هم
هِم (به فرانسوی: Hème) یک کوفاکتور شامل یک اتم آهن (++Fe) است. این اتم در مرکز هِم امکان پذیرش یک گاز دواتمی مانند اکسیژن را می‌دهد که در سیستم اکسیژن‌رسانی در بدن انسان نقش دارد[۱]. این اتم در مرکز یک حلقه بزرگ ارگانیک بنام پورفیرین[و ۱] قرار دارد.
تمام پورفیرین‌ها دارای این اتم نیستند اما بیشتر متالوپروتئین‌ها[و ۲] که دارای پورفیرین هستند آنرا به عنوان عضو زیرمجموعه پروستتیک [و ۳] خود دارا هستند.
هِم‌ها در کل به سه نوع اصلی تقسیم‌بندی شده‌اند:
- هم آ تفاوت اصلی این هم‌ها با هم بی در زنجیره کناری متیل در حالت 8 آنها اکسید آلدئید است و زنجیر کناری وینیل در حالت 3 با ترپنوئید جایگزین شده‌است.
سیتوکروم اکسیداز سی[و ۴] یکی از نمونه پروتئین‌هایی است که دارای هِم آ است. هِم آ همانند هم بی هیچ پیوند کووالانسی با آپوپروتئین[و ۵] ندارد.
- هم بی نوع معمول هم است که در هموگلوبین و میوگلوبین نمونه‌هایی از پروتئین یافت می‌شود که دارای هم بی هستند. هم بی با کاتیون آهن خود یک پیوند داتیو با آپوپروتئین داشته و بین ایندو هیچ‌گونه پیوند کووالانسی برقرار نیست.
- هم سی این نوع هم برخلاف دو نوع دیگر از راه دو زنجیره کناری وینیل خود از راه پیوند کووالانسی به پروتئین پیوسته‌اند. سیتوکروم سی نمونه‌ای از پروتئین دارای هِم سی است.
| هم آ | هم بی | هم سی | هم او | ||
|---|---|---|---|---|---|
| شماره ثبت سی‌ای‌اس | 1 8 | 1 4 | 2 6 | 1 3 | |
| پاب‌کم | پاب‌کم 5288529 | پاب‌کم 444097 | پاب‌کم 444125 | پاب‌کم 15719509 | |
| فرمول خام | C 49H 62FeN 4O 6 |
C 34H 32FeN 4O 4 |
C 34H 36FeN 4O 4S 2 |
C 49H 58FeN 4O 5 | |
|
گروه عاملی en C۳ | –CHOH–CH۲–فارنسن | وینیل | –CH(سیستئین)CH۳ | –CHOH–CH۲–فارنسن |
| گروه عاملی en C۸ | وینیل | وینیل | –CH(سیستئین)CH۳ | وینیل | |
| گروه عاملی en C۱۸ | آلدهید | گروه متیل | گروه متیل | گروه متیل | |