کومون
کمون (به انگلیسی: Commune) به معنای اشتراکی، نوعی سازمان زندگی و کار جمعی است که در آن مالکیت خصوصی بر ابزارهای تولیدی وجود نداشته و افراد به‌طور یکسان از حاصل کار جمعی برخوردار می‌شوند. به آن جامعه اشتراکی نیز گفته می‌شود. در نظر کومون‌ها عالی‌ترین هدف آنارشیسم و کمونیسم‌اند. اما در عمل کمون‌ها همگی با دشواریهایی مانند نابرابری‌های فردی اعضای خود و نابرابری میان کمون‌ها و رابطهٔ کومون‌ها با سازمان اقتصادی و سیاسی جامعهٔ بزرگتر بازار و دولت رو به رو شده‌اند.
لفظ کمونیسم از این واژه آمده‌است. در معنای عام کلمه، کمون جامعه‌ای است که در آن سلسله مراتب وجود ندارد و همه اموال و وسایل آسایش و تفریح به اشتراک در اختیار همه جامعه یا نخبگان (گزیدگان) باشد. کلمه کمونیسم در مورد نظامهای اجتماعی مختلفی استعمال شده‌است، مانند: کمونیسم گزیدگان که افلاطون با الهام از الگوی اسپارت قدیم پیشنهاد کرده، جوامع کمونیستی مذهبی مسیحی که در قرن شانزدهم و قرنهای بعدی در قاره آمریکا تأسیس شد، فالانسترهایی که فوریه پیشنهاد کرده‌است، و جوامع اشتراکی رابرت آون و ... این جوامع در میان خود مساوات داشتند و آب و غذا و درآمد را برحسب نیاز افراد تقسیم می‌کردند. امروزه نیز در تعاریف مارکسیستی بکار می‌رود.
نخستین کومون‌ها[ویرایش]
نخستین کومون‌ها در عصر جدید را هواداران سوسیالیسم آرمان شهری مانند رابرت آون و شارل فوریه و اتین کابه بنیان نهادند اما زود از هم پاشیدند.
کمون‌ها در روسیه[ویرایش]
در روسیه در دوران جنگ کمونیستی واحدهای جمعی کشاورزی سازمان یافت ولی بیشتر آن‌ها با سیاست اقتصادی جدید (۱۹۲۱)از میان رفتند و بازمانده‌های آن‌ها در دوران جمعی کردن کشاورزی روسیه به صورت کشت زارهای اشتراکی دولتی در آمدند.
کمون‌ها در چین[ویرایش]
چینی‌ها هم در دوران جهش بزرگ به پیش کمون‌های بزرگی سازمان دادند. و ایجاد این واحدها را میان بری به سوی جامعه کمونیستی کامل می‌دانستند.اما شکست آن‌ها موجب تغییر آن‌ها و در پیش گرفتن روش‌های میانه‌رو تر شد.گرچه نام کومون نگاه داشته شد.
کمون در آمریکا[ویرایش]
در این اواخر در ایالت کالیفرنیای امریکا نیز کمون‌هایی به دست گروه‌هایی که از نظام سرمایه داری بیزارند ایجاد شده‌است اما این‌ها کاملاً در حاشیهٔ جامعه قرار دارند و کمتر از پیشینیان خود سوداهای ایدئولوژیک برای پایه‌گذاری مدینه فاضله دارند.
جستارهای وابسته[ویرایش]
- کمون اولیه (به مرحله‌ای تاریخی در زندگی انسان گفته می‌شود که اجتماعات بشر به شکل کمون بود)
منابع[ویرایش]
- دانش نامه سیاسی-داریوش آشوری-صفحه ۲۷۲
- مواجهه آرمان‌گرایی و واقع‌گرایی در فلسفه سیاسی افلاطون و ارسطو
