بیگلربیگی: تفاوت میان نسخهها
افزودن منبع از دانشنامه بریتانیکا |
افزودن بخش تاریخ با ذکر منابع |
||
خط ۱: | خط ۱: | ||
'''بیگلربیگی''' (ترکی عثمانی: بكلربكی، انگلیسی: ''Beylerbey'') به معنای امیرِ امیران،<ref>{{یادکرد وب|عنوان=Beylerbeyi {{!}} Ottoman office|نشانی=https://www.britannica.com/topic/beylerbeyi|وبگاه=Encyclopedia Britannica|بازبینی=2020-08-15|کد زبان=en}}</ref> یکی از منصبهای لشکری در [[ایران بزرگ|ایران]] از قرن هفتم تا دوازدهم هجری، بهمعنی حاکم و فرمانده نظامی ایالات بزرگ و سرحدها و گاه [[فرمانده کل قوا]]. بیگلربیگی (= بیگِ بیگها) واژهای [[زبانهای ترکی|ترکی]] است که گاه با «امیرالامرا» (امیرِ امیران یا میرِ میران) و گاه با سردار، امیر اُلُوس (= قبیله) به گونهای مترادف به کار رفتهاست. |
'''بیگلربیگی''' (ترکی عثمانی: بكلربكی، انگلیسی: ''Beylerbey'') به معنای امیرِ امیران،<ref>{{یادکرد وب|عنوان=Beylerbeyi {{!}} Ottoman office|نشانی=https://www.britannica.com/topic/beylerbeyi|وبگاه=Encyclopedia Britannica|بازبینی=2020-08-15|کد زبان=en}}</ref> یکی از منصبهای لشکری در [[ایران بزرگ|ایران]] از قرن هفتم تا دوازدهم هجری، بهمعنی حاکم و فرمانده نظامی ایالات بزرگ و سرحدها و گاه [[فرمانده کل قوا]]. بیگلربیگی (= بیگِ بیگها) واژهای [[زبانهای ترکی|ترکی]] است که گاه با «امیرالامرا» (امیرِ امیران یا میرِ میران) و گاه با سردار، امیر اُلُوس (= قبیله) به گونهای مترادف به کار رفتهاست. |
||
برخی یکی از معانیِ بیگ را امیر دانستهاند و برخی دیگر برآناند که واژهٔ «[[بیگ]]» به کسی اطلاق میشده که قرار بوده در آینده امیر شود. بر پایهٔ شواهدِ موجود، سابقهٔ کاربرد این واژه به دورهٔ سلطنت [[علاءالدین کیقباد]] (۶۱۶–۶۳۴ ه.ق)، از [[سلجوقیان روم]]، بازمیگردد. |
برخی یکی از معانیِ بیگ را امیر دانستهاند و برخی دیگر برآناند که واژهٔ «[[بیگ]]» به کسی اطلاق میشده که قرار بوده در آینده امیر شود. بر پایهٔ شواهدِ موجود، سابقهٔ کاربرد این واژه به دورهٔ سلطنت [[علاءالدین کیقباد]] (۶۱۶–۶۳۴ ه.ق)، از [[سلجوقیان روم]]، بازمیگردد. |
||
==تاریخ== |
|||
این عنوان از امپراتوری سلجوقیان سرچشمه گرفته است، و در ابتدا در سلطنت سلجوقیان روم به عنوان گزینه ای برای عنوان عربی ملك الامرا (رئیس فرماندهان) و با عنوان فرمانده ارشد ارتش مورد استفاده قرار گرفت.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=Ménage, V. L. (1960). "Beglerbegī". In Gibb, H. A. R.; Kramers, J. H.; Lévi-Provençal, E.; Schacht, J.; Lewis, B. & Pellat, Ch. (eds.). The Encyclopaedia of Islam, New Edition, Volume I: A–B. Leiden: E. J. Brill. pp. 1159–1160. OCLC 495469456.}}</ref> در بین ایلخانان مغول، از این عنوان برای تعیین رئیس امیر اُلُوس (امیر دولت) استفاده شده است. همچنین با عنوان ترکی اولوس بیگ و عربی امیرالامرا نیز در سلطنت اردوی زرین استفاده می شد. ممالیک مصر احتمالاً از آن به عنوان لقب جايگزين براي اتابک اکبر، فرمانده كل ارتش استفاده مي كردند.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=Ménage, V. L. (1960). "Beglerbegī". In Gibb, H. A. R.; Kramers, J. H.; Lévi-Provençal, E.; Schacht, J.; Lewis, B. & Pellat, Ch. (eds.). The Encyclopaedia of Islam, New Edition, Volume I: A–B. Leiden: E. J. Brill. pp. 1159–1160. OCLC 495469456.}}</ref> |
|||
== منابع == |
== منابع == |
نسخهٔ ۱۵ اوت ۲۰۲۰، ساعت ۱۵:۰۲
بیگلربیگی (ترکی عثمانی: بكلربكی، انگلیسی: Beylerbey) به معنای امیرِ امیران،[۱] یکی از منصبهای لشکری در ایران از قرن هفتم تا دوازدهم هجری، بهمعنی حاکم و فرمانده نظامی ایالات بزرگ و سرحدها و گاه فرمانده کل قوا. بیگلربیگی (= بیگِ بیگها) واژهای ترکی است که گاه با «امیرالامرا» (امیرِ امیران یا میرِ میران) و گاه با سردار، امیر اُلُوس (= قبیله) به گونهای مترادف به کار رفتهاست. برخی یکی از معانیِ بیگ را امیر دانستهاند و برخی دیگر برآناند که واژهٔ «بیگ» به کسی اطلاق میشده که قرار بوده در آینده امیر شود. بر پایهٔ شواهدِ موجود، سابقهٔ کاربرد این واژه به دورهٔ سلطنت علاءالدین کیقباد (۶۱۶–۶۳۴ ه.ق)، از سلجوقیان روم، بازمیگردد.
تاریخ
این عنوان از امپراتوری سلجوقیان سرچشمه گرفته است، و در ابتدا در سلطنت سلجوقیان روم به عنوان گزینه ای برای عنوان عربی ملك الامرا (رئیس فرماندهان) و با عنوان فرمانده ارشد ارتش مورد استفاده قرار گرفت.[۲] در بین ایلخانان مغول، از این عنوان برای تعیین رئیس امیر اُلُوس (امیر دولت) استفاده شده است. همچنین با عنوان ترکی اولوس بیگ و عربی امیرالامرا نیز در سلطنت اردوی زرین استفاده می شد. ممالیک مصر احتمالاً از آن به عنوان لقب جايگزين براي اتابک اکبر، فرمانده كل ارتش استفاده مي كردند.[۳]
منابع
- ↑ "Beylerbeyi | Ottoman office". Encyclopedia Britannica (به انگلیسی). Retrieved 2020-08-15.
- ↑ Ménage, V. L. (1960). "Beglerbegī". In Gibb, H. A. R.; Kramers, J. H.; Lévi-Provençal, E.; Schacht, J.; Lewis, B. & Pellat, Ch. (eds.). The Encyclopaedia of Islam, New Edition, Volume I: A–B. Leiden: E. J. Brill. pp. 1159–1160. OCLC 495469456.
- ↑ Ménage, V. L. (1960). "Beglerbegī". In Gibb, H. A. R.; Kramers, J. H.; Lévi-Provençal, E.; Schacht, J.; Lewis, B. & Pellat, Ch. (eds.). The Encyclopaedia of Islam, New Edition, Volume I: A–B. Leiden: E. J. Brill. pp. 1159–1160. OCLC 495469456.
- کلاوس میشائل رهربرن، نظام ایالات در دورهٔ صفویه، ترجمهٔ کیکاووس جهانداری. تهران، ۱۳۵۷
- دانشنامهٔ جهان اسلام