نسخهای که میبینید نسخهای قدیمی از صفحه است که توسط Dexbot(بحث | مشارکتها) در تاریخ ۴ فوریهٔ ۲۰۲۱، ساعت ۲۰:۳۷ ویرایش شده است. این نسخه ممکن است تفاوتهای عمدهای با نسخهٔ فعلی داشته باشد.
نسخهٔ ویرایششده در تاریخ ۴ فوریهٔ ۲۰۲۱، ساعت ۲۰:۳۷ توسط Dexbot(بحث | مشارکتها)
کهنبال یا آرکئوپتریکس (انگلیسی: Archaeopteryx،تلفظ: /ˌɑːrkiːˈɒptərɪks/) دایناسوری گوشتخوار از دورهٔژوراسیک میباشد. این دایناسور از نیاکان پرندگان به شمار میرود که حدود ۱۵۰ تا ۱۵۵ میلیون سال قبل در دوره ژوراسیک در مجمعالجزایری در دریای گرمسیری کمعمق در جنوب آلمان زمانیکه اروپا خیلی نزدیک به استوا بودهاست، میزیسته است. اندازه و شکل کهنبال مثل زاغی اروپایی[۳] است که میتوانسته تا ۵/. متر در طول رشد کند. با وجود اینکه آنها اندازهٔ کوچک، بالهای وسیع و توانایی برای پرواز داشتند، کهنبال نسبت به پرندگان امروزی اشتراکات بیشتری با دایناسورهای دَدپا کوچک داشتند، بخصوص ویژگیهای بعدی را با دینونیکوسور[۴]درومااوساروس[۵] و ترودونتیدس[۶] به اشتراک گذاشتند، آروارهها با دندانهای تیز، سه انگشت با چنگالها، یک دم استخوانی بلند، انگشتان پای دوم (چنگال کشنده)، پرها و ویژگیهای اسکلتی مختلف.
آرکئوپتریکس از کلمه یونانی |ἀρχαῖος به معنی باستانی و کلمه یونانی |πτέρυξ به معنای بالدار گرفته شده و به معنای کهنبال است. این پرنده گاه با نام آلمانی Urvogel (نیا-پرنده) نیز نامیده میشود.
کهنبال، در سال ۱۸۶۱ در بندر باواریا کشف شد[۷]، و پس از فقط ۲ سال چارلز داروین تحقیقاتش را روی گونه اصلی منتشر کرد و یک بخشی از مدرک کلیدی بحث در مورد تکامل شد. در طی سالها، بیشتر از نه سنگواره از کهنبال بدست آمدهاست.