مالیات بر ارث

مالیات بر ارث (به انگلیسی: inheritance tax) گونه‌ای مالیات مستقیم و از نوع مالیات بر دارایی است. اگر پس از درگذشت شخصی، مالی از وی به وارثان برسد، این دارایی، مشمول پرداخت مالیات می‌گردد.

در قوانین ایران، هرگاه مالی از متوفی به ورثه برسد، ورّاث یا نماینده قانونی آن‌ها موظفند ظرف مدت ۶ ماه از تاریخ فوت متوفی، به سازمان امور مالیاتی مراجعه و با ارائه اسناد مربوط، صورت اموال و بدهی‌های وی را در اظهارنامه مخصوص مالیات بر ارث گزارش نمایند. بدین ترتیب، پس از تشکیل پرونده متوفی، گواهینامه مالیات بر ارث صادر و به ورثه داده می‌شود. این گواهینامه تا قبل از سال ۹۵ یکی از مدارک مورد نیاز برای اخذ گواهی انحصار وراثت بوده‌است (ولی بعد از این تاریخ، انحصار وراثت و مالیات بر ارث از هم جدا شده‌اند، به این صورت که خانواده متوفی ابتدا گواهی انحصار وراثت را می‌گیرند و در زمان نقل و انتقال ماترک، مالیات آن را می‌پردازند). در این گواهی، اسامی وراث قانونی اعلام و میزان سهم هر یک از آنان مشخص می‌گردد.

مالیات بر دارایی، مالیاتی است، که در آن پایه و منبع مالیاتی را دارایی یا ثروت دارنده ملک، تشکیل می‌دهد. به عبارت دیگر، بر آنچه دارنده قبلاً به دست آورده و انباشته‌است، یا به او به ارث می‌رسد، تعلق می‌گیرد. مالیات بر دارایی عموماً به عنوان مکانیزمی برای تعدیل ثروت به کار گرفته می‌شود و بیشتر در جوامعی کاربرد دارد، که اختلاف فاحشی در دارایی و ثروت افراد آن جامعه وجود داشته باشد، یا فقط در مواردی خاص که به وسیله مالیات بر درآمد نتوان از آن منابع مالیات گرفت، اعمال می‌شود.

در اغلب کشورها، مالیات بر دارایی تحت قالب استفاده از دارایی، مالکیت دارایی و انتقالات دارایی مطرح شده‌است. در این زمینه مالیات‌های مختلف با اهداف متفاوتی وضع می‌شوند. بر طبق طبقه‌بندی مالیاتی بین‌المللی، مالیات بر دارایی شامل مالیات مکرر بر دارایی غیرمنقول، (که به صورت ناخالص بدهی بر مالک یا مستاجر وضع می‌شود)، مالیات مکرر بر خالص ثروت، مالیات بر املاک، ارث و هدایا، مالیات بر معاملات مالی و سرمایه‌ای؛ شامل انتقال چک و اوراق بهادار، یا فروش دارایی غیرمنقول و سایر مالیات‌های مکرر یا نامکرر بر دارایی می‌باشد.

سایت امور مالیاتی در ایران

سازمان امور مالیاتی ایران به آدرس Tax.gov.ir مسئول دریافت و درگاه پرداخت مالیات است. این سامانه با هدف ارائه آنلاین برخی امور مربوط به مالیات، راه اندازی شده است. استعلام پرونده ها و بدهی های مالیاتی، از جمله امکانات این سامانه می باشد.

در سال 1381 وزارت امور اقتصادی و دارایی تصمیم به راه اندازی سازمانی به نام امور مالیاتی گرفت. هدف از تاسیس این سامانه، افزایش نظم و کارایی کشور در امور مالیات می باشد.

با ثبت نام در این سامانه می توانید از خدماتی مانند: پرداخت مالیات، استعلام بدهی مالیاتی، ارسال اظهارنامه مالیاتی، صدور قبوض مالیاتی و سایر موارد مرتبط استفاده کنید.

قابل ذکر است که برای انجام امور مالیاتی شما باید کد مالیاتی دریافت کنید و اینکار برای ثبت نام شما لازم است.

مالیات بر ارث چقدر است؟

نرخ مالیات بر ارث به عوامل مختلفی از قبیل نوع دارایی‌های متوفی، تاریخ فوت و نسبت وراث با متوفی بستگی دارد.

به‌طور کلی وراث به سه دسته تقسیم می‌شوند:

1. وراث طبقه اول که عبارت اند از: پدر، مادر، زن، شوهر، اولاد و اولاد اولاد
2. وراث طبقه دوم که عبارت اند از: اجداد، برادر، خواهر و اولاد آن‌ها
3. وراث طبقه سوم که عبارت اند از: عمو، عمه، دایی، خاله و اولاد آن‌ها

نرخ مالیات بر ارث برای وراث طبقه دوم دو برابر وراث طبقه اول، و برای وراث طبقه سوم چهار برابر وراث طبقه اول می‌باشد.

وارثان طبقه اول و دوم نسبت به اموال شهدای انقلاب اسلامی مشمول مالیات بر ارث نخواهند بود.

همچنین نرخ مالیات بر ارث در سال ۹۵ تعدیل شد و به همین علت اگر تاریخ فوت متوفی در سال ۹۴ به ماقبل باشد مطابق قانون قدیم و چنانچه در سال ۹۵ به مابعد باشد مطابق قانون جدید محاسبه می‌شود.

نحوه محاسبه میزان مالیات بر ارث به تاریخ فوت متوفی، نسبت وراث با متوفی و همچنین نوع و ارزش اموال و دارایی‌های بجا مانده از متوفی بستگی دارد.

قوانین مالیاتی مربوط به ارث در سال ۱۳۹۵ تغییر کرد؛ بنابراین چنانچه تاریخ فوت متوفی مربوط به سال ۱۳۹۴ یا قبل از آن باشد، مالیات بر اساس قانون قدیم محاسبه می‌شود. همچنین اگر تاریخ فوت در سال ۱۳۹۵ یا بعد از آن باشد، مالیات مربوط مطابق قانون جدید به وراث تعلق می‌گیرد.

به میزانی که نسبت وراث با متوفی نزدیکتر باشد مقدار مالیات اموال ورثه ای کمتر، و هرچه این نسبت دورتر باشد، میزان مالیات ورثه بیشتر خواهد شد.

در قانون جدید نرخ مالیات ورثه ای برای انواع مختلف دارایی‌ها از قبیل ملک مسکونی، مغازه، خودرو، حساب بانکی و … متفاوت است. اما در قانون قدیم نرخ مالیات برای تمام انواع دارایی‌ها یکسان است و مجموع ارزش اموال، تعیین‌کننده نرخ مزبور است. به‌طور کلی در قانون قدیم هرچه ارزش ماترک بیشتر باشد، نرخ مالیات نیز بیشتر خواهد شد.

منابع

امور مالیات بر ارث

• مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «inheritance tax». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۲۱ مارس ۲۰۱۳.