پرش به محتوا

مریم میرزاخانی: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
نمایش تاریخچه به صورت تعاملی
→ تفاوت قدیمی‌ترتفاوت جدیدتر ←
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
دیداریویکی‌متن
Gharouni (بحث | مشارکت‌ها)
مدیران
۴۱٬۵۰۴ ویرایش‌ها
فعلا در مورد مذهب همسر وی سکوت می کنیم
(یک نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد)
خط ۲۲: خط ۲۲:
|تأثیرات =
|تأثیرات =
|جوایز = [[جایزه بلومنتال]] (۲۰۰۹)<ref>http://www.ams.org/ams/press/blumenthal-2009.html</ref>{{سخ}}[[جایزه تحقیقاتی کلی]] (۲۰۱۴){{سخ}}[[مدال فیلدز]] (۲۰۱۴){{سخ}}عضویت در [[آکادمی ملی علوم]] (۲۰۱۶)
|جوایز = [[جایزه بلومنتال]] (۲۰۰۹)<ref>http://www.ams.org/ams/press/blumenthal-2009.html</ref>{{سخ}}[[جایزه تحقیقاتی کلی]] (۲۰۱۴){{سخ}}[[مدال فیلدز]] (۲۰۱۴){{سخ}}عضویت در [[آکادمی ملی علوم]] (۲۰۱۶)
|دین = اسلام<ref>[http://www.asriran.com/fa/news/549413/%D8%AA%D8%B4%D8%B1%D9%81-%D9%87%D9%85%D8%B3%D8%B1-%D9%85%D8%B1%DB%8C%D9%85-%D9%85%DB%8C%D8%B1%D8%B2%D8%A7%D8%AE%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%A8%D9%87-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85 وبگاه خبری عصرایران ۲۶ تير ۱۳۹۶: "تشرف همسر مریم میرزاخانی به اسلام"]</ref><ref>[http://uupload.ir/files/h3kd_photo_2017-07-17_07-30-23.jpg تصویر] مکاتبه [[رسول جعفریان]] با [[حسین مدرسی طباطبایی]]</ref>
|دین =
|همسر = Jan Vondrák
|همسر = Jan Vondrák
|فرزندان = آناهیتا
|فرزندان = آناهیتا
خط ۵۰: خط ۵۰:
میرزاخانی در سال ۱۹۹۹ میلادی موفق شد راه‌حلی برای یک مشکل ریاضی پیدا کند. ریاضیدانان مدت‌های طولانی است که به دنبال یافتن راه عملی برای محاسبه حجم رمزهای جایگزین فرم‌های هندسی هذلولوی بوده‌اند و در این میان مریم میرزاخانی جوان در [[دانشگاه پرینستون]] نشان داد که با استفاده از ریاضیات شاید بتوان بهترین راه را به سوی دست یافتن به راه‌حلی روشن در اختیار داشت: محاسبهٔ عمق حلقه‌های ترسیم شده بر روی سطوح هذلولوی. میرزاخانی در تلاش است تا معمای ابعاد گوناگون فرم‌های غیرطبیعی هندسی را حل کند. در صورتی که جهان از قاعده هندسه هذلولی تبعیت کند، ابتکار وی به تعریف شکل و حجم دقیق جهان کمک خواهد کرد. در واقع مشکل این است که برخی از این اشکال هذلولی هم‌چون [[دونات]] و یا آمیب دارای ظاهری بسیار نافرم هستند که محاسبهٔ حجم آنها را به معمایی جدی برای ریاضیدانان مبدل کرده است. اما میرزاخانی با یافتن راهی جدید در واقع دست به یک ابتکار عمل بزرگ زد و با ترسیم یک سری از حلقه‌ها بر روی سطح این گونه اشکال پیچیده به محاسبه حجم آنها پرداخت. کاربردهای عملی اندکی برای پژوهش او وجود دارد ولی اگر مشخص شود که جهان توسط هندسه هذلولوی اداره می‌شود، کار او می‌تواند به تعریف دقیق شکل و حجم آن کمک کند.<ref name="PopSci">{{یادکرد وب|نویسنده=Elizabeth Svoboda|تاریخ=07.24.2006|نشانی=http://www.popsci.com/scitech/article/2006-07/popscis-fourth-annual-brilliant-10?page=7</ref,7|عنوان=PopSci's Fourth Annual Brilliant 10|ناشر=[[پاپیولار ساینس|Popular Science]]|تاریخ بازبینی=8/18/2014}}</ref>
میرزاخانی در سال ۱۹۹۹ میلادی موفق شد راه‌حلی برای یک مشکل ریاضی پیدا کند. ریاضیدانان مدت‌های طولانی است که به دنبال یافتن راه عملی برای محاسبه حجم رمزهای جایگزین فرم‌های هندسی هذلولوی بوده‌اند و در این میان مریم میرزاخانی جوان در [[دانشگاه پرینستون]] نشان داد که با استفاده از ریاضیات شاید بتوان بهترین راه را به سوی دست یافتن به راه‌حلی روشن در اختیار داشت: محاسبهٔ عمق حلقه‌های ترسیم شده بر روی سطوح هذلولوی. میرزاخانی در تلاش است تا معمای ابعاد گوناگون فرم‌های غیرطبیعی هندسی را حل کند. در صورتی که جهان از قاعده هندسه هذلولی تبعیت کند، ابتکار وی به تعریف شکل و حجم دقیق جهان کمک خواهد کرد. در واقع مشکل این است که برخی از این اشکال هذلولی هم‌چون [[دونات]] و یا آمیب دارای ظاهری بسیار نافرم هستند که محاسبهٔ حجم آنها را به معمایی جدی برای ریاضیدانان مبدل کرده است. اما میرزاخانی با یافتن راهی جدید در واقع دست به یک ابتکار عمل بزرگ زد و با ترسیم یک سری از حلقه‌ها بر روی سطح این گونه اشکال پیچیده به محاسبه حجم آنها پرداخت. کاربردهای عملی اندکی برای پژوهش او وجود دارد ولی اگر مشخص شود که جهان توسط هندسه هذلولوی اداره می‌شود، کار او می‌تواند به تعریف دقیق شکل و حجم آن کمک کند.<ref name="PopSci">{{یادکرد وب|نویسنده=Elizabeth Svoboda|تاریخ=07.24.2006|نشانی=http://www.popsci.com/scitech/article/2006-07/popscis-fourth-annual-brilliant-10?page=7</ref,7|عنوان=PopSci's Fourth Annual Brilliant 10|ناشر=[[پاپیولار ساینس|Popular Science]]|تاریخ بازبینی=8/18/2014}}</ref>


میرزاخانی در سال ۲۰۰۹ به خاطر دستاوردهایش در ریاضیات برنده [[جایزه بلومنتال]] شد. در اعلامیه‌ای که [[انجمن ریاضی آمریکا]] به مناسبت برنده شدن این جایزه برای میرزاخانی منتشر کرد، دلیل گرفتن این جایزه مهم ریاضی، "خلاقیت استثنایی، و تز (دکترای) مبتکرانه که در آن، ابزارهای گوناگونی از [[هندسه هذلولوی]] گرفته تا روشهای کلاسیک فرمهای اتومورفیک و تقلیل سیمپلکتیک برای بدست آوردن نتایجی در سه مسئله مهم ترکیب شده‌اند " عنوان شد.<ref>وبگاه جامعه ریاضی آمریکا، [http://www.ams.org/news?news_id=339 Maryam Mirzakhani Receives 2009 Blumenthal Award]</ref><ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=en-US|تاریخ=Tuesday January 6th 2009|وب‌گاه=American Mathematical Society|نشانی=http://www.ams.org/news?news_id=339|عنوان=Maryam Mirzakhani Receives 2009 Blumenthal Award|ناشر=وبگاه جامعه ریاضی آمریکا|بازبینی=2017-07-18}}</ref> در این اعلامیه، این سه مسئله مهم به شرح زیر آمده‌اند:
میرزاخانی در سال ۲۰۰۹ به خاطر دستاوردهایش در ریاضیات برنده [[جایزه بلومنتال]] شد. در اعلامیه‌ای که [[انجمن ریاضی آمریکا]] به مناسبت برنده شدن این جایزه برای میرزاخانی منتشر کرد، دلیل گرفتن این جایزه مهم ریاضی، "خلاقیت استثنایی، و تز (دکترای) مبتکرانه که در آن، ابزارهای گوناگونی از [[هندسه هذلولوی]] گرفته تا روشهای کلاسیک فرمهای اتومورفیک و تقلیل سیمپلکتیک برای بدست آوردن نتایجی در سه مسئله مهم ترکیب شده‌اند " عنوان شد.<ref>وبگاه جامعه ریاضی آمریکا، [http://www.ams.org/news?news_id=339 Maryam Mirzakhani Receives 2009 Blumenthal Award]</ref> در این اعلامیه، این سه مسئله مهم به شرح زیر آمده‌اند:
# یک [[رابطه بازگشتی]] برای حجمهای [[وایل-پترسون]] در فضای پیمانه‌ای رویه‌های ریمانی.
⚫
# یافتن تقریبی مجانبی برای تعداد [[ژئودزیک]]‌های ساده بسته بر روی رویه‌های ریمانی هذلولوی با طول داده شده <math>L</math>. تعداد این ژئودزیک‌ها، بر اساس نتایج میرزاخانی، برای طول‌های کمتر یا مساوی <math>L</math>، رشدی مجانبی همانند <math>L^{6g-6}</math> دارند. در این فرمول، منظور از <math>g</math> گونه [[رویه ریمانی]] مورد نظر است. این نتیجه، پیامدی از محاسبه حجمهای وایل-پترسون گفته شده در مورد ۱ است.
⚫
# اثباتی نو از [[حدس ویتن]] که پیش از آن توسط [[ماکسیم کانتسویچ]] در سال ۱۹۹۲ ثابت شده بود. میرزاخانی در اثبات جدیدش تفسیری نو از شمارش ژئودزیک‌ها در فضاهای پیمانه‌ای به دست می‌دهد.


⚫
۱. یک [[رابطه بازگشتی]] برای حجمهای [[وایل-پترسون]] در فضای پیمانه‌ای رویه‌های ریمانی.{{سخ}}۲. یافتن تقریبی مجانبی برای تعداد [[ژئودزیک]]‌های ساده بسته بر روی رویه‌های ریمانی هذلولوی با طول داده شده <math>L</math>. تعداد این ژئودزیک‌ها، بر اساس نتایج میرزاخانی، برای طول‌های کمتر یا مساوی <math>L</math>، رشدی مجانبی همانند <math>L^{6g-6}</math> دارند. در این فرمول، منظور از <math>g</math> گونه [[رویه ریمانی]] مورد نظر است. این نتیجه، پیامدی از محاسبه حجمهای وایل-پترسون گفته شده در مورد ۱ است.
⚫
در سال ۲۰۱۰، میرزاخانی، حدس «شار زلزله» [[ویلیام ثرستن|ویلیام ترستن]] بر روی فضاهای تایشمولر را که مدتها پرسشی باز و بی پاسخ در ریاضی بود به اثبات رساند. این حدس می‌گوید که چنین شاری لزوماً [[نظریه ارگودیک|ارگودیک]] می‌باشد.<ref>[https://academic.oup.com/imrn/article-abstract/doi/10.1093/imrn/rnm116/684081/Ergodic-Theory-of-the-Earthquake-Flow?redirectedFrom=fulltext Mirzakhani, M. (July 2010). "Ergodic Theory of the Earthquake Flow". International Mathematics Research Notices.]</ref>
⚫
۳. اثباتی نو از [[حدس ویتن]] که پیش از آن توسط [[ماکسیم کانتسویچ]] در سال ۱۹۹۲ ثابت شده بود. میرزاخانی در اثبات جدیدش تفسیری نو از شمارش ژئودزیک‌ها در فضاهای پیمانه‌ای به دست می‌دهد.

⚫
در سال ۲۰۱۰، میرزاخانی، حدس «شار زلزله» [[ویلیام ثرستن|ویلیام ترستن]] بر روی فضاهای تایشمولر را که مدتها پرسشی باز و بی پاسخ در ریاضی بود به اثبات رساند. این حدس می‌گوید که چنین شاری لزوماً [[نظریه ارگودیک|ارگودیک]] می‌باشد.<ref>Mirzakhani, M. (July 2010). "Ergodic Theory of the Earthquake Flow". International Mathematics Research Notices.</ref>


میرزاخانی در سال ۲۰۱۴ به همراه الکس اسکین و امیر محمدی ثابت کرد که ژئودزیکهای مختلط و بستارهای آنها، بسیار منظم هستند و نه بر خلاف انتظار نامنظم یا فراکتالی.<ref>[http://arxiv.org/abs/1305.3015 Isolation, equidistribution, and orbit closures for the SL(2,R) action on Moduli space]</ref> به عبارت دیگر، بستارهای چنین ژئودزیک‌هایی جبری هستند و بنابراین، ویژگیهایی از جمله صلبیّت را دارا می‌باشند. [[اتحادیه جهانی ریاضی]] در مطلبی با نام «کار مریم میرزاخانی» این نتایج را چنین توصیف کرد:<ref>"[http://www.mathunion.org/fileadmin/IMU/Prizes/2014/news_release_mirzakhani.pdf The Work of Maryam Mirzakhani]"International Mathematics Union. Retrieved 15 August 2014.</ref> «یافتن این حقیقت، شگفت‌انگیز است که تصلب در فضاهای همگن، چگونه انعکاسی در فضاهای ناهمگنی همچون جهان فضای پیمانه‌ای دارد».
میرزاخانی در سال ۲۰۱۴ به همراه الکس اسکین و امیر محمدی ثابت کرد که ژئودزیکهای مختلط و بستارهای آنها، بسیار منظم هستند و نه بر خلاف انتظار نامنظم یا فراکتالی.<ref>[http://arxiv.org/abs/1305.3015 Isolation, equidistribution, and orbit closures for the SL(2,R) action on Moduli space]</ref> به عبارت دیگر، بستارهای چنین ژئودزیک‌هایی جبری هستند و بنابراین، ویژگیهایی از جمله صلبیّت را دارا می‌باشند. [[اتحادیه جهانی ریاضی]] در مطلبی با نام «کار مریم میرزاخانی» این نتایج را چنین توصیف کرد:<ref>"[http://www.mathunion.org/fileadmin/IMU/Prizes/2014/news_release_mirzakhani.pdf The Work of Maryam Mirzakhani]"International Mathematics Union. Retrieved 15 August 2014.</ref> «یافتن این حقیقت، شگفت‌انگیز است که تصلب در فضاهای همگن، چگونه انعکاسی در فضاهای ناهمگنی همچون جهان فضای پیمانه‌ای دارد».
خط ۶۲: خط ۶۲:


=== دیدگاه وی دربارهٔ ریاضیات ===
=== دیدگاه وی دربارهٔ ریاضیات ===
بدون علاقه داشتن به ریاضی ممکن است آن را سرد و بیهوده بیابید. اما زیبایی ریاضیات خود را تنها به شاگردان صبور نشان می‌دهد. پُرارزش‌ترین بخش [مطالعه ریاضی] لحظه‌ای است که می‌گویی آها! ذوق کشف و لذت فهمیدن چیزی جدید. احساس ایستادن بالای یک بلندی و رسیدن به دیدی شفاف و واضح.<ref name=":2">[http://www.entekhab.ir/fa/news/176396 لحظه آها! در ریاضیات به روایت مریم میرزاخانی] خبرگزاری انتخاب</ref><ref name=":1" />
بدون علاقه داشتن به ریاضی ممکن است آن را سرد و بیهوده بیابید. اما زیبایی ریاضیات خود را تنها به شاگردان صبور نشان می‌دهد. پُرارزش‌ترین بخش [مطالعه ریاضی] لحظه‌ای است که می‌گویی آها! ذوق کشف و لذت فهمیدن چیزی جدید. احساس ایستادن بالای یک بلندی و رسیدن به دیدی شفاف و واضح.<ref>[http://www.entekhab.ir/fa/news/176396 لحظه آها! در ریاضیات به روایت مریم میرزاخانی] خبرگزاری انتخاب</ref>


=== دریافت جایزه فیلدز ===
=== دریافت جایزه فیلدز ===
او در سال ۲۰۱۴ برندهٔ [[مدال فیلدز]] شد که بالاترین نشان علمی رشتهٔ ریاضیات است و هر چهار سال یک‌بار به دانشمندان برگزیدهٔ زیر ۴۰ سال اهدا می‌شود و از آن به [[جایزه نوبل|نوبل]] ریاضیات نیز تعبیر می‌شود. وی نخستین زن و نخستین ایرانی بود که موفق به دریافت این جایزه گشت.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=|تاریخ=12 اوت 2014 - 21 مرداد 1393|وب‌گاه=بی‌بی‌سی فارسی|نشانی=http://www.bbc.com/persian/iran/2014/08/140812_u14_maryam_mirzakhani_fields.shtml|عنوان=یک ایرانی اولین برنده زن معتبرترین جایزه جهانی ریاضیات|بازبینی=2017-07-18}}</ref><ref>{{یادکرد وب|نام خانوادگی=|نویسنده=|نام=|کد زبان=fa|تاریخ=13.08.2014|وب‌گاه=دویچه‌وله فارسی|نشانی=http://www.dw.com/fa-ir/یک-زن-ایرانی-اولین-زن-برنده-معتبرترین-جایزه-جهانی-ریاضی/a-17848660|عنوان=یک زن ایرانی اولین زن برنده معتبرترین جایزه جهانی ریاضی|بازبینی=2017-07-18}}</ref><ref>[http://www.isna.ir/news/93052311717/میرزاخانی-به-ایران-می-آید میرزاخانی به ایران می‌آید]</ref><ref>{{یادکرد وب|نام خانوادگی=|نویسنده=|نام=|کد زبان=fa-IR|تاریخ=|وب‌گاه=فرارو|نشانی=http://fararu.com/fa/news/202318/تصاویر-اهدای-نوبل-ریاضیات-به-بانوی-ایرانی|عنوان=(تصاویر) اهدای نوبل ریاضیات به بانوی ایرانی|بازبینی=2017-07-18}}</ref>
او در سال ۲۰۱۴ برندهٔ [[مدال فیلدز]] شد که بالاترین نشان علمی رشتهٔ ریاضیات است و هر چهار سال یک‌بار به دانشمندان برگزیدهٔ زیر ۴۰ سال اهدا می‌شود و از آن به [[جایزه نوبل|نوبل]] ریاضیات نیز تعبیر می‌شود. وی نخستین زن و نخستین ایرانی بود که موفق به دریافت این جایزه گشت.<ref>[http://www.bbc.co.uk/persian/iran/2014/08/140812_u14_maryam_mirzakhani_fields.shtml یک ایرانی اولین برنده زن معتبرترین جایزه جهانی ریاضیات] بی‌بی‌سی فارسی</ref><ref>[http://www.dw.de/یک-زن-ایرانی-اولین-زن-برنده-معتبرترین-جایزه-جهانی-ریاضی/a-17848660 یک زن ایرانی اولین زن برنده معتبرترین جایزه جهانی ریاضی] دویچه‌وله فارسی</ref><ref>[http://www.entekhab.ir/fa/news/176313 یک ایرانی اولین برنده زن معتبرترین جایزه جهانی ریاضیات] خبرگزاری انتخاب</ref><ref>[http://www.entekhab.ir/fa/news/176324 یک ایرانی اولین برنده زن معتبرترین جایزه جهانی ریاضیات] خبرگزاری انتخاب</ref>


==== واکنش‌ها ====
==== واکنش‌ها ====
[[پرونده:Mirzakhani-shargh.jpg|بندانگشتی|250px|چپ|تصویر مریم میرزاخانی بر صفحهٔ اول روزنامهٔ ''شرق''. هیچ‌یک از رسانه‌های اصولگرای ایران این خبر را در صفحهٔ اول خود درج نکردند؛ با این حال، روزنامه‌های ''شرق'' و ''ایران'' این موضوع را برای عکس یکِ خود برگزیدند، هرچند به علت ممنوعیت انتشار تصویر زنان ایرانی بدون حجاب، تصاویر میرزاخانی در روزنامه‌های ایران به شکل‌های مختلف سانسور یا [[روتوش]] شد. با این همه، در حساب توییتریِ منتسب به حسن روحانی دو عکس باحجاب و بی‌حجاب از میرزاخانی کنار هم منتشر گردید.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=ماجراهای عکس خانم میرزاخانی: انتشار عکس فتوشاپی در روزنامهٔ ''ایران'' تا عکس بی‌حجاب در توییتر روحانی|وب‌گاه=RFI - ناظران|تاریخ=۲۰۱۴-۰۸-۱۴|سال=۲۰۱۴|پیوند=http://observers.france24.com/fa/content/20140814-iran-maryam-mirzakhani-photoshop|کد زبان=fa|تاریخ بازبینی=۲۰۱۴-۰۸-۱۵}}</ref>]]
[[پرونده:Mirzakhani-shargh.jpg|بندانگشتی|250px|چپ|تصویر مریم میرزاخانی بر صفحهٔ اول روزنامهٔ ''شرق''. هیچ‌یک از رسانه‌های اصولگرای ایران این خبر را در صفحهٔ اول خود درج نکردند؛ با این حال، روزنامه‌های ''شرق'' و ''ایران'' این موضوع را برای عکس یکِ خود برگزیدند، هرچند به علت ممنوعیت انتشار تصویر زنان ایرانی بدون حجاب، تصاویر میرزاخانی در روزنامه‌های ایران به شکل‌های مختلف سانسور یا [[روتوش]] شد. با این همه، در حساب توییتریِ منتسب به حسن روحانی دو عکس باحجاب و بی‌حجاب از میرزاخانی کنار هم منتشر گردید.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=ماجراهای عکس خانم میرزاخانی: انتشار عکس فتوشاپی در روزنامهٔ ''ایران'' تا عکس بی‌حجاب در توییتر روحانی|وب‌گاه=RFI - ناظران|تاریخ=۲۰۱۴-۰۸-۱۴|سال=۲۰۱۴|پیوند=http://observers.france24.com/fa/content/20140814-iran-maryam-mirzakhani-photoshop|کد زبان=fa|تاریخ بازبینی=۲۰۱۴-۰۸-۱۵}}</ref>]]
* توصیف رسمی کمیتهٔ مدال فیلدز: «چیره‌دست در گسترهٔ قابل توجهی از تکنیک‌ها و حوزه‌های متفاوت ریاضی، او تجسم ترکیبی کمیاب است از توانایی تکنیکی، بلندپروازی جسورانه، بینش وسیع و کنجکاوی ژرف.»<ref name=":2" />
* توصیف رسمی کمیتهٔ مدال فیلدز: «چیره‌دست در گسترهٔ قابل توجهی از تکنیک‌ها و حوزه‌های متفاوت ریاضی، او تجسم ترکیبی کمیاب است از توانایی تکنیکی، بلندپروازی جسورانه، بینش وسیع و کنجکاوی ژرف.»<ref>[http://www.entekhab.ir/fa/news/176396 لحظه آها! در ریاضیات به روایت مریم میرزاخانی]، ''خبرگزاری انتخاب''</ref>
* [[حسن روحانی]]، رئیس‌جمهور وقت ایران، در تاریخ ۲۲ مرداد ۱۳۹۳ در پیامی که در صفحهٔ فیسبوک وی نیز منتشر شد، ضمن تقدیر از میرزاخانی، دریافت مدال فیلدز را به وی تبریک گفت.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=en-gb|تاریخ=|وب‌گاه=وب سایت حسن روحانی|نشانی=http://rouhani.ir/event.php?event_id=568|عنوان=پیام تبریک رئیس جمهوری به خانم میرزاخانی برنده برترین جایزه ریاضیات در جهان|بازبینی=2017-07-18}}</ref>
* [[حسن روحانی]]، رئیس‌جمهور وقت ایران، در تاریخ ۲۲ مرداد ۱۳۹۳ در پیامی که در صفحهٔ فیسبوک وی نیز منتشر شد، ضمن تقدیر از میرزاخانی، دریافت مدال فیلدز را به وی تبریک گفت.<ref>[http://www.entekhab.ir/fa/news/176395 پیام تبریک روحانی به بانوی ریاضی‌دان ایرانی]، ''خبرگزاری انتخاب''</ref>
* [[رضا فرجی‌دانا]]، [[وزارت علوم، تحقیقات و فناوری ایران|وزیر علوم، تحقیقات و فناوری]]، [[علی اکبر صالحی]] رئیس [[سازمان انرژی اتمی ایران]] و [[محمدرضا عارف]] رئیس [[بنیاد پیشبرد علم و فناوری ایران]] در پیام‌های جداگانه‌ای موفقیت مریم میرزاخانی را در کسب برترین جایزه ریاضیات در جهان را به وی تبریک گفتند.<ref>[http://www.isna.ir/news/93052512469/پیام-تبریک-وزیر-علوم-به-دکتر-مریم-میرزاخانی-برنده-مدال-فیلدز پیام تبریک وزیر علوم به دکتر مریم میرزاخانی] خبرگزاری ایسنا</ref><ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=fa|تاریخ=۲۴ مرداد ۱۳۹۳|وب‌گاه=خبرگزاری تسنیم|نشانی=https://www.tasnimnews.com/fa/news/1393/05/24/461864/پیام-تبریک-رئیس-سازمان-انرژی-اتمی-به-نخبه-ریاضی-ایران|عنوان=پیام تبریک رئیس سازمان انرژی اتمی به نخبه ریاضی ایران|ناشر=حوزه سیاست خارجی}}</ref><ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=|تاریخ=1395/02/11|وب‌گاه=|نشانی=http://www.donya-e-eqtesad.com/news/821157/|عنوان=پیام تبریک عارف به میرزاخانی|ناشر=دنیای اقتصاد}}</ref>
* [[رضا فرجی‌دانا]]، [[وزارت علوم، تحقیقات و فناوری ایران|وزیر علوم، تحقیقات و فناوری]]، [[علی اکبر صالحی]] رئیس [[سازمان انرژی اتمی ایران]] و [[محمدرضا عارف]] رئیس [[بنیاد پیشبرد علم و فناوری ایران]] در پیام‌های جداگانه‌ای موفقیت مریم میرزاخانی را در کسب برترین جایزه ریاضیات در جهان را به وی تبریک گفتند.<ref>[http://www.entekhab.ir/fa/news/176712 پیام تبریک وزیر علوم به دکتر مریم میرزاخانی] خبرگزاری انتخاب</ref><ref>{{یادکرد وب| نشانی = http://www.entekhab.ir/fa/news/176399| عنوان = پیام تبریک صالحی به مریم میرزاخانی| ناشر = وبگاه خبری انتخاب}}</ref><ref>{{یادکرد وب| نشانی = http://www.donya-e-eqtesad.com/news/821157/| عنوان = پیام تبریک عارف به میرزاخانی| ناشر = دنیای اقتصاد}}</ref>
* جیمز کارلسون از انستیتو ریاضیات کِلی {{انگلیسی|Clay Mathematics Institute}} می‌گوید:<ref>[http://www.ams.org/news/math-in-the-media/mathdigest-md-200510-toc#200510-brilliant Math in the Media<!-- عنوان تصحیح شده توسط ربات -->]</ref>
* جیمز کارلسون از انستیتو ریاضیات کِلی {{انگلیسی|Clay Mathematics Institute}} می‌گوید:<ref>[http://www.ams.org/news/math-in-the-media/mathdigest-md-200510-toc#200510-brilliant Math in the Media<!-- عنوان تصحیح شده توسط ربات -->]</ref>


خط ۷۷: خط ۷۷:
* رامین تکلو، استاد ریاضی [[دانشگاه ایلینوی در شیکاگو|دانشگاه ایلینوی شیکاگو]]، گفت: «مریم میرزاخانی حتی بدون گرفتن فیلدز هم در میان معروف‌ترین ریاضی‌دانان جهان بوده‌است.»
* رامین تکلو، استاد ریاضی [[دانشگاه ایلینوی در شیکاگو|دانشگاه ایلینوی شیکاگو]]، گفت: «مریم میرزاخانی حتی بدون گرفتن فیلدز هم در میان معروف‌ترین ریاضی‌دانان جهان بوده‌است.»
* بهرنگ نوحی، استاد [[دانشگاه کویین‌مری]]، گفت: «به محض اینکه در هاروارد شروع کرد، مشخص بود که کارش خوب است. مشخص بود که تز دکترایش یک تز انقلابی است.»<ref name=":1" />
* بهرنگ نوحی، استاد [[دانشگاه کویین‌مری]]، گفت: «به محض اینکه در هاروارد شروع کرد، مشخص بود که کارش خوب است. مشخص بود که تز دکترایش یک تز انقلابی است.»<ref name=":1" />
* [[ریچارد داوکینز]] در حساب [[توییتر|توییترش]] کسب [[جایزه فیلدز]] را به وی تبریک گفت.<ref>{{یادکرد وب|نام خانوادگی=Dawkins|نویسنده=|نام=Richard|کد زبان=en|تاریخ=2014-08-12|وب‌گاه=|نشانی=https://twitter.com/RichardDawkins/status/499448509100486656|عنوان=Maryam Mirzakhani triumphantly won the Fields, though born into a culture that was more-or-less designed to hold women back. Congratulations|بازبینی=2017-07-18}}</ref>
* [[ریچارد داوکینز]] در حساب [[توییتر|توییترش]] کسب [[جایزه فیلدز]] را به وی تبریک گفت.<ref>{{یادکرد وب|نام خانوادگی=Dawkins|نام=Richard|تاریخ=2014-08-12|نشانی=https://twitter.com/RichardDawkins/status/499448509100486656|عنوان=Maryam Mirzakhani triumphantly won the Fields, though born into a culture that was more-or-less designed to hold women back. Congratulations|بازبینی=2017-07-18}}</ref>
* یورگ کرامر، رئیس اتحادیهٔ ریاضی‌دانان آلمان، و گونتر زیگلر، استاد ریاضی [[دانشگاه آزاد برلین]]، به میرزاخانی تبریک گفتند. همچنین نشریات [[آلمان]]ی چون ''[[اشپیگل]]''، ''[[فرانکفورتر آلگماینه تسایتونگ]]''، ''[[زوددویچه تسایتونگ]]''، ''تاگس اشپیگل'' و برخی رسانه‌های دیگر در مطالب جداگانه‌ای به این موضوع پرداختند.<ref>[http://www.entekhab.ir/fa/news/176454 واکنش رسانه‌های آلمان به دریافت جایزهٔ معتبر دنیای ریاضی توسط «مریم میرزاخانی»] خبرگزاری انتخاب</ref>
* یورگ کرامر، رئیس اتحادیهٔ ریاضی‌دانان آلمان، و گونتر زیگلر، استاد ریاضی [[دانشگاه آزاد برلین]]، به میرزاخانی تبریک گفتند. همچنین نشریات [[آلمان]]ی چون ''[[اشپیگل]]''، ''[[فرانکفورتر آلگماینه تسایتونگ]]''، ''[[زوددویچه تسایتونگ]]''، ''تاگس اشپیگل'' و برخی رسانه‌های دیگر در مطالب جداگانه‌ای به این موضوع پرداختند.<ref>[http://www.entekhab.ir/fa/news/176454 واکنش رسانه‌های آلمان به دریافت جایزهٔ معتبر دنیای ریاضی توسط «مریم میرزاخانی»] خبرگزاری انتخاب</ref>


=== عضویت در آکادمی ملی علوم آمریکا و فرهنگستان هنر و علوم ===
=== عضویت در آکادمی ملی علوم آمریکا و فرهنگستان هنر و علوم ===
مریم میرزاخانی در مه سال ۲۰۱۶ به عضویت در [[آکادمی ملی علوم]] برگزیده شد.<ref>[http://www.stanforddaily.com/2016/05/05/nine-stanford-faculty-to-join-national-academy-of-sciences/ Nine Stanford faculty to join National Academy of Sciences], ''The Standford Daily''</ref><ref>[http://www.dw.com/fa-ir/انتخاب-ریاضیدان-زن-ایرانی-به-عضویت-آکادمی-ملی-علوم-آمریکا/a-19257773 انتخاب ریاضیدان زن ایرانی به عضویت آکادمی ملی علوم آمریکا]، دویچه وله فارسی</ref><ref name=":0">{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=en|سال=2016|تاریخ=2016-05-09|وب‌گاه=National Academy of Sciences|نشانی=http://www.nasonline.org/news-and-multimedia/news/may-3-2016-NAS-Election.html?referrer=http://mathematics.stanford.edu/2016/05/09/maryam-mirzakhani-elected-to-national-academy-of-sciences/|عنوان=May 3, 2016: NAS Members and Foreign Associates Elected|تاریخ بازبینی=2016-05-13}}</ref> او نخستین زن ایرانی-آمریکایی است که به عضویت در این آکادمی برگزیده می‌شود.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=en|سال=2016|تاریخ=2016-05-09|وب‌گاه=Payvand.com|نشانی=http://www.payvand.com/news/16/may/1069.html|پیوند=http://www.payvand.com/news/16/may/1069.html|عنوان=Maryam Mirzakhani, First Iranian Woman to be Elected to the National Academy of Sciences|تاریخ بازبینی=2016-05-13}}</ref>
مریم میرزاخانی در مه سال ۲۰۱۶ به عضویت در [[آکادمی ملی علوم]] برگزیده شد.<ref>[http://www.stanforddaily.com/2016/05/05/nine-stanford-faculty-to-join-national-academy-of-sciences/ Nine Stanford faculty to join National Academy of Sciences], ''The Standford Daily''</ref><ref>[http://www.dw.com/fa-ir/انتخاب-ریاضیدان-زن-ایرانی-به-عضویت-آکادمی-ملی-علوم-آمریکا/a-19257773 انتخاب ریاضیدان زن ایرانی به عضویت آکادمی ملی علوم آمریکا]، دویچه وله فارسی</ref><ref name=":0">{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=en|سال=2016|تاریخ=2016-05-09|وب‌گاه=National Academy of Sciences|نشانی=http://www.nasonline.org/news-and-multimedia/news/may-3-2016-NAS-Election.html?referrer=http://mathematics.stanford.edu/2016/05/09/maryam-mirzakhani-elected-to-national-academy-of-sciences/|عنوان=May 3, 2016: NAS Members and Foreign Associates Elected|تاریخ بازبینی=2016-05-13}}</ref> او نخستین زن ایرانی-آمریکایی است که به عضویت در این آکادمی برگزیده می‌شود.<ref>{{یادکرد وب | عنوان=Maryam Mirzakhani, First Iranian Woman to be Elected to the National Academy of Sciences | وب‌گاه=Payvand.com | تاریخ=2016-05-09 | سال=2016 | پیوند=http://www.payvand.com/news/16/may/1069.html | کد زبان=en | تاریخ بازبینی=2016-05-13}}</ref>


وی در آوریل سال ۲۰۱۷ میلادی به عضویت [[فرهنگستان هنر و علوم آمریکا|آکادمی علوم و هنر آمریکا]] درآمد. مراسم معارفه او قرار بود در اکتبر همان سال برگزار شود.<ref>[http://www.isna.ir/news/96020603610/پروفسور-میرزاخانی-به-عضویت-آکادمی-علوم-و-هنر-آمریکا-درآمد ایسنا، ۶ اردیبهشت ۱۳۹۶]</ref>
وی در آوریل سال ۲۰۱۷ میلادی به عضویت [[فرهنگستان هنر و علوم آمریکا|آکادمی علوم و هنر آمریکا]] درآمد. مراسم معارفه او قرار بود در اکتبر همان سال برگزار شود.<ref>[http://www.isna.ir/news/96020603610/پروفسور-میرزاخانی-به-عضویت-آکادمی-علوم-و-هنر-آمریکا-درآمد ایسنا، ۶ اردیبهشت ۱۳۹۶]</ref>
خط ۸۸: خط ۸۸:
سلیقهٔ سینمایی میرزاخانی بازتابی از ذات بدون مرز پژوهش اوست، که درگیر کاویدن «خصوصیات اشکال هندسی نامعمول» است. او می‌گوید: «گاهی مواقع احساس می‌کنم در یک جنگل بزرگ هستم و نمی‌دانم به کجا می‌روم؛ ولی به طریقی به بالای تپه‌ای می‌رسم و می‌توانم همه چیز را واضحتر ببینم. آنچه آن گاه رخ می‌دهد، واقعاً هیجان انگیز است.»
سلیقهٔ سینمایی میرزاخانی بازتابی از ذات بدون مرز پژوهش اوست، که درگیر کاویدن «خصوصیات اشکال هندسی نامعمول» است. او می‌گوید: «گاهی مواقع احساس می‌کنم در یک جنگل بزرگ هستم و نمی‌دانم به کجا می‌روم؛ ولی به طریقی به بالای تپه‌ای می‌رسم و می‌توانم همه چیز را واضحتر ببینم. آنچه آن گاه رخ می‌دهد، واقعاً هیجان انگیز است.»


فیلم مورد علاقهٔ او، [[داگویل]]، نگاهی خشن به آمریکای دوران رکود بزرگ است.<ref name="PopSci" /> وی گفته که در کودکی آرزو داشته [[نویسنده]] شود. او گفت: «وقتی که بچه بودم رویایم این بود که نویسنده شوم. هیجان‌انگیزترین لحظاتم را به خواندن رمان می‌گذراندم، در واقع هر چیزی را به دستم می‌رسید می‌خواندم.» همسر وی [[یان وندراک]]، نیز دانشیار ریاضی دانشگاه استنفورد، و پژوهشگر سابق علوم کامپیوتر نظری مرکز تحقیقات [http://theory.stanford.edu/~jvondrak/ آی‌بی‌ام] و اهل [[جمهوری چک]]<ref>http://theory.stanford.edu/~jvondrak/data/cv.pdf</ref> است و از او دارای یک فرزند به نام آناهیتا می‌باشد.<ref>[http://math.stanford.edu/~vakil/departmentnews.html Department of Mathematics News<!-- عنوان تصحیح شده توسط ربات -->]</ref><ref>{{یادکرد وب|نام خانوادگی=Klarreich|نام خانوادگی۲=Magazine|نام=Erica|نام۲=Quanta|کد زبان=en|سال=2014|تاریخ=2014-08-13|وب‌گاه=WIRED|پیوند=http://www.wired.com/2014/08/maryam-mirzakhani-fields-medal/|عنوان=Meet the First Woman to Win Math’s Most Prestigious Prize|تاریخ بازبینی=2016-06-08}}</ref> غیرمسلمان بودن وندراک به عنوان همسر وی در ایران به دلیل ممنوعیت ازدواج یک ایرانی با یک غیرمسلمان سؤال‌برانگیز بوده است<ref>{{یادکرد وب | نشانی=https://thewire.in/158018/maryam-mirzakhani-fields-medal-rouhani/ | عنوان=Maryam Mirzakhani, First Woman and Iranian to Win Fields Medal, Dies at 40 | ناشر={{پم|وایر (نشریه هندی برخط)|The Wire (Indian web publication)}} | گفتاورد=The validity of Mirzakhani’s marriage itself could be in question in Iran, where women are prohibited from marrying men of another religion, as well as the legal status of her daughter with Vondrák. | پیوند بایگانی=https://web.archive.org/web/20170716001157/https://thewire.in/158018/maryam-mirzakhani-fields-medal-rouhani | تاریخ بایگانی=16 ژوئیه 2017}}</ref> که برای بازدید از ایران توسط فرزند وی مشکل‌آفرین می‌شود<ref>{{یادکرد وب | نشانی=https://www.theguardian.com/world/2017/jul/16/maryam-mirzakhani-iranian-newspapers-break-hijab-taboo-in-tributes | عنوان=Maryam Mirzakhani: Iranian newspapers break hijab taboo in tributes | ناشر=[[گاردین|The Guardian]] | گفتاورد=Mirzakhani is survived by her Czech scientist husband and her daughter but a marriage between an Iranian woman and a non-Muslim man was previously not recognised, complicating visits to Iran by their children. Fars news agency reported on Sunday that 60 MPs were pressing for the amendments so that Mirzakhani’s daughter could visit Iran. | پیوند بایگانی=https://web.archive.org/web/20170717080114/https://www.theguardian.com/world/2017/jul/16/maryam-mirzakhani-iranian-newspapers-break-hijab-taboo-in-tributes | تاریخ بایگانی=17 ژوئیه 2017}}</ref> اگرچه به گزارش [[فارس‌نیوز]] یکشنبه ۲۵ تیر اعلام شد که طرح یک‌فوریتی بواسطه نامه‌ای برای «اصلاح قانون تابعیت در کمیسیون‌های مجلس» با امضاء ۶۰ نماینده [[مجلس شورای اسلامی|مجلس]] (و رو به افزایش) در مجلس مطرح شده است تا به نقل از این نامه «وصیت مرحومه مریم میرزاخانی» برای [[اعطای تابعیت]] ایرانی به دخترش برای امکان بازدید از ایران اجرایی شود.<ref>{{یادکرد وب | نشانی=http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=13960425000849 | عنوان=نامه نمایندگان مجلس برای اعطای تابعیت ایرانی به دختر مریم میرزاخانی +متن | ناشر=[[فارس‌نیوز]] | پیوند بایگانی=https://web.archive.org/web/20170718053452/http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=13960425000849 | تاریخ بایگانی=18 ژوئیه 2017}}</ref>
فیلم مورد علاقهٔ او، [[داگویل]]، نگاهی خشن به آمریکای دوران رکود بزرگ است.<ref name="PopSci" /> وی گفته که در کودکی آرزو داشته [[نویسنده]] شود. او گفت: «وقتی که بچه بودم رویایم این بود که نویسنده شوم. هیجان‌انگیزترین لحظاتم را به خواندن رمان می‌گذراندم، در واقع هر چیزی را به دستم می‌رسید می‌خواندم.» همسر وی [[یان وندراک]]، نیز دانشیار ریاضی دانشگاه استنفورد، و پژوهشگر سابق علوم کامپیوتر نظری مرکز تحقیقات [http://theory.stanford.edu/~jvondrak/ آی‌بی‌ام] و اهل [[جمهوری چک]]<ref>http://theory.stanford.edu/~jvondrak/data/cv.pdf</ref> است و از او دارای یک فرزند به نام آناهیتا می‌باشد.<ref>[http://math.stanford.edu/~vakil/departmentnews.html Department of Mathematics News<!-- عنوان تصحیح شده توسط ربات -->]</ref><ref>{{یادکرد وب|نام خانوادگی=Klarreich|نام خانوادگی۲=Magazine|نام=Erica|نام۲=Quanta|کد زبان=en|سال=2014|تاریخ=2014-08-13|وب‌گاه=WIRED|پیوند=http://www.wired.com/2014/08/maryam-mirzakhani-fields-medal/|عنوان=Meet the First Woman to Win Math’s Most Prestigious Prize|تاریخ بازبینی=2016-06-08}}</ref> میرزاخانی [[مسلمان]] بود و همسرش پیش از ازدواجشان نزد [[سید حسین مدرسی طباطبایی]] مسلمان شده‌بود.<ref name=ToolAutoGenRef1 />


=== حادثه تصادف ===
=== حادثه تصادف ===
{{اصلی|حادثه سقوط اتوبوس حامل دانشجویان شریف}}
{{اصلی|حادثه سقوط اتوبوس حامل دانشجویان شریف}}


در اسفندماه ۱۳۷۶ اتوبوس حامل دانشجویان ریاضی شرکت‌کننده در بیست و دومین دورهٔ مسابقات ریاضی دانشجویی، که در آن تیم متشکل از میرزاخانی، [[ایمان افتخاری]] و [[حسین نمازی]] در آن رتبهٔ اول کشور را کسب کرده بودند،<ref>[https://archive.is/UzLwh بازخوانی یک پرونده کهنه]</ref> که از [[اهواز]] راهی [[تهران]] بود (مسابقات ریاضی دانشجویی در اهواز برگزار شد) به دره سقوط کرد و طی آن شش تن از دانشجوی نخبهٔ ریاضی [[دانشگاه صنعتی شریف]] شامل آرمان بهرامیان، [[رضا صادقی]] - برندهٔ دو مدال طلای المپیاد جهانی - علیرضا سایه‌بان، علی حیدری، فرید کابلی، دکتر مجتبی مهرآبادی و مرتضی رضایی دانشجوی [[دانشگاه تهران]] که اغلب از برگزیدگان المپیادهای ملی و بین‌المللی ریاضی بودند، جان باختند و مریم میرزاخانی از جمله دانشجویان بازمانده از این سانحه بود.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|تاریخ=|نشانی=http://press.jamejamonline.ir/Newspreview/1605365665241501202|عنوان=برترین جایزه ریاضی دنیا در دست بانوی ایرانی|ناشر=جام جم آنلاین|تاریخ بازدید=۱۴ اوت ۲۰۱۴}}</ref>
در اسفندماه ۱۳۷۶ اتوبوس حامل دانشجویان ریاضی شرکت‌کننده در بیست و دومین دورهٔ مسابقات ریاضی دانشجویی، که در آن تیم متشکل از میرزاخانی، [[ایمان افتخاری]] و حسین نمازی در آن رتبهٔ اول کشور را کسب کرده بودند،<ref>[https://archive.is/UzLwh بازخوانی یک پرونده کهنه]</ref> که از [[اهواز]] راهی [[تهران]] بود (مسابقات ریاضی دانشجویی در اهواز برگزار شد) به دره سقوط کرد و طی آن شش تن از دانشجوی نخبهٔ ریاضی [[دانشگاه صنعتی شریف]] شامل آرمان بهرامیان، [[رضا صادقی]] - برندهٔ دو مدال طلای المپیاد جهانی - علیرضا سایه‌بان، علی حیدری، فرید کابلی، دکتر مجتبی مهرآبادی و مرتضی رضایی دانشجوی [[دانشگاه تهران]] که اغلب از برگزیدگان المپیادهای ملی و بین‌المللی ریاضی بودند، جان باختند و مریم میرزاخانی از جمله دانشجویان بازمانده از این سانحه بود.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|تاریخ=|نشانی=http://press.jamejamonline.ir/Newspreview/1605365665241501202|عنوان=برترین جایزه ریاضی دنیا در دست بانوی ایرانی|ناشر=جام جم آنلاین|تاریخ بازدید=۱۴ اوت ۲۰۱۴}}</ref>


=== بیماری و درگذشت ===
=== بیماری و درگذشت ===

نسخهٔ ‏۱۸ ژوئیهٔ ۲۰۱۷، ساعت ۰۷:۲۶

مریم میرزاخانی
پرونده:Maryam Mirzakhani 2014.jpg
زادهٔ۱۳ اردیبهشت ۱۳۵۶
تهران، ایران
درگذشت۲۴ تیر ۱۳۹۶ (۴۰ سال)
ایالات متحده آمریکا
محل زندگیپالو آلتو، کالیفرنیا
ملیتایرانی[۱]
شهروندیایران
محل تحصیلدانشگاه صنعتی شریف (لیسانس)
دانشگاه هاروارد (پی‌اچ‌دی)
همسر(ها)Jan Vondrák
فرزندانآناهیتا
جایزه(ها)جایزه بلومنتال (۲۰۰۹)[۲]
جایزه تحقیقاتی کلی (۲۰۱۴)
مدال فیلدز (۲۰۱۴)
عضویت در آکادمی ملی علوم (۲۰۱۶)
پیشینه علمی
شاخه(ها)ریاضی‌دان
محل کاردانشگاه پرینستون
دانشگاه استنفورد
استاد راهنماکورتیس مک‌مولن

مریم میرزاخانی (۱۳ اردیبهشت ۱۳۵۶–۲۴ تیر ۱۳۹۶) ریاضی‌دان ایرانی-آمریکایی[۵] و استاد دانشگاه استنفورد بود. میرزاخانی در سال ۲۰۱۴ به خاطر کار بر «دینامیک و هندسه سطوح ریمانی و فضاهای پیمانه‌ای آنها» برندهٔ مدال فیلدز شد، که بالاترین جایزه در ریاضیات است. وی تنها زن[۶] و تنها ایرانی برندهٔ مدال فیلدز است.[۷]

زمینهٔ تحقیقاتی او مشتمل بر نظریه تایشمولر، هندسه هذلولوی، نظریه ارگودیک و هندسه هم‌تافته بود.

مریم میرزاخانی در دوران تحصیل در دبیرستان فرزانگان تهران، برندهٔ مدال طلای المپیاد جهانی ریاضی در سال‌های ۱۹۹۴ (هنگ‌کنگ) و ۱۹۹۵ (کانادا) شد و در این سال به‌عنوان نخستین دانش‌آموز ایرانی نمرهٔ کامل را به دست آورد. وی نخستین دختری بود که در المپیاد ریاضی ایران طلا گرفت و به تیم المپیاد ریاضی ایران راه یافت؛ و نخستین دانش آموز ایرانی بود که دو سال مدال طلا گرفت.[۸][۹] او سپس در سال ۱۹۹۹ مدرک کارشناسی خود را در رشتهٔ ریاضی از دانشگاه شریف و دکتریِ خود را در سال ۲۰۰۴ از دانشگاه هاروارد به سرپرستی کورتیس مک‌مولن، از برندگان مدال فیلدز، گرفت.[۱۰][۱۱]

از مریم میرزاخانی به‌عنوان یکی از ده ذهنِ جوان برگزیدهٔ سال ۲۰۰۵ از سوی نشریهٔ پاپیولار ساینس در آمریکا و ذهن برتر در رشتهٔ ریاضیات تجلیل شد.[۱۲] میرزاخانی برنده جوایزی چون جایزه ستر[۱۳][۱۴]از انجمن ریاضی آمریکا در سال ۲۰۱۳ و جایزهٔ کلی بود. وی از یازدهم شهریورماه ۱۳۸۷ (اول سپتامبر ۲۰۰۸) در دانشگاه استنفورد استاد دانشگاه و پژوهشگر رشتهٔ ریاضیات بود.[۱۵] پیش از این، او استاد دانشگاه پرینستون بود.

اوایل زندگی و تحصیلات

مریم میرزاخانی در ۱۳ اردیبهشت ۱۳۵۶ (۳ مه ۱۹۷۷) در تهران به دنیا آمد. پدرش احمد میرزاخانی مهندس برق و رئیس هیئت مدیره مجتمع آموزشی نیکوکاری «رعد» بود. او با اتمام تحصیلات ابتدایی با شرکت در آزمون ورودی مدارس استعدادهای درخشان وارد دبیرستان فرزانگان تهران (زیر نظر سمپاد) شد. مریم میرزاخانی در سال‌های ۱۳۷۳ و ۱۳۷۴ (سال سوم و چهارم دبیرستان) از دبیرستان فرزانگان تهران موفق به کسب مدال طلای المپیاد ریاضی کشوری شد و بعد از آن در سال ۱۹۹۴ در المپیاد جهانی ریاضی هنگ کنگ با ۴۱ امتیاز از ۴۲ امتیاز مدال طلای جهانی گرفت. سال بعد یعنی ۱۹۹۵ در المپیاد جهانی ریاضی کانادا با ۴۲ امتیاز از ۴۲، رتبهٔ اول طلای جهانی را به دست آورد.[۱۶][۱۷]

عبادالله محمودیان استاد دانشگاه صنعتی شریف و از مسولان برگزاری المپیاد ریاضی در گفتگویی پیرامون مریم میرزاخانی که در سالنامه شرق ۱۳۹۳ منتشر شده گفته:

در سال ۱۳۷۲ از دکتر حدادعادل درخواست کردم اجازه دهند ایشان (مریم میرزاخانی) در المپیاد شرکت کنند چون آن زمان فقط سال سومی‌ها امکان شرکت در المپیاد را داشتند و ایشان سال دوم بودند. در نهایت هم انتخاب شدند و سال بعد شرکت کردند و خانم میرزاخانی طی دو بار شرکت در المپیاد جهانی هر دوبار طلا گرفت. در ۳۰ تیر سال ۱۳۷۳ وقتی که از المپیاد برمی‌گشتند دکتر حدادعادل در سرمقاله روزنامه اطلاعات همه این ماوقع را نوشت.[۱۸]

مریم میرزاخانی اولین دختری بود که به تیم المپیاد ریاضی ایران راه یافت و همچنین اولین دختری بود که در المپیاد ریاضی ایران طلا گرفت. وی اولین کسی بود که دو سال مدال طلا گرفت و اولین فردی بود که در آزمون المپیاد ریاضی نمره کامل گرفت.[۱۶] میرزاخانی دورهٔ لیسانس و فوق لیسانس ریاضی در دانشگاه صنعتی شریف طی کرد. وی در سال ۲۰۰۴ با اخذ مدرک دکترای دانشگاه هاروارد[۱۹] به سرپرستی کورتیس مک‌مولن، از برندگان جایزه فیلدز، در دانشگاه‌های پرینستون و استنفورد به تدریس مشغول شد. یک سال بعد در سال ۲۰۰۵ نشریه پاپیولار ساینس آمریکا او را به عنوان یکی از ۱۰ ذهنِ جوان جهان برگزید و تجلیل کرد. میرزاخانی مدتی در پرینستون درس می‌داد ولی بعد به استنفورد رفت و کار تدریس و پژوهش را در آن‌جا پی گرفت. او در شهریور ۱۳۸۷ (اول سپتامبر ۲۰۰۸) و در ۳۱ سالگی به درجه استادی و این دانشگاه رسید.[۹][۱۶]

فعالیت‌ها و افتخارات

مریم میرزاخانی در حال دریافت مدال فیلدز از رئیس جمهور کره جنوبی

او به همراه ۹ محقق برجستهٔ دیگر در چهارمین نشست ۱۰ استعداد درخشان نشریه پاپیولار ساینس در آمریکا مورد تقدیر قرار گرفت. به نوشتهٔ یواس‌ای تودی این فهرست ۱۰ نفره، شامل محققان و نخبگان جوانی است که در حوزه‌های ابتکاری مشغول به فعالیت هستند و با این حال معمولاً از چشم عموم پنهان مانده‌اند. این فهرست بر اساس پیشنهادهای ارائه شده از سوی سازمان‌های گوناگون، رؤسای دانشگاه‌ها و ناشران انتشارات علمی برگزیده شده‌اند. این محققان برجسته جوان در حوزه‌های گوناگونی از گرافیک رایانه‌ای تا ریاضیات و علوم ربوتیک، افق‌های تازه‌ای در مرزهای جهان اطراف ما گشوده‌اند که مریم میرزاخانی ریاضیدان ۳۹ سالهٔ ایرانی یکی از آنها است.[۲۰]

میرزاخانی در سال ۱۹۹۹ میلادی موفق شد راه‌حلی برای یک مشکل ریاضی پیدا کند. ریاضیدانان مدت‌های طولانی است که به دنبال یافتن راه عملی برای محاسبه حجم رمزهای جایگزین فرم‌های هندسی هذلولوی بوده‌اند و در این میان مریم میرزاخانی جوان در دانشگاه پرینستون نشان داد که با استفاده از ریاضیات شاید بتوان بهترین راه را به سوی دست یافتن به راه‌حلی روشن در اختیار داشت: محاسبهٔ عمق حلقه‌های ترسیم شده بر روی سطوح هذلولوی. میرزاخانی در تلاش است تا معمای ابعاد گوناگون فرم‌های غیرطبیعی هندسی را حل کند. در صورتی که جهان از قاعده هندسه هذلولی تبعیت کند، ابتکار وی به تعریف شکل و حجم دقیق جهان کمک خواهد کرد. در واقع مشکل این است که برخی از این اشکال هذلولی هم‌چون دونات و یا آمیب دارای ظاهری بسیار نافرم هستند که محاسبهٔ حجم آنها را به معمایی جدی برای ریاضیدانان مبدل کرده است. اما میرزاخانی با یافتن راهی جدید در واقع دست به یک ابتکار عمل بزرگ زد و با ترسیم یک سری از حلقه‌ها بر روی سطح این گونه اشکال پیچیده به محاسبه حجم آنها پرداخت. کاربردهای عملی اندکی برای پژوهش او وجود دارد ولی اگر مشخص شود که جهان توسط هندسه هذلولوی اداره می‌شود، کار او می‌تواند به تعریف دقیق شکل و حجم آن کمک کند.[۲۱]

میرزاخانی در سال ۲۰۰۹ به خاطر دستاوردهایش در ریاضیات برنده جایزه بلومنتال شد. در اعلامیه‌ای که انجمن ریاضی آمریکا به مناسبت برنده شدن این جایزه برای میرزاخانی منتشر کرد، دلیل گرفتن این جایزه مهم ریاضی، "خلاقیت استثنایی، و تز (دکترای) مبتکرانه که در آن، ابزارهای گوناگونی از هندسه هذلولوی گرفته تا روشهای کلاسیک فرمهای اتومورفیک و تقلیل سیمپلکتیک برای بدست آوردن نتایجی در سه مسئله مهم ترکیب شده‌اند " عنوان شد.[۲۲] در این اعلامیه، این سه مسئله مهم به شرح زیر آمده‌اند:

۱. یک رابطه بازگشتی برای حجمهای وایل-پترسون در فضای پیمانه‌ای رویه‌های ریمانی.
۲. یافتن تقریبی مجانبی برای تعداد ژئودزیک‌های ساده بسته بر روی رویه‌های ریمانی هذلولوی با طول داده شده . تعداد این ژئودزیک‌ها، بر اساس نتایج میرزاخانی، برای طول‌های کمتر یا مساوی ، رشدی مجانبی همانند دارند. در این فرمول، منظور از گونه رویه ریمانی مورد نظر است. این نتیجه، پیامدی از محاسبه حجمهای وایل-پترسون گفته شده در مورد ۱ است. ۳. اثباتی نو از حدس ویتن که پیش از آن توسط ماکسیم کانتسویچ در سال ۱۹۹۲ ثابت شده بود. میرزاخانی در اثبات جدیدش تفسیری نو از شمارش ژئودزیک‌ها در فضاهای پیمانه‌ای به دست می‌دهد.

در سال ۲۰۱۰، میرزاخانی، حدس «شار زلزله» ویلیام ترستن بر روی فضاهای تایشمولر را که مدتها پرسشی باز و بی پاسخ در ریاضی بود به اثبات رساند. این حدس می‌گوید که چنین شاری لزوماً ارگودیک می‌باشد.[۲۳]

میرزاخانی در سال ۲۰۱۴ به همراه الکس اسکین و امیر محمدی ثابت کرد که ژئودزیکهای مختلط و بستارهای آنها، بسیار منظم هستند و نه بر خلاف انتظار نامنظم یا فراکتالی.[۲۴] به عبارت دیگر، بستارهای چنین ژئودزیک‌هایی جبری هستند و بنابراین، ویژگیهایی از جمله صلبیّت را دارا می‌باشند. اتحادیه جهانی ریاضی در مطلبی با نام «کار مریم میرزاخانی» این نتایج را چنین توصیف کرد:[۲۵] «یافتن این حقیقت، شگفت‌انگیز است که تصلب در فضاهای همگن، چگونه انعکاسی در فضاهای ناهمگنی همچون جهان فضای پیمانه‌ای دارد».

عدد اردیش او ۳ است.[۲۶]

دیدگاه وی دربارهٔ ریاضیات

بدون علاقه داشتن به ریاضی ممکن است آن را سرد و بیهوده بیابید. اما زیبایی ریاضیات خود را تنها به شاگردان صبور نشان می‌دهد. پُرارزش‌ترین بخش [مطالعه ریاضی] لحظه‌ای است که می‌گویی آها! ذوق کشف و لذت فهمیدن چیزی جدید. احساس ایستادن بالای یک بلندی و رسیدن به دیدی شفاف و واضح.[۲۷]

دریافت جایزه فیلدز

او در سال ۲۰۱۴ برندهٔ مدال فیلدز شد که بالاترین نشان علمی رشتهٔ ریاضیات است و هر چهار سال یک‌بار به دانشمندان برگزیدهٔ زیر ۴۰ سال اهدا می‌شود و از آن به نوبل ریاضیات نیز تعبیر می‌شود. وی نخستین زن و نخستین ایرانی بود که موفق به دریافت این جایزه گشت.[۲۸][۲۹][۳۰][۳۱]

واکنش‌ها

تصویر مریم میرزاخانی بر صفحهٔ اول روزنامهٔ شرق. هیچ‌یک از رسانه‌های اصولگرای ایران این خبر را در صفحهٔ اول خود درج نکردند؛ با این حال، روزنامه‌های شرق و ایران این موضوع را برای عکس یکِ خود برگزیدند، هرچند به علت ممنوعیت انتشار تصویر زنان ایرانی بدون حجاب، تصاویر میرزاخانی در روزنامه‌های ایران به شکل‌های مختلف سانسور یا روتوش شد. با این همه، در حساب توییتریِ منتسب به حسن روحانی دو عکس باحجاب و بی‌حجاب از میرزاخانی کنار هم منتشر گردید.[۳۲]

میرزاخانی در یافتن ارتباطات جدید، عالی است. وی می‌تواند به‌سرعت از یک مثال ساده به دلیل کاملی از یک نظریهٔ ژرف و عمیق برسد.

عضویت در آکادمی ملی علوم آمریکا و فرهنگستان هنر و علوم

مریم میرزاخانی در مه سال ۲۰۱۶ به عضویت در آکادمی ملی علوم برگزیده شد.[۴۱][۴۲][۵] او نخستین زن ایرانی-آمریکایی است که به عضویت در این آکادمی برگزیده می‌شود.[۴۳]

وی در آوریل سال ۲۰۱۷ میلادی به عضویت آکادمی علوم و هنر آمریکا درآمد. مراسم معارفه او قرار بود در اکتبر همان سال برگزار شود.[۴۴]

زندگی شخصی

سلیقهٔ سینمایی میرزاخانی بازتابی از ذات بدون مرز پژوهش اوست، که درگیر کاویدن «خصوصیات اشکال هندسی نامعمول» است. او می‌گوید: «گاهی مواقع احساس می‌کنم در یک جنگل بزرگ هستم و نمی‌دانم به کجا می‌روم؛ ولی به طریقی به بالای تپه‌ای می‌رسم و می‌توانم همه چیز را واضحتر ببینم. آنچه آن گاه رخ می‌دهد، واقعاً هیجان انگیز است.»

فیلم مورد علاقهٔ او، داگویل، نگاهی خشن به آمریکای دوران رکود بزرگ است.[۲۱] وی گفته که در کودکی آرزو داشته نویسنده شود. او گفت: «وقتی که بچه بودم رویایم این بود که نویسنده شوم. هیجان‌انگیزترین لحظاتم را به خواندن رمان می‌گذراندم، در واقع هر چیزی را به دستم می‌رسید می‌خواندم.» همسر وی یان وندراک، نیز دانشیار ریاضی دانشگاه استنفورد، و پژوهشگر سابق علوم کامپیوتر نظری مرکز تحقیقات آی‌بی‌ام و اهل جمهوری چک[۴۵] است و از او دارای یک فرزند به نام آناهیتا می‌باشد.[۴۶][۴۷] میرزاخانی مسلمان بود و همسرش پیش از ازدواجشان نزد سید حسین مدرسی طباطبایی مسلمان شده‌بود.[۴۸]

حادثه تصادف

مقالهٔ اصلی: حادثه سقوط اتوبوس حامل دانشجویان شریف

در اسفندماه ۱۳۷۶ اتوبوس حامل دانشجویان ریاضی شرکت‌کننده در بیست و دومین دورهٔ مسابقات ریاضی دانشجویی، که در آن تیم متشکل از میرزاخانی، ایمان افتخاری و حسین نمازی در آن رتبهٔ اول کشور را کسب کرده بودند،[۴۹] که از اهواز راهی تهران بود (مسابقات ریاضی دانشجویی در اهواز برگزار شد) به دره سقوط کرد و طی آن شش تن از دانشجوی نخبهٔ ریاضی دانشگاه صنعتی شریف شامل آرمان بهرامیان، رضا صادقی - برندهٔ دو مدال طلای المپیاد جهانی - علیرضا سایه‌بان، علی حیدری، فرید کابلی، دکتر مجتبی مهرآبادی و مرتضی رضایی دانشجوی دانشگاه تهران که اغلب از برگزیدگان المپیادهای ملی و بین‌المللی ریاضی بودند، جان باختند و مریم میرزاخانی از جمله دانشجویان بازمانده از این سانحه بود.[۵۰]

بیماری و درگذشت

در تیر ۱۳۹۶ اعلام شد میرزاخانی به دلیل ابتلا به سرطان در بیمارستانی در آمریکا بستری است. یکی از نزدیکان او گفت است که حال وی وخیم است.[۵۱] میرزاخانی از چهار سال پیش‌تر به سرطان سینه مبتلا بود، و این سرطان به مغز استخوان وی سرایت کرده بود. پدر و مادر وی برای مراقبت از او به آمریکا رفتند.[۵۲][۵۳] وی در ۲۴ تیر ۱۳۹۶ در ۴۰ سالگی در ایالات متحدهٔ آمریکا درگذشت.[۵۴][۵۵][۵۶][۵۷][۵۸]

جوایز و افتخارات

  • مدال فیلدز ۲۰۱۴ سئول ("List of Fields Medallists")
  • جایزه بنیاد ریاضیات کلی در سال ۲۰۱۴ (Clay Mathematics Institute)[۵۹]
  • جایزه ستر از طرف انجمن ریاضی آمریکا در سال ۲۰۱۳[۶۰][۶۱]
  • جایزهٔ ای‌ام‌اس بلومنتال در سال ۲۰۰۹[۶۲]
  • Clay Mathematics Institute Research Fellow 2004.
  • Harvard Junior Fellowship Harvard University, 2003.
  • Merit fellowship Harvard University, 2003.
  • IPM Fellowship The Institute for theoretical Physics and Mathematics, Tehran, Iran, 1995-1999.
  • مدال طلا (با نمرهٔ کامل و نفر اول جهان). المپیاد جهانی ریاضی (کانادا ۱۹۹۵)[۶۳]
  • مدال طلا. المپیاد جهانی ریاضی (هنگ‌کنگ ۱۹۹۴)[۶۴]

منابع

  1. ↑ Fellows and Scholars | Clay Mathematics Institute
  2. ↑ http://www.ams.org/ams/press/blumenthal-2009.html
  3. ↑ وبگاه خبری عصرایران ۲۶ تير ۱۳۹۶: "تشرف همسر مریم میرزاخانی به اسلام"
  4. ↑ تصویر مکاتبه رسول جعفریان با حسین مدرسی طباطبایی
  5. ↑ ۵٫۰ ۵٫۱ "May 3, 2016: NAS Members and Foreign Associates Elected" (به انگلیسی). 2016-05-09. Retrieved 2016-05-13. {{cite web}}: Unknown parameter |وب‌گاه= ignored (help)نگهداری یادکرد:تاریخ و سال (link)
  6. ↑ «Maryam Mirzakhani, first woman to win Fields Medal in mathematics, dies at 40». 2016-15-7. دریافت‌شده در 2017-07-16. از پارامتر ناشناخته |وب‌گاه= صرف نظر شد (|وبگاه= پیشنهاد می‌شود) (کمک); تاریخ وارد شده در |تاریخ=، عدم تطابق|سال= / |تاریخ= را بررسی کنید (کمک)
  7. ↑ "International Mathematical Union (IMU): 2014" (به انگلیسی). Retrieved 2017-07-18.
  8. ↑ ««میرزاخانی» عضو آکادمی ملی علوم آمریکا شد». ۲۰۱۶-۰۵-۱۴. دریافت‌شده در ۲۰۱۷-۰۷-۱۵. از پارامتر ناشناخته |وب‌گاه= صرف نظر شد (|وبگاه= پیشنهاد می‌شود) (کمک); بیش از یک پارامتر |نشانی= و |پیوند= داده‌شده است (کمک)
  9. ↑ ۹٫۰ ۹٫۱ ۹٫۲ سودایی، علی (14 اوت 2014 - 23 مرداد 1393). «مریم میرزاخانی: زیبایی ریاضیات را به صبر درمی‌یابید». دریافت‌شده در 2017-07-18. از پارامتر ناشناخته |وب‌گاه= صرف نظر شد (|وبگاه= پیشنهاد می‌شود) (کمک); تاریخ وارد شده در |تاریخ= را بررسی کنید (کمک)
  10. ↑ «نخستین زن برنده "نوبل ریاضی" در جهان: در آمریکا بارها مجبور شدم شرح دهم که به عنوان یک زن در ایران حق ورود به دانشگاه دارم». ۲۳ مرداد ۱۳۹۳. دریافت‌شده در ۲۰۱۷-۰۷-۱۸. از پارامتر ناشناخته |وب‌گاه= صرف نظر شد (|وبگاه= پیشنهاد می‌شود) (کمک)
  11. ↑ میرزاخانی، مریم؛ بهشتی زواره، رؤیا (۱۳۸۷). نظریه اعداد. انتشارات فاطمی. پارامتر |تاریخ بازیابی= نیاز به وارد کردن |پیوند= دارد (کمک)
  12. ↑ «'Brilliant' minds honored». دریافت‌شده در ۲۰۱۷-۰۷-۱۸. از پارامتر ناشناخته |وب‌گاه= صرف نظر شد (|وبگاه= پیشنهاد می‌شود) (کمک)
  13. ↑ Satter Prize
  14. ↑ «Maryam Mirzakhani Receives 2013 AMS Satter Prize». Tuesday December 18th 2012. دریافت‌شده در 2017-07-18. از پارامتر ناشناخته |وب‌گاه= صرف نظر شد (|وبگاه= پیشنهاد می‌شود) (کمک); تاریخ وارد شده در |تاریخ= را بررسی کنید (کمک)
  15. ↑ Stanford Report, April 9, 2008 - Report of the President to the Board of Trustees
  16. ↑ ۱۶٫۰ ۱۶٫۱ ۱۶٫۲ علیرضا برادران (۱۰ دی ۱۳۹۵). «مریم میرزاخانی؛ ملکه ریاضی ایران، برنده جایزه فیلدز». دیجی‌کالا مگ. دریافت‌شده در ۲ ژانویه ۲۰۱۶.
  17. ↑ «ریاضی به درست فکرکردن کمک می‌کند». 1393/05/30. دریافت‌شده در 2017-07-18. از پارامتر ناشناخته |کد= صرف‌نظر شد (کمک); از پارامتر ناشناخته |وب‌گاه= صرف نظر شد (|وبگاه= پیشنهاد می‌شود) (کمک); تاریخ وارد شده در |تاریخ= را بررسی کنید (کمک)
  18. ↑ سالنامه شرق ۱۳۹۳، ج. ۲۲۵۶، روزنامه شرق، دوشنبه ۱۸ اسفند، ص. ۲۰۵ پارامتر |چاپ= اضافه است (کمک); تاریخ وارد شده در |تاریخ=، عدم تطابق|سال= / |تاریخ= را بررسی کنید (کمک)
  19. ↑ «مریم میرزاخانی، نخستین زن برنده معتبرترین جایزه ریاضیات جهان درگذشت».
  20. ↑ PopSci's Fourth Annual Brilliant 10 | Popular Science
  21. ↑ ۲۱٫۰ ۲۱٫۱ Elizabeth Svoboda (07.24.2006). </ref,7 «PopSci's Fourth Annual Brilliant 10». Popular Science. دریافت‌شده در 8/18/2014. تاریخ وارد شده در |تاریخ بازبینی=،|تاریخ= را بررسی کنید (کمک)
  22. ↑ وبگاه جامعه ریاضی آمریکا، Maryam Mirzakhani Receives 2009 Blumenthal Award
  23. ↑ Mirzakhani, M. (July 2010). "Ergodic Theory of the Earthquake Flow". International Mathematics Research Notices.
  24. ↑ Isolation, equidistribution, and orbit closures for the SL(2,R) action on Moduli space
  25. ↑ "The Work of Maryam Mirzakhani"International Mathematics Union. Retrieved 15 August 2014.
  26. ↑ "Paths to Erdös - The Erdös Number Project" (به انگلیسی). Retrieved 2017-07-18. {{cite web}}: Unknown parameter |وب‌گاه= ignored (help)
  27. ↑ لحظه آها! در ریاضیات به روایت مریم میرزاخانی خبرگزاری انتخاب
  28. ↑ یک ایرانی اولین برنده زن معتبرترین جایزه جهانی ریاضیات بی‌بی‌سی فارسی
  29. ↑ یک زن ایرانی اولین زن برنده معتبرترین جایزه جهانی ریاضی دویچه‌وله فارسی
  30. ↑ یک ایرانی اولین برنده زن معتبرترین جایزه جهانی ریاضیات خبرگزاری انتخاب
  31. ↑ یک ایرانی اولین برنده زن معتبرترین جایزه جهانی ریاضیات خبرگزاری انتخاب
  32. ↑ «ماجراهای عکس خانم میرزاخانی: انتشار عکس فتوشاپی در روزنامهٔ ایران تا عکس بی‌حجاب در توییتر روحانی». ۲۰۱۴-۰۸-۱۴. دریافت‌شده در ۲۰۱۴-۰۸-۱۵. از پارامتر ناشناخته |وب‌گاه= صرف نظر شد (|وبگاه= پیشنهاد می‌شود) (کمک)
  33. ↑ لحظه آها! در ریاضیات به روایت مریم میرزاخانی، خبرگزاری انتخاب
  34. ↑ پیام تبریک روحانی به بانوی ریاضی‌دان ایرانی، خبرگزاری انتخاب
  35. ↑ پیام تبریک وزیر علوم به دکتر مریم میرزاخانی خبرگزاری انتخاب
  36. ↑ «پیام تبریک صالحی به مریم میرزاخانی». وبگاه خبری انتخاب.
  37. ↑ «پیام تبریک عارف به میرزاخانی». دنیای اقتصاد.
  38. ↑ Math in the Media
  39. ↑ Dawkins، Richard (۲۰۱۴-۰۸-۱۲). «Maryam Mirzakhani triumphantly won the Fields, though born into a culture that was more-or-less designed to hold women back. Congratulations». دریافت‌شده در ۲۰۱۷-۰۷-۱۸.
  40. ↑ واکنش رسانه‌های آلمان به دریافت جایزهٔ معتبر دنیای ریاضی توسط «مریم میرزاخانی» خبرگزاری انتخاب
  41. ↑ Nine Stanford faculty to join National Academy of Sciences, The Standford Daily
  42. ↑ انتخاب ریاضیدان زن ایرانی به عضویت آکادمی ملی علوم آمریکا، دویچه وله فارسی
  43. ↑ "Maryam Mirzakhani, First Iranian Woman to be Elected to the National Academy of Sciences" (به انگلیسی). 2016-05-09. Retrieved 2016-05-13. {{cite web}}: Unknown parameter |وب‌گاه= ignored (help)نگهداری یادکرد:تاریخ و سال (link)
  44. ↑ ایسنا، ۶ اردیبهشت ۱۳۹۶
  45. ↑ http://theory.stanford.edu/~jvondrak/data/cv.pdf
  46. ↑ Department of Mathematics News
  47. ↑ Klarreich, Erica; Magazine, Quanta (2014-08-13). "Meet the First Woman to Win Math's Most Prestigious Prize" (به انگلیسی). Retrieved 2016-06-08. {{cite web}}: Unknown parameter |وب‌گاه= ignored (help)نگهداری یادکرد:تاریخ و سال (link)
  48. ↑ خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب <ref>‎ غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نام ToolAutoGenRef1 وارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
  49. ↑ بازخوانی یک پرونده کهنه
  50. ↑ «برترین جایزه ریاضی دنیا در دست بانوی ایرانی». جام جم آنلاین. دریافت‌شده در ۱۴ اوت ۲۰۱۴.
  51. ↑ ««مریم میرزاخانی» به سرطان مبتلا شد/آخرین وضعیت سلامت نابغه ایرانی - خبرگزاری مهر - اخبار ایران و جهان». ۲۰۱۷-۰۷-۱۲. دریافت‌شده در ۲۰۱۷-۰۷-۱۲. از پارامتر ناشناخته |وب‌گاه= صرف نظر شد (|وبگاه= پیشنهاد می‌شود) (کمک)
  52. ↑ Iranian math genius battles cancer recurrence at US hospital
  53. ↑ «خبر تلخ برای ایرانیان/ دختر نابغه ریاضی به سرطان مبتلا است». ۲۱ تیر ۱۳۹۶. دریافت‌شده در ۲۴ تیر ۱۳۹۶.
  54. ↑ «خبر فوت نابغهٔ ریاضی ایرانی تأیید شد». ایسنا. دریافت‌شده در ۱۵ ژوئیهٔ ۲۰۱۷.
  55. ↑ "مریم میرزاخانی درگذشت". خبرگزاری مهر. 15 July 2017.
  56. ↑ "فیروز نادری از درگذشت «مریم میرزاخانی» خبر داد / امروز چراغی خاموش شد…". www.khabaronline.ir. خبر آنلاین.
  57. ↑ «مریم میرزاخانی، نابغهٔ ریاضی جهان، درگذشت». ایرنا. دریافت‌شده در ۱۵ ژوئیهٔ ۲۰۱۷.
  58. ↑ «مریم میرزاخانی، ملکه ریاضی دنیا درگذشت». روزنامه ایران. ۲۵ تیر ۱۳۹۶: یک. دریافت‌شده در ۲۶ تیر ۱۳۹۶.
  59. ↑ [۱] اختصاص جایزه مؤسسه جهانی ریاضی به یک بانوی ایرانی
  60. ↑ ریاضیدان زن ایرانی، برنده جایزه جهانی انجمن ریاضی آمریکا شد
  61. ↑ http://www.ams.org/notices/201304/rnoti-p490.pdf
  62. ↑ http://www.ams.org/notices/200904/rtx090400504p.pdf
  63. ↑ International Math Olympiad 1995 Results, Retrieved 2007-05-05.
  64. ↑ International Math Olympiad 1994 Results, Retrieved 2007-05-05.

پیوند به بیرون

مجموعه‌ای از گفتاوردهای مربوط به مریم میرزاخانی در ویکی‌گفتاورد موجود است.
برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=مریم_میرزاخانی&oldid=20134972»