یبغوهای تخارستان

یبغوهای تخارستان
یبغوهای تخارستان;
۶۲۵ م.–۷۵۸ م.
	نشان ملی
	حداکثر وسعت قلمرو تحت کنترل یبغوهای توخارستان در حدود ۶۲۵–۶۵۲ م.
	بخارخدایان بخارا افشین‌ها اخشیدها کندز سمرقند چغانیان هرات شبرغان مرو یبغوهای تخارستان بلخ هندوستان کابلشاهان خسب بامیان بدخشان قبادیان غزنی کابل زونبیل ها کندهار گوزگان مزار; شریف واخان گلگت دودمان تانگ کشمیر لشکرگاه مولتان سند کندز، پایتخت، و دیگر شهرهای مهم یبغوهای تخارستان تا سال ۷۱۸ میلادی، پس از جدایی کابلشاهان و زونبیل ها. هرات، خسب و شبرغان سکه های ضرب شده توسط یبغوهای تخارستان داشتند
پایتخت	کندز
دین(ها)	بودیسم
حکومت	پادشاهی
• ح. ۶۲۵ CE	تاردوش شاد
دوره تاریخی	قرون وسطای آغازین
• بنیان‌گذاری	۶۲۵ م.
• فروپاشی	۷۵۸ م.
پیشین	پسین
	ساسانیان
	هپتالیان
دودمان تانگ
کابلشاهان
امروز بخشی از	افغانستان; پاکستان; ازبکستان; تاجیکستان

یبغوهای تخارستان (چینی ساده‌شده: 吐火罗叶护؛ چینی سنتی: 吐火羅葉護؛ پین‌یین: Tǔhuǒluó Yèhù�) دودمانی از خاقانات ترک غربی و هپتالیان با عنوان یبغو بودند که از سال ۶۲۵ میلادی در ناحیه تخارستان، شمال و جنوب آمودریا حکومت کردند. بقایای کوچکتر آنها الی سال ۷۵۸ پس از میلاد ناحیه بدخشان را تحت تسلط داشتند. نفوذ آنها تا قرن نهم پس از میلاد در جنوب شرقی افغانستان گسترش یافت و باعث ظهور دودمان‌های ترک شاهیان (شاهان کابل) و رتبیل شاهیان ( شاهان زابل) گردید.

یبغوها که ترک بودند، در ابتدا با ساسانیان پیمان بستند و بین سال‌های ۵۵۷-۵۶۵ میلادی هپتالیان را شکست دادند. شمال آمودریا ماوراءالنهر و سغدیانه) را خاقانات ترک غربی و جنوب آن را ساسانیان تحت کنترل گرفتند. آمودریا مرز بین ترک‌ها و ‌پارس‌ها باقی ماند تا اینکه در سال ۶۲۵ میلادی، تاردوش شاد پسر تون جبغو خان به تخارستان حمله کرده، شاهزاده نشین‌های هپتالیان را از بین برد.^[۵]

گرفتن تخارستان[ویرایش]

حمله اول[ویرایش]

خاقانات ترک غربی برای اولین بار در سال ۵۷۰ میلادی به تخارستان حملا کردند و شاهزاده نشینی هپتالیان را الی کابل از بین بردند. ساسانیان این مناطق را به ترک‌ها واگذار کردند چون با امپراتوری بیزانس در جنگ بودند.^[۶]

حمله دوم[ویرایش]

در سال ۵۹۰ م.، خاقان ترک ساوه‌شاه به بلخ حمله کرد و به تعقیب ساسانیان، شهرهای تالقان، بادغیس و هرات را تسخیر کردند. اما بهرام چوبین فرمانده ساسانی آنها را عقب راند و خاقان را در سغد کشت.^[۷]

حمله سوم[ویرایش]

در سال ۶۱۶ م.، نیروهای ساسانی به شاهزاده نشین هپتالیان حمله برد. این حمله واکنش خاقان شگوی‌خان را بر انگیخت و به حمایت هپتالیان لشکری فرستاد که ساسانیان را سخت شکست داده و آنها را تا ری و اصفهان عقب راندند. امکان سقوط امپراتوری ساسانی وجود داشت امت سکوی خان لشکر خود را فراخواند.^[۸]

منابع[ویرایش]

↑ "The account herewith quoted as 3.5. shows that this king of Tokhara had political power to control the principalities belonging to the Governors-General to the north and the south of the Hindukush, not to mention the Yuezhi Governor General." in Kuwayama, Shoshin (2005). "Chinese Records on Bamiyan: Translation and Commentary". East and West. 55 (1/4): 153, 3–5. ISSN 0012-8376. JSTOR 29757642.
↑ فهرست تفصیلی شهرها و مناطق تابعه در منابع چینی باستان: Taishan, Y. U. (2012). 歐亞學刊新3辑 (Eurasian Studies III): Records Relevant to the Hephthalites in Ancient Chinese Historical Works (به انگلیسی). 中華書局. p. 250.
↑ خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب <ref>‎ غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نام SK وارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
↑ Akasoy, Anna; Burnett, Charles; Yoeli-Tlalim, Ronit (14 December 2016). Islam and Tibet – Interactions along the Musk Routes (به انگلیسی). Routledge. p. 55. ISBN 978-1-351-92605-8.
↑ Dani, Ahmad Hasan; Litvinsky, B. A. (January 1996). History of Civilizations of Central Asia: The crossroads of civilizations, A.D. 250 to 750 (به انگلیسی). UNESCO. p. 367. ISBN 978-92-3-103211-0.
↑ Dani, Ahmad Hasan; Litvinsky, B. A. (January 1996). History of Civilizations of Central Asia: The crossroads of civilizations, A.D. 250 to 750 (به انگلیسی). UNESCO. p. 368. ISBN 978-92-3-103211-0.
↑ Rezakhani 2017, p. 177.
↑ Dani, Ahmad Hasan (1999). History of Civilizations of Central Asia: The crossroads of civilizations: A.D. 250 to 750 (به انگلیسی). Motilal Banarsidass Publ. p. 369. ISBN 978-81-208-1540-7.

[jstor.org-1] "The account herewith quoted as 3.5. shows that this king of Tokhara had political power to control the principalities belonging to the Governors-General to the north and the south of the Hindukush, not to mention the Yuezhi Governor General." in Kuwayama, Shoshin (2005). "Chinese Records on Bamiyan: Translation and Commentary". East and West. 55 (1/4): 153, 3–5. ISSN 0012-8376. JSTOR 29757642.

[2] فهرست تفصیلی شهرها و مناطق تابعه در منابع چینی باستان: Taishan, Y. U. (2012). 歐亞學刊新3辑 (Eurasian Studies III): Records Relevant to the Hephthalites in Ancient Chinese Historical Works (به انگلیسی). 中華書局. p. 250.

[SK-3] خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب <ref>‎ غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نام SK وارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).

[Routledge-4] Akasoy, Anna; Burnett, Charles; Yoeli-Tlalim, Ronit (14 December 2016). Islam and Tibet – Interactions along the Musk Routes (به انگلیسی). Routledge. p. 55. ISBN 978-1-351-92605-8.

[5] Dani, Ahmad Hasan; Litvinsky, B. A. (January 1996). History of Civilizations of Central Asia: The crossroads of civilizations, A.D. 250 to 750 (به انگلیسی). UNESCO. p. 367. ISBN 978-92-3-103211-0.

[HC368-6] Dani, Ahmad Hasan; Litvinsky, B. A. (January 1996). History of Civilizations of Central Asia: The crossroads of civilizations, A.D. 250 to 750 (به انگلیسی). UNESCO. p. 368. ISBN 978-92-3-103211-0.

[FOOTNOTERezakhani2017177-7] Rezakhani 2017, p. 177.

[8] Dani, Ahmad Hasan (1999). History of Civilizations of Central Asia: The crossroads of civilizations: A.D. 250 to 750 (به انگلیسی). Motilal Banarsidass Publ. p. 369. ISBN 978-81-208-1540-7.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]