پرش به محتوا

پوریم: تفاوت میان نسخه‌ها

صفحه نیمه‌حفاظت‌شده
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
نمایش تاریخچه به صورت تعاملی
→ تفاوت قدیمی‌ترتفاوت جدیدتر ←
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
دیداریویکی‌متن
Saeed (بحث | مشارکت‌ها)
۲۴۹ ویرایش‌ها
جز درست کردن چند اشتباه تایپی
اصلاح ارقام
برچسب: افزودن پیوند وب‌نوشت (وبلاگ) یا انجمن (فروم)
خط ۳: خط ۳:
[[پرونده:Jerusalem Purim street scene.jpg|200px|چپ|بندانگشتی|[[کارنوال|کارناوال شادی]] در روز عید پوریم در شهر [[اورشلیم]].]]
[[پرونده:Jerusalem Purim street scene.jpg|200px|چپ|بندانگشتی|[[کارنوال|کارناوال شادی]] در روز عید پوریم در شهر [[اورشلیم]].]]


'''پوریم''' {{به عبری|פורים}} (از کلمه پور، تفسیر شده در [[کتاب استر]] به معنی قرعه، همچنین به معنی پورو در [[زبان اکدی]]) جشنی است که برای نجات یهودیان ایران در زمان شاه [[اخشورش]]، از دست‌هامان برگزار می‌شود. [[هامان (شخصیت کتاب مقدس)|هامان]] قرعه (پور) انداخت تا تاریخ مرگ یهودیان را تعیین کند (استر ۳:۷). جشن در ۱۴ آدار (در فوریه یا مارس) برگزار می‌شود و یهودیان شوش این روز را در ۱۵ آدار جشن گرفتند (۹:۱۸). که آن روز را «پوریم شوشان» نامیدند. در دوره تلمودی، جدای از احترام برای اورشلیم، جشن پوریم شوش در شهرهای محصور در اسرائیل از زمان جاشوا به صورت قانون در آمده بود. علاوه بر این امروزه، بر طبق قانون یهودی، جشن در ۱۵ آدار در اورشلیم که از زمان جاشوا شهری محصور بوده برگزار می‌شود، ولی در [[تل‌آویو]] که شهری غیر محصور است، برگزار نمی‌شود. در سال کبیسه عبری، که در آن دو ماه آدار وجود دارد، پوریم در دومین ماه آدار برگزار می‌شود.<ref name="EIrfestivals"/>
'''پوریم''' {{به عبری|פורים}} (از کلمه پور، تفسیر شده در [[کتاب استر]] به معنی قرعه، همچنین به معنی پورو در [[زبان اکدی]]) جشنی است که برای نجات یهودیان ایران در زمان شاه [[اخشورش]] از دست‌ [[هامان (شخصیت کتاب مقدس)|هامان]] برگزار می‌شود. [[هامان (شخصیت کتاب مقدس)|هامان]] قرعه (پور) انداخت تا تاریخ مرگ یهودیان را تعیین کند (استر ۳:۷). جشن در ۱۴ آدار (در فوریه یا مارس) برگزار می‌شود و یهودیان شوش این روز را در ۱۵ آدار جشن گرفتند (۹:۱۸). که آن روز را «پوریم شوشان» نامیدند. در دوره [[تلمود]]ی، جدای از احترام برای [[اورشلیم]]، جشن پوریم شوش در شهرهای محصور در اسرائیل از زمان [[یوشع بن نون]] به صورت قانون در آمده بود. علاوه بر این امروزه، بر طبق قانون یهودی، جشن در ۱۵ آدار در اورشلیم که از زمان [[یوشع بن نون]] شهری محصور بوده برگزار می‌شود، ولی در [[تل‌آویو]] که شهری غیر محصور است، برگزار نمی‌شود. در سال کبیسه عبری، که در آن دو ماه آدار وجود دارد، پوریم در دومین ماه آدار برگزار می‌شود.<ref name="EIrfestivals"/>


در روایت تاریخی وقایع کتاب استر اختلاف نظرهایی وجود دارد. بعضی از پژوهشگران تأثیر جشن ایرانیان را در این جشن می‌بینند. بعضی دیگر شک خودشان را دربارهٔ برابر کردن [[خشایارشا]] با [[اخشورش]] بیان می‌دارند. منتقدین کتاب مقدس، متذکر شده‌اند که تشابهی بین نام‌های مردخای و استر با خدایان بابلی ([[مردوک]] و [[ایشتار]]) وجود دارد. هیچ ذکری از پوریم در منابع یهودی در قرن اول پیش از میلاد وجود ندارد.<ref name="EIrfestivals"/>
در روایت تاریخی وقایع کتاب استر اختلاف نظرهایی وجود دارد. بعضی از پژوهشگران تأثیر جشن ایرانیان را در این جشن می‌بینند. بعضی دیگر شک خودشان را دربارهٔ برابر کردن [[خشایارشا]] با [[اخشورش]] بیان می‌دارند. منتقدین کتاب مقدس، متذکر شده‌اند که تشابهی بین نام‌های مردخای و استر با خدایان بابلی ([[مردوک]] و [[ایشتار]]) وجود دارد. هیچ ذکری از پوریم در منابع یهودی در قرن اول پیش از میلاد وجود ندارد.<ref name="EIrfestivals"/>


بر پایه [[تلمود]]، جوامعی که از نابودی، شکنجه و کشتار رهایی یافتند، می‌بایستی جشنی همانند پوریم (معروف به پوریم کوچک) برگزار کنند. منابع سنتی گزارش می‌دهند که یهودیان شیراز علاوه بر پوریم معمولی، پوریم مخصوصی را در روز دوم [[حشوان]] (در اکتبر یا نوامبر) جشن می‌گرفتند تا این رسم، یادگار اجازه بازگشت به دین یهودیت از اسلام اجباری (که به آنها تحمیل شده بود) باشد. تاریخ دقیق این واقعه مورد بحث است و نظرات متفاوتی از قرن ۱۳ میلادی تا ۱۹ میلادی مطرح گشته است. از آنجایی که این جشن ریشه در ایران دارد، در بین یهودیان ایرانی این جشن خیلی محبوب است و جشن دوباره نزدیک به سال نو برگزار می‌شود. لباس‌های نو پوشیده شده و شیرینی بین کودکان توزیع می‌گردد و کتاب استر در نسخه اصلی و نسخه تفسیر آن خوانده می‌شود. همچنین کتاب [[اردشیرنامه]] که توسط شاعر ایرانی-یهودی [[شاهین شیرازی|شاهین]] (قرن ۱۴ میلادی)، سروده شده خوانده می‌شود. یهودیان همدان با گردهم‌آیی در مقبره استر و مردخای، (گاهی کل شب) جشن می‌گیرند. یهودیان از شهرهای دیگر هم به همدان می‌آیند تا پوریم را جشن بگیرند.<ref name="EIrfestivals"/>
بر پایه [[تلمود]]، جوامعی که از نابودی، شکنجه و کشتار رهایی یافتند، می‌بایستی جشنی همانند پوریم (معروف به پوریم کوچک) برگزار کنند. منابع سنتی گزارش می‌دهند که یهودیان شیراز علاوه بر پوریم معمولی، پوریم مخصوصی را در روز دوم [[حشوان]] (در اکتبر یا نوامبر) جشن می‌گرفتند تا این رسم، یادگار اجازه بازگشت به دین یهودیت از اسلام اجباری (که به آنها تحمیل شده بود) باشد. تاریخ دقیق این واقعه مورد بحث است و نظرات متفاوتی از قرن ۱۳ میلادی تا ۱۹ میلادی مطرح گشته است. از آنجایی که این جشن ریشه در ایران دارد، در بین یهودیان ایرانی این جشن خیلی محبوب است و جشن دوباره نزدیک به سال نو برگزار می‌شود. لباس‌های نو پوشیده شده و شیرینی بین کودکان توزیع می‌گردد و کتاب استر در نسخه اصلی و نسخه تفسیر آن خوانده می‌شود. همچنین کتاب [[اردشیرنامه]] که توسط شاعر ایرانی-یهودی [[شاهین شیرازی|شاهین]] (قرن ۱۴ میلادی)، سروده شده خوانده می‌شود. یهودیان همدان با گردهم‌آیی در مقبره استر و مردخای، (گاهی کل شب) جشن می‌گیرند. یهودیان از شهرهای دیگر هم به همدان می‌آیند تا پوریم را جشن بگیرند.<ref name="EIrfestivals"/>

یهودیان پوریم را با اعمال زیر جشن میگیرند:
* تبادل هدایای غذا و نوشیدنی به نام '''میشلواخ مانوت'''
* دادن صدقه به نیازمندان به نام '''متانوت لا ایونیم'''
* میل کردن غذایی خاص به نام '''سعودات پوریم'''
* خواندن عمومی کتاب استر به نام '''کریات هامگیلاه''' که معمولاً در کنیسه انجام میشود.
* خواندن دعاهای خاصی به نام '''ال هانیسیم'''

سنتهای دیگر جشن پوریم عبارتند از نوشیدن شراب و سایر مشروبات الکلی، پوشیدن نقاب و ماسک و جشن عمومی.<ref>http://www.chabad.org/holidays/purim/article_cdo/aid/648312/jewish/Purim-2012-Guide.htm</ref>



محققانی چون [[والتر هنینگ]] به شباهت‌های داستان عید «پوریم» در [[کتاب استر]] با مراسم «[[مغ‌کشی]]» در عصر هخامنشی اشاره کرده‌اند<ref name="Shaul" /><ref>{{یادکرد کتاب|نام خانوادگی= Macchi|نام=Jean-Daniel|فصل=The Book of Esther: A Persian story in Greek style|عنوان=A palimpsest rhetoric, ideology, stylistics, and language relating to Persian Israel|ناشر=Gorgias Press|مکان=Piscataway, NJ|سال=2009|شابک=978-1-60724-584-1|زبان=en|صفحه=}}‏</ref> و امکان اینکه پوریم تقلیدی از [[مغ‌کشی]] باشد را مطرح کرده‌اند.<ref>{{یادکرد ژورنال | نام خانوادگی = Schellekens| نام = Jona | عنوان =
محققانی چون [[والتر هنینگ]] به شباهت‌های داستان عید «پوریم» در [[کتاب استر]] با مراسم «[[مغ‌کشی]]» در عصر هخامنشی اشاره کرده‌اند<ref name="Shaul" /><ref>{{یادکرد کتاب|نام خانوادگی= Macchi|نام=Jean-Daniel|فصل=The Book of Esther: A Persian story in Greek style|عنوان=A palimpsest rhetoric, ideology, stylistics, and language relating to Persian Israel|ناشر=Gorgias Press|مکان=Piscataway, NJ|سال=2009|شابک=978-1-60724-584-1|زبان=en|صفحه=}}‏</ref> و امکان اینکه پوریم تقلیدی از [[مغ‌کشی]] باشد را مطرح کرده‌اند.<ref>{{یادکرد ژورنال | نام خانوادگی = Schellekens| نام = Jona | عنوان =
خط ۲۰: خط ۳۰:


مورّخ‌هایی چون [[محمود جعفری دهقی|جعفری دهقی]]، [[آملی کورت|کورت]]، [[محمد داندامایف|داندامایف]]، مک‌کولوگ، [[شائول شاکد|شاکد]] و لیتمن تاریخی بودن واقعه پوریم را رد می‌کنند و [[کتاب استر]] را رمان تاریخی می‌خوانند.
مورّخ‌هایی چون [[محمود جعفری دهقی|جعفری دهقی]]، [[آملی کورت|کورت]]، [[محمد داندامایف|داندامایف]]، مک‌کولوگ، [[شائول شاکد|شاکد]] و لیتمن تاریخی بودن واقعه پوریم را رد می‌کنند و [[کتاب استر]] را رمان تاریخی می‌خوانند.
[[پرونده:Me'ah Berachot6.jpg|بندانگشتی|نقاشی قرن هجدهم از کتاب استر.]]


کتاب استر تنها کتابی در عهد عتیق است که نام خداوند '''("یهوه")''' و همچنین نام اسرائیل نیز در آن ذکر نشده است. به نظر میرسد نویسنده کتاب استر دارای اعتقاداتی مشابه اعتقاد سایر پیامبران عهد عتیق نبوده است. <ref>A Critical and Exegetical Commentary on the Book of Esther By Lewis Bayles Paton, Charles Scribner's Sons, 1916, Page 95.</ref>
== گاه‌شمار جشن‌های پوریم در اسرائیل ==
یهودیان در روزهای ۱۴ و ۱۵ آدار (مطابق با ۲ روز در ماه‌های فوریه/مارس میلادی) جشن می‌گیرند.<ref name="EIrfestivals"/>

{| class="wikitable"
|-
! سال میلادی!! روز!! معادل میلادی تاریخ عبری{{سخ}}۱۴ و ۱۵ آدار!! معادل هجری شمسیِ{{سخ}}تاریخ میلادی!! سال هجری شمسی
|-
| ۲۰۰۶<ref>[http://www.when-is.com/purim-2006.asp When is Purim in 2006?]</ref> || سه‌شنبه و چهارشنبه || ۱۴ و ۱۵ مارس || ۲۳ و ۲۴ اسفند || ۱۳۸۴
|-
| ۲۰۰۷<ref>[http://www.when-is.com/purim-2007.asp When is Purim in 2007?]</ref> || یکشنبه و دوشنبه || ۴ و ۵ مارس || ۱۳ و ۱۴ اسفند || ۱۳۸۵
|-
| ۲۰۰۸<ref>[http://www.when-is.com/purim-2008.asp When is Purim in 2008?]</ref> || جمعه و شنبه || ۲۱ و ۲۲ مارس || ۲ و ۳ فروردین || ۱۳۸۷
|-
| ۲۰۰۹<ref>[http://www.when-is.com/purim-2009.asp When is Purim in 2009?]</ref> || سه‌شنبه و چهارشنبه || ۱۰ و ۱۱ مارس || ۲۰ و ۲۱ اسفند || ۱۳۸۷
|-
| ۲۰۱۰<ref>[http://www.when-is.com/purim-2010.asp When is Purim in 2010?]</ref> || یکشنبه و دوشنبه || ۲۸ و ۲۹ فوریه || ۹ و ۱۰ اسفند || ۱۳۸۸
|-
| ۲۰۱۱<ref>[http://www.when-is.com/purim-2011.asp When is Purim in 2011?]</ref> || یکشنبه و دوشنبه || ۲۰ و ۲۱ مارس || ۲۹ و ۳۰ اسفند || ۱۳۸۹
|-
| ۲۰۱۲<ref>[http://www.when-is.com/purim-2012.asp When is Purim in 2012?]</ref> || پنجشنبه و جمعه || ۸ و ۹ مارس || ۱۸ و ۱۹ اسفند || ۱۳۹۰
|-
| ۲۰۱۳<ref>[http://www.when-is.com/purim-2013.asp When is Purim in 2013?]</ref> || یکشنبه و دوشنبه || ۲۴ و ۲۵ فوریه || ۶ و ۷ اسفند || ۱۳۹۱
|-
| ۲۰۱۴<ref>[http://www.when-is.com/purim-2014.asp When is Purim in 2014?]</ref> || یکشنبه و دوشنبه || ۱۶ و ۱۷ مارس || ۲۵ و ۲۶ اسفند || ۱۳۹۲
|-
| ۲۰۱۵<ref>[http://www.when-is.com/purim-2015.asp When is Purim in 2015?]</ref> || پنجشنبه و جمعه || ۵ و ۶ مارس || ۱۴ و ۱۵ اسفند || ۱۳۹۳
|-
| ۲۰۱۶<ref>[http://www.when-is.com/purim-2016.asp When is Purim in 2016?]</ref> || پنجشنبه و جمعه || ۲۴ و ۲۵ مارس || ۵ و ۶ فروردین || ۱۳۹۵
|-
| ۲۰۱۷<ref>[http://www.when-is.com/purim-2017.asp When is Purim in 2017?]</ref> || یکشنبه و دوشنبه || ۱۲ و ۱۳ مارس || ۲۲ و ۲۳ اسفند || ۱۳۹۵
|-
| ۲۰۱۸<ref>[https://www.hebcal.com/holidays/2017-2018 Jewish Holidays 2017-2018]</ref> || پنجشنبه || 1 مارس || 10 اسفند || 1396
|}

== لغت‌شناسی ==
== لغت‌شناسی ==
پوریم از کلمه «پور» به معنی «قرعه» آمده‌است.<ref name="Lee"/><ref name="EIrfestivals">{{پک|Netzer|1999|ک=FESTIVALS vii. JEWISH|ص=555-560}}</ref> که اشاره به قرعه‌ای که در کتاب استر، هامان برای مشخص کردن مناسب‌ترین روز و ماه برای نابودی یهودیان ایران ریخت، دارد.<ref name="Lee">Marc Lee Raphael, ''Judaism in America'', Columbia University Press, p.۳۲–۳۳</ref>
پوریم از کلمه «پور» به معنی «قرعه» آمده‌است.<ref name="Lee"/><ref name="EIrfestivals">{{پک|Netzer|1999|ک=FESTIVALS vii. JEWISH|ص=555-560}}</ref> که اشاره به قرعه‌ای که در کتاب استر، هامان برای مشخص کردن مناسب‌ترین روز و ماه برای نابودی یهودیان ایران ریخت، دارد.<ref name="Lee">Marc Lee Raphael, ''Judaism in America'', Columbia University Press, p.۳۲–۳۳</ref>


== پوریم در تورات ==
== پوریم در [[عهد عتیق]] ==
[[پرونده:Punishment of Haman.jpg|200px|چپ|بندانگشتی|مجازات [[هامان]] کشیده شده توسط [[میکل آنژ]]]]
[[پرونده:Punishment of Haman.jpg|200px|چپ|بندانگشتی|مجازات [[هامان]] کشیده شده توسط [[میکل آنژ]]]]
{{اصلی|کتاب استر}}
[[استر]] دختری زیبا و یتیم و دختر عموی [[مردخای]] از خادمان دربار [[هخامنشی]] بود.<ref>استر، باب ۲</ref> استر به غیر از جمال نیکو، خصائل نیکوی فراوانی داشت و پس از آنکه اخشوروش به دلیل اطاعت نکردن همسرش، [[وشتی]] او را از ملکه بودن خلع کرد و تصمیم گرفت زن دیگری را به عنوان ملکه خود برگزیند،<ref>استر ۱۳:۱</ref> به اطاعت از دستور مردخای، نژاد و دین خود را به پادشاه آشکار نساخت<ref>استر ۱۱:۲</ref> و به همسری اخشوروش، پادشاه [[شاهنشاهی ایران]] درآمد. بنا بر نوشته [[کتاب استر]]، وی بر ۱۲۷ ولایت از [[هند]] تا [[حبشه]] حکمرانی می‌کرد.
[[استر]] دختری زیبا و یتیم و دختر عموی [[مردخای]] از خادمان دربار [[هخامنشی]] بود.<ref>استر، باب ۲</ref> استر به غیر از جمال نیکو، خصائل نیکوی فراوانی داشت و پس از آنکه اخشوروش به دلیل اطاعت نکردن همسرش، [[وشتی]] او را از ملکه بودن خلع کرد و تصمیم گرفت زن دیگری را به عنوان ملکه خود برگزیند،<ref>استر ۱۳:۱</ref> به اطاعت از دستور مردخای، نژاد و دین خود را به پادشاه آشکار نساخت<ref>استر ۱۱:۲</ref> و به همسری اخشوروش، پادشاه [[شاهنشاهی ایران]] درآمد. بنا بر نوشته [[کتاب استر]]، وی بر ۱۲۷ ولایت از [[هند]] تا [[حبشه]] حکمرانی می‌کرد.


خط ۶۹: خط ۴۸:


استر به پادشاه آگاهی داد که خود او از قوم یهود است وهامان قصد دارد همه یهودیان را در امپراطوری ایران از دم تیغ بگذراند. چون پادشاه ایران به این توطئه‌هامان پی‌برد سخت به خشم آمد و دستور داد همان کیفری که‌هامان برای یهودیان در نظر گرفته بود و با ترفند قصد داشت اجازه آن را از پادشاه بگیرد، دربارهٔ خود او، خانواده‌اش و افراد قومش اجرا گردد.
استر به پادشاه آگاهی داد که خود او از قوم یهود است وهامان قصد دارد همه یهودیان را در امپراطوری ایران از دم تیغ بگذراند. چون پادشاه ایران به این توطئه‌هامان پی‌برد سخت به خشم آمد و دستور داد همان کیفری که‌هامان برای یهودیان در نظر گرفته بود و با ترفند قصد داشت اجازه آن را از پادشاه بگیرد، دربارهٔ خود او، خانواده‌اش و افراد قومش اجرا گردد.
[[پرونده:Pieter Pietersz. Lastman - The Triumph of Mordechai.jpg|بندانگشتی|250px|راست|پیروزی مردخای، نقاشی اثر پیتر پیترز لاستمان]]
[[پرونده:Pieter Pietersz. Lastman - The Triumph of Mordechai.jpg|بندانگشتی|250px|پیروزی مردخای، نقاشی اثر پیتر پیترز لاستمان]]
روز [[۱۳ آدار|سیزدهم آدار]] فرا رسید. در این روز، دشمنان یهود امیدوار بودند بر یهودیان غلبه یابند، اما قضیه برعکس شد و یهودیان بر دشمنان خود پیروز شدند.<ref>استر، ۱:۹</ref> یهودیان به دشمنان خود حمله کردند و آنها را کشتند.<ref>استر ۵:۹</ref> آنها در شهر شوش ۵۰۰ نفر از جمله ۱۰ پسرهامان به نام‌های فرشنداتا، دلفون، اسفاتا، فوراتا، ادلیا، اریداتا، فرمشتا، اریسای، اریدای و ویزاتا را کشتند.<ref>استر، ۷:۹–۱۰:۹</ref>
روز [[۱۳ آدار|سیزدهم آدار]] فرا رسید. در این روز، دشمنان یهود امیدوار بودند بر یهودیان غلبه یابند، اما قضیه برعکس شد و یهودیان بر دشمنان خود پیروز شدند.<ref>استر، ۱:۹</ref> یهودیان به دشمنان خود حمله کردند و آنها را کشتند.<ref>استر ۵:۹</ref> آنها در شهر شوش ۵۰۰ نفر از جمله ۱۰ پسرهامان به نام‌های فرشنداتا، دلفون، اسفاتا، فوراتا، ادلیا، اریداتا، فرمشتا، اریسای، اریدای و ویزاتا را کشتند.<ref>استر، ۷:۹–۱۰:۹</ref>


خط ۷۸: خط ۵۷:
== در گفته پژوهشگران ==
== در گفته پژوهشگران ==
{{اصلی|صحت تاریخی داستان استر و مردخای}}
{{اصلی|صحت تاریخی داستان استر و مردخای}}
[[پرونده:Rembrandt_-_Haman_Begging_the_Mercy_of_Esther.jpg‎|بندانگشتی|Left|]]
[[پرونده:Rembrandt_-_Haman_Begging_the_Mercy_of_Esther.jpg‎|بندانگشتی|Left|هامان به پای استر میفتد و درخواست بخشش میکند، نقاشی اثر رامبراند.]]
=== دیدگاه پژوهشگران معاصر ===
[[آملی کورت|امیلی کورت]] معتقد است کتاب استر در دوره هلنیستی (یونانی‌مآبی) نوشته شده است و تصویر زندگی درباری ایران مشابه با آن چیزی است که در نوشته‌های یونانی دیده می‌شود.<ref>{{پک|کورت|1391|ک=هخامنشیان|ص=19}}</ref>
[[آملی کورت|امیلی کورت]] معتقد است کتاب استر در دوره هلنیستی (یونانی‌مآبی) نوشته شده است و تصویر زندگی درباری ایران مشابه با آن چیزی است که در نوشته‌های یونانی دیده می‌شود.<ref>{{پک|کورت|1391|ک=هخامنشیان|ص=19}}</ref>


خط ۱۱۱: خط ۹۱:


از سال ۱۹۴۷ تا ۱۹۵۶ حدود یکصد قطعه از طومارهای بحرالمیت در قمران یا اسفار متعدد عهد عتیق یافت شده‌اند، همگی به جز کتاب استر با عهد عتیق تطابق دارند. تومار بحرالمیت مربوط به گروه اسنیان از یهودیان است که هم اکنون ترجمه این مخلوطات نیز به چاپ رسیده و دسترس همگان است. دیگر آنکه در عهد جدید، هیج نقل قول یا اشاره‌ای به کتاب استر نشده است.<ref name="shaker"/>
از سال ۱۹۴۷ تا ۱۹۵۶ حدود یکصد قطعه از طومارهای بحرالمیت در قمران یا اسفار متعدد عهد عتیق یافت شده‌اند، همگی به جز کتاب استر با عهد عتیق تطابق دارند. تومار بحرالمیت مربوط به گروه اسنیان از یهودیان است که هم اکنون ترجمه این مخلوطات نیز به چاپ رسیده و دسترس همگان است. دیگر آنکه در عهد جدید، هیج نقل قول یا اشاره‌ای به کتاب استر نشده است.<ref name="shaker"/>
=== دیدگاه پژوهشگران گذشته ===
بروسوس محقق قرن سوم قبل از میلاد درباره داستان استر و بازگشتن بتهای آناهیتا به ایران در زمان خشایار دوم اشاره میکند. <ref>Albert De Jong, Traditions of the Magi: Zoroastrianism in Greek and Latin Literature, chap. 3, BRILL, 1997. Citing Berossus in his Babyloniaca (in a section preserved in Clement of Alexandria's Protrepticus)</ref>


[[یوسفوس فلاویوس]] تاریخدان یهودی معاصر عیسی در کتاب تاریخ یهودیان خود به داستان استر اشاره میکند. یوسفوس از نسخه های مختلف داستان استر و حتی نسخه یونانی آن مطلع است. او همچنین به تحت فشار بودن یهودیان توسط پارسیان اشاره میکند و میگوید که یهودیان مجبور شده بودند که بتهای پارسیان را عبادت کنند. <ref>William Whiston, The Works of Flavius Josephus, the Learned and Authentic Jewish Historian, Milner and Sowerby, 1864, online edition Harvard University 2004. Cited in Contra Apionem which quotes a work referred to as Peri Ioudaion (On the Jews), which is credited to Hecataeus of Abdera (late fourth century BCE).</ref><ref>Jacob Hoschander, The Book of Esther in the Light of History, Oxford University Press, 1923</ref>
== نبود کتاب استر در طومارهای دریای مرده ==

یوسیبون تاریخدان قرن دهم میلادی به داستان استر اشاره میکند و آن را تاریخی میداند. او به داستان عهد عتیق به عنوان تاریخ اشاره کرده و به روایتهای یوسفوس فلاویوس و نسخه یونانی کتاب استر اشاره میکند. <ref> David Flusser, Josephus Goridines (The Josippon) (Vols. 1–2), The Bialik Institute, 1978</ref>
[[پرونده:Purim gragger.jpg|بندانگشتی|سوت مخصوص جشن پوریم به نام گراگر، هر گاه که نام هامان خوانده میشود حضار گراگر را میچرخانند تا صدای آن باعث حذف نام هامان شود.]]
روایت پارسی از داستان استر توسط تاریخدان مسلمان محمد ابن جریر طبری در کتاب تاریخ پادشاهان و پیامبران ذکر شده است. طبری به داستان استر به عنوان واقعه تاریخی اشاره میکند و نام پارسی آستوریا را ریشه استر میداند. طبری معتقد است که وقایع در زمان اردشیر بهمن (خشایارشا دوم) اتفاق افتاده است ولیکن او را با [[اردشیر درازدست]] (خشایارشا اول) اشتباه میکند.<ref>Ehsan Yar-Shater, The History of al-Tabari : An Annotated Translation, SUNY Press, 1989</ref> روایت پارسی دیگری نیز توسط مسعودی در کتاب [[مروج‌الذهب و معادن‌الجوهر]] ذکر شده است. او به زنی یهودی که به عقد بهمن (خشایارشا دوم) درآمده اشاره میکند.<ref> The Columbia Encyclopedia, Sixth Edition article Abd al-Hasan Ali ibn al-Husayn Masudi, Columbia University Press, 2007</ref> او همچنین اشاره میکند که استر دارای دختری به نام خومای بود که با اینکه در متون یهودی فراموش شده است در متون پارسی به او اشاره شده است. الطبری نام این دختر را خومانی ذکر میکند و میگوید که پدر او اردشیر بهمن با او ازدواج کرد. فردوسی نیز در شاهنامه از ازدواج شاه بهمن با دختری به نام خومای خبر میدهد. <ref>Richard James Horatio Gottheil ed., Persian Literature, Volume 1, Comprising The Shah Nameh, The Rubaiyat, The Divan, and The Gulistan, Colonial Press, 1900</ref>
[[پرونده:2 Mishloach Manot.jpg|بندانگشتی|دو هدیه مخصوص پوریم به نام میشلواخ مانوت.]]
== مراسم مذهبی پوریم ==
پوریم مانند عید [[حنوکا]] بیشتر به [[ملی گرایی]] یهودی اشاره دارد زیرا این عید در تورات به عنوان عیدی مقدس ذکر نشده است. از این رو امور مالی و تجاری در این روز آزاد میباشد. دعایی خاص به نام ال ها نیسیم (به معنی برای معجزه ها) در روز پوریم به دعاها اضافه میشود. چهار میتزووتی (اعمال شرعی) که باید در روز پوریم انجام شوند عبارتند از :
* گوش دادن به خواندن عمومی کتاب استر
* فرستادن هدایا به دوستان و آشنایان
* صدقه دادن به نیازمندان
* غذای مخصوص پوریم
[[پرونده:Megillat Esther (1).jpg|بندانگشتی|مگیلای استر به همراه نشانگر مخصوص خواندن توراه. ]]
=== دعای قبل از خواندن مگیلا ===
قبل از خواندن کتاب استر در شب قبل و همچنین صبح عید پوریم خواننده کتاب استر این دعاها را سه بار بیان میکند. در هر سه بار حضار با گفتن آمین دعای او را تایید میکنند. <ref name="The Torah">{{cite book|last=Scherman|first=Nosson|title=The Torah: Haftoras and Five Megillos|date=July 1993|publisher=Mesorah Publications, Ltd|location=Brooklyn, New York, USA|isbn=0-89906-014-5|pages=1252;1262}}</ref>
{|class="wikitable"
|-
!Hebrew!!فارسی
|-
|<div style="text-align:right">{{lang|he|ברוך אתה יהוה אלהינו מלך העולם אשר קדשנו במצותיו וצונו על מקרא מגלה}}</div>
|ستایش میکنیم تو را، هاشم، خدای ما پادشاه تمامی دنیا، که به ما دستورهای خود را ارزانی کردی و به ما دستور دادی که مگیلا را بخوانیم.
|-
|<div style="text-align:right">{{lang|he|ברוך אתה יהוה אלהינו מלך העולם שעשה נסים לאבותינו בימים ההם בזמן הזה}}</div>
|ستایش میکنیم تو را، هاشم، خدای ما پادشاه تمامی دنیا، که برای پدران ما معجزات خود را نشان دادی، در آن روزها و فصلها.
|-
|<div style="text-align:right">{{lang|he|ברוך אתה יהוה אלהינו מלך העולם שהחינו וקימנו והגיענו לזמן הזה}}</div>
|ستایش میکنیم تو را، هاشم، خدای ما پادشاه تمامی دنیا، که ما را زنده نگاه داشتی و از ما نگهداری کردی و ما را به این فصل رسانیدی.
|-
|}
=== دعای بعد از خواندن مگیلا ===
بعد از اتمام خواندن کتاب استر دعای زیر خوانده میشود. این دعا فقط در زمانی خوانده میشود که یک مینیان در زمان خواندن مگیلا حضور داشته باشد. <ref>Scherman, Nosson (July 1993). The Torah: Haftoras and Five Megillos. Brooklyn, New York, USA: Mesorah Publications, Ltd. pp. 1252;1262. ISBN 0-89906-014-5.</ref>
{|class="wikitable"
|-
!Hebrew!!فارسی
|-
|<div style="text-align:right">{{lang|he|ברוך אתה יהוה אלהינו מלך העולם האל הרב את ריבנו והדן את דיננו והנוקם את נקמתינו והמשלם גמול לכל איבי נפשנו והנפרע לנו מצרינו ברוך אתה יהוה הנפרע לעמו ישראל מכל צריהם האל המושיע}}</div>
| ستایش میکنیم تو را، هاشم، خدای ما پادشاه تمامی دنیا، (خدایی که) صدای درخواست کمک ما را میشنوی، در مورد ما قضاوت میکنی، اشتباهات ما را مجازات میکنی، به تمامی دشمنان ما پاسخ مناسب میدهی و برای ما از آنان انتقام میگیری. هاشم تو را ستایش میکنیم که از دشمنان قوم خود اسرائیل انتقام میگیری و به ما رستگاری ارزانی میکنی.
|-
|}
=== زنان و خواندن مگیلا ===
زنان دارای دستور خاصی برای شنیدن مگیلا هستند زیرا داستان استر به زنان مرتبط است. در بیشتر کنیسه های یهودیان ارتدوکس معمولا به زنان اجازه داده نمیشوند که رهبر خواندن مگیلا باشند. از این رو یهودیان ارتدوکس اعتقاد دارند که زنان نباید مگیلا را رهبری کنند ولیکن باید آن را شنیده و تکرار کنند. در زمانی که زنان نمیتوانند به کنیسه بروند یکی از اقوام مرد بالای سیزده سال آنان باید مگیلا را برایشان بخواند. <ref>Babylonian Talmud Megillah 4a</ref>
=== حذف کردن نام هامان ===
در زمانی که نام هامان در مگیلا به زبان آورده میشود حضار سوت و کف میزنند تا نام او محو گردد. این سنت از قرن سیزدهم میلادی و از یهودیان آلمان و فرانسه گرفته شده است. این سنت بر اساس قسمتی از میدراش است که میگوید که "تو باید نام عمالیق را از روی زمین محو کنی" (تثنیه ۲۵:۱۹). بعضی یهودیان از وسیله ای چوبی به نام گراگر برای ایجاد صدا در زمانی که نام هامان خوانده میشود استفاده میکنند.

=== روزه پوریم ===
روزه پوریم یکی از قسمتهای این عید است که بر اساس بخش ۹:۳۱ کتاب استر انجام میشود. اولین حاخامی که به روزه استر اشاره کرده است ربی آچای گائون است. معمولاً روز سیزدهم به عنوان روز روزه در نظر گرفته میشود مگر در صورتی که این روز بر روی روز شنبه (شبات) قرار گیرد.<ref> First, Mitchell (Nov 2010). "The Origin of Taanit Esther". AJS Review 34:2: 309–351. A short summary of this article is at http://www.seforim.blogspot.com/2011/03/origin-of-taanit-esther.html</ref>
[[پرونده:PikiWiki Israel 12251 purim festival in holon 2011.jpg|بندانگشتی|کارناوال پوریم در شهر هولون در اسرائیل.]]
== رسوم عید پوریم ==
=== پوشیدن نقاب ===
پوشیدن نقاب در جشن پوریم به نظر میاید از یهودیان ایتالیا در [[قرن پانزدهم میلادی]] آغاز شده باشد. این سنت تنها از [[قرن نوزدهم]] به بعد در بین یهودیان خاورمیانه گسترش یافت. بعضی روحانیون یهودی نگران شکسته شدن دستور شرعی نپوشیده شدن لباس زنانه توسط مردان و بر عکس در این مراسم بودند. ولیکن بیشتر ربیها معتقد هستند که پوشیدن نقاب این دستور را لغو نمی‌کند. دلیل دیگر پوشیدن نقاب مخفی شدن دست خداوند در وقایع پوریم است. همچنین دلیل دیگر آن مخفی بودن کسانی است که صدقه میدهند. <ref>Kohler, Kaufmann; Malter, Henry (2002). "Purim". Jewish Encyclopedia. Retrieved 18 March 2011.</ref>
=== هامان سوزان ===
از زمان قرن پنجم میلادی سنتی برای سوزاندن آدمک هامان وجود داشت. این عمل باعث ایجاد خشم در بین مسیحیان میشد زیرا مسیحیان تصور میکردند که آدمک مذکور مسخره کردن به صلیب کشیده شدن [[عیسی مسیح]] توسط یهودیان است. بعضی حکمرانان مسیحی این نوع هامان سوزان را ممنوع میکردند. این جشن امروزه نیز انجام میشود. در سال ۱۹۵۰ میلادی این سنت در بسیاری [[شهرهای ایران]] و در کردستان انجام میشد و حتی گاهی اوقات مسلمانان نیز در انجام آن به یهودیان ملحق میشدند.<ref>Kohler, Kaufmann; Malter, Henry (2002). "Purim". Jewish Encyclopedia. Retrieved 18 March 2011.</ref>
=== کارناوال پوریم ===
کارناوال پوریم مهمترین بخش پوریم در اسرائیل است. بسیاری مردم به خیابانها آمده و لباسهای خاص خود را که برای پوریم آماده کرده اند نشان میدهند. <ref>http://jewishnews.com.ua/en/publication/traditions_and_costumes_at_purim</ref>

=== آوازها ===
بسیاری آوازهای مربوط به پوریم از تلمود ریشه گرفته است. معروفترین شعر پوریم میشنیکناس آدار مربیم ب سیمخا (وقتی ماه آدار میاید ما جشن میگیریم) و لیهودیم هایتا اورا و سیمخا و ساسون و یکار (یهودیان دارای نور و خوشحالی، موفقیت و احترام بودند) هستند.<ref> An children's song called "Light, Gladness, Joy, Honor," based on the previously-mentioned Esther 8:16 quote, is sung in some Reform Jewish communities, but since it is based on a liturgical quote, it wouldn't be in the list of songs above.</ref>

[[پرونده:Homemade hamantaschen2.jpg|بندانگشتی|شیرینی خانگی گوش هامان.]]
=== غذای مخصوص ===
در جشن پوریم [[یهودیان اشکنازی]] شیرینی خاصی به نام گوش هامان و جیب هامان درست میکنند. این شیرینی معمولاً دارای دانه های خشخاش است. در بین [[یهودیان سفاردی]] شیرینی گوش هامان به صورت دیگری تهیه میشود.<ref>Ari Jacobs & Abe Lederer (2013), Purim: Its Laws, Customs and Meaning, Jerusalem, Israel: Targum Press. p. 158.</ref>

== طومارهای دریای مرده ==
{{اصلی|طومارهای دریای مرده}}
{{اصلی|طومارهای دریای مرده}}
یکی از رویدادهای مهم باستان‌شناسی در قرن بیستم میلادی، کشف طومارهایی در منطقه قمران فلسطین بود که به «طومارهای دریای مرده» شهرت یافته‌اند. در این طومارها نام همه کتب عهد عتیق به چشم می‌خورد به جز «کتاب استر». برخی دانشوران دلایلی را برای نیاوردن کتاب استر در طومارهای دریای مرده ذکر کرده‌اند. اینکه انتقام جوئی‌های ذکر شده در کتاب استر بر خلاف آموزه‌های تورات است، اینکه هیچ اشاره‌ای به خدا در کتاب استر نشده است و این مسئله که استر به عنوان یک یهودی با یک شاه ایرانی ازدواج کرد که مغایر با آرای گروه محافظه کار کومرون بود.<ref>[http://maxwellinstitute.byu.edu/publications/books/?bookid=44&chapid=226 The Dead Sea Scrolls and the Old Testament, by Donald W. Parry, and Stephen D. Ricks]</ref>
یکی از رویدادهای مهم باستان‌شناسی در قرن بیستم میلادی، کشف طومارهایی در منطقه قمران فلسطین بود که به «طومارهای دریای مرده» شهرت یافته‌اند. در این طومارها نام همه کتب عهد عتیق به چشم می‌خورد به جز «کتاب استر». برخی دانشوران دلایلی را برای نیاوردن کتاب استر در طومارهای دریای مرده ذکر کرده‌اند. اینکه انتقام جوئی‌های ذکر شده در کتاب استر بر خلاف آموزه‌های تورات است، اینکه هیچ اشاره‌ای به خدا در کتاب استر نشده است و این مسئله که استر به عنوان یک یهودی با یک شاه ایرانی ازدواج کرد که مغایر با آرای گروه محافظه کار کومرون بود.<ref>[http://maxwellinstitute.byu.edu/publications/books/?bookid=44&chapid=226 The Dead Sea Scrolls and the Old Testament, by Donald W. Parry, and Stephen D. Ricks]</ref>
خط ۱۲۷: خط ۱۷۱:


آرامگاه استر گنبد آجری ساده‌ای داد و دو قبر با کتیبه‌های گچبری شده به خط عبری بر بالای آن مشاهده می‌شود. دو صندوق منبت عالی در روی قبرها در وسط قرار دارد. یکی از صندوق‌ها دارای خط و کتیبه عبری است. اصل بنا، متعلق به قرن هفتم هجری قمری است. این آرامگاه، شامل مدخل، دهلیز، حرم و صفه و شاه نشین است.<ref>{{پک|معصومی|1389|ک=تاریخچه علم باستان شناسی|ص=194}}</ref>
آرامگاه استر گنبد آجری ساده‌ای داد و دو قبر با کتیبه‌های گچبری شده به خط عبری بر بالای آن مشاهده می‌شود. دو صندوق منبت عالی در روی قبرها در وسط قرار دارد. یکی از صندوق‌ها دارای خط و کتیبه عبری است. اصل بنا، متعلق به قرن هفتم هجری قمری است. این آرامگاه، شامل مدخل، دهلیز، حرم و صفه و شاه نشین است.<ref>{{پک|معصومی|1389|ک=تاریخچه علم باستان شناسی|ص=194}}</ref>
== انتقادها ==
=== در دوران گذشته ===
به صورت تاریخی معمولاً مسیحیان دید منفی نسبت به کتاب استر داشته اند. بعضی مسیحیان آن را "تاریخی از روح قومی یهود" و حتی "تلاشی خونخواهانه برای غرور نژادی یهودی" دانسته اند. بعضی دیگر نوشته‌اند "در تمامی کتاب استر هیچ شخصیت با شرافتی یافت نمی‌شود".<ref>http://www.hebrew4christians.com/Holidays/Winter_Holidays/Purim/Scandal/scandal.html</ref> کتاب استر بیشترین انتقادهای یهودستیزانه را در طول تاریخ متوجه خود کرده است.


بسیاری روایتهای تاریخی مسیحی از بی احترامی یهودیان به صلیب و عیسی در روز پوریم اشاره دارد. در این متون معمولاً اعمالی نظیر [[ادرار کردن]] بر روی صلیب و آتش زدن آن در روز پوریم مورد اشاره قرار گرفتند. <ref>http://www.haaretz.com/cmlink/purim-will-never-be-the-same-1.189873</ref>
== در دوره‌های اخیر ==
[[مارتین لوتر]] کشیش معروف مسیحی و رهبر جنبش پروتستانیسم در کتاب خود به نام [[درباره یهودیان و دروغهای آنان]] به شدت از پوریم انتقاد کرده و مینویسد :"در قلبهای آنان (یهودیان) آرزوی آن است که روزی بتوانند با تمامی [[جنتیل]]ها مانند [[جنتیل]]های پادشاهی پارس در زمان استر برخورد کنند. چقدر آنان به کتاب استر مینازند، که بسیار زیبا خونخواهی، نفرت و آرزوهای قاتلانه آنان را نشان میدهد. خورشید هیچگاه بر روی قومی خونخواهتر و منتقمتر از یهودیان نتابیده است که تصور میکنند قوم برگزیده خدایند و باید جنتیلها را بکشند و نابود کنند."<ref>http://vho.org/aaargh/fran/livres9/Luthereng.pdf</ref>
آدولف هیتلر نگهداری [[کتاب استر]] را در آلمان برای تمام اشخاص ممنوع کرد. [[یولیوس اشترایشر]] سردبیر مجله [[در اشتورمر|دِر اشتورمر]] در سخنرانی ۱۰ نوامبر ۱۹۳۸ خود گفت: یهودیان ۷۵۰۰۰ ایرانی را فقط در یک شب سلاخی کردند، سرنوشت مشابه نصیب آلمانی‌ها خواهد شد، اگر یهودیها موفق شوند جنگی را علیه آلمان راه بیندازند. یهودیان یک ''جشن پوریم'' جدید در آلمان راه خواهند انداخت.<ref>Randall L. Bytwerk. [http://books.google.co.uk/books?id=J_YtNQB8IksC&pg=PA91&dq="adolf+Hitler"+purim&hl=en&ei=EfiZTOOaHMuQOMCAscEM&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=3&ved=0CDEQ6AEwAjgU#v=onepage&q="adolf%20Hitler"%20purim&f=false Landmark speeches of National Socialism], Texas A&M University Press, 2008. pg. 91. ISBN 1-60344-015-1.</ref>


لوئیس پاتون در مورد کتاب استر مینویسد :"در تمامی کتاب استر یک فرد با شرافت یافت نمیشود، اخشورش احساساتی و بیمنطق است، استر از زیبایی خود برای به دست آوردن قدرت استفاده میکند، در مورد هویت خود دروغ میگوید و در برابر دشمنان شکست خورده بیرحم است، زنها و کودکان دشمنان خود را نابود میکند، و درخواست ادامه کشتار را برای یک روز دیگر میکند، تنها صفت خوب او تعهد به قوم خود و شجاعتش در تلاش برای نجات آنان است. مردخای از خواهرزاده خود برای قدرت یافتن استفاده میکند." او ادامه میدهد نظر [[مارتین لوتر]] در مورد این کتاب چندان هم بد نیست. لوتر میگوید :"من نسبت به این کتاب (کتاب استر) آنقدر مخالف هستم که معتقدم نباید وجود داشته باشد، این کتاب بیش از حد قومیگری یهودی است و دارای صفات زیادی از بت پرستان میباشد." <ref>A Critical and Exegetical Commentary on the Book of Esther By Lewis Bayles Paton, Charles Scribner's Sons, 1916, Page 96.</ref>

=== در دوره‌های اخیر ===
آدولف هیتلر نگهداری [[کتاب استر]] را در آلمان برای تمام اشخاص ممنوع کرد. [[یولیوس اشترایشر]] سردبیر مجله [[در اشتورمر|دِر اشتورمر]] در سخنرانی ۱۰ نوامبر ۱۹۳۸ خود گفت: یهودیان ۷۵۰۰۰ ایرانی را فقط در یک شب سلاخی کردند، سرنوشت مشابه نصیب آلمانی‌ها خواهد شد، اگر یهودیها موفق شوند جنگی را علیه آلمان راه بیندازند. یهودیان یک ''جشن پوریم'' جدید در آلمان راه خواهند انداخت.<ref>Randall L. Bytwerk. [http://books.google.co.uk/books?id=J_YtNQB8IksC&pg=PA91&dq="adolf+Hitler"+purim&hl=en&ei=EfiZTOOaHMuQOMCAscEM&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=3&ved=0CDEQ6AEwAjgU#v=onepage&q="adolf%20Hitler"%20purim&f=false Landmark speeches of National Socialism], Texas A&M University Press, 2008. pg. 91. ISBN 1-60344-015-1.</ref> هنگامی که در دادگاه نورنبرگ اشترایشر به اعدام محکوم میشد به تمسخر دادگاه را جشن پوریم سال ۱۹۴۶ خواند.<ref>Satinover, Jeffrey (1997). Cracking the Bible code. New York: W. Morrow. p. 189. ISBN 0-688-15463-8. "according to the October 16, 1946 issue of the New York Herald Tribune"</ref> بسیاری حملات آلمان نازی به یهودیان در روز پوریم انجام میشد. به صورت مثال در پوریم سال ۱۹۴۲ میلادی ده یهودی در لهستان به جای ده پسر هامان به دار آویخته شدند. <ref> Cohen, Arthur Allen; Mendes-Flohr, Paul R., eds. (2009). 20th Century Jewish Religious Thought: Original Essays on Critical Concepts, Movements, and Beliefs. Philadelphia: Jewish Publication Society of America. p. 948. ISBN 978-0-8276-0892-4.</ref>


== در دیدگاه یهودیان امروزی ==
بعضی یهودیان افراطی درگیری خود را با اعراب و یا ایرانیان مشابه درگیری بین یهودیان و دشمنانشان در زمان استر میدانند. به طور مثال [[قتل‌عام مسجد الخلیل]] به دست یهودی افراطی دکتر باروخ گلدشتاین در روز پوریم سال ۱۹۹۴ میلادی رخ داد. <ref>"When Fury Rules". Time Magazine. March 7, 1994. Retrieved 2010-04-28..</ref>
بسیاری سران سیاسی و مذهبی کشور اسرائیل درگیری خود را با ایران امروزی مشابه درگیری یهودیان امپراطوری پارس و هامان خوانده اند.
[[بنیامین نتانیاهو]]، نخست وزیر اسرائیل در سخنرانی خود در برابر [[کنگره آمریکا|کنگرهٔ آمریکا]] در ۳ مارس ۲۰۱۵ (که مصادف با شب روزهٔ استر بود<ref>{{یادکرد وب | نام خانوادگی=Schwartz | نام=Sharona | عنوان=Why Religious Jews See a Parallel Between the Netanyahu-Obama Rift on Iran and the Bible’s Book of Esther | وب‌گاه=The Blaze | تاریخ=2015-02-25 | سال=2015 | پیوند=http://www.theblaze.com/stories/2015/02/25/why-religious-jews-see-a-parallel-between-the-netanyahu-obama-rift-on-iran-and-the-bibles-book-of-esther/ | کد زبان=en | تاریخ بازبینی=2015-03-03}}‏</ref>)، با اشاره به داستان استر، گفت «امروز مردم یهود با تلاش یک فرمانروای دیگر ایران برای نابودی ما مواجهند.»<ref>{{یادکرد وب | نویسنده=By | عنوان=Netanyahu Purim Speech: Queen Esther Tale Invoked During Congress Iran Address | وب‌گاه=International Business Times | تاریخ=2015-03-03 | سال=2015 | پیوند=http://www.ibtimes.com/netanyahu-purim-speech-queen-esther-tale-invoked-during-congress-iran-address-1834584 | کد زبان=en | تاریخ بازبینی=2015-03-03}}‏</ref>
[[بنیامین نتانیاهو]]، نخست وزیر اسرائیل در سخنرانی خود در برابر [[کنگره آمریکا|کنگرهٔ آمریکا]] در ۳ مارس ۲۰۱۵ (که مصادف با شب روزهٔ استر بود<ref>{{یادکرد وب | نام خانوادگی=Schwartz | نام=Sharona | عنوان=Why Religious Jews See a Parallel Between the Netanyahu-Obama Rift on Iran and the Bible’s Book of Esther | وب‌گاه=The Blaze | تاریخ=2015-02-25 | سال=2015 | پیوند=http://www.theblaze.com/stories/2015/02/25/why-religious-jews-see-a-parallel-between-the-netanyahu-obama-rift-on-iran-and-the-bibles-book-of-esther/ | کد زبان=en | تاریخ بازبینی=2015-03-03}}‏</ref>)، با اشاره به داستان استر، گفت «امروز مردم یهود با تلاش یک فرمانروای دیگر ایران برای نابودی ما مواجهند.»<ref>{{یادکرد وب | نویسنده=By | عنوان=Netanyahu Purim Speech: Queen Esther Tale Invoked During Congress Iran Address | وب‌گاه=International Business Times | تاریخ=2015-03-03 | سال=2015 | پیوند=http://www.ibtimes.com/netanyahu-purim-speech-queen-esther-tale-invoked-during-congress-iran-address-1834584 | کد زبان=en | تاریخ بازبینی=2015-03-03}}‏</ref>

در پوریم سال ۱۳۹۴ در تهران دو نوجوان ۱۷ ساله یهودی که بر روی دیوار شعار''' "مرگ بر هامان"''' را نوشته بودند دستگیر شدند. انجمن کلیمیان تهران و چندین سازمان یهودی آمریکایی از این دستگیری اظهار نگرانی کردند و آن را بخشی از جشن پوریم خواندند. <ref>http://www.jpost.com/Diaspora/Purim-prank-gone-wrong-Jew-boys-arrested-in-Iran-for-graffiti-reading-Death-to-Haman-448277</ref><ref>http://www.jewishpress.com/news/breaking-news/two-jews-arrested-in-tehran-for-anti-haman-graffiti/2016/03/18/</ref><ref>http://www.algemeiner.com/2016/03/17/purim-prank-lands-2-iranian-jewish-teenagers-in-jail/</ref>

== گاه‌شمار جشن‌های پوریم در اسرائیل ==
یهودیان در روزهای ۱۴ و ۱۵ آدار (مطابق با ۲ روز در ماه‌های فوریه/مارس میلادی) جشن می‌گیرند.<ref name="EIrfestivals"/>

{| class="wikitable"
|-
! سال میلادی!! روز!! معادل میلادی تاریخ عبری{{سخ}}۱۴ و ۱۵ آدار!! معادل هجری شمسیِ{{سخ}}تاریخ میلادی!! سال هجری شمسی
|-
| ۲۰۰۶<ref>[http://www.when-is.com/purim-2006.asp When is Purim in 2006?]</ref> || سه‌شنبه و چهارشنبه || ۱۴ و ۱۵ مارس || ۲۳ و ۲۴ اسفند || ۱۳۸۴
|-
| ۲۰۰۷<ref>[http://www.when-is.com/purim-2007.asp When is Purim in 2007?]</ref> || یکشنبه و دوشنبه || ۴ و ۵ مارس || ۱۳ و ۱۴ اسفند || ۱۳۸۵
|-
| ۲۰۰۸<ref>[http://www.when-is.com/purim-2008.asp When is Purim in 2008?]</ref> || جمعه و شنبه || ۲۱ و ۲۲ مارس || ۲ و ۳ فروردین || ۱۳۸۷
|-
| ۲۰۰۹<ref>[http://www.when-is.com/purim-2009.asp When is Purim in 2009?]</ref> || سه‌شنبه و چهارشنبه || ۱۰ و ۱۱ مارس || ۲۰ و ۲۱ اسفند || ۱۳۸۷
|-
| ۲۰۱۰<ref>[http://www.when-is.com/purim-2010.asp When is Purim in 2010?]</ref> || یکشنبه و دوشنبه || ۲۸ و ۲۹ فوریه || ۹ و ۱۰ اسفند || ۱۳۸۸
|-
| ۲۰۱۱<ref>[http://www.when-is.com/purim-2011.asp When is Purim in 2011?]</ref> || یکشنبه و دوشنبه || ۲۰ و ۲۱ مارس || ۲۹ و ۳۰ اسفند || ۱۳۸۹
|-
| ۲۰۱۲<ref>[http://www.when-is.com/purim-2012.asp When is Purim in 2012?]</ref> || پنجشنبه و جمعه || ۸ و ۹ مارس || ۱۸ و ۱۹ اسفند || ۱۳۹۰
|-
| ۲۰۱۳<ref>[http://www.when-is.com/purim-2013.asp When is Purim in 2013?]</ref> || یکشنبه و دوشنبه || ۲۴ و ۲۵ فوریه || ۶ و ۷ اسفند || ۱۳۹۱
|-
| ۲۰۱۴<ref>[http://www.when-is.com/purim-2014.asp When is Purim in 2014?]</ref> || یکشنبه و دوشنبه || ۱۶ و ۱۷ مارس || ۲۵ و ۲۶ اسفند || ۱۳۹۲
|-
| ۲۰۱۵<ref>[http://www.when-is.com/purim-2015.asp When is Purim in 2015?]</ref> || پنجشنبه و جمعه || ۵ و ۶ مارس || ۱۴ و ۱۵ اسفند || ۱۳۹۳
|-
| ۲۰۱۶<ref>[http://www.when-is.com/purim-2016.asp When is Purim in 2016?]</ref> || پنجشنبه و جمعه || ۲۴ و ۲۵ مارس || ۵ و ۶ فروردین || ۱۳۹۵
|-
| ۲۰۱۷<ref>[http://www.when-is.com/purim-2017.asp When is Purim in 2017?]</ref> || یکشنبه و دوشنبه || ۱۲ و ۱۳ مارس || ۲۲ و ۲۳ اسفند || ۱۳۹۵
|-
| ۲۰۱۸<ref>[https://www.hebcal.com/holidays/2017-2018 Jewish Holidays 2017-2018]</ref> || پنجشنبه || ۱ مارس || ۱۰ اسفند || ۱۳۹۶
|}



== پانویس ==
== پانویس ==

نسخهٔ ‏۲۷ مارس ۲۰۱۶، ساعت ۲۰:۱۱

در جشن پوریم، خوردن شیرینی‌ها و کیک‌های مخصوص پوریم که با خشخاش تهیه می‌شود، یکی از نکات برجسته عید است که «گوش‌هامان» (به عبری: אוזני המן) نامیده می‌شود.
کارناوال شادی در روز عید پوریم در شهر اورشلیم.

پوریم (به عبری: פורים) (از کلمه پور، تفسیر شده در کتاب استر به معنی قرعه، همچنین به معنی پورو در زبان اکدی) جشنی است که برای نجات یهودیان ایران در زمان شاه اخشورش از دست‌ هامان برگزار می‌شود. هامان قرعه (پور) انداخت تا تاریخ مرگ یهودیان را تعیین کند (استر ۳:۷). جشن در ۱۴ آدار (در فوریه یا مارس) برگزار می‌شود و یهودیان شوش این روز را در ۱۵ آدار جشن گرفتند (۹:۱۸). که آن روز را «پوریم شوشان» نامیدند. در دوره تلمودی، جدای از احترام برای اورشلیم، جشن پوریم شوش در شهرهای محصور در اسرائیل از زمان یوشع بن نون به صورت قانون در آمده بود. علاوه بر این امروزه، بر طبق قانون یهودی، جشن در ۱۵ آدار در اورشلیم که از زمان یوشع بن نون شهری محصور بوده برگزار می‌شود، ولی در تل‌آویو که شهری غیر محصور است، برگزار نمی‌شود. در سال کبیسه عبری، که در آن دو ماه آدار وجود دارد، پوریم در دومین ماه آدار برگزار می‌شود.[۱]

در روایت تاریخی وقایع کتاب استر اختلاف نظرهایی وجود دارد. بعضی از پژوهشگران تأثیر جشن ایرانیان را در این جشن می‌بینند. بعضی دیگر شک خودشان را دربارهٔ برابر کردن خشایارشا با اخشورش بیان می‌دارند. منتقدین کتاب مقدس، متذکر شده‌اند که تشابهی بین نام‌های مردخای و استر با خدایان بابلی (مردوک و ایشتار) وجود دارد. هیچ ذکری از پوریم در منابع یهودی در قرن اول پیش از میلاد وجود ندارد.[۱]

بر پایه تلمود، جوامعی که از نابودی، شکنجه و کشتار رهایی یافتند، می‌بایستی جشنی همانند پوریم (معروف به پوریم کوچک) برگزار کنند. منابع سنتی گزارش می‌دهند که یهودیان شیراز علاوه بر پوریم معمولی، پوریم مخصوصی را در روز دوم حشوان (در اکتبر یا نوامبر) جشن می‌گرفتند تا این رسم، یادگار اجازه بازگشت به دین یهودیت از اسلام اجباری (که به آنها تحمیل شده بود) باشد. تاریخ دقیق این واقعه مورد بحث است و نظرات متفاوتی از قرن ۱۳ میلادی تا ۱۹ میلادی مطرح گشته است. از آنجایی که این جشن ریشه در ایران دارد، در بین یهودیان ایرانی این جشن خیلی محبوب است و جشن دوباره نزدیک به سال نو برگزار می‌شود. لباس‌های نو پوشیده شده و شیرینی بین کودکان توزیع می‌گردد و کتاب استر در نسخه اصلی و نسخه تفسیر آن خوانده می‌شود. همچنین کتاب اردشیرنامه که توسط شاعر ایرانی-یهودی شاهین (قرن ۱۴ میلادی)، سروده شده خوانده می‌شود. یهودیان همدان با گردهم‌آیی در مقبره استر و مردخای، (گاهی کل شب) جشن می‌گیرند. یهودیان از شهرهای دیگر هم به همدان می‌آیند تا پوریم را جشن بگیرند.[۱]

یهودیان پوریم را با اعمال زیر جشن میگیرند:

  • تبادل هدایای غذا و نوشیدنی به نام میشلواخ مانوت
  • دادن صدقه به نیازمندان به نام متانوت لا ایونیم
  • میل کردن غذایی خاص به نام سعودات پوریم
  • خواندن عمومی کتاب استر به نام کریات هامگیلاه که معمولاً در کنیسه انجام میشود.
  • خواندن دعاهای خاصی به نام ال هانیسیم

سنتهای دیگر جشن پوریم عبارتند از نوشیدن شراب و سایر مشروبات الکلی، پوشیدن نقاب و ماسک و جشن عمومی.[۲]


محققانی چون والتر هنینگ به شباهت‌های داستان عید «پوریم» در کتاب استر با مراسم «مغ‌کشی» در عصر هخامنشی اشاره کرده‌اند[۳][۴] و امکان اینکه پوریم تقلیدی از مغ‌کشی باشد را مطرح کرده‌اند.[۵]

نویسنده متن عبری کتاب استر روشن نیست. ظاهراً او می‌بایست یک یهودی متعصب بوده باشد که در ایران زندگی می‌کرده، و از نزدیک با آداب و رسوم ایرانیان، به ویژه آداب دربار، آشنایی داشته است.[۶] کتاب استر، صرف نظر از اینکه مبنایش بر مطالب قدیمی تر است، گزارشی خیالی از دوره پادشاهی خشایارشا است. شاید، چنان‌که اکنون عقیده دارند، متعلق به دوره یونانی (هلنیستی و حکومت سلوکیان) بوده و تصویری که از یک شاه هخامنشی ارائه می‌دهد، لزوماً به معنای ارائه اطلاعات تاریخی معتبر یا حتی نظری قابل اعتنا نیست. اینکه در داستان او، شاه ایران با تأکید بر اعمال خودکامانه و مستبدانه توصیف می‌شود (که تا اندازه‌ای نگرشی خصمانه است) با لطفی که نسبت به استر و مردخای و جماعت یهودی نشان می‌دهد، تعدیل می‌شود. اما استفاده داستان از مضامین مأنوس (مثلاً بالا رفتن فراوان و ناگهانی مقام بیگانه در دربار سلطنتی مثل یوسف، نحمیا، دانیال) خود نمایانگر ارزش تاریخی ناچیز داستان است. در واقع این داستان، هیچ چیز ارزشمند و مهمی دربارهٔ دربار ایران و شاهان آن به ما نمی‌گوید: تصویر قراردادی و پیش پا افتاده‌تر از آن است که بتوان نتایجی از آن گرفت.[۷]

دربارهٔ ارزش دینی کتاب استر باید گفت که نظرهای کلیساها و شاخه گوناگون مسیحی دربارهٔ آن بسیار پراکنده بوده است، اما یهودیان برای این کتاب ارزش بسیار قائل شدند و برخی از علمای آنها بدان جایگاهی پس از تورات بخشیدند.[۸]

دربارهٔ ارزش تاریخی این کتاب نیز اختلاف است. برخی از یهودی‌ها معتقدند که این کتاب افسانه و حکایت نیست، بلکه از وقایع تاریخ یهود و مطابق با تاریخ واقعی آنها است، اما بیشتر دانشمندان ارزش تاریخی آن را نفی کرده‌اند. به نظر منتقدین، کتاب استر افسانه‌ای صرف است که بدان ظاهری نیمه تاریخی یا تقریباً تاریخی داده‌اند. با توجه به اینکه کتاب استر به لحاظ تاریخی قابل اتکا و استناد نیست، برخی از اسطوره‌شناسان این کتاب را در اسطوره‌های بین‌النهرینی و ایلامی جستجو کرده، و معادل‌هایی برای بیشتر شخصیت‌های آن در اساطیر این دو سرزمین یافته‌اند. آنها استر را معادل سریانی ایشتر، مردخای را مردوک، هامان را هومبان (خدای مهم ایلامی)، و وشتی را خدابانوی ایلامی، مشتی، دانسته‌اند و این داستان را بازتابی از کشمکش هزارساله دین ایلامی و دین بابلی در نظر گرفته‌اند.[۹]

مورّخ‌هایی چون جعفری دهقی، کورت، داندامایف، مک‌کولوگ، شاکد و لیتمن تاریخی بودن واقعه پوریم را رد می‌کنند و کتاب استر را رمان تاریخی می‌خوانند.

نقاشی قرن هجدهم از کتاب استر.

کتاب استر تنها کتابی در عهد عتیق است که نام خداوند ("یهوه") و همچنین نام اسرائیل نیز در آن ذکر نشده است. به نظر میرسد نویسنده کتاب استر دارای اعتقاداتی مشابه اعتقاد سایر پیامبران عهد عتیق نبوده است. [۱۰]

لغت‌شناسی

پوریم از کلمه «پور» به معنی «قرعه» آمده‌است.[۱۱][۱] که اشاره به قرعه‌ای که در کتاب استر، هامان برای مشخص کردن مناسب‌ترین روز و ماه برای نابودی یهودیان ایران ریخت، دارد.[۱۱]

پوریم در عهد عتیق

مجازات هامان کشیده شده توسط میکل آنژ
مقالهٔ اصلی: کتاب استر

استر دختری زیبا و یتیم و دختر عموی مردخای از خادمان دربار هخامنشی بود.[۱۲] استر به غیر از جمال نیکو، خصائل نیکوی فراوانی داشت و پس از آنکه اخشوروش به دلیل اطاعت نکردن همسرش، وشتی او را از ملکه بودن خلع کرد و تصمیم گرفت زن دیگری را به عنوان ملکه خود برگزیند،[۱۳] به اطاعت از دستور مردخای، نژاد و دین خود را به پادشاه آشکار نساخت[۱۴] و به همسری اخشوروش، پادشاه شاهنشاهی ایران درآمد. بنا بر نوشته کتاب استر، وی بر ۱۲۷ ولایت از هند تا حبشه حکمرانی می‌کرد.

از آنجا که مردخای مردی دین‌مدار بود، به ویژه به خاطر خصلت‌های نیکوی خود، مورد مشورت شاهنشاه هخامنشی قرار می‌گرفت. نخست‌وزیر دربار هخامنشی فردی اجنبی از نسل عمالق به نام هامان بود که بنابر تکبر، انتظار داشت همگان در برابرش سجده کنند و به خاک بیفتند. اما مردخای یهودی که می‌دانست سجده کردن در برابر هر فردی یا چیزی جز خدا، به منزله بت‌پرستی و شرک خواهد بود، حاضر نمی‌شد تا در برابرهامان سر سجده خم‌کند.[۱۵] از این رو هامان عمالقی کینه او را به دل گرفت و در صدد برآمد همه یهودیان ساکن در امپراطوری ایران را قتل‌عام کند و به نسل‌کشی یهودیان بپردازد.

هامان نزد پادشاه چنین وانمود کرد که قوم یهود فرمان پادشاه را اطاعت نمی‌کنند و در میان اقوام و ملل شاهنشاهی ایران تفرقه و نفاق می‌افکنند تا حکومت را تغییر دهند.[۱۶]هامان فرستادگانی به تمام ولایات ایران فرستاد تا در روز ۱۳ آدار تمامی یهودیان از جوان و پیر و حتی کودکان کشته شوند.[۱۷]

مردخای وقتی از فرمان‌هامان آگاهی یافت، از استر خواست که در نزد پادشاه برای یهودیان میانجی‌گری نماید. استر به مردخای پیغام فرستاد که تا زمانی که پادشاه او را نخواند، اگر به حیاط اندرونی شاه وارد شود، او را خواهند کشت و این‌که سی‌روز بود که پادشاه او را نخوانده بود.[۱۸] وقتی مردخای، استر را مطمئن ساخت که خود او نیز شامل فرمان می‌شود، تصمیم گرفت که خودش را بر پادشاه ظاهر سازد.[۱۹] استر و مردخای پادشاه را از نقشه‌های شوم‌هامان آگاه ساختند و توطئه‌های او را برملا کردند.

استر به پادشاه آگاهی داد که خود او از قوم یهود است وهامان قصد دارد همه یهودیان را در امپراطوری ایران از دم تیغ بگذراند. چون پادشاه ایران به این توطئه‌هامان پی‌برد سخت به خشم آمد و دستور داد همان کیفری که‌هامان برای یهودیان در نظر گرفته بود و با ترفند قصد داشت اجازه آن را از پادشاه بگیرد، دربارهٔ خود او، خانواده‌اش و افراد قومش اجرا گردد.

پیروزی مردخای، نقاشی اثر پیتر پیترز لاستمان

روز سیزدهم آدار فرا رسید. در این روز، دشمنان یهود امیدوار بودند بر یهودیان غلبه یابند، اما قضیه برعکس شد و یهودیان بر دشمنان خود پیروز شدند.[۲۰] یهودیان به دشمنان خود حمله کردند و آنها را کشتند.[۲۱] آنها در شهر شوش ۵۰۰ نفر از جمله ۱۰ پسرهامان به نام‌های فرشنداتا، دلفون، اسفاتا، فوراتا، ادلیا، اریداتا، فرمشتا، اریسای، اریدای و ویزاتا را کشتند.[۲۲]

بعد از این کشتار استر از پادشاه خواست تا اجساد ده پسرهامان را به دار بیاویزند و از پادشاه خواست تا به یهودیان اجازه بدهد تا کارشان را فردا نیز ادامه بدهند.[۲۳] با موافقت پادشاه،[۲۴] یهودیان ۳۰۰ نفر دیگر را در پایتخت کشتند.[۲۵] در سایر شهرها نیز یهودیان از خود دفاع کردند و آنها ۷۷۰۰۰ نفر از دشمنان خود را کشتند ولی اموالشان را غارت نکردند.[۲۶] این کار در روز سیزدهم ماه آدار انجام گرفت و آنها روز بعد، یعنی چهاردهم آدار پیروزی خود را جشن گرفتند.[۲۷]

یهودیان از آن تاریخ، به یاد این رویداد که به موجب آن از یک توطئه بزرگ نسل‌کشی رهایی یافتند، هر سال در ماه عبری آدار جشن می‌گیرند و آن وقایع را «پوریم» می‌نامند.[۲۸]

در گفته پژوهشگران

مقالهٔ اصلی: صحت تاریخی داستان استر و مردخای
هامان به پای استر میفتد و درخواست بخشش میکند، نقاشی اثر رامبراند.

دیدگاه پژوهشگران معاصر

امیلی کورت معتقد است کتاب استر در دوره هلنیستی (یونانی‌مآبی) نوشته شده است و تصویر زندگی درباری ایران مشابه با آن چیزی است که در نوشته‌های یونانی دیده می‌شود.[۲۹]

دانشنامه بریتانیکا در نوشتار مربوط به عید پوریم می‌نویسد: حقیقت تاریخی این واقعه کتاب مقدس، معمولاً مورد سؤال می‌باشد. در مورد جشن پوریم، نیز هرچند مشخص است که عید پوریم تا حدود قرن دوم میلادی به سنتی تثبیت شده در میان یهودیان تبدیل شده بوده، ریشه تاریخی این جشن ناشناخته‌است.[۳۰] در این دانشنامه در هنگام بررسی تأثیرات تمدن ایران زمین بر یهودیت چنین آمده‌است که ماجرای پوریم از کتاب استر در واقع، یکی از قصه‌های ایرانی در مورد زیرکی و خدعه‌های شهبانوهای ایرانی در درون اندرونی‌های پادشاهان می‌باشد و خود عید پوریم نیز به نوعی اقتباس یهودیان از عید نوروز می‌باشد.[۳۱]

بگفته تاریخچه دنیای کتاب مقدس چاپ دانشگاه آکسفورد، اگر چه برخی بنیادگرایان کتاب استر را تاریخی می‌پندارند ولی ژانر ادبی کتاب استر، همانند اکثر کتاب دانیال از نوع رمان بوده‌است. نه نویسندگان این کتاب قصد بازگو کردن حوادث گذشته را داشتند، و نه انتظار داشتند که خوانندگان آن را به عنوان تاریخ قلمداد کنند؛ شخصیتی به نام استر وجود خارجی نداشته‌است. با توجه به ژانر ادبی کتاب چند سؤال مربوطه اینها است که «چه کسی این کتاب را نوشته؟ قصد آن‌ها از نوشتن این کتاب چه بوده و تا چه حدی به آن رسیده‌اند؟ مخاطبان این کتاب چه کسی بوده؟ از مقایسه این کتاب و مخاطبان آن با موارد مشابه در دنیای یونانی-رومی چه نتایجی حاصل می‌شود؟»[۳۲]

بگفته شائول شاکد، گواهی بر صحت این داستان از دیدگاه تاریخی وجود ندارد و معمولاً در مورد واقعیت تاریخی داستان با شک و تردید نگریسته می‌شود. نظریه‌هایی وجود دارد که داستان بر مبنای اساطیر ایلامی و یا بابلی است. هرچند چنین نظری را نمی‌توان با اطمینان پذیرفت. این کتاب را بیشتر می‌توان نمونه‌ای از تم (theme) معروف دسیسه‌های درون دربار و نجات یافتن‌های معجزه آمیز نامید اگرچه نمی‌توان وجود هسته‌ای از واقعیت تاریخی موجود در آن را نادیده گرفت.[۳]

بگفته مک‌کولوگ شاید ذراتی از حقیقت در پشت داستان استر باشد ولی کتاب در وضع حاضرش دارای اشتباهات و تناقضاتی است که باید به عنوان یک رمان تاریخی (نه روایت تاریخی) قلمداد شود. نام همسر خشایارشا به استناد هرودوت، آمستریس دختر اتانس بوده درحالی که هیچ اثری از وشتی یا استر در تاریخ هرودوت نیست[۳۳]

تاریخ نگارش کتاب استر نامشخص است اما معمولاً بین محققین اتفاق‌نظر وجود دارد که نگارش کتاب کمی بعد از سقوط هخامنشیان، احتمالاً در دوره اشکانیان و حدود قرن دو یا سه قبل از میلاد بوده‌است. نویسنده کتاب نیز ناشناخته‌است. اما معمولاً چنین پنداشته می‌شود که توسط فردی از میان اقلیت یهودی ایران و بابل نوشته شده‌است.[۳]

بگفته تاریخچه یهودیت چاپ دانشگاه کمبریج نویسنده کتاب استر ممکن است نام‌های ایرانی یا ایلامی برای کتابش را می‌دانسته، اما نشان داده نشده که نویسنده اطلاعات دست اولی راجع به وضعیت جغرافیایی قصر در شوش و یا فضای حاکم در دربار ایران داشته‌است. اگر چه تاریخی بودن کتاب به دلیل وجود غیر محتملات[۳۴] و خطاها[۳۵] زیر سؤال می‌رود، اما افسانه بودن داستان به معنی این نیست که از داخل خلأ زاده شده‌است. بدون شک داستان بر پایه اتفاقی تاریخی که در شوش افتاده بنا شده‌است، هرچند تشخیص ماهیت این اتفاق سخت می‌باشد. همچنین عید پوریم قبل از نوشتن شدن کتاب استر جشن گرفته می‌شده و این داستان سعی در توجیه این جشن کرده‌است.[۳۶]

به گفته لیتمن دانش‎آموختگان و دانش‌پژوهان کتاب استر را به دلیل تناقضات آشکار تاریخی در این کتاب به جای سند تاریخی، جز رمانهای تاریخی به حساب می‌آورند. به استناد تاریخ هرودوت، خشایارشا هرگز نمی‌تواند با یک یهودی ازدواج کند کند چرا که خلاف عمل پادشاه برای ازدواج با یکی از ۷ خانواده صاحب قدرت ایرانی است. تاریخ گزارش می‌دهد که خشایارشا با آمستریس و نه با وشتی یا استر ازدواج کرده‌است. هیچ اطلاعات شخصی از وزیر هامان، وشتی یا استر یا حتی مردخای - مرد عالی رتبه دربار- نیست. مردخای گفته می‌شود که توسط بختنصر تبعید شده‌است ولی تبعید او ۱۱۲ سال پیش از سلطنت خشایارشا روی داده‌است. فارغ از این مسائل در این خصوص توافق وجود دارد که کتاب دارای یک زمینه تاریخی در حکمرانی خشایارشا و انباشته از جزئیات زندگی دربار ایران است.[۳۷]

به نوشته دانشنامه جودائیکا، کتاب استر ادعا می‌کند که یک یک روایت تاریخی است که در قلعه شوشان یا شوش اتفاق افتاده‌است. درست است که شاهی پارسی بنام اخشورش (Ahasuerus) وجود داشته‌است که معادل نام پارسی است که یونانی‌ها Xerxes (خشایار) می‌نامیدند (نگارش بدون اصوات نام به عبری تقریباً نزدیک به شیوه‌ای است که نام در متون آرامی نگاشته می‌شده‌است. اصوات بعدها در قرون وسطی به نام اضافه شده‌است). پادشاهی خشایار یکم (کسی که منظور قصه‌است زیرا پادشاهی خشایار دوم زودگذر بود). همچنین نام مردوکا (=مردخای) در متون آن زمان بعنوان یک نام فرد و همچنین در کتاب‌های عزرا و نحمیا بعنوان یک نام یهودی ثبت شده‌است. همچنین نویسنده کتاب استر با رسوم پارسیان و رسوم دربار آشنایی خوبی داشته‌است مانند عدم پذیرفتن وشتی برای کوچک کردن خود و ظاهر شدن در مجلس می‌گساری (یک همسر پارسی مجلس مهمانی را در هنگام شروع می‌گساری ترک می‌کرد)[۳۸]

هرچند پذیرش استر بعنوان یک حقیقت تاریخی با دشواری‌هایی روایی و تاریخی مواحه‌است. اگرا مردخای از سرزمین یهود بهمراه یهویاخین Jehoiachin (سال ۵۸۹ میلادی) تبعید شده باشد. انگونه که کتاب استر عنوان می‌کند (استر ۶:۲) سن مردخای در زمان خشایار شاه باید بیش از صد سال بوده باشد. هرودوت گزارش داده‌است که همسر خشایار نه وشتی و نه استر بوده‌است بلکه دختر یکی از سرداران پارسی بوده‌است که آمیستریس نام داشته‌است. هرودوت همچنین گفته‌است که شاهان پارسی همسرانشان را تنها از میان هفت خانواده اشراف پارسی انتخاب می‌کرده‌اند. بعلاوه، کل داستان مملو از نا محتملات است. مانند آنکه مردخای بعنوان یک یهودی در دربار شناخته می‌شد و برادر زاده و دختر خوانده‌اش که هر روز به دیدن او می‌رفته‌است توانسته‌است با موفقیت ملیت و دین خود را پنهان کند. بعلاوه داستان به نحو ساختگی جدی می‌زند و بطرز مشکوکی غیر مذهبی است. دعا کنندگان هیچوقت در هنگام خطر یادی از خدا نمی‌کنند و اشاره‌ای به خدا در هنگام جشن شکرگذاری پس از نجات یهودیان نیست. بطوریکه خاخام‌های تلمود مجبور بودند که نام خدا را به کتاب استر بیفزایند و ترجمه یونانی و آرامی ان کتاب را مومنانه تر نموده‌است. اگر فرض کنیم که کتاب استر واقعیت تاریخی نیست. احتمالات متعددی برای منشأ کتاب و تاریخ نوشته شدن کتاب و بستر تاریخی و معنی و مقصود آن وجود دارد.[۳۹]

کتاب استر یک رمان تاریخی است که سرنوشت یهودیان تبعیدی را در قرن پنجم پ م تحت حاکمیت اخشورش (یعنی خشایارشا) روایت می‌کند. موضوع رمان در دربابر هخامنشی در شهر شوش رخ می‌دهد. نویسنده آشنایی خوبی نقشه‌برداری شهر و نقل نام‌های پارسی (مموکن،...)، عیلامی (هامان)، و بابلی (مردخای) دارد. وشتی، زن خشایارشا، از دستور شوهر برای ظاهر شدن در برابر مهمانان سرپیچی می‌کند و درنیجه، از مقالم ملکه‌ای خویش خلع می‌شود و استر یهود، دختر برادر مردخای، جایش را می‌گیرد. مردخای بر طبق رمان، در بابل توسط نبودکدنضر (کسی که بیش از ۱۰۰ سال پیش از خشایارشا زیست) به اسارت گرفته می‌شود. گرچه به نظر می‌رسد این رمان در قرن دوم پ م رخ داده و کمی جزئیات تاریخی دارد، در قسمت مختلفی روایت‌های مورد اطمینان ارائه می‌کند: جزئیات نحوه زندگی دربار سلطنتی و کارایی روحانیون و توصیف سنت‌های پارسی که در کتاب استر آمده است، توسط منابع مستقل تأئید شده است.[۴۰]

دائرةالمعارف جهانی یهود دربارهٔ کتاب استر می‌نویسد:

اکثر محققان کتاب را افسانه و داستان‌هایی می‌دانند که بازگو کننده آداب و سنت‌های معاصری است که با ظاهر و آهنگی قدیمی ارائه شده است تا از حمله و هجوم به آن اجتناب شود. آنها خاطر نشان کرده‌اند ۱۲۷ ولایتی که نامشان در کتاب آمده با ۲۰ ساتراپی باستانی ایران در مغایرتی عجیب است. یا حیرت‌آور است که چگونه استر، یهودی بود خودش را مخفی می‌کند، در حالی که مردخای که پسرعمو و در عین حال قیم او بوده، به عنوان یک یهودی شناخته شده بوده است. نیز غیرممکن است که یک غیر ایرانی به عنوان نخست وزیر یا ملکه انتخاب شود و اینکه رویدادهای کتاب، اگر به راستی واقع شده‌اند، نمی‌توانسته‌اند با بی‌توجهی مورخان روبرو شده باشند. لحن به کار رفته در کتاب، ساختار ادبی و جایگاه کتاب بیشتر به یک داستان رومانتیک اشاره دارد تا یک واقعه شمار تاریخی. برخی پژوهشگران حتی منبع این اثر را کاملاً غیر یهودی ردیابی کرده‌اند.[۴۱]

سموئل کندی دربارهٔ کتاب می‌نویسد:

کتاب استر همه چیز می‌تواند باشد جز تاریخ، این کتاب، داستانی افسانه آمیز است که غرض ظاهری این افسانه آن بوده که برای جشن گرفتن عید پوریم، یک حقانیت و واقعیت تاریخی ذکر کند. کتاب استر اطلاعاتی نادرست را در مورد فارس نیز ارائه می‌دهد. در این کتاب آمده که خشایارشا بر ۱۲۷ ولایت حکمرانی کرده، حال آنکه تعداد واقعی تحت حکم او ۲۷ تا بوده است.[۴۱]

به نظر سموئیل کندی، کتاب استر سرشار از اندیشه‌ها و تصوراتی است که از ادبیات اساطیری بابل سرچشمه گرفته است. چرا که اندیشه غلبه یک زن بر پادشاه بیگانه بیشتر با روحیه بابلیان قرن ۵ پیش از میلاد مناسبت دارد تا با تفکر یهودی. علاوه بر این، نام هیچ‌یک از قهرمانان کتاب استر یک اسم واقعی یهودی نیست. به استثنای شاه اخشورش (خشایارشا) بقیه، نام خدایان بابلی و عیلامی دارند. نام استر معادل «ایشتار» است. بانوی قهرمان داستان حتی در باب دوم، آیه هفتم، هدسه خوانده می‌شود که از القاب خاص رب‌النوع بابلی است. استر و مردخای بابلیانی هستند که نقاب یهودی به چهره زده‌اند. دشمن آنها، هامان می‌توان بر مبنای زبانشناسی با هوما یک خدای عیلامی برابر دانست. وشتی، ملکه پارس هم، به همین ترتیب، می‌توان با مشتی یک رب‌النوع عیلامی تطبیق داد. از این رو کندی معتقد است اساس کتاب استر در عهد عتیق، یک افسانه بابلی قرن پنجمی است می‌باشد که کشمکش مرافعه مردوخ و ایشتار را با اخشورش بیان می‌کند. همانندی‌ها هم آن قدر زیاد است که نمی‌توان آن را بر تصادف حمل کرد.[۴۱]

از سال ۱۹۴۷ تا ۱۹۵۶ حدود یکصد قطعه از طومارهای بحرالمیت در قمران یا اسفار متعدد عهد عتیق یافت شده‌اند، همگی به جز کتاب استر با عهد عتیق تطابق دارند. تومار بحرالمیت مربوط به گروه اسنیان از یهودیان است که هم اکنون ترجمه این مخلوطات نیز به چاپ رسیده و دسترس همگان است. دیگر آنکه در عهد جدید، هیج نقل قول یا اشاره‌ای به کتاب استر نشده است.[۴۱]

دیدگاه پژوهشگران گذشته

بروسوس محقق قرن سوم قبل از میلاد درباره داستان استر و بازگشتن بتهای آناهیتا به ایران در زمان خشایار دوم اشاره میکند. [۴۲]

یوسفوس فلاویوس تاریخدان یهودی معاصر عیسی در کتاب تاریخ یهودیان خود به داستان استر اشاره میکند. یوسفوس از نسخه های مختلف داستان استر و حتی نسخه یونانی آن مطلع است. او همچنین به تحت فشار بودن یهودیان توسط پارسیان اشاره میکند و میگوید که یهودیان مجبور شده بودند که بتهای پارسیان را عبادت کنند. [۴۳][۴۴]

یوسیبون تاریخدان قرن دهم میلادی به داستان استر اشاره میکند و آن را تاریخی میداند. او به داستان عهد عتیق به عنوان تاریخ اشاره کرده و به روایتهای یوسفوس فلاویوس و نسخه یونانی کتاب استر اشاره میکند. [۴۵]

سوت مخصوص جشن پوریم به نام گراگر، هر گاه که نام هامان خوانده میشود حضار گراگر را میچرخانند تا صدای آن باعث حذف نام هامان شود.

روایت پارسی از داستان استر توسط تاریخدان مسلمان محمد ابن جریر طبری در کتاب تاریخ پادشاهان و پیامبران ذکر شده است. طبری به داستان استر به عنوان واقعه تاریخی اشاره میکند و نام پارسی آستوریا را ریشه استر میداند. طبری معتقد است که وقایع در زمان اردشیر بهمن (خشایارشا دوم) اتفاق افتاده است ولیکن او را با اردشیر درازدست (خشایارشا اول) اشتباه میکند.[۴۶] روایت پارسی دیگری نیز توسط مسعودی در کتاب مروج‌الذهب و معادن‌الجوهر ذکر شده است. او به زنی یهودی که به عقد بهمن (خشایارشا دوم) درآمده اشاره میکند.[۴۷] او همچنین اشاره میکند که استر دارای دختری به نام خومای بود که با اینکه در متون یهودی فراموش شده است در متون پارسی به او اشاره شده است. الطبری نام این دختر را خومانی ذکر میکند و میگوید که پدر او اردشیر بهمن با او ازدواج کرد. فردوسی نیز در شاهنامه از ازدواج شاه بهمن با دختری به نام خومای خبر میدهد. [۴۸]

دو هدیه مخصوص پوریم به نام میشلواخ مانوت.

مراسم مذهبی پوریم

پوریم مانند عید حنوکا بیشتر به ملی گرایی یهودی اشاره دارد زیرا این عید در تورات به عنوان عیدی مقدس ذکر نشده است. از این رو امور مالی و تجاری در این روز آزاد میباشد. دعایی خاص به نام ال ها نیسیم (به معنی برای معجزه ها) در روز پوریم به دعاها اضافه میشود. چهار میتزووتی (اعمال شرعی) که باید در روز پوریم انجام شوند عبارتند از :

  • گوش دادن به خواندن عمومی کتاب استر
  • فرستادن هدایا به دوستان و آشنایان
  • صدقه دادن به نیازمندان
  • غذای مخصوص پوریم
مگیلای استر به همراه نشانگر مخصوص خواندن توراه.

دعای قبل از خواندن مگیلا

قبل از خواندن کتاب استر در شب قبل و همچنین صبح عید پوریم خواننده کتاب استر این دعاها را سه بار بیان میکند. در هر سه بار حضار با گفتن آمین دعای او را تایید میکنند. [۴۹]

Hebrew فارسی
ברוך אתה יהוה אלהינו מלך העולם אשר קדשנו במצותיו וצונו על מקרא מגלה
 ستایش میکنیم تو را، هاشم، خدای ما پادشاه تمامی دنیا، که به ما دستورهای خود را ارزانی کردی و به ما دستور دادی که مگیلا را بخوانیم.
ברוך אתה יהוה אלהינו מלך העולם שעשה נסים לאבותינו בימים ההם בזמן הזה
 ستایش میکنیم تو را، هاشم، خدای ما پادشاه تمامی دنیا، که برای پدران ما معجزات خود را نشان دادی، در آن روزها و فصلها.
ברוך אתה יהוה אלהינו מלך העולם שהחינו וקימנו והגיענו לזמן הזה
 ستایش میکنیم تو را، هاشم، خدای ما پادشاه تمامی دنیا، که ما را زنده نگاه داشتی و از ما نگهداری کردی و ما را به این فصل رسانیدی.

دعای بعد از خواندن مگیلا

بعد از اتمام خواندن کتاب استر دعای زیر خوانده میشود. این دعا فقط در زمانی خوانده میشود که یک مینیان در زمان خواندن مگیلا حضور داشته باشد. [۵۰]

Hebrew فارسی
ברוך אתה יהוה אלהינו מלך העולם האל הרב את ריבנו והדן את דיננו והנוקם את נקמתינו והמשלם גמול לכל איבי נפשנו והנפרע לנו מצרינו ברוך אתה יהוה הנפרע לעמו ישראל מכל צריהם האל המושיע
 ستایش میکنیم تو را، هاشم، خدای ما پادشاه تمامی دنیا، (خدایی که) صدای درخواست کمک ما را میشنوی، در مورد ما قضاوت میکنی، اشتباهات ما را مجازات میکنی، به تمامی دشمنان ما پاسخ مناسب میدهی و برای ما از آنان انتقام میگیری. هاشم تو را ستایش میکنیم که از دشمنان قوم خود اسرائیل انتقام میگیری و به ما رستگاری ارزانی میکنی.

زنان و خواندن مگیلا

زنان دارای دستور خاصی برای شنیدن مگیلا هستند زیرا داستان استر به زنان مرتبط است. در بیشتر کنیسه های یهودیان ارتدوکس معمولا به زنان اجازه داده نمیشوند که رهبر خواندن مگیلا باشند. از این رو یهودیان ارتدوکس اعتقاد دارند که زنان نباید مگیلا را رهبری کنند ولیکن باید آن را شنیده و تکرار کنند. در زمانی که زنان نمیتوانند به کنیسه بروند یکی از اقوام مرد بالای سیزده سال آنان باید مگیلا را برایشان بخواند. [۵۱]

حذف کردن نام هامان

در زمانی که نام هامان در مگیلا به زبان آورده میشود حضار سوت و کف میزنند تا نام او محو گردد. این سنت از قرن سیزدهم میلادی و از یهودیان آلمان و فرانسه گرفته شده است. این سنت بر اساس قسمتی از میدراش است که میگوید که "تو باید نام عمالیق را از روی زمین محو کنی" (تثنیه ۲۵:۱۹). بعضی یهودیان از وسیله ای چوبی به نام گراگر برای ایجاد صدا در زمانی که نام هامان خوانده میشود استفاده میکنند.

روزه پوریم

روزه پوریم یکی از قسمتهای این عید است که بر اساس بخش ۹:۳۱ کتاب استر انجام میشود. اولین حاخامی که به روزه استر اشاره کرده است ربی آچای گائون است. معمولاً روز سیزدهم به عنوان روز روزه در نظر گرفته میشود مگر در صورتی که این روز بر روی روز شنبه (شبات) قرار گیرد.[۵۲]

کارناوال پوریم در شهر هولون در اسرائیل.

رسوم عید پوریم

پوشیدن نقاب

پوشیدن نقاب در جشن پوریم به نظر میاید از یهودیان ایتالیا در قرن پانزدهم میلادی آغاز شده باشد. این سنت تنها از قرن نوزدهم به بعد در بین یهودیان خاورمیانه گسترش یافت. بعضی روحانیون یهودی نگران شکسته شدن دستور شرعی نپوشیده شدن لباس زنانه توسط مردان و بر عکس در این مراسم بودند. ولیکن بیشتر ربیها معتقد هستند که پوشیدن نقاب این دستور را لغو نمی‌کند. دلیل دیگر پوشیدن نقاب مخفی شدن دست خداوند در وقایع پوریم است. همچنین دلیل دیگر آن مخفی بودن کسانی است که صدقه میدهند. [۵۳]

هامان سوزان

از زمان قرن پنجم میلادی سنتی برای سوزاندن آدمک هامان وجود داشت. این عمل باعث ایجاد خشم در بین مسیحیان میشد زیرا مسیحیان تصور میکردند که آدمک مذکور مسخره کردن به صلیب کشیده شدن عیسی مسیح توسط یهودیان است. بعضی حکمرانان مسیحی این نوع هامان سوزان را ممنوع میکردند. این جشن امروزه نیز انجام میشود. در سال ۱۹۵۰ میلادی این سنت در بسیاری شهرهای ایران و در کردستان انجام میشد و حتی گاهی اوقات مسلمانان نیز در انجام آن به یهودیان ملحق میشدند.[۵۴]

کارناوال پوریم

کارناوال پوریم مهمترین بخش پوریم در اسرائیل است. بسیاری مردم به خیابانها آمده و لباسهای خاص خود را که برای پوریم آماده کرده اند نشان میدهند. [۵۵]

آوازها

بسیاری آوازهای مربوط به پوریم از تلمود ریشه گرفته است. معروفترین شعر پوریم میشنیکناس آدار مربیم ب سیمخا (وقتی ماه آدار میاید ما جشن میگیریم) و لیهودیم هایتا اورا و سیمخا و ساسون و یکار (یهودیان دارای نور و خوشحالی، موفقیت و احترام بودند) هستند.[۵۶]

شیرینی خانگی گوش هامان.

غذای مخصوص

در جشن پوریم یهودیان اشکنازی شیرینی خاصی به نام گوش هامان و جیب هامان درست میکنند. این شیرینی معمولاً دارای دانه های خشخاش است. در بین یهودیان سفاردی شیرینی گوش هامان به صورت دیگری تهیه میشود.[۵۷]

طومارهای دریای مرده

مقالهٔ اصلی: طومارهای دریای مرده

یکی از رویدادهای مهم باستان‌شناسی در قرن بیستم میلادی، کشف طومارهایی در منطقه قمران فلسطین بود که به «طومارهای دریای مرده» شهرت یافته‌اند. در این طومارها نام همه کتب عهد عتیق به چشم می‌خورد به جز «کتاب استر». برخی دانشوران دلایلی را برای نیاوردن کتاب استر در طومارهای دریای مرده ذکر کرده‌اند. اینکه انتقام جوئی‌های ذکر شده در کتاب استر بر خلاف آموزه‌های تورات است، اینکه هیچ اشاره‌ای به خدا در کتاب استر نشده است و این مسئله که استر به عنوان یک یهودی با یک شاه ایرانی ازدواج کرد که مغایر با آرای گروه محافظه کار کومرون بود.[۵۸]

فرهنگ بابلی در داستان استر

دروازه ایشتار در موزه پرگامون.

از دیدگاه امید عطایی‌فرد نام هیچ‌یک از نام‌های ذکر شده در داستان استر یهودی نیست. به استثنای شاه اخشورش، بقیه، نام خدایان بابلی و ایلامی دارند. نام استر معادل نام ایشتار است. بانوی قهرمان داستان حتی «هدسه» و عروس خوانده می‌شود که از القاب خاص ایزد بابلست. استر و مردخای بابلیانی هستند که نقاب یهودی به چهره زده‌اند. دشمن آنهاهامان را می‌توان بر مبنای زبانشناسی با هومان یک خدای ایلامی، یگانه دانست. وشتی مکلهٔ پارس را نیز که استر جای او را می‌گیرد، بر همان ترتیب می‌توان با مشتی ایزد ایلامی تطبیق داد. بر روی هم، همانندی‌ها آنقدر زیاد است که نمی‌توان آنرا تصادفی دانست بلکه تشابه نام‌ها با نام خدایان نشان می‌دهد که مأخذ و منبعی که در ورای این کتاب قرار دارد، دربارهٔ ستیز اساتیری خدایان مشرکان است. از آنجا که مردوک (مردخای) و ایشتار (استر) پیروزی می‌یابند پس این افسانه در بابل پرداخته شده و شواهد تاریخی و زبانی آشکار می‌دارد که عید پوریم به احتمال قوی از بابل سرچشمه گرفته‌است. به نظر می‌رسد غرض ظاهری این افسانه آن بوده‌است که برای جشن گرفتن عید پوریم یک حقانیت و واقعیت تاریخی ذکر شود. در واقع کتاب استر همه چیز می‌تواند باشد جز تاریخ[۵۹]

در ایران

بقعه استر و مردخای در همدان، ایران
مقالهٔ اصلی: آرامگاه استر و مردخای

آرامگاه استر و مردخای، یک آرامگاه یهودی در شهر همدان است که بنا به سنت یهودی-ایرانی، استر و مردخای در آن مدفون اند. یهودیان خارج از ایران این سنت را باور ندارند و در تلمودهای بابلی یا اورشلیمی هم ذکری از آن به میان نیامده‌است. یهودیان ایران در روز ۱۴ آذار، به زیارت آرامگاه استر و مردخای در همدان می‌روند،[۶۰] کتاب استر را می‌خوانند و دست شان را به بقعه می‌کوبند.[۶۱] باستان شناس هرتسفلد این مکان را مجموعه‌ای ساده توصیف می‌کند که چندین بار تعمیر شده است. قدیمی‌ترین قسمت آن، زیرزمین طاق آرامگاه که به دوران مغول بر می‌گردد. هرتسفلد این ادعا که آرامگاه معتلق به شخص استر و مردخای است را رد می‌کند و می‌گوید آنها در شوش دفن شده‌اند. او معتقد است که شوش‌دختر، دختر یهودی تبعیدی و زن یزدگرد اول ساسانی در یکی از قبرها دفن شده است.[۶۲]

آرامگاه استر گنبد آجری ساده‌ای داد و دو قبر با کتیبه‌های گچبری شده به خط عبری بر بالای آن مشاهده می‌شود. دو صندوق منبت عالی در روی قبرها در وسط قرار دارد. یکی از صندوق‌ها دارای خط و کتیبه عبری است. اصل بنا، متعلق به قرن هفتم هجری قمری است. این آرامگاه، شامل مدخل، دهلیز، حرم و صفه و شاه نشین است.[۶۳]

انتقادها

در دوران گذشته

به صورت تاریخی معمولاً مسیحیان دید منفی نسبت به کتاب استر داشته اند. بعضی مسیحیان آن را "تاریخی از روح قومی یهود" و حتی "تلاشی خونخواهانه برای غرور نژادی یهودی" دانسته اند. بعضی دیگر نوشته‌اند "در تمامی کتاب استر هیچ شخصیت با شرافتی یافت نمی‌شود".[۶۴] کتاب استر بیشترین انتقادهای یهودستیزانه را در طول تاریخ متوجه خود کرده است.

بسیاری روایتهای تاریخی مسیحی از بی احترامی یهودیان به صلیب و عیسی در روز پوریم اشاره دارد. در این متون معمولاً اعمالی نظیر ادرار کردن بر روی صلیب و آتش زدن آن در روز پوریم مورد اشاره قرار گرفتند. [۶۵] مارتین لوتر کشیش معروف مسیحی و رهبر جنبش پروتستانیسم در کتاب خود به نام درباره یهودیان و دروغهای آنان به شدت از پوریم انتقاد کرده و مینویسد :"در قلبهای آنان (یهودیان) آرزوی آن است که روزی بتوانند با تمامی جنتیلها مانند جنتیلهای پادشاهی پارس در زمان استر برخورد کنند. چقدر آنان به کتاب استر مینازند، که بسیار زیبا خونخواهی، نفرت و آرزوهای قاتلانه آنان را نشان میدهد. خورشید هیچگاه بر روی قومی خونخواهتر و منتقمتر از یهودیان نتابیده است که تصور میکنند قوم برگزیده خدایند و باید جنتیلها را بکشند و نابود کنند."[۶۶]

لوئیس پاتون در مورد کتاب استر مینویسد :"در تمامی کتاب استر یک فرد با شرافت یافت نمیشود، اخشورش احساساتی و بیمنطق است، استر از زیبایی خود برای به دست آوردن قدرت استفاده میکند، در مورد هویت خود دروغ میگوید و در برابر دشمنان شکست خورده بیرحم است، زنها و کودکان دشمنان خود را نابود میکند، و درخواست ادامه کشتار را برای یک روز دیگر میکند، تنها صفت خوب او تعهد به قوم خود و شجاعتش در تلاش برای نجات آنان است. مردخای از خواهرزاده خود برای قدرت یافتن استفاده میکند." او ادامه میدهد نظر مارتین لوتر در مورد این کتاب چندان هم بد نیست. لوتر میگوید :"من نسبت به این کتاب (کتاب استر) آنقدر مخالف هستم که معتقدم نباید وجود داشته باشد، این کتاب بیش از حد قومیگری یهودی است و دارای صفات زیادی از بت پرستان میباشد." [۶۷]

در دوره‌های اخیر

آدولف هیتلر نگهداری کتاب استر را در آلمان برای تمام اشخاص ممنوع کرد. یولیوس اشترایشر سردبیر مجله دِر اشتورمر در سخنرانی ۱۰ نوامبر ۱۹۳۸ خود گفت: یهودیان ۷۵۰۰۰ ایرانی را فقط در یک شب سلاخی کردند، سرنوشت مشابه نصیب آلمانی‌ها خواهد شد، اگر یهودیها موفق شوند جنگی را علیه آلمان راه بیندازند. یهودیان یک جشن پوریم جدید در آلمان راه خواهند انداخت.[۶۸] هنگامی که در دادگاه نورنبرگ اشترایشر به اعدام محکوم میشد به تمسخر دادگاه را جشن پوریم سال ۱۹۴۶ خواند.[۶۹] بسیاری حملات آلمان نازی به یهودیان در روز پوریم انجام میشد. به صورت مثال در پوریم سال ۱۹۴۲ میلادی ده یهودی در لهستان به جای ده پسر هامان به دار آویخته شدند. [۷۰]


در دیدگاه یهودیان امروزی

بعضی یهودیان افراطی درگیری خود را با اعراب و یا ایرانیان مشابه درگیری بین یهودیان و دشمنانشان در زمان استر میدانند. به طور مثال قتل‌عام مسجد الخلیل به دست یهودی افراطی دکتر باروخ گلدشتاین در روز پوریم سال ۱۹۹۴ میلادی رخ داد. [۷۱] بسیاری سران سیاسی و مذهبی کشور اسرائیل درگیری خود را با ایران امروزی مشابه درگیری یهودیان امپراطوری پارس و هامان خوانده اند. بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل در سخنرانی خود در برابر کنگرهٔ آمریکا در ۳ مارس ۲۰۱۵ (که مصادف با شب روزهٔ استر بود[۷۲])، با اشاره به داستان استر، گفت «امروز مردم یهود با تلاش یک فرمانروای دیگر ایران برای نابودی ما مواجهند.»[۷۳]

در پوریم سال ۱۳۹۴ در تهران دو نوجوان ۱۷ ساله یهودی که بر روی دیوار شعار "مرگ بر هامان" را نوشته بودند دستگیر شدند. انجمن کلیمیان تهران و چندین سازمان یهودی آمریکایی از این دستگیری اظهار نگرانی کردند و آن را بخشی از جشن پوریم خواندند. [۷۴][۷۵][۷۶]

گاه‌شمار جشن‌های پوریم در اسرائیل

یهودیان در روزهای ۱۴ و ۱۵ آدار (مطابق با ۲ روز در ماه‌های فوریه/مارس میلادی) جشن می‌گیرند.[۱]

سال میلادی روز معادل میلادی تاریخ عبری
۱۴ و ۱۵ آدار		 معادل هجری شمسیِ
تاریخ میلادی		 سال هجری شمسی
۲۰۰۶[۷۷] سه‌شنبه و چهارشنبه ۱۴ و ۱۵ مارس ۲۳ و ۲۴ اسفند ۱۳۸۴
۲۰۰۷[۷۸] یکشنبه و دوشنبه ۴ و ۵ مارس ۱۳ و ۱۴ اسفند ۱۳۸۵
۲۰۰۸[۷۹] جمعه و شنبه ۲۱ و ۲۲ مارس ۲ و ۳ فروردین ۱۳۸۷
۲۰۰۹[۸۰] سه‌شنبه و چهارشنبه ۱۰ و ۱۱ مارس ۲۰ و ۲۱ اسفند ۱۳۸۷
۲۰۱۰[۸۱] یکشنبه و دوشنبه ۲۸ و ۲۹ فوریه ۹ و ۱۰ اسفند ۱۳۸۸
۲۰۱۱[۸۲] یکشنبه و دوشنبه ۲۰ و ۲۱ مارس ۲۹ و ۳۰ اسفند ۱۳۸۹
۲۰۱۲[۸۳] پنجشنبه و جمعه ۸ و ۹ مارس ۱۸ و ۱۹ اسفند ۱۳۹۰
۲۰۱۳[۸۴] یکشنبه و دوشنبه ۲۴ و ۲۵ فوریه ۶ و ۷ اسفند ۱۳۹۱
۲۰۱۴[۸۵] یکشنبه و دوشنبه ۱۶ و ۱۷ مارس ۲۵ و ۲۶ اسفند ۱۳۹۲
۲۰۱۵[۸۶] پنجشنبه و جمعه ۵ و ۶ مارس ۱۴ و ۱۵ اسفند ۱۳۹۳
۲۰۱۶[۸۷] پنجشنبه و جمعه ۲۴ و ۲۵ مارس ۵ و ۶ فروردین ۱۳۹۵
۲۰۱۷[۸۸] یکشنبه و دوشنبه ۱۲ و ۱۳ مارس ۲۲ و ۲۳ اسفند ۱۳۹۵
۲۰۱۸[۸۹] پنجشنبه ۱ مارس ۱۰ اسفند ۱۳۹۶


پانویس

  1. ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ ۱٫۳ ۱٫۴ Netzer، FESTIVALS vii. JEWISH، 555-560.
  2. ↑ http://www.chabad.org/holidays/purim/article_cdo/aid/648312/jewish/Purim-2012-Guide.htm
  3. ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ ۳٫۲ Shaked، Shaul (۱۸–۱۲-۲۰۱۱). «ESTHER, BOOK OF». Encyclopædia Iranica. تاریخ وارد شده در |تاریخ= را بررسی کنید (کمک)
  4. ↑ Macchi, Jean-Daniel (2009). "The Book of Esther: A Persian story in Greek style". A palimpsest rhetoric, ideology, stylistics, and language relating to Persian Israel (به انگلیسی). Piscataway, NJ: Gorgias Press.‏
  5. ↑ Schellekens, Jona (2009). "Accession Days and Holidays: The Origins of the Jewish Festival of Purim". Journal of Biblical Literature (به انگلیسی). The Society of Biblical Literature. 128 (1): 115-134.
  6. ↑ شاهنگیان، استر، 173-174.
  7. ↑ اکروید، تصویر فرمانروایان هخامنشی در کتاب مقدس، 49.
  8. ↑ شاهنگیان، استر، 173-174.
  9. ↑ شاهنگیان، استر، 173-174.
  10. ↑ A Critical and Exegetical Commentary on the Book of Esther By Lewis Bayles Paton, Charles Scribner's Sons, 1916, Page 95.
  11. ↑ ۱۱٫۰ ۱۱٫۱ Marc Lee Raphael, Judaism in America, Columbia University Press, p.۳۲–۳۳
  12. ↑ استر، باب ۲
  13. ↑ استر ۱۳:۱
  14. ↑ استر ۱۱:۲
  15. ↑ استر، باب ۳
  16. ↑ استر، ۸:۳
  17. ↑ استر، ۱۴:۳
  18. ↑ استر، ۱۱:۴
  19. ↑ استر، ۱۶:۴
  20. ↑ استر، ۱:۹
  21. ↑ استر ۵:۹
  22. ↑ استر، ۷:۹–۱۰:۹
  23. ↑ استر، ۱۳:۹
  24. ↑ استر، ۱۴:۹
  25. ↑ استر، ۱۵:۹
  26. ↑ استر، ۱۶:۹
  27. ↑ استر ۱۷:۹
  28. ↑ استر ۳۲:۹
  29. ↑ کورت، هخامنشیان، 19.
  30. ↑ Purim. (2009). In Encyclopædia Britannica. Retrieved March 11, 2009 from Encyclopædia Britannica Online
  31. ↑ The Judaic tradition» Jewish myth and legend» Sources and development» Myth and legend in the Persian period. (2009). In Encyclopædia Britannica. Retrieved March 11, 2009, from Encyclopædia Britannica Online
  32. ↑ Greenspoon, ‎Leonard J. (2001), The Oxford History of the Biblical World (به انگلیسی), Ed: Micheal D. Coogan, Oxford University Press, p. ۳۲۲–۳۲۳{{citation}}: نگهداری یادکرد:نام‌های متعدد:فهرست نویسندگان (link)
  33. ↑ McCullough، W. S. «AHASUREUS». Encyclopædia Iranica. دریافت‌شده در ۲۰۱۲–۰۴-۱۵. تاریخ وارد شده در |بازبینی= را بررسی کنید (کمک)
  34. ↑ بگفته تاریخچه یهودیت چاپ دانشگاه کمبریج از جمله غیر محتملاتی که تاریخی بودن کتاب را زیر سؤال می‌برند، می‌توان از جشنی که پادشاه برای افسران اجرایی اش گرفت که صد و هشتاد روز به طول انجامید (۱:۱–۴)؛ نافرمانی ملکه وشتی از پادشاه؛ مکاتبه پادشاه به ملت‌های مختلف در زبان خودشان و فرمان دادن به اینکه هر مردی در خانه خودش ارباب است (زبان رسمی آرامی شاهنشاهی بود)، اعطای مقام‌های بالا به غیر ایرانیان نام برد.
  35. ↑ بگفته تاریخچه یهودیت چاپ دانشگاه کمبریج برخی از خطاهای معروف کتاب عبارتند از: ذکر ۱۲۷ ساتراپ (استان) در امپراطوری ایران در حالی که هرودوت ۲۰ ساتراپ را ذکر می‌کند. بگفته هرودوت ملکه خشایار شاه آمستریس بود اگر چه در کتاب استر، استر این عنوان را بین سال‌های هفتم و بیستم پادشاه داشت. قصه مصنوعی کتاب که صحبت از تضادها می‌کند: یهودیان و بت پرستان، وشتی و استر، به دار آویختن‌هامان و قرار دادن مردخای به عنوان وزیر، قتل‌عام غیر یهودیان و کشتارهای ضد یهودی نیز یک افسانه را پیشنهاد می‌کنند.
  36. ↑ Davies, ‎William David (1990), The Cambridge history of Judaism (به انگلیسی), به کوشش William Horbury, John Sturdy, Steven T. Katz. Louis Finkelstein, Cambridge University Press, p. ۳۶۶–۳۶۷{{citation}}: نگهداری یادکرد:نام‌های متعدد:فهرست نویسندگان (link)
  37. ↑ The Religious Policy of Xerxes and the "Book of Esther" Author(s): Robert J. Littman Reviewed work(s):Source: The Jewish Quarterly Review, New Series, Vol. 65, No. 3 (Jan. , 1975), pp. 145-155 Published by: University of Pennsylvania Press Stable URL: http://www.jstor.org/stable/1454354
  38. ↑ (Sperling و Baumgarten ۲۰۰۷، صص. ۲۱۵–۲۱۸)
  39. ↑ (Sperling و Baumgarten ۲۰۰۷، صص. ۲۱۵–۲۱۸)
  40. ↑ Dandamayev، BIBLE i. As a Source for Median and Achaemenid History، 199-200.
  41. ↑ ۴۱٫۰ ۴۱٫۱ ۴۱٫۲ ۴۱٫۳ شاکر و فیاض، هامان و ادعای خطای تاریخی در قرآن!، 152-154.
  42. ↑ Albert De Jong, Traditions of the Magi: Zoroastrianism in Greek and Latin Literature, chap. 3, BRILL, 1997. Citing Berossus in his Babyloniaca (in a section preserved in Clement of Alexandria's Protrepticus)
  43. ↑ William Whiston, The Works of Flavius Josephus, the Learned and Authentic Jewish Historian, Milner and Sowerby, 1864, online edition Harvard University 2004. Cited in Contra Apionem which quotes a work referred to as Peri Ioudaion (On the Jews), which is credited to Hecataeus of Abdera (late fourth century BCE).
  44. ↑ Jacob Hoschander, The Book of Esther in the Light of History, Oxford University Press, 1923
  45. ↑ David Flusser, Josephus Goridines (The Josippon) (Vols. 1–2), The Bialik Institute, 1978
  46. ↑ Ehsan Yar-Shater, The History of al-Tabari : An Annotated Translation, SUNY Press, 1989
  47. ↑ The Columbia Encyclopedia, Sixth Edition article Abd al-Hasan Ali ibn al-Husayn Masudi, Columbia University Press, 2007
  48. ↑ Richard James Horatio Gottheil ed., Persian Literature, Volume 1, Comprising The Shah Nameh, The Rubaiyat, The Divan, and The Gulistan, Colonial Press, 1900
  49. ↑ Scherman, Nosson (July 1993). The Torah: Haftoras and Five Megillos. Brooklyn, New York, USA: Mesorah Publications, Ltd. pp. 1252, 1262. ISBN 0-89906-014-5.
  50. ↑ Scherman, Nosson (July 1993). The Torah: Haftoras and Five Megillos. Brooklyn, New York, USA: Mesorah Publications, Ltd. pp. 1252;1262. ISBN 0-89906-014-5.
  51. ↑ Babylonian Talmud Megillah 4a
  52. ↑ First, Mitchell (Nov 2010). "The Origin of Taanit Esther". AJS Review 34:2: 309–351. A short summary of this article is at http://www.seforim.blogspot.com/2011/03/origin-of-taanit-esther.html
  53. ↑ Kohler, Kaufmann; Malter, Henry (2002). "Purim". Jewish Encyclopedia. Retrieved 18 March 2011.
  54. ↑ Kohler, Kaufmann; Malter, Henry (2002). "Purim". Jewish Encyclopedia. Retrieved 18 March 2011.
  55. ↑ http://jewishnews.com.ua/en/publication/traditions_and_costumes_at_purim
  56. ↑ An children's song called "Light, Gladness, Joy, Honor," based on the previously-mentioned Esther 8:16 quote, is sung in some Reform Jewish communities, but since it is based on a liturgical quote, it wouldn't be in the list of songs above.
  57. ↑ Ari Jacobs & Abe Lederer (2013), Purim: Its Laws, Customs and Meaning, Jerusalem, Israel: Targum Press. p. 158.
  58. ↑ The Dead Sea Scrolls and the Old Testament, by Donald W. Parry, and Stephen D. Ricks
  59. ↑ * امید عطایی (۱۳۸۶)، پیامبر آریایی، ریشه‌های ایرانی در کیش‌های جهانی، تهران: انتشارات عطائیبه نقل از کتاب آئین شهریاری در شرق، ص ۲۹۲
  60. ↑ Encyclopædia Iranica | Articles
  61. ↑ Encyclopædia Iranica | Articles
  62. ↑ Netzer، ESTHER AND MORDECHAI، 13:‎ 657-658.
  63. ↑ معصومی، تاریخچه علم باستان شناسی، 194.
  64. ↑ http://www.hebrew4christians.com/Holidays/Winter_Holidays/Purim/Scandal/scandal.html
  65. ↑ http://www.haaretz.com/cmlink/purim-will-never-be-the-same-1.189873
  66. ↑ http://vho.org/aaargh/fran/livres9/Luthereng.pdf
  67. ↑ A Critical and Exegetical Commentary on the Book of Esther By Lewis Bayles Paton, Charles Scribner's Sons, 1916, Page 96.
  68. ↑ Randall L. Bytwerk. "adolf+Hitler"+purim&hl=en&ei=EfiZTOOaHMuQOMCAscEM&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=3&ved=0CDEQ6AEwAjgU#v=onepage&q="adolf%20Hitler"%20purim&f=false Landmark speeches of National Socialism, Texas A&M University Press, 2008. pg. 91. ISBN 1-60344-015-1.
  69. ↑ Satinover, Jeffrey (1997). Cracking the Bible code. New York: W. Morrow. p. 189. ISBN 0-688-15463-8. "according to the October 16, 1946 issue of the New York Herald Tribune"
  70. ↑ Cohen, Arthur Allen; Mendes-Flohr, Paul R., eds. (2009). 20th Century Jewish Religious Thought: Original Essays on Critical Concepts, Movements, and Beliefs. Philadelphia: Jewish Publication Society of America. p. 948. ISBN 978-0-8276-0892-4.
  71. ↑ "When Fury Rules". Time Magazine. March 7, 1994. Retrieved 2010-04-28..
  72. ↑ Schwartz, Sharona (2015-02-25). "Why Religious Jews See a Parallel Between the Netanyahu-Obama Rift on Iran and the Bible's Book of Esther" (به انگلیسی). Retrieved 2015-03-03. {{cite web}}: Unknown parameter |وب‌گاه= ignored (help)نگهداری یادکرد:تاریخ و سال (link)‏
  73. ↑ By (2015-03-03). "Netanyahu Purim Speech: Queen Esther Tale Invoked During Congress Iran Address" (به انگلیسی). Retrieved 2015-03-03. {{cite web}}: Unknown parameter |وب‌گاه= ignored (help)نگهداری یادکرد:تاریخ و سال (link)‏
  74. ↑ http://www.jpost.com/Diaspora/Purim-prank-gone-wrong-Jew-boys-arrested-in-Iran-for-graffiti-reading-Death-to-Haman-448277
  75. ↑ http://www.jewishpress.com/news/breaking-news/two-jews-arrested-in-tehran-for-anti-haman-graffiti/2016/03/18/
  76. ↑ http://www.algemeiner.com/2016/03/17/purim-prank-lands-2-iranian-jewish-teenagers-in-jail/
  77. ↑ When is Purim in 2006?
  78. ↑ When is Purim in 2007?
  79. ↑ When is Purim in 2008?
  80. ↑ When is Purim in 2009?
  81. ↑ When is Purim in 2010?
  82. ↑ When is Purim in 2011?
  83. ↑ When is Purim in 2012?
  84. ↑ When is Purim in 2013?
  85. ↑ When is Purim in 2014?
  86. ↑ When is Purim in 2015?
  87. ↑ When is Purim in 2016?
  88. ↑ When is Purim in 2017?
  89. ↑ Jewish Holidays 2017-2018
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ پوریم موجود است.

منابع

منابع برای مطالعه بیشتر

پیوند به بیرون

برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=پوریم&oldid=16808111»