جوجوتسو

تمرین جوجیتسو در یک مدرسهٔ کشاورزی ژاپن در حدود ۱۹۲۰ میلادی

جوجیتسو (به ژاپنی: 柔術 )، یک ورزش رزمی ژاپنی است که بر مبارزه از فاصلهٔ نزدیک یا یک رقیب مسلح یا غیرمسلح تأکید دارد.

تفاوت این رشته با جودو در این است که در جوجیتسو، ضربه زدن با دست و پا به صورت کنترلی به حریف آزاد است.

معنا

جیو به معنی نرم یا منعطف و جیتسو به معنی هنر یا تکنیک است و کلمه «جوجیتسو» به استفاده از نیروی حریف علیه خودش اشاره دارد.

روش

سامورایی در زره کامل

این روش رزمی برای مبارزه افراد عادی با سامورایی‌ها دوران حکومت فئودالی ژاپن و تکامل یافته است. درنتیجه در این هنر رزمی، روش مبارزهٔ یک شخص بدون سلاح یا دارای یک سلاح کوتاه با یک حریف مسلح و زره‌پوش، آموزش داده می‌شود. از آنجا که حملهٔ مستقیم به یک حریف زره‌پوش به بی‌فایده است، مبارزان بایستی از روش‌هایی چون فنون گرفتنی، پرتابی و قفل مفصل برای خنثی کردن نیروی حریف استفاده کنند و این تکنیک‌ها بر مبنای استفاده از انرژی حریف علیه خودش طراحی شده‌اند. «جوجیتسو» را به نوعی مادر همه ورزش‌های ژاپنی می‌دانند که با تفکیک هر یک از فنون و ضربات، ورزش جدیدی را متولد کردند. جوجیتسو در ابتدا به هیچ غیر ژاپنی آموزش نمی‌دادند، اما با گسترش آن دیگر افراد کشورها هم به جوجیتسو روی آوردند.

انواع

انواع متفاوتی از این هنر رزمی در باشگاه‌های جوجیتسو (ریو) آموزش داده می‌شوند. جوجیتسو تقریباً تمامی انواع فنون رزمی (فنون پرتابی، تله‌ای، قفل مفصل، گرفتن، و ضربات دست و پا) را در بر می‌گیرد. بسیاری از این باشگاه‌ها به آموزش استفاده از سلاح نیز اقدام می‌کنند.

جوجیتسو ژاپنی، برزیلی، گریسی و آمریکایی از انواع این هنر رزمی هستند که آموزش داده می‌شود.

«جوجیتسو» امروزه هم در شکل سنتی خود و هم در اشکال ورزشی مدرن تمرین می‌شود. جودو یکی از ورزش‌های المپیکی است که در اوایل قرن ۱۹ توسط جیگارو کانو ابداع شد جودو بهبود یافته و علمی شده جوجیتسو است. سامبو و جوجیتسو برزیلی هم رشته‌های دیگری هستند که بر مبنای انواع اولیه جودو تکامل یافته‌اند. رشته‌های رزمی ژاپنی آیکیدو و کره‌ای هاپکیدو از دیگر رشته‌های رزمی هستند که بر مبنای جوجیتسو پایه‌گذاری شده‌اند.

جوجیتسو زیر شاخه‌های زیادی دارد مانند:هاپکیدو، آیکیدو، کیک بوکسینگ، کشتی، کاراته، دو میدانی، جودو و… تمامی این ورزش‌هایی که گفتیم تمام آنها فقط قسمت کوچکی از جوجیتسو را بیان می‌کنند برای مثال کیک بوکسینگ:ورزش کیک بوکسینگ یک هنر رزمی است که به زدن حریف با استفاده از اپرگاد، سوکی و هوک اشاره دارد و در این ورزش ضربه از کمر به پایین ممنوع می‌باشد. این در حالی است که سالها پیش در جوجیتسو ژاپنی چنین ضرباتی را داشتیم. به عبارت دیگر ورزش‌هایی که هدف آنها تعیلم یک بخش خاص از جوجیتسو است اگرچه یک ورزش و هنر رزمی مستقل هستند اما شاخه اصلی آنها به هنر رزمی جوجیتسو برمی‌گردد.

فدراسیون بین‌المللی جوجیتسو

فدراسیون بین‌المللی جوجیتسو (JJIF) نام دارد که به عنوان عضوی از اتحادیه جهانی فدراسیون‌های ورزشی (GAISF) و انجمن بین‌المللی بازیهای جهانی (IWGA) نمایندگی جوجوتسو حرفه‌ای در سراسر جهان را بر عهده دارد. جوجیتسو تحت قوانین JJIF بخشی از بازیهای جهانی والمپیک هنرهای رزمی جهان است و فدراسیون بین‌المللی جوجیتسو (jjif) تنها مرجع معتبر جوجیتسو در سطح جهان می‌باشد.

جوجیتسو در ایران

اولین مدال جهانی تاریخ ورزش جوجیتسو ایران در سال ۲۰۰۲ توسط علیرضا داودی در مسابقات جهانی جوجیتسو در کشور اروگوئه به‌دست آمد. این مدال برنز همچنین اولین مدال جهانی کسب شده در بین تمامی کشورهای آسیایی در رشته جوجیتسو محسوب می‌گردد.

منابع

• علی حق‌شناس (۱۳۹۵)، دانشنامهٔ هنرهای رزمی: نخستین دایرةالمعارف ورزش‌های رزمی در ایران، تهران، نشر بوستان بایگانی‌شده در ۸ مه ۲۰۲۲ توسط Wayback Machine.