سراب (آذربایجان شرقی)

مختصات: ۳۷°۵۵′۳۵″شمالی ۴۷°۳۲′۵۳″شرقی / ۳۷٫۹۲۶۴°شمالی ۴۷٫۵۴۸۱°شرقی / 37.9264; 47.5481
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
(تغییرمسیر از سراب (شهر))
سراب
کشور ایران
استانآذربایجان شرقی
شهرستانسراب
بخشمرکزی
نام(های) پیشینسراو
سال شهرشدن۱۳۱۳ [۱]
مردم
جمعیت۴۵۰۳۱ نفر[۲][یادداشت ۱]
جغرافیای طبیعی
ارتفاع۱۶۵۰
آب‌وهوا
میانگین دمای سالانه۱۰/۷.۵
میانگین بارش سالانه۲۸۵/۳۰۰میلیمتر
روزهای یخبندان سالانه۱۹۶
اطلاعات شهری
شهردارمحمدرضا علیپورآزاد[۳][۴]
ره‌آوردلبنیات محلی، فطیر، محصولات کشاورزی، فرش دستبافت
پیش‌شمارهٔ تلفن۰۴۱
شناسهٔ ملی خودرو ایران ۲۵ ص
سراب بر ایران واقع شده‌است
سراب
روی نقشه ایران
۳۷°۵۵′۳۵″شمالی ۴۷°۳۲′۵۳″شرقی / ۳۷٫۹۲۶۴°شمالی ۴۷٫۵۴۸۱°شرقی / 37.9264; 47.5481

سَراب یکی از شهرهای استان آذربایجان شرقی و مرکز اداری شهرستان سراب است.[۵] سراب هشتمین شهر پرجمعیت استان آذربایجان شرقی است.

این شهر با ۴۵٬۰۳۱ نفر جمعیت در سال ۱۳۹۵ خورشیدی، هفتمین شهر استان محسوب می‌شود.[۱] شهر سراب در منطقه‌ای به وسعت ۱۳ کیلومتر مربع گسترده شده‌است. این شهر در ۸۶ کیلومتری غرب اردبیل، ۱۳۴ کیلومتری شرق تبریز و ۱۸۵ کیلومتری میانه واقع شده‌است. با احداث راه جدید سراب به میانه، فاصله این دو شهر به یک سوم کاهش خواهد یافت و علاوه بر سراب، منطقه ارسباران نیز از بن‌بست خارج خواهد شد.
مدارک و شواهد گسترش روستاها و شکل‌گیری زندگی بر پایه کشاورزی و دامپروری در حدود ۸٬۰۰۰ سال پیش از میلاد در محدوده میانی کوه‌های زاگرس یعنی مناطقی مثل سراب، تپه گوران و علی کش را ثابت می‌کند.[۶]

نام[ویرایش]

حمدالله مستوفی در کتاب معروف خود یعنی نزهة القلوب می‌نویسد سراب شهری است از شرق سبلان مایل به قبله افتاده، هوایش سرد است و آب آن از رودی که بدان شهر منسوب است از کوه سبلان برخیزد و به دریاچه چی چست (ارومیه) ریزد. مردمان این شهر سفید چهره‌اند و شیعی مذهب. یاقوت حموی این شهر را «سراو» یا «سرو» ضبط کرده و می‌گوید در سال ۶۱۷ هجری مغول به آن شهر حمله کرده، آن را خراب کرد و بیشتر اهالی آن کشته شدند. مورخین نیز سراب را سراو ذکر کرده‌اند که در کنار رودخانه سراو بنا شده و از این نام اسم شهر را سراو یا سراب گذاشته‌اند. جغرافی نویسان قدیم به جای نام سراب لغت سراو را ذکر نموده‌اند. ابن حوقل در وصف این شهر گفته‌است سراو شهری است نیکو و دارای چند آسیاب که گرداگرد آن را مزارع غله خیز و باغستان‌ها پر فراگرفته و مهمانخانه‌ای پاکیزه و بازارهایی خوب دارد.

تاریخ[ویرایش]

سراب، استان آذربایجان در دوره خلفای عباسی


مراکز تمدن عهد باستان، معمولاً پس از ویرانی و انهدام در اثر حملات دشمنان، دوباره بازسازی نمی‌شد، اما شهر سراب بعد از شکست اورارتوها، در دوران حکمرانی پارت‌ها نیز از رونق کافی برخوردار شد و مورد توجه حکم رانان پارتی بود. وجود تپه‌های باستانی، تل‌ها و سفالینه‌های کشف شده در منطقه، شاهد این مدعا است. در منطقه سراب آثار متعددی از جمله معابد سنگی، قلاع و یک چهار طاقی متعلق به دوران تمدن ساسانی بر جای مانده که مبیّن اهمیت آن، در دوره ساسانی است.

وضعیت طبیعی[ویرایش]

جغرافیا[ویرایش]

شهر سراب با مساحت ۷۳ کیلومترمربع در شمال شرقی استان آذربایجان شرقی واقع گردیده‌است. ارتفاع این شهر از سطح دریا ۱۶۵۰ متر می‌باشد. براساس آخرین تقسیمات کشوری، شهر سراب مرکز ۹ دهستان و ۳ نقطه شهری به نامهای مهربان، شربیان و دوزدوزان است.

رودها[ویرایش]

مهمترین رودخانه‌های جاری در منطقه عبارتند از سوین، آغمیون، پسلر و تاجیار که از دامنه‌های سبلان سرچشمه می‌گیرند و از شمال به جنوب جریان می‌یابند. رود وانِق چای نیز از کوه‌های بزقوش سرچشمه گرفته و در جنوب سراب با پیوستن به سایر رودخانه‌ها، آجی چای را تشکیل می‌دهد. در منطقهٔ مهربان هم رودخانهٔ ارزنق به آنها ملحق می‌شود.

روی هم رفته شهرستان سراب یکی از مناطق نسبتاً پرآب استان آذربایجان شرقی به‌شمار می‌رود و علاوه بر آبهای سطح الارضی تعداد ۱۹۵ حلقه چشمه و قنات نیز در منطقه وجود دارد.

آب و هوا[ویرایش]

شهر سراب به واسطه قرار گرفتن ما بین دو رشته کوه بزقوش در جنوب و ارتفاعات سبلان در شمال دارای آب و هوایی سرد و کوهستانی است و یکی از نقاط سردسیر کشور به‌شمار می‌رود. تعداد روزهای یخبندان در سراب به‌طور متوسط ۱۸۴ تا ۱۹۶ روز در سال و مقدار بارندگی سالانه:۲۸۵/۳۰۰میلیمتر.این شهر به واسطه قرار گرفتن بین دو کوه پربرف،پرآب است.

فاصله با شهرها[ویرایش]

فاصله با تبریز: ۱۳۴ کیلومتر

فاصله با اردبیل: ۸۶ کیلومتر

فاصله با سرعین:۷۲ کیلومتر

فاصله با تهران:۶۸۰ کیلومتر

فاصله با آستارا:۱۵۰ کیلومتر

فاصله با میانه:۱۶۵ کیلومتر

فاصله با بستان آباد:۶۶کیلومتر

مردم[ویرایش]

قومیت[ویرایش]

ساکنین شهرستان سراب آذربایجانی می‌باشند.[نیازمند منبع]

زبان[ویرایش]

مردم این شهر به زبان ترکی آذربایجانی تکلم می‌کنند.

معابر و میادین و محله‌ها[ویرایش]

  • خیابان امام خمینی
  • خیابان ورزش [منطقه اسدآباد ؛اسد خان صلحی]
  • میدان انقلاب
  • چهارراه فردوسی
  • میدان بسیج (توحید)
  • خیابان علوی
  • میدان هفت تیر
  • شهرک گلها
  • خیابان فردوسی
  • سه راه نماز
  • خیابان پاسداران
  • میدان چمران
  • بلوار بهشتی
  • چهارراه مالیات (دارایی)

جاذبه‌های گردشگری[ویرایش]

جاذبه‌های گردشگری و تفریحی[ویرایش]

  • پارک و شهربازی شهید بهشتی[۷]
  • پارک لاله

آثار تاریخی[ویرایش]

سنگ نوشته رازلیق
موزه مردم‌شناسی عشایر سراب

جاذبه‌های مذهبی[ویرایش]

مراکز خرید[ویرایش]

برج میلاد سراب
  • راسته بازار سراب
  • برج میلاد سراب
  • پاساژ امام رضا
  • مرکز خرید زمرد
  • مرکز خرید قائم
  • پاساژ سلامی
  • بازارچه شیخ الاسلام
  • تیمچه حاج ملک

سوغاتی[ویرایش]

لبنیات محلی[ویرایش]

کره محلی و لبنیات شهرستان سراب از دیرباز به عنوان یکی از مهمترین و معروف‌ترین ره آوردها و سوغات این شهر پر آوازه محسوب می‌شود. در قدیم الایام به روش سنتی و با خمره، مشک و … به این صنعت می‌پرداختند که به تدریج به صورت شغلی درآمدزا وارد چرخه بازار شد و یکی از منابع درآمد خانواده‌های روستایی شهرستان سراب محسوب شد. با گذشت زمان و پیشرفت تکنولوژی، خمره‌ها و مشکها جای خود را به دستگاهای کره‌گیری به وارد این صنعت سنتی شده بودند، دادند. اما با این وجود، هم‌اکنون خانواده‌های متعددی هستند که به روش سنتی کره‌گیری می‌کنند و همین موضوع باعث می‌شود فرق حاصل بین کره‌های سنتی و کره‌های دستگاهی را چه در طعم، چه در کیفیت و چه در رنگ و ماندگاری این محصول، تشخیص داد.

فطیر[ویرایش]

فتیر سراب که با یک روش سنتی پخته می‌شود یکی از سوغات معروف سراب است که در قنادی‌های این شهر فروخته می‌شود. فتیر به عنوان یک سوغات کام مسافران شهر را شیرین می‌کند و مهمان صبحانه‌های مردم سراب نیز هست.[۱۰]

عسل طبیعی[ویرایش]

عسل طبیعی سراب که محصول زنبورداران سرابی در بهار و تابستان در مناطق سرسبز شهر سراب یکی از مهمترین سوغات سراب است.

فرش دستبافت[ویرایش]

فرش دستبافت سراب به عنوان صنایع دستی شمار می‌آید.

مراکز آموزشی و تحصیلی[ویرایش]

  • دانشگاه آزاد اسلامی سراب[۱۱]
  • دانشکده علوم پزشکی سراب[۱۲]
  • دانشگاه پیام نور واحد سراب
  • دانشگاه فنی حرفه ای پسران سراب
  • دانشگاه فنی حرفه ای سما سراب

مهمانسراها[ویرایش]

  • هتل رستوران جهانگردی سراب
  • هتل و غذاخوری آذربایجان
  • مهمانپذیر فردوس نو
  • مسافرخانه متین
  • خانه معلم سراب

اماکن فرهنگی[ویرایش]

سینما[ویرایش]

  • سینما آزادی

در حال حاضر سینما آزادی تنها سینمای شهرستان سراب است. این سینما متأسفانه به دلیل عدم رسیدگی اکنون حدود ۱۵ سال است که فعالیت نمی‌کند و بسته‌است.

کتابخانه[ویرایش]

  • کتابخانه شاه قاسم انوار
  • کتابخانه شیخ ولی الله اشراقی [۱۳]

اقتصاد و صنعت[ویرایش]

  • کشاورزی

این شهرستان با دارا بودن زمین هموار و حاصلخیز از نظر کشاورزی مستعد است. کشت محصولات کشاورزی زیر از عمومیت بیشتری برخوردار است. گندم، سیب زمینی، سبزیجات، خیار، گوجه فرنگی و حبوبات این شهر دارای شهرت بسیاری است. همچنین باغ‌های سیب، گلابی، گردو، توت فرنگی، گوجه سبز، گلابی، پیاز و زردآلو شهرستان سراب از محبوبیت خاصی در استان آذربایجان شرقی و ایران برخوردار می‌باشد.[۱۴]

  • صنعت

هم چنین کارخانجات بسیاری از جمله سراب بافت (صنایع پارچه)، شبنم سراب (صنایع لبنیاتی)، هنر سراب[۱۵] و … فعالیت می‌کنند.

ترابری[ویرایش]

پایانه مسافربری آزادی سراب[ویرایش]

پایانه مسافربری آزادی که با نام ترمینال سراب هم شناخته می‌شود در حال حاضر تنها واحد مسافربری شهرستان سراب است که در ورودی شهر واقع شده‌است. روزانه اتوبوس‌هایی از این پایانه برای شهرهای اردبیل، تبریز و تهران تردد می‌کنند.

ایستگاه راه‌آهن سراب[ویرایش]

خط راه‌آهن سراب-بستان آباد از سال ۱۳۹۷ در حال احداث است و هنوز ایستگاه سراب تأسیس نشده و ساخت خط ریلی آن به پایان نرسیده‌است.[۱۶]

مشاهیر[ویرایش]

شاه قاسم انوار[ویرایش]

شاعر و یکی از بزرگان صوفیهٔ ایران در پایان سدهٔ هشتم و آغاز سدهٔ نهم هجری که آثار جالبی به نظم و نثر فارسی دارد و در شعر بیشتر «قاسم» و «قاسمی» و گاهی «قاسم انواری» تخلص کرده و در روزگار خویش از مردان بزرگ و نام‌آور و متنفذ ایران بوده. وی به سال ۷۵۷ هـ ق در سراب به دنیا آمده و در ربیع‌الاخر سال ۸۳۷ در قصبهٔ «خرجرد» ولایت جام (شهر تربت جام) از دنیا رفته‌است.[۱۷]

علامه امینی[ویرایش]

عبدالحسین امینی ملقب به علامه امینی (از عالمان بسیار مشهور شیعه)، اهل روستای سردها، شهر سراب می‌باشند. علامه امینی نویسنده کتاب الغدیر نیز هست. علامه امینی در سال ۱۳۴۹ درگذشت. آرامگاه او در حرم امام علی در شهر نجف قرار دارد.

صابر آتشین[ویرایش]

صابر آتشین بازیگر ایرانی و پدر گوگوش (خواننده مشهور ایرانی) اهل شهر سراب می‌باشد.

عزیز نصیرزاده[ویرایش]

عزیز نصیرزاده سرتیپ خلبان در جمهوری اسلامی اهل شهر سراب می‌باشد.مدتی فرمانده نیروی هوایی بودند واز سال 1400 بعنوان جانشین سرلشگر پاسدار باقری میباشد.

جهانبخت توفیق[ویرایش]

توفیق جهانبخت در سال ۱۳۱۰ در سراب زاده شد. او یک برادر دیگر به نام اسد فیروزه و یک خواهر هم داشت. پدرش محمد جهانبخت به همراه مادرش پس از تولد او به تهران کوچ کردند. توفیق در کشتی آزاد دارندهٔ مدال برنز بازی‌های المپیک ۱۹۵۲ هلسینکی و همچنین برندهٔ نخستین مدال طلای قهرمانی کشتی جهان در تاریخ کشتی ایران است که آن را در مسابقات قهرمانی جهان ۱۹۵۴ توکیو در وزن ۶۷ کیلوگرم و با پیروزی بر اوله آندربری سوئدی که قهرمان جهان و المپیک بود، کسب کرد.

امیر علی اکبری[ویرایش]

امیر علی اکبری متولد 20 آذر 1366 در شهرستان سراب روستای جمال آباد از بخش مهربان است، ورزشکار پیشین کشتی فرنگی و مبارز کنونی هنرهای رزمی ترکیبی اهل ایران است. او قهرمان مسابقات قهرمانی کشتی فرنگی جهان در ۲۰۱۰، برندهٔ برنز این مسابقات ۲۰۰۹ و نیز مدال طلای قهرمانی کشتی آسیا ۲۰۰۹ است. او در سال ۲۰۱۳ و پس از دومین پروندهٔ دوپینگ، برای همیشه از حضور در مسابقات کشتی محروم شد و به مبارزات ترکیبی روی‌آورد. علی‌اکبری پس از مدتی در ای‌سی‌ای و رایزین مبارزه کرد و در حال حاضر در رقابت‌های سازمان وان چمپیونشیپ مبارزه می‌کند.

نگارخانه[ویرایش]

یادداشت‌ها[ویرایش]

  1. آمار بر اساس سرشماری ۱۳۹۵ است و بر همین اساس، جمعیت شهر سراب (آذربایجان شرقی) ۴۵٬۰۳۱ تن و استان آذربایجان شرقی ۳٬۹۰۹٬۶۵۲ تن بوده‌است.

منابع[ویرایش]

  1. ۱٫۰ ۱٫۱ «نتایج سرشماری ایران در سال ۱۳۹۵». درگاه ملی آمار. بایگانی‌شده از اصلی (اکسل) در ۲۰ شهریور ۱۴۰۲.
  2. نتایج سرشماری ۱۳۹۵ وبگاه مرکز آمار ایران
  3. «عضو سابق شورای شهر شهردار سراب شد». dana.ir. ۲۰۱۷-۱۲-۲۲. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۴-۰۱.
  4. «خبرگزاری فارس - شانزدهمین شهردار سراب انتخاب شد». خبرگزاری فارس. ۲۰۱۸-۰۴-۰۱. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۴-۰۱.[پیوند مرده]
  5. https://news-sarab.ir/شهرستان-سراب-را-بشناسید/
  6. CHRONOLOGY OF IRANIAN HISTORY PART 1 iranicaonline.org'ث'
  7. https://lastsecond.ir/reviews/33700-بزرگترین-پارک-شهر-سراب
  8. http://jahaniran.ir/2017/01/22/دربند-سراب-روستای-میرکوه(سلطان)/[پیوند مرده]
  9. http://www.emamzadegan.ir/emamzadehbank/show-13405.aspx[پیوند مرده]
  10. https://lastsecond.ir/reviews/8229-شهرستان-سراب
  11. https://www.uniref.ir/University412
  12. http://www.sarabums.ac.ir/
  13. «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۶ نوامبر ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۱ آوریل ۲۰۲۲.
  14. https://news-sarab.ir/tag/محصولات-کشاورزی-سراب/
  15. http://www.foodkeys.com/view/producers/details.aspx?id=3951
  16. https://www.tinn.ir/بخش-شرکت-ساخت-توسعه-زیربناها-16/181716-عملیات-اجرایی-راه-آهن-بستان-آباد-سراب-آغاز-شد
  17. http://www.eyvaq.com/شهرستان-سراب/مشاهیر-و-مفاخر-سراب/شاه-قاسم-انوار.html

پیوند به بیرون[ویرایش]