تلیس
تلیس (به کردی: ته‌لیس) از منسوجات سنتی کهن عشایر کرد است که همچون گلیم بافته می‌شود و به عنوان جوال مورد استفاده قرار می‌گیرد. تلیس مرحلهٔ تکامل‌یافته‌ای از بافت گلیم نقش‌برجسته را نشان می‌دهد.[۱]
نحوهٔ بافتن[ویرایش]
تلیس با دار عمودی و به صورت راه‌راه بافته می‌شود. قسمت جلوی تلیس به منظور زیبایی و نیز قسمتی که تماس بیشتری با زمین دارد، به خاطر دوام بیشتر، به‌صورت پرزدار و به روش بافت فرش بافته می‌شود، در حالی که مابقی به صورت گلیم است. به همین دلیل تلیس را ترکیبی از فرش و گلیم دانسته‌اند.[۲]
نوع بافت تلیس با بافت گلیم نقش‌برجسته ارتباط نزدیکی دارد. می‌توان گفت بافت تلیس از گلیم‌فرش تکامل‌یافته‌تر بوده و کاربرد پیشرفته‌تری را نشان می‌دهد.[۲]
جنس نخ[ویرایش]
مواد اولیه برای بافت تلیس موی بز و پشم گوسفند است.[۲]
ویژگی‌های ظاهری[ویرایش]
بر روی درب تلیس قفل و بند قرار داده می‌شود. معمولاً از رنگ‌های گرم در مایه‌های قرمز، نارنجی و مشکی در بافت آن استفاده می‌شود. همچنین چهار منگوله در چهار گوشه‌ی تلیس به منظور تزئین افزوده می‌شود.[۲] گاه برای زیبایی بیشتر به درب تلیس خرمهره‌هایی نصب می‌شود.[۳]
کاربرد[ویرایش]
تلیس همجون جوال دوخته می‌شود و در گذشته از آن برای قرار دادن جای وسایل غذاخوردن مانند قاشق، کارد و دیگر وسایل آشپزخانه استفاده می‌شد.[۴] همچنین از تلیس برای جای لباس، خوراکی‌های خشک شده، جای قند و چای استفاده می‌شود.[۲]
| انواع گلیم‌ها |  | |
|---|---|---|
| سایر | ||
منابع[ویرایش]
- ↑ خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا): کرمانشاه بهشت صنایع دستی ایران است، نوشته‌شده در ۱۰ مرداد ۱۳۹۱؛ بازدید در ۲۱ دی ۱۳۹۸.
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ ۲٫۲ ۲٫۳ ۲٫۴ سرای شوغاتی: صنایع دستی بافتنی کهن کرمانشاه، نوشته‌شده در ۱ مهر ۱۳۹۸؛[پیوند مرده] بازدید در ۲۱ دی ۱۳۹۸.
- ↑ راسخون: زیورآلات سنتی، ناگفته‌هایی از صنایع دستی کهن منطقه کرمانشاه، نوشته‌شده در ۱۳ شهریور ۱۳۹۵؛ بایگانی‌شده در ۱۱ ژانویه ۲۰۲۰ توسط Wayback Machine بازدید در ۲۱ دی ۱۳۹۸.
- ↑ جلیلیان، عباس (ئاکو)، فرهنگ باشور: کردی-کردی-فارسی، تهران، پرسمان؛ ص ۱۹۴.