مهر (ماه)

مِهر (در زبان فارسی افغانستان: میزان)، هفتمین ماه سال هجری خورشیدی است و در گاه‌شماری رسمی ایران و افغانستان همواره ۳۰ روز دارد و از روز ۱۸۷م سال آغاز شده و در روز ۲۱۶م سال پایان می‌یابد و نخستین ماه فصل پاییز است.

برج فلکی مهرماه برج میزان است که هفتمین برج فلکی از دائرةالبروج است. واژهٔ میزان به معنی ترازو است. نماد ماه مهر، ترازو (در انگلیسی Libra) نامیده می‌شود.

در گاه‌شماری رسمی ایران نام این ماه از نام ماه هفتم گاه‌شماری اوستایی نو که در اوستایی میثرَ و در پهلوی میتْرْ نام دارد، برگرفته شده‌است. مهر نام یکی از ایزدان است. در گاه‌شماری زرتشتی شانزدهمین روز هرماه نیز به این ایزد تعلق دارد و روز شانزدهم مهرماه، جشن مهرگان برگزار می‌شود.

ریشه

واژهٔ مهر به واژهٔ هندوایرانی miθra برمی‌گردد که نام ایزدی ودایی، ایرانی و زرتشتی است. این نام در ودا هم به صورت mitra (اسم خنثی) و Mitra (اسم مذکر) به کار رفته‌است. در اوستا صورت miθra (اسم مذکر) کاربرد دارد. آنتوان میه این واژه را «پیمان» معنا کرد. ولفگانگ لنتس معنی «احترام، دین داری» را در ارتباط با اجرای مراسم آیینی و دینی و رعایت حقوق همسایه مطرح کرد. دلیل او بیشتر واژهٔ فارسی «مهر» در معنی امروزی آن «محبت و دوستی» است که با معنای سنتی آن در هندی کهن به معنی «دوست» مطابق است. هرمان لومل به جنبهٔ دینی و انسان انگارانهٔ میترا تأکید دارد که به عنوان «داور»، «ایزد نور» و «جنگجو» ستایش می‌شود و از همین رو، «پیمان» جنبهٔ اخلاقی این شخصیت شده‌است.

مناسبت‌ها

• ۱ - جشن میتراکانا
• ۵ - روز جهانی جهانگردی [۲۷ سپتامبر]
• ۷ - روز آتش‌نشانی و ایمنی
• ۸ - روز بزرگداشت مولوی
• ۸ - روز جهانی ناشنوایان [۳۰ سپتامبر]
• ۸ - روز جهانی ترجمه و مترجم [۳۰ سپتامبر]
• ۱۳ - تیرروز، جشن تیرروزِی
• ۱۳ - روز نیروی انتظامی (ایران)
• ۱۴ - روز دامپزشکی
• ۱۶ - مهر روز، جشن مهرگان
• ۱۶ - روز جهانی کودک [۸ اکتبر]
• ۱۷ - روز جهانی پست [۹ اکتبر]
• ۲۰ - روز بزرگداشت حافظ
• ۲۱ - جشن رامروزی
• ۲۱ - جشن پیروزی کاوه و فریدون
• ۲۲ - روز جهانی استاندارد [۱۴ اکتبر]
• ۲۳ - روز جهانی نابینایان [۱۵ اکتبر]
• ۲۵ - روز جهانی ریشه کنی فقر [۱۷ اکتبر]
• ۲۶https://r3---sn-nv47lns6.googlevideo.com/videoplayback?initcwndbps=1387500&id=o-AMn3qWhadTa5xmu9sv9he74BJosfdbJJfo9_w9CVcvfW&key=yt6&mm=31%2C26&ipbits=0&c=WEB&mn=sn-nv47lns6%2Csn-c0q7lns7&ms=au%2Conr&source=youtube&dur=244.250&mv=m&mime=video%2Fmp4&pl=22&mt=1538081358&ip=95.158.165.189&lmt=1472449448397374&ratebypass=yes&fvip=3&ei=2UKtW5qMNMjlgQe885TgBQ&itag=22&requiressl=yes&sparams=dur%2Cei%2Cid%2Cinitcwndbps%2Cip%2Cipbits%2Citag%2Clmt%2Cmime%2Cmm%2Cmn%2Cms%2Cmv%2Cpl%2Cratebypass%2Crequiressl%2Csource%2Cexpire&expire=1538103098&signature=143344C48A243FF65C206AFC3076F284F64B3D46.E3844F1DDE65C83B8E694624F7B55806E059275E&video_id=DEjf3GTnjz8&title=%D8%AF%D8%A7%D9%86%D9%84%D9%88%D8%AF+%D9%85%D9%88%D8%B2%DB%8C%DA%A9+%D9%88%DB%8C%D8%AF%D8%A6%D9%88+%D8%B1%D8%B6%D8%A7+%D9%BE%DB%8C%D8%B4%D8%B1%D9%88+%D9%88+%D8%B9%D9%84%DB%8C+%D8%A7%D9%88%D8%AC+%D9%88+%D8%A7%D9%85%DB%8C%D8%AF+%D9%82%D8%AF%D8%B1+%D8%A8%D9%87+%D9%86%D8%A7%D9%85+%D8%B3%D8%A7%DB%8C%D9%81%D8%B1 - روز تربیت بدنی و ورزش

زادروزها

• ۱ مهر ۱۲۸۱ - روح‌الله خمینی، از مراجع تقلید شیعه و پایه‌گذار نظام جمهوری اسلامی در ایران
• ۱ مهر ۱۲۸۷ - محمدعلی مجتهدی گیلانی بنیانگذار دانشگاه صنعتی شریف در لاهیجان
• ۱ مهر ۱۳۱۹ - محمدرضا شجریان، خواننده ایرانی
• ۱ مهر ۱۳۲۵-...حسین منزوی شاعر معاصر
• ۱ مهر ۱۳۷۱-فرشاد احمدزاده فوتبالیست
• ۱ مهر ۱۳۷۰-محمد انصاریفوتبالیست
• ۳ مهر ۱۳۰۷ - حسن کسائی، نوازندهٔ نی و موسیقی‌دان ایرانی
• ۳ مهر ۱۳۲۵- علی پروین، فوتبالیست و مربی اهل ایران
• ۴ مهر ۱۳۳۱- حبیب، خواننده و آهنگساز ایرانی
• ۷ مهر ۱۲۹۱ - مجید خراطها، خواننده-آهنگساز اهل ایران
• ۹ مهر ۱۳۵۱ - لیلا حاتمی بازیگر ایرانی سینما و تلویزیون
• ۱۰ مهر ۱۳۵۳ - عادل فردوسی پور، روزنامه‌نگار، مترجم، استاد دانشگاه، تهیه کننده، مجری تلویزیونی و گزارشگر فوتبال
• ۱۱ مهر ۱۳۷۱ - جاوید رضایی ، ریاضیدان ، فیزیکدان ، دکتری زیست شناسی نظری ، ( ساکن ورامین )
• ۱۴ مهر ۱۳۵۹ - شاهرخ استخری، بازیگر -سینما و تلویزیون
• ۱۲ مهر ۱۳۷۲ - شهره قمر، بازیگر -ایرانی
• ۱۴ مهر ۱۳۱۶ -مهدی کروبی سیاست‌مدار ایرانی و رئیس دو دوره مجلس شورای اسلامی ایران
• ۱۴ مهر ۱۳۵۸ - ساره بیات، بازیگر ایرانی سینما و تلویزیون
• ۱۵ مهر ۱۳۰۷ - سهراب سپهری، شاعر و نقاش ایرانی (مرگ ۱۳۵۹)
• ۱۵ مهر ۱۳۱۷ - فریدون فرخ‌زاد، خواننده معترض به رژیم جمهوری اسلامی، بازیگر و شاعر ایرانی (مرگ ۱۳۷۱)
• ۱۵ مهر ۱۳۶۴ سیجل- رپر گروه زد بازی
• ۱۷ مهر ۱۳۱۸ - گلی ترقی، داستان‌نویس و رمان‌نویس
• ۱۹ مهر ۱۳۱۸ - محمدرضا شفیعی کدکنی، شاعر و نویسنده
• ۲۰ مهر ۱۳۲۹ - عباس دوران، خلبان نیروی هوایی ایران
• ۲۰ مهر ۱۳۵۶-حامد نیک پی، خواننده سنتی ایرانی.
• ۲۰ مهر ۱۳۵۷ - حمید عسگری، خواننده و آهنگساز اهل ایران
• ۲۱ مهر ۱۳۱۶ - لوریس چکناواریان ، آهنگساز و رهبر ارکستر اهل ایران
• ۲۱ مهر ۱۳۳۲ - محمد خاتمی، پنجمین رئیس جمهور ایران (دو دوره)
• ۲۲ مهر ملکه فرح دیبا، همسر محمد رضا پهلوی
• ۲۴ مهر ۱۳۵۲ - رضا یزدانی، خواننده پاپ و راک ایرانی
• ۲۵ مهر ۱۳۳۴ - محمدرضا درویشی، آهنگ‌ساز، محقق و مؤلف موسیقی ایرانی
• ۲۵ مهر ۱۳۴۹ - مهتاب کرامتی، بازیگر سینما، و تلویزیون ایرانی
• ۲۵ مهر ۱۳۶۴ - باران کوثری، بازیگر سینما، تئاتر و تلویزیون ایرانی
• ۲۶ مهر ۱۳۰۱ - ابراهیم گلستان، داستان‌نویس و فیلم‌ساز اهل ایران
• ۲۶ مهر ۱۳۵۳ - مازیار فلاحی ، خواننده اهل ایران
• ۲۸ مهر ۱۳۶۴ - سعید معروف، والیبالیست
• ۲۸ مهر ۱۳۶۴ - علیرضا جی جی خواننده گروه زد بازی

منابع

• مناسبتهای مهرماه ساعت و تقویم رسمی ایران