امانالله جهانبانی: تفاوت میان نسخهها
جز ربات ردهٔ همسنگ (۳۰.۱) +مرتب+تمیز (۱۴.۹ core): + رده:سپهبدهای ارتش شاهنشاهی ایران |
|||
خط ۹۷: | خط ۹۷: | ||
[[رده:زادگان ۱۸۹۵ (میلادی)]] |
[[رده:زادگان ۱۸۹۵ (میلادی)]] |
||
[[رده:سپهبدهای ارتش شاهنشاهی ایران]] |
[[رده:سپهبدهای ارتش شاهنشاهی ایران]] |
||
[[رده:سپهبدهای اهل ایران]] |
|||
[[رده:سناتورهای انتصابی مجلس سنا از تبریز]] |
[[رده:سناتورهای انتصابی مجلس سنا از تبریز]] |
||
[[رده:سناتورهای ایران]] |
[[رده:سناتورهای ایران]] |
نسخهٔ ۲۲ ژوئیهٔ ۲۰۱۸، ساعت ۲۲:۰۷
امانالله جهانبانی | |
---|---|
وزیر جنگ | |
پادشاه | محمدرضاشاه پهلوی |
نخستوزیر | علی سهیلی |
وزیر کشور / وزیر راه | |
آغاز به کار ۱۳۲۰ | |
نخستوزیر | محمدعلی فروغی |
اطلاعات شخصی | |
زاده | ۱۲۷۴ |
درگذشته | ۱۳۵۳ (۸۳ سال) امامزاده ابوطالب آدران رباطکریم |
ملیت | ایران |
همسر(ان) | سه همسر: قمر طلعت ، اختر السلطنه، هلن |
فرزندان | دوازده فرزند: نادر، مهرمنیر، خسرو، حمید، حسین |
پیشه | رئیس ادارهٔ کل صنایع و معادن |
تخصص | نظامی و سیاستمدار |
خدمات نظامی | |
خدمت/شاخه | نیروی زمینی ارتش شاهنشاهی ایران |
درجه | سپهبد |
سپهبد امانالله جهانبانی (۱۲۷۴–۱۳۵۳) از صاحبمنصبان در دوران دودمان پهلوی بود. او از فرماندهان ارتش شاهنشاهی ایران و همچنین پنج دوره نمایندهٔ مجلس سنا در دوران سلطنت محمدرضاشاه پهلوی و مدتی نیز رئیس ادارهٔ کل صنایع و معادن بود.
تحصیلات ابتدائی و خدمت در قزاقخانه
نصرتالله فرزند امانالله میرزا ضیاءالدوله نوهٔ سیفالله میرزا چهل و دومین پسر فتحعلی شاه قاجار که پس از انتحار پدر امانالله خوانده شد.[۱] امانالله را از ۱۰ سالگی[۲] جهت تحصیلات مقدماتی و عالی به مدارس نظام روسیه فرستادند.[۳] پس از بازگشت با درجه یاوری در قزاقخانه مشغول خدمت شد. چندی ریاست قسمت توپخانه آتریاد کرمانشاه را برعهده داشت. در همان آتریاد سرهنگ رضاخان فرمانده قسمت پیاده بود. امانالله مقارن کودتای اسفند ۱۲۹۹ درجه سرهنگی داشت.[۳]
قشون متحدالشکل
پس از تشکیل قشون متحدالشکل امانالله به ریاست ارکان حرب قشون برگزیده شد.[۴] وی فرمانده قوای اعزامی به آذربایجان جهت دفع خطر اسماعیل آقا بود که با کسب پیروزی در نبرد شکریازی قلعه چهریق را به تصرف قوای دولتی درآورد و نشان ذوالفقار گرفت.[۳] در خرداد ۱۳۰۲ سرپرست ۵۰ نفر دانشجویی بود که برای تحصیل نظام به اروپا اعزام شدند و دوره ژنرالی را آنجا طی کرد. در اوایل ۱۳۰۵ در معیت رضاشاه به خراسان سفر نمود و پس از خلع درجه و برکناری جان محمدخان فرمانده لشکر شرق شد. در ۱۳۰۶ با حفظ سمت به بلوچستان رفت و در چند زدوخورد به آن منطقه امنیت بخشید و درجه امیرلشکری گرفت. چندی هم ریاست بازرسی ارتش را سرپرستی میکرد. در ۱۳۱۴ رئیس دانشگاه جنگ شد و در اسفند همان سال به ریاست اداره کل صنایع و معادن رسید.[۵]
مغضوبیت
در نیمههای سال ۱۳۱۶ پس از یک شرفیابی به دلایل نامعلومی مورد غضب رضاشاه قرار گرفت. لاجرم از ریاست صنایع و معادن برکنار شد و چندی در زندان دژبان و بعد در زندان قصر حبس بود. سرانجام پس از یک سال با خلع درجه و اخراج از ارتش از زندان آزاد شد ولی تحت نظر پلیس بود.[۵]
بازگشت به سیاست
پس از استعفای رضاخان از جهانبانی اعاده حیثیت شد و با همان درجه به خدمت بازگشت و در کابینه فروغی وزیر شد.[۵] ابتدا وزیر کشور و سپس وزیر راه بود. در کابینه سهیلی به وزارت جنگ منصوب شد.[۱] برای پنج دوره متوالی سناتور بود و سرانجام به سال ۱۳۵۳ و در ۸۳ سالگی درگذشت.[۲]
فرزندان
جهانبانی دوبار ازدواج کرد، حاصل این ازدواجها نه فرزند بود. از جمله: نادر جهانبانی، مهرمنیر جهانبانی و خسرو جهانبانی که با شهناز پهلوی ازدواج کرد.[۶] یکی از دختران امانالله جهانبانی با محمود امانپور ازدواج کرد. امانپور پدر کریستین امانپور خبرنگار ای بی سی است.[۷]
پانویس
- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ دانشنامه جهان اسلام
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ ویکیپدیای انگلیسی
- ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ ۳٫۲ عاقلی ۴۱۳
- ↑ عاقلی ۱۰۹
- ↑ ۵٫۰ ۵٫۱ ۵٫۲ عاقلی ۴۱۴
- ↑ عاقلی، باقر (۱۳۸۶)، خاندانهای حکومت گر در ایران (جلد دوم)، تهران: نشر نامک، شابک ISBN ۹۶۴-۶۸۹۵-۴۲-۵ مقدار
|شابک=
را بررسی کنید: invalid character (کمک) - ↑ «خانواده کریستین امانپور از بهائیان سرشناس فارس بودند». خبرگزاری فارس. دریافتشده در ۴ فروردین ۱۳۹۱.
منابع
- دانشنامه جهان اسلام، نسخه آنلاین، مدخل جهانبانی. بازبینی ۷ بهمن ۱۳۸۹
- مشارکت کنندگان ویکیپدیای انگلیسی، مدخل Amanullah Jahanbani. بازبینی: ۳۱ ژانویه ۲۰۱۱
- دکتر باقر عاقلی (۱۳۸۶)، رضاشاه و قشون متحدالشکل، تهران: نشر نامک، شابک ISBN ۹۶۴-۶۸۹۵-۰۵-۰ مقدار
|شابک=
را بررسی کنید: invalid character (کمک)
- استانداران آذربایجان شرقی
- اهالی ایران در سده ۲۰ (میلادی)
- خاندان جهانبانی
- دانشآموختگان دانشگاه نظامی فنی-مهندسی
- درگذشتگان ۱۳۵۳
- درگذشتگان ۱۹۷۴ (میلادی)
- دور از وطنهای اهل ایران در روسیه
- زادگان ۱۲۷۴
- زادگان ۱۸۹۵ (میلادی)
- سپهبدهای ارتش شاهنشاهی ایران
- سناتورهای انتصابی مجلس سنا از تبریز
- سناتورهای ایران
- شاهزادگان قاجاریان
- فرماندهان ارتش شاهنشاهی ایران
- فرماندهان نظامی اهل ایران
- فیلد مارشالهای ایران
- وزیران ایران
- وزیران جنگ پهلوی
- وزیران راه پهلوی
- وزیران کشور پهلوی