جنگ صلیبی ۱۱۰۱

جنگ صلیبی ۱۱۰۱
بخشی از جنگ‌های صلیبی
نقشه آناتولی غربی، مسیر حرکت سپاه مسیحی در منطقه
تاریخ تابستان ۱۱۰۱ موقعیت آناتولی نتایج پیروزی دولت‌های آناتولی
طرف‌های درگیر
جنگ‌های صلیبی: پادشاهی فرانسه دوک‌نشین بورگوندی کنت‌نوشین بلوایی کنت‌نشین نورز کنت‌نشین ورماندی دوک‌نشین آکوتین امپراتوری مقدس روم پادشاهی ایتالیا (لمباردی) منت‌نشین پالاتاین بورگوندی دوک‌نشین باواریا مارگوریت اتریش جمهوری جنوا امپراتوری بیزانس ایالات پاپی	سلجوقیان روم دانشمندیان امارت سلجوقیان حلب
فرماندهان و رهبران
Anselm IV of Milan † استفان دوم، کنت بلوآ † Stephen I of Burgundy Eudes I of Burgundy Constable Conrad ریموند چهارم، کنت تولوز General Tzitas William II of Nevers William IX of Aquitaine هیو یکم، کنت ورماندوا † Welf I, Duke of Bavaria Ida of Austria †	قلج ارسلان یکم رضوان بن تتش غازی بن دانشمند
تلفات و خسارات
زیاد	تقریبا اندک

جنگ صلیبی ۱۱۰۱ یک جنگ صلیبی کوچک و یکی از سه جنبش جداگانه‌ای بود که در سال‌های ۱۱۰۰ و ۱۱۰۱ و در پی پیروزی نخستین جنگ صلیبی، شکل گرفتند. این جنگ همچنین با نام جنگ صلیبی ضعیف‌النفس‌ها نیز شناخته می‌شود زیرا تعدادی از شرکت کنندگان آن از افرادی بودند که نخستین جنگ صلیبی را در نیمهٔ راه رها کرده بودند.

درخواست برای نیروهای کمکی از سوی پادشاهی تازه تأسیس اورشلیم، و پاسکال دوم، جانشین پاپ اوربان دوم (کسی که پیش از فهمیدن نتیجهٔ جنگ صلیبی‌ای که برپا کرده بود درگذشته بود)، باعث برانگیختن یک اردوکشی جدید شد. او به ویژه کسانی که عهد صلیب را پذیرفته بودند، ولی هرگز حرکت نکرده‌بودند و آنانی که در میانهٔ حرکت به سوی اورشلیم، بازگشته بودند را برانگیخت. برخی از این افراد در آن زمان و در خانه مورد اهانت‌های بزرگی قرار گرفته بودند و برای بازگشت به شرق با فشار بزرگی روبرو بودند؛ آدلا بلوآ، همسر استفان،کنت بلوآ، کسی که در جریان محاصره انطاکیه در ۱۰۹۸ گریخته بود، از کار همسرش بسیار شرمنده بود و اجازهٔ اقامت در خانه‌اش را به همسرش نمی‌داد.

نخستین جنگ صلیبی

اندکی پس از شورای کلرمونت و سخنرانی پاپ اوربان دوم، در سال ۱۰۹۵ م، سپاهیان نخستین جنگ صلیبی به‌سوی شرق رهسپار شدند، از آسیای صغیر عبور کردند، به انطاکیه رسیدند و آن‌جا را به تصرف درآوردند. آنگاه در دو مسیر ساحلی و داخلی (روج–معره نعمان–شیزر–مصیاف–اکراد) حرکت کردند، بار دیگر در طرابلس به یکدیگر پیوستند و از آن‌جا راه‌شان را به‌سوی بیروت و صیدا تا قیساریه و سپس به‌سوی اورشلیم ادامه دادند. پس از تسخیر اورشلیم، صلیبی‌ها به سازمان دادن دولت‌های خود پرداختند و پادشاهی اورشلیم و شاهزادنشین انطاکیه و کنت‌نشین اِدسا را — که حکومت‌هایی خودمختار بودند — شکل دادند. برخی از شهرها همانند معره نعمان در مقابل تهاجم صلیبی‌ها مقاومت کردند ولی حاکمان برخی دیگر از شهرها مثل حماه، شیزر، طرابلس و حمص ترجیح دادند با مهاجمان از در صلح درآیند؛ اما کشتارهای صلیبی‌ها ، پس از رسیدن به آسیای صغیر، در طول مسیر و هنگام رسیدن به انطاکیه و در ادامه در اورشلیم و دیگر شهرهای فلسطین سبب خشم مسلمانان شد و این‌چنین خود را آمادهٔ نبرد با صلیبی‌ها کردند. در این دوران بود که امارت‌های پراکندهٔ شام تضعیف شده و قدرت مقابله با مبارزطلبی صلیبی‌ها را نداشتند. در شمال، قلیچ ارسلان از رهبران سلاجقه توان پایداری نداشت و پایتختش، نیقیه توسط صلیبی‌ها اشغال شد و در نتیجه قدرتِ خود را از دست داد. آناتولی نیز تحت سیطرهٔ دانشمندیه بود که از نیرومندترین امارت‌های سلاجقه در بخش شمال شبه‌جزیرهٔ آسیای صغیر به‌شمار می‌رفت. امیر دانشمندی، ملک غازی که با پیروزی بر صلیبی‌ها شهرت فراوانی کسب کرد، توانست بوهمند را در نبرد ملطین به اسارت درآورد و در شمار نخستین رهبران مسلمان قرار گیرد که بر یک سپاه صلیبی پیروز شده‌است.

برای مطالعه بیشتر

• Albert of Aix, Historia Hierosolymitana
• Kenneth Setton, ed. , A History of the Crusades Madison, 1969-1989

• مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Crusade of 1101». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۴ مهٔ ۲۰۱۸.