محمدتقی رهنمایی

محمدتقی رهنمایی
زاده	۱۳۲۳/۶/۱۱ هشتپر ، تالش
محل زندگی	تهران
پیشه	از پیشگامان توسعه گردشگری در ایران ، هیئت علمی دانشگاه تهران
زمینه کاری	جغرافیا، گردشگری
ملیت	ایران
تحصیلات	دکترا
دانشگاه	دانشگاه تهران

محمدتقی رهنمایی استاد بازنشسته جغرافیای دانشگاه تهران و از پیشگامان و نخستین مدرسان گردشگری در ایران است که نقش بسیاری در توسعه جغرافیای علمی و مدرن در کشور داشته و در حوزه‌هایی مثل برنامه‌ریزی محیطی با نگاه طبیعت‌گرا، برنامه‌ریزی شهری بر اساس هنجارهای توسعه پایدار و برنامه‌ریزی گردشگری بر مبنای روش‌های روزآمد علمی از جمله پیشگامان این مباحث در ایران محسوب می‌شود و ایشان دکترای خود را در دانشگاه ماربوگ آلمان دریافت کردند و در بسیاری از انجمن‌های ملی و بین‌المللی جغرافیا و گردشگری عضویت دارد، از جمله: انجمن علمی گردشگری ایران، انجمن جغرافیای ایران، انجمن متخصصان گردشگری، انجمن جغرافیای دانشگاه ماربورگ آلمان و ریاست کمیته جهانگردی (گردشگری) کمیسیون ملی یونسکو، مدیریت گروه جغرافیای دانشگاه تهران و….

در اسفند ۱۳۹۱ خانه اندیشمندان علوم انسانی و خانه جغرافیا با همکاری دانشگاه علم و فرهنگ، پژوهشکده گردشگری پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، انجمن علمی جغرافیا و سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری با برگزاری مراسم نکوداشت وی، از خدمات وی به دانش جغرافیا و گردشگری تقدیر نمودند.

تالیفات

1. مبانی کشورشناسی ایران: ترجمه از آلمانی به فارسی، تهران، مؤسسهٔ جغرافیایی سحاب، چاپ اول ۱۳۶۵، چاپ دوم ۱۳۷۲
2. توان‌های محیطی ایران: تألیف، مبانی جغرافیایی طرح جامع سرزمین، مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی و معماری ایران، تهران ۱۳۷۰
3. مجموعه مباحث و روش‌های شهرسازی (جغرافیا): مرکز مطالعات و تحقیقات معماری و شهرسازی ایران، چاپ اول ۱۳۶۹، چاپ دوم ۱۳۷۱، چاپ سوم ۱۳۸۲
4. کتاب گیلان: از مجموعهٔ همه جای ایران: ۳جلد، با هم‌کاری گروه نویسندگان، ۲۴۰۰ صفحه، گروه پژوهش‌گران ایران، تهران، ۱۳۷۵، چاپ دوم ۱۳۸۰
5. فرایند برنامه‌ریزی شهری در ایران، انتشارات سمت چاپ اول ۱۳۸۳ و دوم ۱۳۸۴
6. توزیع بهینه دانشگاه‌ها و مراکز علمی با نگاهی به جغرافیای فرهنگ در ایران، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، چاپ اول ۱۳۸۳
7. سیمای فرهنگی ایران: گروه نویسندگان، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی انتشارات، انتشارات عیلام ۱۳۷۹
8. ترجمه انگلیسی کتاب سیمای فرهنگی ایران ۱۳۸۰
9. رسالهٔ دکتری با عنوان:

Kulturlandschaftswandel in den talern der Elburz – Sudflanke unter besonderer Beruksichtigung der naherholungsfunktion tehrans.

Dissertation, Marbug, Philipps, Universitat, 1979 چاپ دانشگاه ماربوگ

مقالات

۱- بررسی وضعیت عوامل مؤثر بر توانمندسازی توسعه گردشگری (مطالعه موردی: استان آذربایجان غربی) حوزه (های) تخصصی: گردشگری شهری

۲- تحلیلی بر نابرابری‌های فضایی شهر تهران و پیش‌بینی اولویت برنامه ریزی حوزه (های) تخصصی: توسعه پایدار شهری

۳- ارزیابی مدل مفهومی از عوامل مؤثر بر توانمند سازی توسعه گردشگری (مطالعه موردی:استان آذربایجان غربی) حوزه (های) تخصصی: جغرافیای اوقات فراغت • گردشگری و توریسم

۴- سنجش توسعهٔ پایدار محلّه‌های شهری با استفاده از منطق فازی و سیستم اطلاعات جغرافیایی (مطالعهٔ موردی: منطقهٔ ۱۷ شهرداری تهران) حوزه (های) تخصصی: سنجش از راه دور GIS • توسعه پایدار شهری

۵- مفهوم سازی و گونه‌شناسی فضای عمومی شهری معاصر حوزه (های) تخصصی: فضا و محیط شهری

۶- تبیین نقش شهرنشینی بر توسعۀ فرهنگ سیاسی در ایران حوزه (های) تخصصی: جغرافیای رفتاری و فرهنگی

۷- ارزیابی نگرش جامعه روستایی به گردشگری، بر مبنای مدل معادلات ساختاری (مطالعه موردی: منطقه کوهستانی رودبار قصران، شهرستان شمیران) حوزه (های) تخصصی: جامعه‌شناسی روستایی و عشایر • گردشگری و توریسم • گردشگری روستایی

۸- مدیریت یکپارچهٔ گردشگری، راهبردی برای توسعه منطقه ای در استان آذربایجان غربی حوزه (های) تخصصی: جغرافیای توسعه • گردشگری شهری

۹- تأثیر شرایط اقتصادی- اجتماعی و مدیریت ترافیک بر تعداد سفرهای درون شهری تهران (موارد مطالعه: محلات شیخ هادی، قزل قلعه و قیطریه) حوزه (های) تخصصی: اقتصاد شهری • مدیریت ترافیک • اقتصاد منطقه ای، شهری، روستایی

۱۰- بررسی رویکرد سنتی تهیهٔ طرح‌های توسعهٔ شهری در ایران با استفاده از مدل SWOT حوزه (های) تخصصی: روش‌های کمی در جغرافیا • مدیریت شهری

۱۱- توسعه ابعاد شهرنشینی با رویکرد مکتب بازاریابی اجتماعی حوزه (های) تخصصی: مکاتب کارآفرینی • حقوق شهری و قوانین شهرسازی • اقتصاد منطقه ای، شهری، روستایی

۱۲- بررسی الگوی حکمروایی خوب و نقش دولت در مدیریت و ادارهٔ امور شهرها در ایران حوزه (های) تخصصی: مدیریت شهری

۱۳- دولت و شهرنشینی در ایران (مبانی و اصول کلی نظریه توسعه شهر و شهرنشینی در ایران) حوزه (های) تخصصی: جغرافیای سیاسی

۱۴- ارزیابی عوامل مؤثر بر رضایت در گردشگری زمستانی (مورد مطالعه: دو مقصد زمستانی شمشک و دربندسر) حوزه (های) تخصصی: برنامه‌ریزی توسعه جهانگردی

۱۵- تحلیلی بر مفهوم کیفیت زندگی شهری در شهر بابلسر حوزه (های) تخصصی: توسعه پایدار شهری

۱۶- سیر تحولات نخست شهری و نظام شهری منطقه آذربایجان (۱۳۳۵-۱۳۸۵) حوزه (های) تخصصی: جغرافیا

۱۷- ارزیابی قابلیت‌های توسعهٔ شهری مراغه با استفاده از مدل ترکیبی SWOT-ANP

۱۸- آموزش جغرافیا و چگونگی بازسازی سیستمی آن در دانشگاهها حوزه (های) تخصصی: جغرافیا • فنون و ابزارهای آموزش و ترویج جغرافیا

۱۹- تفسیر عکس ماهواره ای: از نواحی اقلیمی و گیاهی سواحل دریای خزر، کوههای البرز و منطقه خشک حوزه (های) تخصصی: آب و هواشناسی

۲۰- جاذبه‌های گردشگری در مسیر راه ابریشم حوزه (های) تخصصی: آسیا

۲۱- «تالش و تالشان» حوزه (های) تخصصی: تاریخ محلی

۲۲- توسعه تهران و دگرگونی در ساختارهای نواحی روستایی اطراف حوزه (های) تخصصی: جغرافیای شهری

۲۳- روند مطالعات شهری و جایگاه جغرافیای شهری در ایران حوزه (های) تخصصی: جغرافیای شهری

۲۴- تحلیل نقش مهاجرت در زمینه سازی برای پیدایش آسیب‌های اجتماعی شهرنشینی شتابان در ایران حوزه (های) تخصصی: جغرافیای شهری

۲۵- آسیب‌شناسی سیاست‌های دولت در ساماندهی اسکان غیررسمی، نمونه موردی: محلات نای بند، شیرسوم و خواجه عطا، شهر بندرعباس حوزه (های) تخصصی: جامعه‌شناسی شهری

۲۶- اصطلاحات و واژه‌شناسی مدیریت بحران حمل و نقل و طوفان ماسه حوزه (های) تخصصی: ارزیابی مخاطرات طبیعی

۲۷- بررسی نقش دولت در رشد و گسترش فیزیکی شهر ماسال با تأکید بر تغییر کاربری اراضی کشاورزی پیرامون حوزه (های) تخصصی: جغرافیای کشاورزی و کاربری اراضی برنامه‌ریزی و توسعه ناحیه ای

۲۸- ساختارشناسی اقتصاد شهری ایران با تأکید بر نقش دولت حوزه (های) تخصصی: جغرافیای اقتصادی

۲۹- نقش شهرداریها در توسعه فضاهای ورزشی برای گذران اوقات فراغت حوزه (های) تخصصی: جغرافیای اوقات فراغت

۳۰- فضاهای عمومی شهر و نقش آن در شکل گیری جامعه مدنی حوزه (های) تخصصی: جغرافیای شهری

۳۱- سیر تحول ساختاری و عملکردی محله در شهرهای ایران حوزه (های) تخصصی: جغرافیای شهری

۳۲- ساختارشناسی اقتصاد شهری ایران با تأکید بر نقش دولت مطالعه موردی : سرابله حوزه (های) تخصصی: جغرافیای اقتصادی

۳۳- نقش شهرداریها در توسعه فضاهای ورزشی برای گذران اوقات فراغت شهروندان (مورد مطالعه منطقه ۶ شهرداری تهران) حوزه (های) تخصصی: جغرافیای شهری

۳۴- نقش جهانگردی در توسعه منطقه‌ای استان اردبیل حوزه (های) تخصصی: تجارت

۳۵- ارزیابی و نقد عملکرد بخش گردشگری در ایران از دیدگاه سیاستگذاری و مدیریت حوزه (های) تخصصی: مدیریت جهانگردی

۳۶- الگوی مطلوب در ساماندهی فضایی گیلان حوزه (های) تخصصی: تحلیل‌های منطقه ای ،شهری و روستایی

۳۷- بررسی ظرفیت تحمل حوزه مقصد گردشگری با تأکید بر جامعه میزبان(نمونه موردی : مطالعه شهر کلاردشت) حوزه (های) تخصصی: جغرافیای اوقات فراغت

۳۸- ت‍وزی‍ع‌ بهینه دان‍ش‍گ‍اه‌ه‍ا و م‍راک‍ز علمی با نگاهی به جغرافیای فرهنگ در ایران حوزه (های) تخصصی: کلیات

۳۹- بررسی ناپایداری‌های امنیتی کلان شهر تهران بر اساس شاخص‌های توسعه پایدار شهری حوزه (های) تخصصی: جغرافیای شهری

۴۰- بررسی جغرافیایی جرایم در شهر تهران حوزه (های) تخصصی: جغرافیای رفتاری و فرهنگی

۴۱- توسعه استراتژیک شهرهای میانی ایران با تأکید بررویکرد CDS راهی به سوی توسعه منطقه‌ای حوزه (های) تخصصی: جغرافیای سیاسی

۴۲- بررسی ظرفیت تحمل حوزه مقصد گردشگری با تأکید بر جامعه میزبان(نمونه موردی : مطالعه شهر کلاردشت) حوزه (های) تخصصی: جغرافیای اوقات فراغت

۴۳- محدودیتهای فضایی شهر تهران حوزه (های) تخصصی: جغرافیای شهری

۴۴- نواحی فعال و کم فعال کشور زمینه‌های جغرافیایی و توانهای بالقوه فعالیت و جذب جمعیت حوزه (های) تخصصی: جغرافیای فرهنگی