ویکی‌پدیا:ما برای ساختن دانشنامه اینجا هستیم
 | این یک صفحهٔ اطلاعات است. این یکی از سیاست‌ها و رهنمودهای ویکی‌پدیا نیست؛ بلکه هدف آن توضیح جنبه‌های خاصی از هنجارها، آداب و رسوم، نکات فنی یا شیوه‌های ویکی‌پدیا است. ممکن است سطوح متفاوتی از اجماع و بررسی را منعکس کند. |
 | این صفحه در یک نگاه: ویکی‌نویس‌ها اینجا برای ساختن یک دانشنامه گردهم آمده‌اند، دانشنامه‌ای بی‌طرف و مرجع برای موضوع‌های خاص. کاربرانی که رفتار آنها بیانگر این باشد که برای هدفی جز ساختن این دانشنامه اینجا هستند همواره در معرض قطع دسترسی قرار دارند. |
ویکی‌پدیا یک دانشنامه است که ویژگی‌های دانشنامه‌های عمومی و تخصصی و سالنماها و فرهنگ‌های جغرافیایی را در خود ترکیب کرده‌است. ویکی‌پدیا نه یک فرهنگ واژگان، نه سکوی سخنرانی، نه روزنامه، نه یک فضای وبلاگ‌نویسی، نه ارائه‌کنندهٔ فضای برخط رایگان، نه محل یادگاری‌نویسی، نه تمرین آنارشیسم و دموکراسی و نه یک لینک‌دانی است. تمام توجه ویراستاران باید بر دقت، صحت و درستی مقالات متمرکز باشد.
–ویکی‌پدیا:پنج بنیاد
یکی از مهم‌ترین بنیادهای ویکی‌پدیا بیانگر آنست که ویرایشگران برای ساختن یک دانشنامه گرد هم آمده‌اند. این بدان معنی است که کاربران از طریق بحث، گفتگو و نوشتن به بهبود مقالات و محتویات این دانشنامه کمک می‌کنند و هدف ما از حضور در اینجا و همکاری با یکدیگر ساختن دانشنامه‌ای مناسب است. همهٔ بحث‌ها و گفتگوها باید با محوریت بهبود دانشنامه باشد و بدین منظور، باید قواعد و سیاست‌هایی که توسط اجماع کاربران ایجاد شده، مورد احترام قرار گیرد. برای رسیدن به این هدف و از آنجا که ویکی‌پدیا یک «اجتماع مشارکتی» است، کاربرانی که اهداف شخصی یا کردار آنها در تضاد با اهداف دانشنامه باشد، احتمال توانمندی ویرایش خود در این دانشنامه را از دست خواهند داد. «ما برای ساختن دانشنامه اینجا هستیم» یک قاعدهٔ بلندمدّت و شناخته‌شده برای تشخیص کاربران سومند و ناسودمند است.
آشکارا برای کمک به دانشنامه نیامده است
[ویرایش]نشانه‌های این که کاربر آشکارا برای ساختن دانشنامه نیامده‌است، شامل موارد زیر است:
- سود شخصی یا تبلیغ برای خود یا کسب‌وکار خود
- کوچک‌ترین فعالیت‌های تبلیغی یا در راستای منفعت شخصی در نوشتن مقالات (ویکی‌پدیا:حساب تک‌منظوره را ببینید).
- تمرکز بر ویکی‌پدیا به عنوان یک وبگاه شبکهٔ اجتماعی
- تمرکز اساسی روی ویکی‌پدیا به عنوان محیطی چون شبکه‌های اجتماعی (رزومه‌نویسی، ایجاد صفحاتی مانند رسانه‌های اجتماعی و غیره). برای اطلاعات بیشتر، ویکی‌پدیا:رزومه را ببینید.
- الگوی عمومی رفتار مخرّب
- تاریخ بلند مدت رفتار مخرب با نشانه‌های اندک یا ناموجود از فعالیت‌های دیگر.
- تصور ویرایش به مثابه میدان جنگ
- رفتارهایی مانند منبر رفتن بیش از حد، پی‌گیری شدید اختلافات، پرخاشگری و مانند آن، ممکن است نشان دهندهٔ این باشد که کاربر برای مبارزه آمده تا ساخت و بهتر کردن دانشنامه. خشم باعث آزار و حمله به کاربران دیگر می‌شود و تمرکز بر نوشتن دانشنامه را از دیگران می‌گیرد.
- رفتارهای غیر صادقانه و بازی با سامانه
- بازی با سامانه، زاپاس‌بازی و سایر نشانه‌های عدم صداقت در ویرایش. ویکی‌پدیا با تأکید زیادی روی اعتماد کار می‌کند و چنین فعالیت‌هایی آن اعتماد را خدشه‌دار می‌کند.
- بی‌توجهی یا علاقه‌نداشتن به کار مشترک
- بی علاقگی به همکاری سازنده با جامعه هنگامیکه دیدگاه‌هایی متفاوت با آنچه می‌پسندد وجود دارد. بی‌توجه به نگرانی‌های مشروع دیگران و عدم تلاش برای کاهش درگیری.
- درگیری‌های عمده و آشتی ناپذیری در نگرش و سوء نیت
- در مورد فعالیت‌های ویکی‌پدیایی دچار منازعات عمده باشد. یک کاربر ممکن است دیدگاه‌های افراطی یا حتی جنایتکارانه داشته باشد یا نسبت به کاربران دیگر نفرت پراکنی کند.
- رفتار او در طولانی مدت در تعارض با ساخت یک دانشنامه است
- کاربرانی که به نظر می‌رسد حقوق ویرایشی خود را فقط برای مشروعیت بخشیدن به وپ:منبر یا دیگر مواضع شخصی خود می‌خواهند (به عنوان مثال؛ در برخی از ویرایش‌ها در مقالات به‌شکل سطحی و اولیه درگیر می‌شوند اما نه آنقدر که بتوان آنرا مشارکت در «ساخت یک دانشنامه» خواند بلکه بیشتر با هدف اینکه بتوانند اثبات ادّعا کنند که یک «ویرایشگر سازنده» هستند … در حالی که سخنان یا کردارشان در بلندمدت، نشان‌دهندهٔ تضاد با «ساخت یک دانشنامه» است).
- علاقهٔ افراطی در به‌دست آوردن عناوین و دسترسی‌ها تا حدّ ممکن (یا تمرکز بیش از حد بر حقوق خود)
- کاربر می‌خواهد تا جایی که ممکن است عناوینی را برای قدرت بیشتر به‌دست‌آورد یا توجه زیاد و بیش از حدّی در به دست آوردن این حقوق می‌کند.
آنچه نباید مشارکت غیرسازنده خواند
[ویرایش]برخی از کاربران ممکن است علاقه‌مند به ساخت یک دانشنامه مطابق با اصول ویکی‌پدیا اما با تمرکز بر حوزه‌های خاص و با رویکرد به اهداف یا اولویت‌های برخی دیگر از کاربران باشد. تفاوتی که ممکنست بوجود آید اینست که هر دو دستهٔ کاربران با ویکی‌پدیا:فرض حسن نیت و امید به بهبود پروژه دانشنامه اینجا هستند و نباید با عنوان «برای سازندگی دانشنامه نیامده است» برچسب بخورند.
- تمرکز بر روی موضوعات خاص
- یک کاربر ممکن است به موضوعاتی که از نظر بسیاری از کاربران، مبهم یا سطح پایین یا بی‌ارزش است یا درک آن مشکل است، علاقه داشته باشد. تنوع در علاقه‌مندی‌ها و ورود متخصصان در زمینه‌های گوناگون به ما کمک می‌کند عملکرد بهتری به‌عنوان یک دانشنامه جامع به‌دست آوریم.
- تمرکز بر روی فرآیندهای خاص و پشت صحنه
- برخی از کاربران ممکنست فقط به نامزد کردن مقالات برای حذف علاقمند باشند. یک کاربر ممکن است علاقه به ایجاد مقاله‌های خُرد یا برچسب زنی بر مقالات برای پاکسازی و بهبود آنها مطابق با شیوه‌نامه داشته باشد. این فعالیت‌ها هم برای بهبود دانشنامه ضروری هستند اما از راه‌های غیر مستقیم، کمک‌کننده‌اند. بسیاری از فرایندهای ضروری اما «پشت صحنه» هستند که به دیگر کاربران مجال آنرا می‌دهد تا بتوانند به‌راحتی ویرایش کنند. قرار نیست همهٔ ویرایشگران «بر روی صحنه» و با ایجاد مقالات و تهیهٔ پیش‌نویس برای سیاست‌های جدید، کار کنند. برخی از مقاله‌ها برای ماندن در ویکی‌پدیا مناسب نیستند، برخی دیگر باید بهبود یابند و برخی نیز که خُرد هستند باید گسترش داده شوند یا ساخته شوند.
- دفاع از اصلاحات مربوط به سیاست‌ها و رهنمودها
- هر جامعه شامل طیف بسیار گسترده‌ای از دیدگاه‌ها است. یک کاربر ممکن است با باور به یک هنجار اجتماعی سختگیرانه، به دفاع از موقعیت‌ها یا حالت‌هایی خاص در یک بحث دست بزند. تا زمانی که دیدگاه‌های کاربر بر پایهٔ تلاش صادقانه برای بهبود دانشنامه و با شیوه‌ای سازنده و با فرض حُسن نیّت کاربر باشد، مُخِل نیست.
- حُسن نیّت و هنجارهای رفتاری
- برخی از کاربران ویرایش کردن و انطباق خود با قوانین و هنجارهای آن را بیش از حد دشوار می‌یابند. هنجارهایی مانند ویرایش‌های مشترک، اجتناب از حملات شخصی یا حتی برخی از سیاست محتوایی مانند تحقیق دست‌اول ممنوع. در حالی که موضوع می‌تواند به هشدار، بسته‌شدن یا حتی ممنوعیت در برخی موارد منجر شود، شاید بتوان گفت که عدم انطباق کاربر با یک هنجار و بر مبنای شواهد؛ ممکنست در پی تلاش صادقانهٔ کاربر در کمک سازنده به ویکی‌پدیا یا ناواردی او باشد.
- ابراز دیدگاه‌های کم‌طرفدار به شیوه‌ای غیر مخرّب
- صرفاً نمی‌توان کاربری را برای دفاع از تغییرات خود در مقالات ویکی‌پدیا به این متهم کرد که «برای ساخت دانشنامه به اینجا نیامده است»، حتی اگر این تغییرات با اصول ویکی‌پدیا ناسازگار هستند. اما در حالت کلّی، ویرایشگر مخالف باید با توجه به نُرمال‌ها و سیاست‌های ویکی‌پدیا و بدون نقض اصولی مانند: وپ:منبر، ویکی‌پدیا چه چیزی نیست، ویرایش اخلالگرانه، و نزاکت بتواند عقاید اقلیتی خود را بازگو کند.
شیوهٔ برخورد: بررسی اُلگوی رفتاری
[ویرایش]تعدادی از «کاربران مخرّب» ممکن است چند ویرایش سازنده هم به منظور جلوگیری از مسدود شدن داشته باشند یا ممکن است به ویرایش‌های مُغرضانه اما با ظاهری مثبت دست بزنند. در عوض، ممکنست گاهی از «کاربران سازنده»، خطایی غیرعمدی سر بزند یا به عنوان یک تازه‌وارد واقعی ممکن است به زمان قابل توجهی از راهنمایی نیاز داشته باشند تا به رفتار درست و متناسب با هنجارهای جامعه برسند. (لطفاً با چماق به استقبال تازه‌واردها نروید)
«سازنده یا مخرّب بودن در دانشنامه» موضوعی دربارهٔ هدف کلّی، ویرایش‌ها و رفتار کاربر در ویکی‌پدیا است. اُلگوی کلّی کاربر می‌تواند با ویرایش‌ها، رفتار، هشدارها و راهنمایی‌هایی که در گذشته دریافت کرده و پاسخ‌هایی که داده، ترسیم شده و به‌عنوان یک راهنما در نحوهٔ برخورد با او بررسی شود.