تغییر رفتار (بهداشت عمومی)

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

تغییر رفتار یک هدف اصلی در مداخلات بهداشت عمومی است[۱] که بیشتر بر پیشگیری قبل از شروع بیماری تمرکز می‌کند.[۲] این مخصوصاً در کشورهایی با درآمد پایین و متوسط اهمیت بیشتری دارد. به دلیل اینکه کارایی هزینه‌های بهداشتی و منفعت ناشی از مداخلات بهداشتی به صورت دقیقی در دهه‌های اخیر مورد توجه قرار گرفته‌است.[۳] تغییر رفتار در بهداشت عمومی همچنین به صورت ارتباطات تغییر رفتار واجتماع نیز شناخته شده‌است.[۴]

پیشینه[ویرایش]

بسیاری از شرایط و موقعیت‌های بهداشتی به وسیلهٔ رفتارهای پرخطر مانند مسئله مشروبات الکلی، مصرف مواد مخدر، استعمال دخانیات، رانندگی بی دقت، پرخوری یا روابط جنسی محافظت نشده ایجاد می‌شود. یک سؤال کلیدی که در رفتارهای بهداشتی مطرح می‌شود این است که چگونه برای پیش‌بینی و اصلاح یا اتخاذ و پایداری رفتارهای سلامت اقدام نمود. خوشبختانه انسان‌ها در اصل بر روی رفتارشان کنترل دارند. رفتارهایی که سلامت را به خطر می‌اندازند می‌توانند به وسیلهٔ خود تنظیمی حذف شوند و رفتارهای ارتقاء دهنده سلامت جایگزین آن‌ها گردد برای مثال؛ فعالیت بدنی،کنترل وزن، روش‌های تغذیه‌ای، بهداشت دهان و دندان و استفاده از کاندوم و پیشگیری از تصادفات. تغییر رفتار سلامت به فرایندهای انگیزشی، ارادی و کنشی اشاره دارد که سبب ترک رفتارهایی که موجب به خطر انداختن سلامتی می‌گردد و نیز سبب کمک به تبدیل و پایداری رفتارهای ارتقاء دهنده سلامت می‌گردد[۴][۵][۶]

برنامه‌های تغییر رفتار که در طول زمان تکامل یافته‌اند شامل طیف وسیعی از فعالیت‌ها و رویکردهای است که بر افراد، جوامع و تأثیرات محیطی بر رفتار انسان تمرکز می‌کند. تغییر رفتار یک اصطلاح نسبتاً جدید در بهداشت عمومی است که نباید با مفهوم اصلاح رفتار که یک اصطلاح با معنی خاص در روانپزشکی بالینی است اشتباه شود. یک مفهوم در حال ظهور در نظام سلامت آمریکا این است که تغییرات کوچک بیشتر قابل مدیریت هستند. و ضرورت ندارد که تغییرات به صورت شدید و گسترده در سبک زندگی فرد به منظور دیدن منافع آن اعمال گردد؛ مقدار کم بهتر از هیچ است. زمینه رژیم غذایی و ورزشی به‌طور خاص سود تغییرات کم و متوسط را نشان می‌دهد.[۷] برای مثال: مراحل تغییر رفتار بیشتر شامل فعالیت‌های بدنی می‌تواند باعث بهبود، امید به زندگی،کنترل وزن و تقویت سلامت روان گردد. همچنین سبب کاهش احتمال بروز برخی بیماری‌ها مانند دیابت نوع دوم و بیماری‌های قلبی عروقی و تعدادی از سرطان‌ها می‌گردند[۸]

نظریه‌ها[ویرایش]

برنامه‌های تغییر رفتار تمایل دارند بر روی چندین نظریه تغییر رفتار که در دهه ۱۹۸۰ بدست آمد متمرکز شوند. این نظریه‌ها یک وجه مشترک مهم در تعریف اقدامات فردی را به عنوان منبعی از تغییر به اشتراک می‌گذارند. برنامه‌های تغییر رفتار که به عنوان مداخلات شناخته شده معمولاً بر روی فعالیت‌هایی متمرکز است تا به افراد یا جوامع برای کاهش رفتارهای پرخطر و همچنین خطر آسیب‌پذیری کمک کند. مثال‌ها عبارتند از: نظریه فرا نظری (مراحل تغییر)، الگوی تغییر رفتار، نظریه عمل منطقی، الگوی باور سلامتی، نظریه رفتار برنامه‌ریزی شده،[۹] انتشار نوآوری[۱۰] و رویکرد فرایند عمل سلامت. توسعه نظریه‌های تغییر رفتار سلامت از اواخر دهه ۱۹۹۰ بر روی ترکیب نظریه‌های مختلف تغییر رفتار سلامت و تبدیل به یک نظریه یکپارچه متمرکز شده‌است[۱۱][۱۲]

ابزارها[ویرایش]

گروه‌های مراقبت، گروه‌هایی از ۱۰ تا ۱۵ داوطلب هستند، آموزش دهندگان سلامت مبتنی بر جامعه، آن‌هایی هستند که به‌طور منظم با هم ملاقات دارند. تجزیه و تحلیل موانع یک ابزار ارزیابی سریع مورد استفاده در پروژه‌های تغییر رفتار جهت شناسایی تعیین کننده‌های رفتاری است. گندزدایی کلی جامعه محور، یک ابزار تغییر رفتار مورد استفاده در بخش گندزدایی برای مناطق روستایی در کشورهای در حال توسعه می‌باشد که هدف آن جلوگیری از اجابت مزاج در فضای باز است. روش مورد استفاده شرم، انزجار و فشار همسالان پس از یک فرایند تحریک اولیه منجر به ساختن فوری واستفاده طولانی مدت از توالت می‌شود.

ارتباطات تغیر رفتار[ویرایش]

ارتباطات تغییر رفتار یک رویکرد تغییر رفتار است که بر روی ارتباطات تمرکز دارد و به ارتباطات تغییر رفتار و اجتماع معروف است. فرضیات این است که در میان بعضی از انواع ارتباطات، افراد و جوامع به نحوی متقاعد می‌شوند که می‌توانند در مسیری که زندگیشان را امن‌تر و سالم‌تر کند رفتار کنند. ارتباطات تغییر رفتار برای اولین بار در پروژه‌های پیشگیری از HIV و سل به کار گرفته شد.[۱۳][۱۴] اخیراً حوزه و دامنه آن رشد کرده و شامل هر گونه فعالیت ارتباطی است که هدف آن کمک به افراد و جوامعی است که رفتاری را انتخاب می‌کنند که تأثیر مثبتی در سلامتیشان دارد. مانند ایمن سازی، غربالگری سرطان گردن رحم، بکارگیری سرنگ یکبار مصرف و غیره.

مثال‌ها[ویرایش]

مرکز برنامه‌های ارتباطی جان هاپکینز که متخصص در تغییر رفتار ارتباطی مرتبط با سلامت است، برنامه‌ها در درجه اول در کشورهای در حال توسعه می‌باشد. این برنامه‌ها شامل برنامه‌های سلامت باروری و تنظیم خانواده، مالاریا و اچ آی وی و ایدز می‌باشد.[۱۵] گسترش رسانه‌های بین‌المللی با استفاده از رسانه‌های جمعی باعث ترویج رفتارهای سالم در بورکینافاسو، جمهوری دموکراتیک کنگو و موزامبیک شده‌است.[۱۶] جوانان علاقه‌مند اطلاعاتی برای جوانان مهیا می‌کند به منظور کاهش شیوع اچ آی وی / ایدز در بوتسوانا[۱۷]

جستارهای وابسته[ویرایش]

روش تغییر رفتار

منابع[ویرایش]

  1. WHO 2002: "World Health Report 2002 – Reducing Risks, Promoting Healthy Life". Retrieved February 2015.
  2. US Center for Disease Control and Prevention. "National Prevention Strategy". Retrieved February 2015.
  3. Jamison DT, Breman JG, Measham AR, et al. , (eds) (2006) Disease Control Priorities in Developing Countries. 2nd edition Chapter 2: Intervention Cost-Effectiveness Retrieved February 2015.
  4. ۴٫۰ ۴٫۱ "Why Social and Behavior Change Communication? – Health Communication Capacity Collaborative – Social and Behavior Change Communication". Health Communication Capacity Collaborative – Social and Behavior Change Communication. Retrieved 2016-06-17.
  5. "SAID project". Private Sector Partnerships. SAID project focused on increasing the private sector's role in providing high-quality health products and services in developing countries.
  6. "Barrier Analysis website". Barrier Analysis website.
  7. Hill, James (2009). "Can a small-changes approach help address the obesity epidemic? A report of the Joint Task Force of the American Society for Nutrition, Institute of Food Technologists, and International Food Information Council" (PDF). American Journal of Clinical Nutrition. 89 (2): 477–484. doi:10.3945/ajcn.2008.26566. PMID 19088151.
  8. "The Power of Prevention" (PDF). www.cdc.gov. cdc. 2009. Retrieved 7 December 2016.
  9. Theory of Planned Behavior[پیوند مرده]
  10. Diffusion of Innovation[پیوند مرده]
  11. Ryan, Polly (2009). "Integrated Theory of Health Behavior Change: Background and Intervention Development" (PDF). Clinical Nurse Specialist. 23 (3): 161–172. doi:10.1097/NUR.0b013e3181a42373.
  12. Prochaska, James; Velicer, Wayne (1997). "The Transtheoretical Model of Health Behavior Change". American Journal of Health Promotion. 12 (1): 38–48. doi:10.4278/0890-1171-12.1.38.
  13. "Brazil: Behavior Change Communication for More Effective Tuberculosis Control". John Snow Inc. 2010–2011. Retrieved 2 August 2016.
  14. "Behaviour Change Communication (BCC)for HIV/AIDS a Strategic Framework" (PDF). HIVPolicy.org. September 2002. Retrieved 2 August 2016.
  15. Johns Hopkins Center for Communication Programs"[پیوند مرده].
  16. DMI – Where we work"[پیوند مرده].
  17. "Evidence Action Beta".