زندگی: تفاوت میان نسخه‌ها

ویرایش پیوندها
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
نمایش تاریخچه به صورت تعاملی
→ تفاوت قدیمی‌ترتفاوت جدیدتر ←
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
دیداریویکی‌متن
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۲۶: خط ۲۶:


== تعریف ==
== تعریف ==
[[File:World_happiness_2006.png|پیوند=https://en.wikipedia.org/wiki/File:World_happiness_2006.png|چپ|بندانگشتی|300x300پیکسل|[[فهرست کشورها بر پایه شاخص رضایت از زندگی|کشورها بر پایه شاخص رضایت از زندگی]] (آمار سال ۲۰۰۶ میلادی){{legend|#0000FF|رضایت بسیار زیاد}} {{legend|#00C8C8|رضایت زیاد}} {{legend|#C8C800|رضایت معمولی}} {{legend|#FF8000|وضعیت دشوار}} {{legend|#FF0000|وضعیت اسفناک}} {{legend|#AAAAAA|کلاسبندی نشده / بدون داده}}]]
تعریف زندگی همواره یکی از چالش‌های دانشمندان و فلاسفه بوده است.<ref name="Definitions 2009">{{cite journal |title=Why Is the Definition of Life So Elusive? Epistemological Considerations |journal=Astrobiology |date=May 2009 |last=Tsokolov |first=Serhiy A. |volume=9 |issue=4 |doi=10.1089/ast.2007.0201 |bibcode=2009AsBio...9..401T |pages=401–412 |pmid=19519215}}</ref><ref name=Emmeche1997>{{cite web |first1=Claus |last1=Emmeche |date=1997 |title=Defining Life, Explaining Emergence |publisher=Niels Bohr Institute |url=http://www.nbi.dk/~emmeche/cePubl/97e.defLife.v3f.html |access-date=25 May 2012 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20120314095044/http://www.nbi.dk/~emmeche/cePubl/97e.defLife.v3f.html |archive-date=14 March 2012 }}</ref><ref name=McKay>{{Cite journal |title=What Is Life—and How Do We Search for It in Other Worlds? |journal=PLOS Biology |date=14 September 2004 |first=Chris P. |last=McKay |pmid=15367939 |volume=2 |issue=9 |pmc=516796 |page=302 |doi=10.1371/journal.pbio.0020302}}</ref> بخشی از مشکل از این بابت است که زندگی یک ماده نیست بلکه یک فرآیند است.<ref name="DefinitionMotivation">{{Cite journal |last=Mautner |first=Michael N. |title=Directed panspermia. 3. Strategies and motivation for seeding star-forming clouds |journal=Journal of the British Interplanetary Society |date=1997 |volume=50 |pages=93–102 |url=http://www.astro-ecology.com/PDFDirectedPanspermia3JBIS1997Paper.pdf |bibcode=1997JBIS...50...93M |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20121102064738/http://www.astro-ecology.com/PDFDirectedPanspermia3JBIS1997Paper.pdf |archive-date=2 November 2012 }}</ref><ref name="SeedingBook">{{Cite book |last=Mautner |first=Michael N. |title=Seeding the Universe with Life: Securing Our Cosmological Future |location=Washington D.C. |date=2000 |isbn=978-0-476-00330-9 |url=http://www.astro-ecology.com/PDFSeedingtheUniverse2005Book.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20121102064713/http://www.astro-ecology.com/PDFSeedingtheUniverse2005Book.pdf |archive-date=2 November 2012 }}</ref><ref>{{cite journal |title=What is life? It's a Tricky, Often Confusing Question |journal=Astrobiology Magazine |date=18 September 2014 |last=McKay |first=Chris}}</ref> نبود دانش نسبت به هر گونه ساختار زیستی در خارج از زمین (در صورت وجود) و عدم امکان مقایسه به پیچیدگی تعریف آن کمک کرده است.<ref>{{Cite journal |last1=Nealson |first1=K.H. |last2=Conrad |first2=P.G. |title=Life: past, present and future |journal=Philosophical Transactions of the Royal Society of London B |volume=354 |issue=1392 |pages=1923–1939 |date=December 1999 |pmid=10670014 |pmc=1692713 |doi=10.1098/rstb.1999.0532 |url=https://royalsociety.org/journals/|archive-date=3 January 2016 |archive-url=https://wayback.archive-it.org/all/20160103000925/https://royalsociety.org/journals/ |url-status=live }}</ref><ref name="Bioethics">{{Cite journal |last=Mautner |first=Michael N. |title=Life-centered ethics, and the human future in space |journal=Bioethics |volume=23 |pages=433–440 |date=2009 |doi=10.1111/j.1467-8519.2008.00688.x |pmid=19077128 |url=http://www.astro-ecology.com/PDFLifeCenteredBioethics2009Paper.pdf |issue=8 |s2cid=25203457 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20121102064743/http://www.astro-ecology.com/PDFLifeCenteredBioethics2009Paper.pdf |archive-date=2 November 2012 }}</ref> تعاریف فلسفی زیادی از زندگی ارائه شده است که مسئله و پیچیدگی اصلی آنها شیوهٔ تشخیص چیزهای زنده از دیگر چیزها بوده است.<ref name=Jeuken1975>{{cite journal|title=The biological and philosophical defitions of life |author=Jeuken M |journal=Acta Biotheoretica |volume=24 |issue=1–2 |pages=14–21 |date=1975 |doi=10.1007/BF01556737|pmid=811024 |s2cid=44573374 }}</ref> تعاریف حقوقی هم از زندگی ارائه شده و مورد بحث و جدل قرار گرفته. هدف اکثر آنها تمرکز بر این است که جان چه انسانی را می‌توان گرفت و عوارض قانونی این تصمیمات چه می‌تواند باشد.<ref name=Capron1978>{{cite journal|title=Legal definition of death |author=Capron AM |journal=Annals of the New York Academy of Sciences |date=1978 |doi=10.1111/j.1749-6632.1978.tb50352.x |pmid=284746 |volume=315 |issue=1 |pages=349–362|bibcode=1978NYASA.315..349C |s2cid=36535062 }}</ref> در یک پژوهش ۱۲۳ تعریف از زندگی ارائه شده است.<ref name="JBSD-20110317">{{cite journal |last=Trifonov |first=Edward N. |title=Vocabulary of Definitions of Life Suggests a Definition |date=17 March 2011 |journal=Journal of Biomolecular Structure and Dynamics |volume=29 |issue=2 |pages=259–266 |doi=10.1080/073911011010524992 |pmid=21875147 |doi-access=free }}</ref>
تعریف زندگی همواره یکی از چالش‌های دانشمندان و فلاسفه بوده است.<ref name="Definitions 2009">{{cite journal |title=Why Is the Definition of Life So Elusive? Epistemological Considerations |journal=Astrobiology |date=May 2009 |last=Tsokolov |first=Serhiy A. |volume=9 |issue=4 |doi=10.1089/ast.2007.0201 |bibcode=2009AsBio...9..401T |pages=401–412 |pmid=19519215}}</ref><ref name=Emmeche1997>{{cite web |first1=Claus |last1=Emmeche |date=1997 |title=Defining Life, Explaining Emergence |publisher=Niels Bohr Institute |url=http://www.nbi.dk/~emmeche/cePubl/97e.defLife.v3f.html |access-date=25 May 2012 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20120314095044/http://www.nbi.dk/~emmeche/cePubl/97e.defLife.v3f.html |archive-date=14 March 2012 }}</ref><ref name=McKay>{{Cite journal |title=What Is Life—and How Do We Search for It in Other Worlds? |journal=PLOS Biology |date=14 September 2004 |first=Chris P. |last=McKay |pmid=15367939 |volume=2 |issue=9 |pmc=516796 |page=302 |doi=10.1371/journal.pbio.0020302}}</ref> بخشی از مشکل از این بابت است که زندگی یک ماده نیست بلکه یک فرآیند است.<ref name="DefinitionMotivation">{{Cite journal |last=Mautner |first=Michael N. |title=Directed panspermia. 3. Strategies and motivation for seeding star-forming clouds |journal=Journal of the British Interplanetary Society |date=1997 |volume=50 |pages=93–102 |url=http://www.astro-ecology.com/PDFDirectedPanspermia3JBIS1997Paper.pdf |bibcode=1997JBIS...50...93M |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20121102064738/http://www.astro-ecology.com/PDFDirectedPanspermia3JBIS1997Paper.pdf |archive-date=2 November 2012 }}</ref><ref name="SeedingBook">{{Cite book |last=Mautner |first=Michael N. |title=Seeding the Universe with Life: Securing Our Cosmological Future |location=Washington D.C. |date=2000 |isbn=978-0-476-00330-9 |url=http://www.astro-ecology.com/PDFSeedingtheUniverse2005Book.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20121102064713/http://www.astro-ecology.com/PDFSeedingtheUniverse2005Book.pdf |archive-date=2 November 2012 }}</ref><ref>{{cite journal |title=What is life? It's a Tricky, Often Confusing Question |journal=Astrobiology Magazine |date=18 September 2014 |last=McKay |first=Chris}}</ref> نبود دانش نسبت به هر گونه ساختار زیستی در خارج از زمین (در صورت وجود) و عدم امکان مقایسه به پیچیدگی تعریف آن کمک کرده است.<ref>{{Cite journal |last1=Nealson |first1=K.H. |last2=Conrad |first2=P.G. |title=Life: past, present and future |journal=Philosophical Transactions of the Royal Society of London B |volume=354 |issue=1392 |pages=1923–1939 |date=December 1999 |pmid=10670014 |pmc=1692713 |doi=10.1098/rstb.1999.0532 |url=https://royalsociety.org/journals/|archive-date=3 January 2016 |archive-url=https://wayback.archive-it.org/all/20160103000925/https://royalsociety.org/journals/ |url-status=live }}</ref><ref name="Bioethics">{{Cite journal |last=Mautner |first=Michael N. |title=Life-centered ethics, and the human future in space |journal=Bioethics |volume=23 |pages=433–440 |date=2009 |doi=10.1111/j.1467-8519.2008.00688.x |pmid=19077128 |url=http://www.astro-ecology.com/PDFLifeCenteredBioethics2009Paper.pdf |issue=8 |s2cid=25203457 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20121102064743/http://www.astro-ecology.com/PDFLifeCenteredBioethics2009Paper.pdf |archive-date=2 November 2012 }}</ref> تعاریف فلسفی زیادی از زندگی ارائه شده است که مسئله و پیچیدگی اصلی آنها شیوهٔ تشخیص چیزهای زنده از دیگر چیزها بوده است.<ref name=Jeuken1975>{{cite journal|title=The biological and philosophical defitions of life |author=Jeuken M |journal=Acta Biotheoretica |volume=24 |issue=1–2 |pages=14–21 |date=1975 |doi=10.1007/BF01556737|pmid=811024 |s2cid=44573374 }}</ref> تعاریف حقوقی هم از زندگی ارائه شده و مورد بحث و جدل قرار گرفته. هدف اکثر آنها تمرکز بر این است که جان چه انسانی را می‌توان گرفت و عوارض قانونی این تصمیمات چه می‌تواند باشد.<ref name=Capron1978>{{cite journal|title=Legal definition of death |author=Capron AM |journal=Annals of the New York Academy of Sciences |date=1978 |doi=10.1111/j.1749-6632.1978.tb50352.x |pmid=284746 |volume=315 |issue=1 |pages=349–362|bibcode=1978NYASA.315..349C |s2cid=36535062 }}</ref> در یک پژوهش ۱۲۳ تعریف از زندگی ارائه شده است.<ref name="JBSD-20110317">{{cite journal |last=Trifonov |first=Edward N. |title=Vocabulary of Definitions of Life Suggests a Definition |date=17 March 2011 |journal=Journal of Biomolecular Structure and Dynamics |volume=29 |issue=2 |pages=259–266 |doi=10.1080/073911011010524992 |pmid=21875147 |doi-access=free }}</ref>


=== زیست‌شناسی ===
از آنجایی که هنوز تعریف واضحی از حیات وجود ندارد، بیشتر تعاریف فعلی در زیست‌شناسی، توصیفی هستند. زندگی ویژگی چیزی تلقی می‌شود که موجودیت خود را در محیط معین حفظ، بیشتر یا تقویت می‌کند. این ویژگی تمام یا بیشتر صفات زیر را نشان می‌دهد:
از آنجایی که هنوز تعریف واضحی از حیات وجود ندارد، بیشتر تعاریف فعلی در زیست‌شناسی، توصیفی هستند. زندگی ویژگی چیزی تلقی می‌شود که موجودیت خود را در محیط معین حفظ، بیشتر یا تقویت می‌کند. این ویژگی تمام یا بیشتر صفات زیر را نشان می‌دهد:<ref name=McKay/><ref name=Koshland>{{Cite journal |title=The Seven Pillars of Life |journal=Science |date=22 March 2002 | first=Daniel E. Jr. | last=Koshland |volume=295 |issue=5563 |pages=2215–2216 |doi=10.1126/science.1068489 |pmid=11910092 |doi-access=free }}</ref><ref>{{Cite book |title=The American Heritage Dictionary of the English Language |publisher=Houghton Mifflin |year=2006 |isbn=978-0-618-70173-5 |edition=4th |chapter=life }}</ref><ref name=merriamwebster>{{cite web|url=http://www.merriam-webster.com/dictionary/life|title=Life|publisher=Merriam-Webster Dictionary|access-date=25 July 2022|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20211213211541/https://www.merriam-webster.com/dictionary/life|archive-date=13 December 2021}}</ref><ref>{{cite web |url=http://phoenix.lpl.arizona.edu/mars141.php |title=Habitability and Biology: What are the Properties of Life? |access-date=6 June 2013 |website=Phoenix Mars Mission |publisher=The University of Arizona |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20140416114923/http://phoenix.lpl.arizona.edu/mars141.php |archive-date=16 April 2014 }}</ref><ref name="JBS-2012Feb">{{cite journal |last=Trifonov |first=Edward N. |title=Definition of Life: Navigation through Uncertainties |url=http://www.jbsdonline.com/mc_images/category/4317/21-trifonov-jbsd_29_4_2012.pdf |journal=Journal of Biomolecular Structure & Dynamics |volume=29 |issue=4 |pages=647–650 |issn=0739-1102 |access-date=12 January 2012 |doi=10.1080/073911012010525017 |pmid=22208269 |date=2012 |s2cid=8616562 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20120127142426/http://www.jbsdonline.com/mc_images/category/4317/21-trifonov-jbsd_29_4_2012.pdf |archive-date=27 January 2012 }}</ref><ref>{{Cite news |url=https://www.nbcnews.com/id/45963181/ns/technology_and_science/#.WCcX-snQf0w |title=Can scientists define 'life' ... using just three words? |last=Zimmer |first=Carl |date=11 January 2012 |work=NBC News |access-date=12 November 2016 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20160414085107/http://www.nbcnews.com/id/45963181/ns/technology_and_science#.WCcX-snQf0w |archive-date=14 April 2016 }}</ref>


# [[هم‌ایستایی]]: تنظیم محیط داخلی برای حفظ یک حالت ثابت؛ به عنوان مثال، تعریق برای کاهش دما
# [[هم‌ایستایی]]: تنظیم محیط داخلی برای حفظ یک حالت ثابت؛ به عنوان مثال، تعریق برای کاهش دما
# سازماندهی: از یک یا چند [[یاخته|سلول]] تشکیل شده
# [[سازماندهی زیستی|سازماندهی]]: از یک یا چند [[یاخته]] (واحد زندگی) تشکیل شده
# [[سوخت‌وساز|سوخت‌و ساز]]: تبدیل انرژی با تبدیل مواد شیمیایی و انرژی به ترکیبات یاخته‌ای ([[آنابولیسم]]) و تجزیهٔ ماده ارگانیک ([[کاتابولیسم]]). چیزهای زنده برای حفظ ساختار درونی (هم‌ایستایی) و تولید دیگر پدیده‌های مربوط به زندگی، به [[بیوانرژتیکس|انرژی]] نیاز دارند.
# [[سوخت‌وساز|سوخت‌و ساز]]
# [[رشد سلول|رشد]]: حفظ نرخ بالاتری از آنابولیسم نسبت به کاتابولیسم. یک ساختار در حال رشد به جای آنکه تنها به جمع کردن مواد بپردازد، اعضای بدن یا تنه‌اش بزرگتر می‌شوند.
# رشد
# [[سازگاری (زیست‌شناسی)|سازگاری]]: فرآیندی تکاملی است که طی آن یک جاندار توانایی زندگی بهتر در یک یا چند [[زیستگاه]] را پیدا می‌کند.<ref>{{cite book |last=Dobzhansky |first=Theodosius |chapter=On Some Fundamental Concepts of Darwinian Biology |date=1968 |chapter-url=http://dx.doi.org/10.1007/978-1-4684-8094-8_1 |title=Evolutionary Biology |pages=1–34 |place=Boston, MA |publisher=Springer US |doi=10.1007/978-1-4684-8094-8_1 |isbn=978-1-4684-8096-2 |access-date=23 July 2022 |archive-date=30 July 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220730033922/https://link.springer.com/chapter/10.1007/978-1-4684-8094-8_1 |url-status=live }}</ref><ref>{{Cite book |last=Wang |first=Guanyu |url=https://www.worldcat.org/oclc/868928102 |title=Analysis of complex diseases : a mathematical perspective |date=2014 |isbn=978-1-4665-7223-2 |location=Boca Raton |oclc=868928102 |access-date=23 July 2022 |archive-date=30 July 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220730033921/https://www.worldcat.org/title/analysis-of-complex-diseases-a-mathematical-perspective/oclc/868928102 |url-status=live }}</ref><ref>{{Cite book |url=https://www.worldcat.org/oclc/906025831 |title=Climate change impact on livestock : adaptation and mitigation |date=2015|editor-last1=Sejian|editor-first1=Veerasamy|editor-last2=Gaughan|editor-first2=John|editor-last3=Baumgard|editor-first3=Lance|editor-last4=Prasad|editor-first4=C. S.|isbn=978-81-322-2265-1 |location=New Delhi |oclc=906025831 |access-date=23 July 2022 |archive-date=30 July 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220730033921/https://www.worldcat.org/title/climate-change-impact-on-livestock-adaptation-and-mitigation/oclc/906025831 |url-status=live }}</ref>
# سازگاری
# واکنش به [[محرک (فیزیولوژی)|محرک‌ها]]: واکنش می‌تواند شکل‌های متفاوتی داشته باشد، از انقباض یک [[جاندار تک‌سلولی|جاندار تک‌یاخته‌ای]] در قبال مواد شیمیایی تا واکنش‌های پیچیدهٔ همهٔ احساسات [[جانداران چندسلولی|جانداران چندیاخته‌ای]]، از نمونه‌های واکنش به محرک خارجی هستند. واکنش معمولاً با جنبیدن همراه است، برای مثال برگ‌های یک گیاه به سمت خورشید می‌چرخند ([[نورگرایی]]).
# پاسخ به محرک‌ها
# [[تولیدمثل|تولید مثل]]: توانایی تولید جانداران منفرد جدید که یا به شکل [[تولیدمثل غیرجنسی|غیرجنسی]] از یک والد ساخته می‌شوند یا به شکل [[تولیدمثل جنسی|جنسی]] از دو جاندار والد به وجود می‌آیند.
# [[تولیدمثل|تولید مثل]]

این فرآیندهای پیچیده را [[فیزیولوژی|کارکردهای فیزیولوژیک]] (کاراندامی) می‌نامند. این کارکردها پایه‌های زیربنایی فیزیکی و شیمیایی مثل [[پیام‌رسانی سلولی]] و سازوکارهای کنترلی دارند که برای حفظ حیات الزامی هستند.


== اعمال حیاتی ==
== اعمال حیاتی ==

نسخهٔ ‏۵ مهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۰۸:۳۸

برای دیگر کاربردها، زندگی (ابهام‌زدایی) را ببینید.
«حیات» به اینجا تغییرمسیر دارد. برای دیگر کاربردها، حیات (ابهام‌زدایی) را ببینید.
این مقاله بخشی از مجموعه زیر است:
زیست در گیتی
نمای کلی
قابلیت زیست در منظومه شمسی
زیست فراتر از منظومه شمسی
لذت زندگی، اثر آنری ماتیس

زندگی، زیست یا حیات، وجه تمایز میان موادی است که دارای فرآیندهای زیستی نظیر پیام‌رسانی سلولی و خودکفایی هستند با موادی که فاقد چنین کیفیت‌هایی هستند. این ماده‌ها دارای ظرفیت رشد، پاسخ به محرک‌ها، سوخت‌وساز، تبدیل انرژی و تولیدمثل هستند. بر روی زمین انواع مختلفی از حیات از قبیل گیاهان، جانوران، قارچ‌ها، آغازیان، آرکی‌ها و باکتری هست. زیست‌شناسی علم مطالعهٔ زیست است. زندگی را معمولاْ فاصلهٔ میان تولد تا مرگ هر جاندار توصیف می‌کنند. هر جاندار پس از زایش، آغاز به رشد و نمو می‌کند و در نهایت به واسطهٔ مرگ، این روند متوقف می‌شود.[۱][۲]

ژن واحد وراثت است و یاخته (سلول) واحد ساختاری و عامل زندگی است.[۳][۴] یاخته‌ها دو گونه هستند: پروکاریوت‌ها (پیش‌هسته) و یوکاریوت‌ها (هوهسته)، هر دو گونه دارای یک سیتوپلاسم (میان‌یاخته) هستند که درون غشا قرار گرفته است. این غشاها دارای زیست‌مولکول‌های زیادی نظیر پروتئین و نوکلئیک اسید هستند. یاخته از طریق فرآیند تقسیم سلولی تولیدمثل می‌کند. در این فرآیند، سلول والد به دو یا چند سلول فرزند تقسیم شده و ژن‌های خود را به نسل تازه منتقل می‌کند. گاهی این تقسیم سلولی منجر به تنوع ژنتیکی گونه‌ها می‌شود.

بطور کلی جانداران را سامانه‌های باز تلقی می‌کنند که هم‌ایستایی دارند، متشکل از یاخته‌اند، چرخهٔ زندگی دارند، سوخت‌وساز و رشد می‌کنند، قابلیت سازگاری با محیط زیست دارند، به محرک‌ها پاسخ می‌دهند، تولیدمثل کرده و در طول چند نسل فرگشت (تکامل) دارند. گاهی اوقات سایر تعاریف بقیهٔ اشکال حیات غیریاخته‌ای مثل ویروس‌ها و ویروئیدها را هم شامل می‌شود اما این موارد معمولاً به حساب نمی‌آیند چون توانایی زیست خودکفا را ندارند و مجبورند از فرآیندهای زیستی میزبان‌های خود بهره ببرند.[۵][۶] ویروس‌ها فقط از رشته دی‌ان‌ای تشکیل شده‌اند و به تنهایی و بدون وجود سلول میزبان، علایم موجودات زنده را نشان نمی‌دهند. برخی از دانشمندان ویروس‌ها را مرز میان موجودات زنده و غیر زنده و به صورت یک هاله (مانند نیم سایه) دانسته‌اند، که کاملاً قابل جداسازی نیستند.

پیدایش حیات، فرآیند طبیعیِ آغاز زندگی از مواد غیرزنده همچون ترکیبات آلی ساده است. زندگی روی زمین از همان ابتدا باعث تغییر محیط زیست در مقیاس‌های زمانی مختلف زمین‌شناسی شده است با اینحال زندگی توانسته خود را با اکثر زیست‌بوم‌ها و شرایط سازگار کند. گونه‌های مختلف جانداران با تکیه بر تبارهای مشترک از طریق عواملی چون وراثت، تنوع ژنتیکی گونه‌ها و انتخاب طبیعی به وجود آمده‌اند و امروزه تخمین زده می‌شود که شمار گونه‌های زیستی بین ۳ میلیون تا ۱۰۰ میلیون باشد.[۷][۸]

مرگ، پایانی بی‌بازگشت برای همهٔ فرآیندهای زیستی‌ای است که جاندار را حفظ می‌کند و با وقوع آن زندگی به پایان می‌رسد. انقراض اصطلاحی برای اشاره به مرگ همهٔ اعضای یک گروه یا آرایه زیستی مثل گونه‌های جانوری است. هنگامی که یک گونه یا آرایه منقرض می‌شود، امکان بازگشت به زندگی را از دست می‌دهد. سنگواره‌ها آثار بجامانده یا رد پای جانداران هستند.

به تعریفی دیگر حیات نحوهٔ خاص از هستی است که مبدأ ظهور علم و قدرت شده و عامل هماهنگ‌کننده اندیشه علمی و انگیزه عملی است، به طوری که اندیشه علمی بر انگیزه عملی اشراف و نظارت داشته و انگیزه عملی تحت هدایت اندیشه علمی، به صورت کوشش عینی ظهور یابد.

«زندگی روزمره» مفهوم عامی است که همه مفهوم پردازی‌ها، تعاریف و روایت‌ها از آن ریشه می‌گیرند و از سوی دیگر، «زندگی روزمره» دارای ماهیت نسبتاً ناپایدار و سیالی است که به آسانی از زیر بار هر گونه تعریفی، شانه خالی می‌کند.[۹]

ریشه‌شناسی

لغت نامه دهخدا

زندگی. [زِ دَ / دِ] (حامص، اِ) زندگانی. (از فرهنگ فارسی معین). حیوة. (ناظم الاطباء). حیات. محیا. حیوان. نقیض مرگ. زندگانی. مقابل مردگی. مقابل مرگ و ممات و آن صفتی است مقتضی حس و حرکت. (از یادداشت‌های بخط دهخدا)[۱۰]

تعریف

تعریف زندگی همواره یکی از چالش‌های دانشمندان و فلاسفه بوده است.[۱۱][۱۲][۱۳] بخشی از مشکل از این بابت است که زندگی یک ماده نیست بلکه یک فرآیند است.[۱۴][۱۵][۱۶] نبود دانش نسبت به هر گونه ساختار زیستی در خارج از زمین (در صورت وجود) و عدم امکان مقایسه به پیچیدگی تعریف آن کمک کرده است.[۱۷][۱۸] تعاریف فلسفی زیادی از زندگی ارائه شده است که مسئله و پیچیدگی اصلی آنها شیوهٔ تشخیص چیزهای زنده از دیگر چیزها بوده است.[۱۹] تعاریف حقوقی هم از زندگی ارائه شده و مورد بحث و جدل قرار گرفته. هدف اکثر آنها تمرکز بر این است که جان چه انسانی را می‌توان گرفت و عوارض قانونی این تصمیمات چه می‌تواند باشد.[۲۰] در یک پژوهش ۱۲۳ تعریف از زندگی ارائه شده است.[۲۱]

زیست‌شناسی

از آنجایی که هنوز تعریف واضحی از حیات وجود ندارد، بیشتر تعاریف فعلی در زیست‌شناسی، توصیفی هستند. زندگی ویژگی چیزی تلقی می‌شود که موجودیت خود را در محیط معین حفظ، بیشتر یا تقویت می‌کند. این ویژگی تمام یا بیشتر صفات زیر را نشان می‌دهد:[۱۳][۲۲][۲۳][۲۴][۲۵][۲۶][۲۷]

  1. هم‌ایستایی: تنظیم محیط داخلی برای حفظ یک حالت ثابت؛ به عنوان مثال، تعریق برای کاهش دما
  2. سازماندهی: از یک یا چند یاخته (واحد زندگی) تشکیل شده
  3. سوخت‌و ساز: تبدیل انرژی با تبدیل مواد شیمیایی و انرژی به ترکیبات یاخته‌ای (آنابولیسم) و تجزیهٔ ماده ارگانیک (کاتابولیسم). چیزهای زنده برای حفظ ساختار درونی (هم‌ایستایی) و تولید دیگر پدیده‌های مربوط به زندگی، به انرژی نیاز دارند.
  4. رشد: حفظ نرخ بالاتری از آنابولیسم نسبت به کاتابولیسم. یک ساختار در حال رشد به جای آنکه تنها به جمع کردن مواد بپردازد، اعضای بدن یا تنه‌اش بزرگتر می‌شوند.
  5. سازگاری: فرآیندی تکاملی است که طی آن یک جاندار توانایی زندگی بهتر در یک یا چند زیستگاه را پیدا می‌کند.[۲۸][۲۹][۳۰]
  6. واکنش به محرک‌ها: واکنش می‌تواند شکل‌های متفاوتی داشته باشد، از انقباض یک جاندار تک‌یاخته‌ای در قبال مواد شیمیایی تا واکنش‌های پیچیدهٔ همهٔ احساسات جانداران چندیاخته‌ای، از نمونه‌های واکنش به محرک خارجی هستند. واکنش معمولاً با جنبیدن همراه است، برای مثال برگ‌های یک گیاه به سمت خورشید می‌چرخند (نورگرایی).
  7. تولید مثل: توانایی تولید جانداران منفرد جدید که یا به شکل غیرجنسی از یک والد ساخته می‌شوند یا به شکل جنسی از دو جاندار والد به وجود می‌آیند.

این فرآیندهای پیچیده را کارکردهای فیزیولوژیک (کاراندامی) می‌نامند. این کارکردها پایه‌های زیربنایی فیزیکی و شیمیایی مثل پیام‌رسانی سلولی و سازوکارهای کنترلی دارند که برای حفظ حیات الزامی هستند.

اعمال حیاتی

چرخه زندگی

تنفس، مهم‌ترین عامل حیاتی است. بعد از آن خوردن و آشامیدن مهم‌ترین اعمال حیاتی محسوب می‌شوند. جریان خون، حرکت، رشد و نمو و تولید مثل از اعمال حیاتی مشترک بسیاری از موجودات زنده هستند.

نگارخانه

جستارهای وابسته

پانویس

  1. ↑ # ^ ب Koshland جونیور، دانیل E. (۲۰۰۲ مارس ۲۲). «ستون هفت تن از زندگی»: علوم ۲۹۵ (۵،۵۶۳) ۲۲۱۵–۲۲۱۶. doi: 10.1126/science.1068489. PMID 11،۹۱۰،۰۹۲. http://www.sciencemag.org/cgi/content/full/۲۹۵/۵۵۶۳/۲۲۱۵. Retrieved ۲۰۰۹-۰۵-۲۵. راهنما ۲۰۰۹/۰۵/۲۵.
  2. ↑ #^ آمریکایی میراث فرهنگ لغت به زبان انگلیسی، نسخه ۴th، منتشر شده توسط هوتون Mifflin شرکت، از طریق:Answers.com
  3. ↑ "2.2: The Basic Structural and Functional Unit of Life: The Cell". LibreTexts. 2 June 2019. Archived from the original on 29 March 2020. Retrieved 29 March 2020.
  4. ↑ Bose, Debopriya (14 May 2019). "Six Main Cell Functions". Leaf Group Ltd./Leaf Group Media. Archived from the original on 29 March 2020. Retrieved 29 March 2020.
  5. ↑ "Virus". Genome.gov (به انگلیسی). Archived from the original on 11 May 2022. Retrieved 25 July 2022.
  6. ↑ "Are Viruses Alive?". Yellowstone Thermal Viruses (به انگلیسی). Archived from the original on 14 June 2022. Retrieved 25 July 2022.
  7. ↑ "life | Definition, Origin, Evolution, Diversity, & Facts". Encyclopedia Britannica (به انگلیسی). Archived from the original on 12 July 2022. Retrieved 25 July 2022.
  8. ↑ "How Many Species Exist?". National Wildlife Federation (به انگلیسی). Archived from the original on 25 July 2022. Retrieved 25 July 2022.
  9. ↑ جامعه‌شناسی سازمانی صفحه571
  10. ↑ «معنی زندگی | لغت‌نامه دهخدا». www.vajehyab.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۱-۲۹.
  11. ↑ Tsokolov, Serhiy A. (May 2009). "Why Is the Definition of Life So Elusive? Epistemological Considerations". Astrobiology. 9 (4): 401–412. Bibcode:2009AsBio...9..401T. doi:10.1089/ast.2007.0201. PMID 19519215.
  12. ↑ Emmeche, Claus (1997). "Defining Life, Explaining Emergence". Niels Bohr Institute. Archived from the original on 14 March 2012. Retrieved 25 May 2012.
  13. ↑ ۱۳٫۰ ۱۳٫۱ McKay, Chris P. (14 September 2004). "What Is Life—and How Do We Search for It in Other Worlds?". PLOS Biology. 2 (9): 302. doi:10.1371/journal.pbio.0020302. PMC 516796. PMID 15367939.
  14. ↑ Mautner, Michael N. (1997). "Directed panspermia. 3. Strategies and motivation for seeding star-forming clouds" (PDF). Journal of the British Interplanetary Society. 50: 93–102. Bibcode:1997JBIS...50...93M. Archived (PDF) from the original on 2 November 2012.
  15. ↑ Mautner, Michael N. (2000). Seeding the Universe with Life: Securing Our Cosmological Future (PDF). Washington D.C. ISBN 978-0-476-00330-9. Archived (PDF) from the original on 2 November 2012.
  16. ↑ McKay, Chris (18 September 2014). "What is life? It's a Tricky, Often Confusing Question". Astrobiology Magazine.
  17. ↑ Nealson, K.H.; Conrad, P.G. (December 1999). "Life: past, present and future". Philosophical Transactions of the Royal Society of London B. 354 (1392): 1923–1939. doi:10.1098/rstb.1999.0532. PMC 1692713. PMID 10670014. Archived from the original on 3 January 2016.
  18. ↑ Mautner, Michael N. (2009). "Life-centered ethics, and the human future in space" (PDF). Bioethics. 23 (8): 433–440. doi:10.1111/j.1467-8519.2008.00688.x. PMID 19077128. S2CID 25203457. Archived (PDF) from the original on 2 November 2012.
  19. ↑ Jeuken M (1975). "The biological and philosophical defitions of life". Acta Biotheoretica. 24 (1–2): 14–21. doi:10.1007/BF01556737. PMID 811024. S2CID 44573374.
  20. ↑ Capron AM (1978). "Legal definition of death". Annals of the New York Academy of Sciences. 315 (1): 349–362. Bibcode:1978NYASA.315..349C. doi:10.1111/j.1749-6632.1978.tb50352.x. PMID 284746. S2CID 36535062.
  21. ↑ Trifonov, Edward N. (17 March 2011). "Vocabulary of Definitions of Life Suggests a Definition". Journal of Biomolecular Structure and Dynamics. 29 (2): 259–266. doi:10.1080/073911011010524992. PMID 21875147.
  22. ↑ Koshland, Daniel E. Jr. (22 March 2002). "The Seven Pillars of Life". Science. 295 (5563): 2215–2216. doi:10.1126/science.1068489. PMID 11910092.
  23. ↑ "life". The American Heritage Dictionary of the English Language (4th ed.). Houghton Mifflin. 2006. ISBN 978-0-618-70173-5.
  24. ↑ "Life". Merriam-Webster Dictionary. Archived from the original on 13 December 2021. Retrieved 25 July 2022.
  25. ↑ "Habitability and Biology: What are the Properties of Life?". Phoenix Mars Mission. The University of Arizona. Archived from the original on 16 April 2014. Retrieved 6 June 2013.
  26. ↑ Trifonov, Edward N. (2012). "Definition of Life: Navigation through Uncertainties" (PDF). Journal of Biomolecular Structure & Dynamics. 29 (4): 647–650. doi:10.1080/073911012010525017. ISSN 0739-1102. PMID 22208269. S2CID 8616562. Archived from the original (PDF) on 27 January 2012. Retrieved 12 January 2012.
  27. ↑ Zimmer, Carl (11 January 2012). "Can scientists define 'life' ... using just three words?". NBC News. Archived from the original on 14 April 2016. Retrieved 12 November 2016.
  28. ↑ Dobzhansky, Theodosius (1968). "On Some Fundamental Concepts of Darwinian Biology". Evolutionary Biology. Boston, MA: Springer US. pp. 1–34. doi:10.1007/978-1-4684-8094-8_1. ISBN 978-1-4684-8096-2. Archived from the original on 30 July 2022. Retrieved 23 July 2022.
  29. ↑ Wang, Guanyu (2014). Analysis of complex diseases : a mathematical perspective. Boca Raton. ISBN 978-1-4665-7223-2. OCLC 868928102. Archived from the original on 30 July 2022. Retrieved 23 July 2022.
  30. ↑ Sejian, Veerasamy; Gaughan, John; Baumgard, Lance; Prasad, C. S., eds. (2015). Climate change impact on livestock : adaptation and mitigation. New Delhi. ISBN 978-81-322-2265-1. OCLC 906025831. Archived from the original on 30 July 2022. Retrieved 23 July 2022.

منابع

https://en.wikipedia.org/wiki/Life

برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=زندگی&oldid=37080582»