فهرست تالشان

این فهرستی از تالشان سرشناس است. اشخاص نامبرده در این فهرست تالش زبان‌ها و کسانی که در مناطق تالش بزرگ به نام تالشستان به دنیا آمدند یا زندگی می‌کنند.

سرزمین تالشان

سرداران و مبارزان سیاسی

• ملا عبد العزیز شریعتمدار کرگانرودی متولد کرگانرود طوالش، سیاستمدار، مشروطه خواه به دستور سفارت روسیه در رشت اعدام شد
• سید اشرف کرگانرودی سیاستمدار، انقلابی مشروطه خواه
• ذاکر حسنف از فرماندهان نیروهای مسلح جمهوری آذربایجان و از سال ۲۰۱۳م. وزیر دفاع این کشور می‌باشد.

حاکمان تالش

• بایندرخان حاکم تالش شمالی فرزند امیر حمزه خان حاکم آستارا در زمان شاه محمد خدابنده
• سپهبدمیر مصطفی خان تالشی (۱۷۴۷–۱۸۱۴ لنکران)، حاکم، دیپلمات و از رهبران نظامی سده نوزدهم میلادی ایران
• میر حسن خان تالشی(۱۷۸۴ لنکران- ۱۸۳۲ تهران) ملقب به اسبق‌المجاهدین
• ساروخان تالش با نام کامل امیر ساروخان مهرانی حاکم موروثی ولایت آستارا، دیپلمات و از فرماندهان نظامی دوران سلطنت شاه عباس بزرگ، شاه صفی و شاه عباس دوم است.
• آبشنگ خان سیاه کلاه آلار لو فرزند کلب حسین خان سیاه کلاه قفقازی نواده جه لل خان (( جه لل خان ( جلال خان ) سیاه کلاه آلآر لو ؛ در تاریخ سیاسی و نظامی تالش ، بعنوان رهبر شورشیان تالشان جنوب لنکران ، مغان و شیروان به تیغ ظلم و بیداد نادر شاه بدست قوای افغانی نادر شاه سرکوب ، و به قتل رسید ، ذکر شده است . )) از ایل سیاه کلاهان آلارلو قزلباش قفقاز جنوبی یکی از فرماندهان لایق وفادار عباس میرزا در جنگ های ده ساله ایران و روس پس از اتمام جنگ ، انعقاد عهد نامه ترکمان چای در سال ۱۸۲۸ میلادی به خاطر جسارت و بی باکی ، رشادت در جنگ ؛ با تهدید ژنرال پال پاسکوویچ سردار روسی جنگ مبنی بر عنصر خطر آفرین ؛ از سکونت در حوالی سرحدات روسیه منع گردید ؛ از سوی عباس میرزا ولیعهد و فرمانده کل قوا مورد نوازش و دلجوی قرار گرفت با اعطای تیول کرگانرود شمالی به آبشنگ خان به فرمان عباس میرزا به ظابطان گیلان و اسالم برای نظارت و اجرای فرمان به سرزمین هره دشت لیسار و دامنه های کوهستانی باغرو داغ و سوبان در سال ۱۸۲۹ م با تعداد حدود ۵۰۰ جنگجو مهاجرت نمودند . تیره منشعب از آبشنگ خان سیاه کلاه در تالش ؛ جد اعلای ایل آقاجان خان تالشی از مشاهیر نام آور مشروطه و خیزش دهقانی ۱۹۰۵ م کرگانرود برعلیه سردار امجد ؛ نیای بزرگ طایفه ای که در زمان پهلوی دوم به آقاجانی ها ، رحمانی ها ، هژبری ها ، سیا کولولی و طالشی سیاه کوهی.... مشهور شدند .

سیاست

• علی‌اکرم همت‌زاده یا علی‌اکرم همت‌اف (متولد ۱۹۴۸ لریک) نظامی، سیاستمدار و فعال حقوق بشر، تنها رئیس‌جمهور جمهوری خودگردان تالش-مغان

علی‌اکرم همت‌زاده

• هلال محمدف (۱۹۵۹، آستارا جمهوری آذربایجان) روزنامه‌نگار و فعال حقوق بشر، نخست‌وزیری جمهوری خودگردان تالش-مغان
• فخرالدین عباس‌زاده (۲۵ دسامبر ۱۹۵۶ – ۹ نوامبر ۲۰۲۰) سیاستمدار با متولد لریک اتحاد جماهیر شوروی و رئیس مجلس جمهوری خودگردان تالش-مغان و از رهبران جنبش ملی تالش بود.
• هلاکو رامبد(۱۲۹۸ تهران – ۱۳۸۶ نانسی فرانسه) نماینده شش دوره مردم طوالش در مجلس شورای ملی، وزیر مشاور و معاون سیاسی پارلمانی دولت آموزگار
• هوشنگ امیراحمدی متولد شاندرمن، علوم سیاسی، نویسنده (رئیس انجمن دوستی ایران آمریکا)
• حسن ماسالی (ماسال) فعال سیاسی چپگرا، نماینده برون مرزی جبهه دموکراتیک ایران و مسئول امور ایران در حزب سبزهای آلمان
• سید مجتبی عرفانی (۱۳۳۴ - شیرآباد تالش):نماینده مردم تالش در دوره‌های اول، دوم و چهارم مجلس شورای اسلامی
• سید ابراهیم میر غفاری مریان (هشتپر):نماینده مردم تالش در دوره سوم مجلس شورای اسلامی
• عسکر اسلام دوست (اسالم):نماینده مردم تالش در دوره ششم مجلس شورای اسلامی
• بهمن محمدیاری (زادهٔ ۱۳۴۱ در ماسال) نمایندهٔ حوزهٔ انتخابیهٔ تالش، رضوان‌شهر و ماسال در دورهٔ پنجم، هفتم وهشتم مجلس شورای اسلامی بوده‌است.
• محمود شکری (هشتپر) :دوره نهم و دهم مجلس شورای اسلامیدورهٔ نهم مجلس شورای اسلامی
• فرهاد دلق‌پوش (زادهٔ ۱۳۴۷ در آستارا) نمایندهٔ حوزهٔ انتخابیهٔ آستارا در دورهٔ هشتم مجلس شورای اسلامی
• ناصر عاشوری قلعه‌رودخانی نمایندهٔ دوره هفتم و دورهٔ نهم مجلس شورای اسلامی و عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی از حوزهٔ انتخابیهٔ فومن و شفت در استان گیلان
• هوتن دولتی (۱۳۵۵ در تهران)، فعال حقوق بشر و محیط زیست و مسئول سازمان دانش آموختگان جبهه ملی ایران و از بنیان‌گذاران سازمان «صلح سبز ایران» در سال ۱۳۸۰ می‌باشد.

مذهبی

• فاضل لنکرانی با نام اصلیمحمد موحدی، (۱۳۱۰–۱۳۸۶ قم) از مراجع تقلید شیعه ساکن قم بود.
• الله شکور پاشازاده (زاده ۲۶ اوت ۱۹۴۹ لنکران) شیخ‌الاسلام و ریاست اداره مسلمانان قفقاز از سال ۱۹۸۰ میلادی تاکنون
• سید یونس عرفانی (زاده ۱۳۱۳ تالش) عضو مرکزی جامعه روحانیت مبارز تهران، رئیس کمیته منطقه ۸ انقلاب اسلامی، نماینده اولین دوره مجلس شورای اسلامی
• احمد پروایی ریک (متولد ۱۳۶۱ هشتپر) نمایندهٔ منتخب استان گیلان در مجلس خبرگان رهبری

هنری، سینما، موسیقی

• مجید مجیدی تالش، کارگردان، نویسنده و بازیگر
• انوش نصر (نصرالله زاده ماسوله ای)(۱۳۱۸ رشت)، هنرپیشه
• یاسر بختیاری معروف به یاس خواننده رپ فارسی
• حسین صابری (۱۳۲۱ داریباغ فومن)، پیشکسوت سرنا نوازی تالش، معروف به حسین دایی
• بال اوغلان اشرف اف، خواننده ترانه‌های تالشی و آذری
• سعید جعفرزاده معروف به پرواز همای (۱۳۵۸ احمدسرگوراب شفت)، آهنگساز، شاعر و خواننده

علمی

• هارون شفیقی عنبرانی (۱۲۹۶ عنبران ـ ۱۳۸۳ کرج) نویسنده، شاعر
• محمدرضا پورجعفری (۱۳۲۴ تالش) فارغ‌التحصیل رشته زبان و ادبیات انگلیسی نویسنده و مترجم
• عبدالحسین نیک‌گهر (۱۳۱۶ تالش) جامعه‌شناس و مترجم ایرانی
• بهزاد بهزادی (۱۳۸۶–۱۳۰۶ آستارا) محقق، حقوقدان و متخصص زبان و ادبیات آذربایجان
• علی رفیعی از اهالی روستای جیرده فومن، دکترای شرق‌شناسی از دانشگاه استراسبورگ فرانسه، هیئت علمی دانشگاه گیلان
• محمد اسعد نظامی ناو (متولد ۱۳۱۲ اسالم) جامعه‌شناس
• محمدتقی رهنمایی(۱۳۲۳ هشتپر)، پژوهشگر – جغرافیدان
• کامیار عابدی (۱۳۴۷ ماسال)، ادیب و پژوهشگر

ادبی

• علی عبدلی(۱۳۳۰- کلور خلخال) پژوهشگر زبان‌های تاتی و تالشی، نویسنده و شاعر
• نوروزعلی محمداف زبان‌شناس، پژوهشگر و از بنیانگذاران و مدیران مرکز مدنیت تالش و نشریه صدای تالش

ورزش

• یحیی گل‌محمدی (زاده ۲۸ اسفند ۱۳۴۹ - میناباد عنبران نمین) سرمربی پرسپولیس تهران
• اسماعیل حسن‌زاده (زاده ۱۳۴۴ تالش) قاضی دادگستری، نائب رئیس کمیته انضباطی فوتبال غرب آسیا و رئیس کمیته انضباطی فدراسیون فوتبال ایران
• فردین معصومی ولدی (۱۳۵۶ ماسال) کشتی‌گیر و مربی
• محمد غلامی (متولد ۲۴ بهمن ۱۳۶۱ رضوانشهر) بازیکن سابق فوتبال
• پژمان نوری (زاده ۲۲ تیر ۱۳۵۹ رضوانشهر) بازیکن سابق فوتبال
• صادق محرمی (زاده ۱۲ اسفند ۱۳۷۴ - هشتپر) بازیکن فوتبال دینامو زاگرب کرواسی
• آرمان رمضانی (۱۳۷۰- ماسال) بازیکن فوتبال استقلال تهران
• فرهاد رحیمی (هشتپر) بازیکن تیم ملی کبدی و شاغل در لیگ کبدی هند
• جبرئیل حسنف (۲۴ فوریه ۱۹۹۰_جمهوری آذربایجان) کشتی‌گیر دارای مدال برنز المپیک

منابع

آزموده، سیدعباس .رجال سیاسی گیلان در دوره صفویهرشت، انتشارات بلور، ۱۳۹۳.