سلطان‌مراد میرزا حسام‌السلطنه

سلطان‌مراد میرزا حسام‌السلطنه
حاکم خراسان
پادشاه	ناصرالدین‌شاه
اطلاعات شخصی
زاده	مراد میرزا ربیع الثانی ۱۲۳۳ (۱۱۹۶ خورشیدی) تبریز،
درگذشته	دوم جمادی الاولی ۱۳۰۰ (۲۰ اسفند ۱۲۶۱) تهران
ملیت	ایران
فرزندان	ابوالفتح میرزا مؤیدالدوله
پیشه	شاهزادهٔ قاجار
لقب(ها)	حسام‌السلطنه

سلطان‌مراد میرزا حسام‌السلطنه (۱۲۳۳–۱۳۰۰ ه‍.ق) فرزند عباس میرزا شاهزادهٔ قاجار و حاکم خراسان در زمان پادشاهی ناصرالدین‌شاه بود.

زندگی

سلطان مراد ميرزا در ربیع الثانی ۱۲۳۳ هجری قمری (اواخر بهمن یا اوایل اسفند 1196 خورشیدی) به دنیا آمد. در اواخر زمان حيات پدرش عباس میرزا (متوفی به ۳ آبان ۱۲۱۲) حاكم ارسباران (قراجه‌داغ) بود. در زمان لشگرکشی محمدشاه قاجار به سوی هرات در سال ۱۲۵۳ هجری (۱۲۱۶ خورشیدی) که به جهت سرکوب کامران میرزا درانی صورت می گرفت، برای اینکه مبادا به تحریک بیگانگان اغتشاشاتی روی دهد، با شش هزار نفر به چمن گندمان مامور شد.

در ۱۲۶۴ ه‍.ق در آغاز پادشاهی ناصرالدین‌شاه و صدارت امیرکبیر، وظیفهٔ سرکوب شورش محمدحسن خان سالار بر دوش او گذاشته شد که با دستگیری و قتل سالار در ۱۲۶۶ ه‍.ق به سرانجام رسید و در پی آن لقب «حسام‌السلطنه» بدو اهدا شد.

او هم‌زمان با آغاز نقشهٔ انگلستان در جریان جداسازی هرات با قشون خویش رهسپار هرات گشت و توانست آن شهر را محاصره کند و سپس بار دیگر آن را به خاک ایران بازگرداند. در اثر این اقدام، حاکم هرات به سوی کابل گریخت. پسر سلطان‌مراد میرزا با نام ابوالفتح میرزا مؤیدالدوله داماد ناصرالدین‌شاه بود.

منابع

• غفاری، فریبا (۱۳۹۳). «حسام‌السلطنه». دانشنامهٔ جهان اسلام. ج. ۱۳. تهران: بنیاد دایرةالمعارف اسلامی. شابک ۹۷۸۶۰۰۴۴۷۰۱۴۸. دریافت‌شده در ۲۷ آوریل ۲۰۲۴.