی نمایندهٔ دوره هفتم و دورهٔ نهم مجلس شورای اسلامی و عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی از حوزهٔ انتخابیهٔ فومن و شفت در استان گیلان

مذهبی

• فاضل لنکرانی با نام اصلیمحمد موحدی ، (۱۳۱۰-۱۳۸۶ قم) از مراجع تقلید شیعه ساکن قم بودو
• الله شکور پاشازاده (زاده ۲۶ اوت ۱۹۴۹ لنکران) شیخ‌الاسلام و ریاست اداره مسلمانان قفقاز از سال ۱۹۸۰ میلادی تاکنون
• سید یونس عرفانی (زاده ۱۳۱۳ تالش) عضو مرکزی جامعه روحانیت مبارز تهران،رئیس کمیته منطقه ۸ انقلاب اسلامی، نماینده اولین دوره مجلس شورای اسلامی
• احمد پروایی ریک (متولد ۱۳۶۱ هشتپر) نمایندهٔ منتخب استان گیلان در مجلس خبرگان رهبری

هنری،سینما،موسیقی

• مجید مجیدی تالش، کارگردان، نویسنده و بازیگر
• انوش نصر (نصرالله زاده ماسوله اي)(۱۳۱۸ رشت)، هنرپیشه
• روح انگیز میرزایی خواننده ترانه‌های تالش و گیل
• بال اوغلان اشرف اف خواننده ترانه‌های تالشی جمهوری آذربایجان
• حسین صابری (سال ۱۳۲۱ داریباغ فومن)استاد پیشکسوت سرنا نوازی تالش، معروف به حسین دایی
• شباب گلچین با نام کامل محمد گلچین کوهی ( ۱۳۵۴ -هشتپر ) بیش از ۱۰۰ عکس برگزیده و در حدود ۵۰ عنوان نمایشگاه انفرادی و گروهی در اقصا نفاط جهان داشته‌است
• بهزاد رسول زاده (۱۳۴۵- هشتپر) کارگردان - تدوین گر

فعال اجتماعی

• اسماعیل شعبانف (۱۹۶۵ در لنکران) محقق علوم سیاسی و فعال اجتماعی،رییس جامعه تالش‌های روسیه

اسماعیل شعبانف

• آتا خان ابیل اف (۱۹۶۵-لریک جمهوری آذربایجان) حقوقدان و فعال حقوق بشر تالشی زبان
• توفیق شهبازاف متخلص به (الهام)(۱۹۴۱–۲۰۰۰)در روستای قزل آواد از توابع شهرستان ماساللی، سخنور روشندل
• شهرام آزموده (۱۳۵۰ - اسالم) فرهنگی - روزنامه نگار و فعال اجتماعی

علمی

• هارون شفیقی عنبرانی (۱۲۹۶ عنبران ـ ۱۳۸۳ کرج) نویسنده، شاعر
• محمدرضا پورجعفری (۱۳۲۴ تالش ) فارغ‌التحصیل رشته زبان و ادبیات انگلیسی نویسنده و مترجم
• عبدالحسین نیک‌گهر ( ۱۳۱۶ تالش) جامعه‌شناس و مترجم ایرانی
• بهزاد بهزادی (۱۳۸۶–۱۳۰۶ آستارا) محقق، حقوقدان و متخصص زبان و ادبیات آذربایجان
• احسان شفیقی (۱۳۳۶ نمین)، پژوهشگر، شاعر، استاد دانشگاه
• علی رفیعی از اهالی روستای جیرده فومن، دکترای شرق‌شناسی از دانشگاه استراسبورگ فرانسه، هیئت علمی دانشگاه گیلان
• محمد اسعد نظامی ناو (متولد ۱۳۱۲ اسالم) جامعه‌شناس
• محمدتقی رهنمایی(۱۳۲۳ هشتپر)، پژوهشگر – جغرافیدان
• یدالله طاهری طالش پزشک و موسس بیمارستان خصوصی دکتر طاهری تالش

ادبی

• علی عبدلی( ۱۳۳۰- کلور خلخال)پژوهشگر زبان‌های تاتی و تالشی، نویسنده و شاعر
• نوروزعلی محمداف زبان‌شناس، پژوهشگر و از بنیانگذاران و مدیران مرکز مدنیت تالش و نشریه صدای تالش
• علی ناصر نصیراف شاعر و روزنامه‌نگار تالش شمالی ، عضو هیئت مدیره مرکز مدنیت تالشان و عضو اتحادیه نویسندگان و شاعران جمهوری آذربایجان

ورزش

• اسماعیل حسن‌زاده (زاده ۱۳۴۴ تالش) قاضی دادگستری، نائب رئیس کمیته انضباطی فوتبال غرب آسیا و رئیس کمیته انضباطی فدراسیون فوتبال ایران
• فردین معصومی ولدی (۱۳۵۶ ماسال) کشتی‌گیر و مربی
• محمد غلامی (متولد ۲۴ بهمن ۱۳۶۱ رضوانشهر) بازیکن فوتبال
• پژمان نوری (زاده ۲۲ تیر ۱۳۵۹ رضوانشهر) بازیکن فوتبال
• امير گنجي ليسار (زاده تالش) بازیکن بسكتبال
• صادق محرمی (زاده ۱۲ اسفند ۱۳۷۴ - هشتپر) بازیکن فوتبال دینامو زاگرب کروواسی
• آرمان رمضانی (۱۳۷۰- ماسال)بازیکن فوتبال سایپا تهران

منابع

آزموده،سیدعباس .رجال سیاسی گیلان در دوره صفویهرشت، انتشارات بلور،۱۳۹۳.