فیودور داستایفسکی: تفاوت میان نسخهها
جز ربات ردهٔ همسنگ (۲۳) +مرتب(۳.۷): + رده:رماننویسان اهل روسیه |
جز r2.7.3) (ربات: اصلاح bn:ফিওদোর দস্তয়েভ্স্কি, ml:ഫിയോദർ ദസ്തയേവ്സ്കി |
||
خط ۳۶۰: | خط ۳۶۰: | ||
[[be-x-old:Фёдар Дастаеўскі]] |
[[be-x-old:Фёдар Дастаеўскі]] |
||
[[bg:Фьодор Достоевски]] |
[[bg:Фьодор Достоевски]] |
||
[[bn:ফিওদোর |
[[bn:ফিওদোর দস্তয়েভ্স্কি]] |
||
[[br:Fyodor Dostoyevskiy]] |
[[br:Fyodor Dostoyevskiy]] |
||
[[bs:Fjodor Dostojevski]] |
[[bs:Fjodor Dostojevski]] |
||
خط ۴۱۰: | خط ۴۱۰: | ||
[[mhr:Федор Достоевский]] |
[[mhr:Федор Достоевский]] |
||
[[mk:Фјодор Михајлович Достоевски]] |
[[mk:Фјодор Михајлович Достоевски]] |
||
[[ml:ഫിയോദർ |
[[ml:ഫിയോദർ ദസ്തയേവ്സ്കി]] |
||
[[mn:Фёдор Достоевский]] |
[[mn:Фёдор Достоевский]] |
||
[[mr:फ्योदर दस्तयेवस्की]] |
[[mr:फ्योदर दस्तयेवस्की]] |
نسخهٔ ۲۷ اکتبر ۲۰۱۲، ساعت ۲۱:۱۲
این مقاله نیازمند تمیزکاری است. لطفاً تا جای امکان آنرا از نظر املا، انشا، چیدمان و درستی بهتر کنید، سپس این برچسب را بردارید. محتویات این مقاله ممکن است غیر قابل اعتماد و نادرست یا جانبدارانه باشد یا قوانین حقوق پدیدآورندگان را نقض کرده باشد. |
فیودور داستایفسکی | |
---|---|
نام اصلی | فیودور میخاییلوویچ داستایفسکی |
زاده | ۱۱ نوامبر ۱۸۲۱ مسکو، امپراتوری روسیه |
درگذشته | ۹ فوریهٔ ۱۸۸۱ (۵۹ سال) سنپترزبورگ، امپراتوری روسیه |
پیشه | شاعر |
زمینه کاری | رماننویس، نویسنده داستان کوتاه، مقالهنویس |
ملیت | روسی |
سالهای فعالیت | ۱۸۴۶–۱۸۸۱ |
دلیل سرشناسی | یادداشتهای زیر زمین جنایت و مکافات ابله برادران کارامازوف جنزدگان |
همسر(ها) | ماریا دیمیتریفنا ایسایوا (۱۸۵۷–۶۴) [تا زمان مرگ ماریا] آنا گریگوریفنا اسنیتکینا (۱۸۶۷–۱۸۸۱) [تا زمان مرگ داستایوسکی] |
فرزند(ان) | سوفیا (۱۸۶۸)، لیوبوف (۱۸۶۹—۱۹۲۶)، فئودور (۱۸۷۱–۱۹۲۲)، الکسی (۱۸۷۵—۱۸۷۸) |
امضا |
فیودور میخاییلوویچ داستایفسکی (روسی: Фёдор Миха́йлович Достое́вский؛ IPA: [ˈfʲodər mʲɪˈxajləvʲɪtɕ dəstɐˈjefskʲɪj] ( شنیدن)) (زادهٔ ۱۱ نوامبر (مطابق تقویم سبک قدیم: ۳۰ اکتبر) ۱۸۲۱ - درگذشتهٔ ۹ فوریه (مطابق تقویم سبک قدیم: ۲۹ ژانویه) ۱۸۸۱ میلادی). نویسندهٔ مشهور و تاثیرگذار اهل روسیه بود. ویژگی منحصر به فرد آثار وی روانکاوی و بررسی زوایای روانی شخصیتهای داستان است. سوررئالیستها مانیفست خود را بر اساس نوشتههای داستایوسکی ارائه کردند.
اکثر داستانهای وی همچون شخصیت خودش سرگذشت مردمی است، عصیان زده، بیمار و روان پریش. ابتدا، برای امرار معاش، به کار ترجمه پرداخت، و آثاری چون اوژنی گرانده اثر بالزاک و دون کارلوس اثر شیلر را ترجمه کرد.
نام
مترجمان متفاوت نام این نویسنده را به اشکال متفاوتی در فارسی نوشتهاند: «داستایوفسکی»، «داستایِفسکی» و «داستایِوسکی» که به نظر میرسد آخری نزدیک به تلفظ نام او در زبان انگلیسی است و به همان شکل در فارسی ثبت شدهاست. خشایار دیهیمی در ترجمهٔ زندگینامهٔ داستایوسکی نوشتهٔ ادوارد هلت کار نام او را به شکل «داستایفسکی» آوردهاست. نام کوچک او نیز در متون ترجمهشده به اشکال «فیودور» و «فئودور» آمدهاست.
زندگی
فئودور میخاییلوویچ فرزند دوم خانواده داستایوسکی در ۳۰ اکتبر ۱۸۲۱ به دنیا آمد. پدرش پزشک بود و از اوکراین به مسکو مهاجرت کرده بود و مادرش دختر یکی از بازرگانان مسکو بود. در ده سالگی والدینش مزرعهای کوچک در حومه شهر تولا در نزدیکی مسکو خریدند که از آن به بعد تابستانها را در این مکان میگذراندند.
در ۱۸۳۴ همراه با برادرش به مدرسهٔ شبانهروزی منتقل شدند و سه سال آنجا ماندند. در پانزده سالگی مادرش از دنیا رفت. در همان سال امتحانات ورودی دانشکدهٔ مهندسی نظامی را در پترزبورگ با موفقیت پشت سر گذاشت و در ژانویه ۱۸۳۸ وارد دانشکده شد. در تابستان ۱۸۳۹ خبر فوت پدرش به او رسید.
در ۱۸۴۳ با درجه افسری از دانشکده نظامی فارغالتحصیل شد و شغلی در ادارهٔ مهندسی وزارت جنگ به دست آورد. تا تابستان ۱۸۴۴ سهم ارث پدریاش به موجب ولخرجیهای مختلف به اتمام رسید. اوژنی گرانده اثر بالزاک را ترجمه کرد و در همین سال از ارتش استعفا داد.
در زمستان ۱۸۴۴-۱۸۴۵ رمان کوتاه مردم فقیر را نوشت که بدین وسیله وارد محافل نویسندگان بزرگ روسی شد و برای خود شهرتی کسب کرد. در طی دو سال بعد داستانهای همزاد، آقای پروخارچین و خانم صاحبخانه را نوشت.
در سال ۱۸۴۹ توسط پلیس مخفی به جرم براندازی دستگیر شد. دادگاه نظامی برای او تقاضای حکم اعدام کرد که در ۱۹ دسامبر مشمول تخفیف شد و به چهار سال زندان و سپس خدمت در لباس سرباز ساده تغییر یافت.
در زمان تبعید و زندان حملات صرع که تا پایان عمر گرفتار آن بود بر او عارض گشت. در ۱۵ فوریه ۱۸۵۴ از زندان بیرون آمد تا دورهٔ بعدی مجازاتش را در لباس سرباز عادی طی کند. به عنوان مأمور خدمت در گردان هفتم پیاده نظام سیبری به سمیپالاتینسک اعزام شد.
در ۶ فوریه ۱۸۵۷ بعد از دو سال عشق جانفرسا با «ماریا دیمیتریونا» بیوهٔ یک کارمند گمرک ازدواج کرد. در بهار ۱۸۵۹ استعفایش از ارتش پذیرفته شد و توانست به نزدیکی مسکو نقل مکان کند. دو داستان خواب عموجان و دهکدهٔ اشپیانچیکوو را نوشت و به چاپ رسانید. عرضحالی برای الکساندر دوّم فرستاد و بدین وسیله اجازه یافت به پترزبورگ برود.
در نشریهای که برادرش منتشر میکرد ‐ «ورمیا» ‐ شروع به روزنامهنگاری کرد. از ژوئن تا اوت ۱۸۶۲ به اروپا سفر کرد. داستانی به نام ماجرای بیشرمانه را در «ورمیا» به چاپ رسانید. در ماه ژوئن ۱۸۶۳ «ورمیا» تعطیل شد. قسمتی از تابستان و پاییز ۱۸۶۳ را با معشوقش در اروپا گذراند. در ۱۰ ژوئیه ۱۸۶۴ «میخاییل داستایوسکی» برادر بزرگش درگذشت. در ۱۶ آوریل ۱۸۶۴ ماریا دیمیتریونا درگذشت.
در فاصله سالهای ۶۴-۱۸۶۲ کتابهای خاطرات خانه مردگان و آزردگان را به چاپ رسانید.
در ۱۸۶۶ جنایت و مکافات را نوشت و در اکتبر همان سال رمان قمارباز را در ۲۶ روز نوشت این کار با تندنویسی «آنا گریگوریونا» انجام شد. در ۱۵ فوریه ۱۸۶۷ با آنا ازدواج کرد و در آوریل همان سال با همسرش به اروپا سفر کرد و تا تابستان ۱۸۷۱ به روسیه بازنگشت. در این سفر بارها پول خود را در قمار از دست داد. سال اول سفر را در سوئیس و سال دوم را در ایتالیا و دو سال آخر را در دِرِسدِن گذراند.
در فوریهٔ سال ۱۸۶۸ دخترش «سوفیا» به دنیا آمد که بیشتر از سه ماه زنده نماند. نوشتن ابله را در ژانویه ۱۸۶۹ در فلورانس به پایان رسانید و همیشه شوهر را در پاییز همان سال در درسدن نوشت. در ماه سپتامبر ۱۸۶۹ دختر دومش به نام «لیوبوف» به دنیا آمد.
در ژوئبه ۱۸۷۱ نوشتن جنزدگان را به پایان رسانید. در تابستان همان سال پسرش به نام «فدیا» به دنیا آمد.
در آغاز سال ۱۸۷۳ سردبیر مجلهٔ «گراژ دانین» شد و تا ماه مارس سال بعد به این کار ادامه داد. جوان خام را در زمستان ۷۵‐۱۸۷۴ نوشت که در طول سال ۱۸۷۵ در مجله «اوتچستیه زابیسکی» انتشار یافت.
«آلیوشا» آخرین فرزندش در ماه اوت ۱۸۷۵ به دنیا آمد که در سه سالگی بر اثر حمله صرع در گذشت.
یادداشتهای روزانهٔ نویسنده را طی سالهای ۷۷‐۱۸۷۶ به همین نام در روزنامه منتشر کرد.
برادران کارامازوف در طول سالهای ۷۹‐۱۸۸۰ به تدریج در «روسکی وستنیک» منتشر شد.
در جشن سه روزه بزرگداشت پوشکین در پی سخنرانیاش به اوج شهرت و افتخار در زمان حیاتش رسید و سرانجام در اوایل فوریه سال ۱۸۸۱ در اثر خونریزی ریه درگذشت.
آثار
نام اثر | تاریخ انتشار | مترجم | انتشارات |
---|---|---|---|
بیچارگان | (۱۸۴۶) | کاظم انصاری | انتشارات جاودان خرد |
شبهای روشن و پنج داستان دیگر | پرویز همتیان بروجنی | انتشارات امیرکبیر | |
بیچارگان | خشایار دیهیمی | انتشارات نی | |
نسرین مجیدی | انتشارات روزگار | ||
همزاد | (۱۸۴۶) | ایرج قریب | نشر پرسش |
آقای پروخارچین رویای آدم مضحک (هفت داستان کوتاه) |
(۱۸۴۶) | رضا رضایی | انتشارات ماهی |
خانم صاحبخانه | (۱۸۴۷) | پرویز داریوش | انتشارات نگاه |
نازکدل (شبهای روشن و نازک دل) |
(۱۸۴۸) | قاسم کبیری | انتشارات فردوس |
شبهای سپید (شبهای روشن و پنج داستان دیگر) |
(۱۸۴۸) | پرویز همتیان بروجنی | |
شبهای روشن | قاسم کبیری | ||
نازک دل | مرتضی مقدم | انتشارات جامی | |
دزد با شخصیت (رویای آدم مضحک) |
(۱۸۴۸) | رضا رضایی
(هفت داستان کوتاه) | |
درخت کریسمس و ازدواج (رویای آدم مضحک) |
(۱۸۴۸) | رضا رضایی | (هفت داستان کوتاه) |
پولزونکوف (رویای آدم مضحک) |
(۱۸۴۸) | رضا رضایی | (هفت داستان کوتاه) |
نیه توچکا | (۱۸۴۹) | محمد قاضی | انتشارات نیلوفر |
خواب عموجان (رویای عموجان) |
(۱۸۵۹) | آلک قازاریان | انتشارات جامی |
دهکده استپانچیکوو (دوست خانواده) |
(۱۸۵۹) | مهرداد مهرین | تحت عنوان انتشارات جامی |
آزردگان و تحقیر شدگان (آزردگان) |
(۱۸۶۱) | ربیع مشفقهمدانی | انتشارات صفی علیشاه |
خاطرات خانه مردگان | (۱۸۶۲) | مهرداد مهرین | انتشارات نگاه |
محمدجعفر محجوب | انتشارات امیرکبیر و آمون | ||
یک داستان نفرت انگیز(ماجرای بی شرمانه) | (۱۸۶۲) | شهلا طهماسبی | انتشارات فردا |
یک اتفاق بسیار ناگوار (شبهای روشن و پنج داستان دیگر) |
پرویز همتیان بروجنی | ||
یک اتفاق نحس | مجید عقیلی | انتشارات هشت بهشت | |
یادداشتهای زیرزمینی به همراه ترجمه (نازنین و بوبوک) |
(۱۸۶۴) | رحمت الهی | انتشارات جامی |
کروکودیل (رویای آدم مضحک) |
(۱۸۶۵) | رضا رضایی | (هفت داستان کوتاه) |
جنایت و مکافات | (۱۸۶۶) | مهری آهی | انتشارات خوارزمی |
اصغر رستگار | انتشارات فردا | ||
قمارباز | (۱۸۶۷) | صالح حسینی | انتشارات نیلوفر |
ابله | (۱۸۶۹) | سروش حبیبی | انتشارات چشمه |
همیشه شوهر | (۱۸۷۰) | علی اصغر خبره زاده | انتشارات نگاه |
جن زدگان(تسخیر شدگان) | (۱۸۷۲) | علیاصغر خبرهزاده | انتشارات نگاه |
سروش حبیبی | انتشارات نیلوفر | ||
بوبوک | (۱۸۷۳) | رحمت الهی | |
جوان خام | (۱۸۷۵) | رضا رضایی | انتشارات اختران |
عبدالحسین شریفیان | انتشارات نگاه | ||
نازنین | (۱۸۷۶) | رحمت الهی | |
ماری دهقان (رویای آدم مضحک) |
(۱۸۷۶) | رضا رضایی در کتاب | (هفت داستان کوتاه) |
رویای مرد مضحک (شبهای روشن و پنج داستان دیگر) |
(۱۸۷۷) | پرویز همتیان بروجنی | |
رویای آدم مضحک | رضا رضایی | (هفت داستان کوتاه) | |
برادران کارامازوف | (۱۸۸۱) | صالح حسینی | انتشارات ناهید |
خطابهٔ پوشکین | دکتر سعید حمیدیان و کامران فانی |
||
دفتر یادداشت روزانهٔ یک نویسنده | ابراهیم یونسی | انتشارات بزرگمهر |
نگارخانه
-
اطاق مطالعه داستایوسکی
منابع
- هلت کار، ادوارد. داستایفسکی. ترجمهٔ خشایار دیهیمی.
جوان خام اثر داستایفسکی
پیوند به بیرون
مجموعهای از گفتاوردهای مربوط به فیودور داستایفسکی در ویکیگفتاورد موجود است. |
| |
الگو:Link FA الگو:Link FA الگو:Link FA الگو:Link FA الگو:Link GA