بحران موشکی کوبا

بحران موشکی کوبا
بخشی از جنگ سرد
تاریخ ۱۶–۲۸ اکتبر، ۱۹۶۲ (۲۰ نوامبر محاصره دریایی کوبا پایان یافت) مکان کوبا نتیجه برداشتن موشک‌های هسته‌ای اتحاد جماهیر شوروی از کوبا برداشتن موشک‌های هسته‌ای آمریکا از ترکیه و ایتالیا توافق با اتحاد جماهیر شوروی مبنی بر اینکه ایالات متحده هرگز بدون تحریک مستقیم به کوبا حمله نخواهد کرد ایجاد خط تلفن اتمی بین ایالات متحده و اتحاد جماهیر شوروی
طرفین درگیر
اتحاد جماهیر شوروی کوبا پشتیبانی توسط: پیمان ورشو	ایالات متحده آمریکا ایتالیا ترکیه پشتیبانی توسط: ناتو
فرماندهان و رهبران
نیکیتا خروشچف آناستاس میکویان رودیون مالینوفسکی Issa Pliyev Georgy Abashvili فیدل کاسترو رائول کاسترو چه گوارا	جان اف. کندی رابرت مک‌نامارا مکسول تیلور کرتیس له‌می George Whelan Anderson Jr. رابرت اف. کندی آمینتوره فانفانی جولیو آندرئوتی جمال گورسل İlhami Sancar
تلفات و ضایعات
بدون تلفات	۱ هواپیمای جاسوسی لاکهید یو-۲ از دست رفت ۱ کشته

بحران موشکی کوبا که همچنین با عناوین بحران اکتبر ۱۹۶۲، بحران کارائیب یا هراس موشکی شناخته می‌شود یک تقابل ۱۳ روزه میان ایالات متحده و اتحاد جماهیر شوروی بود که در پی استقرار موشک‌های بالستیک میان‌برد شوروی در خاک کوبا آغاز شد. از این بحران اغلب به عنوان واقعه‌ای یاد می‌شود که به‌طور بالقوه‌ای می‌توانست جنگ سرد را به یک جنگ هسته‌ای تمام عیار تبدیل کند.

در اوت ۱۹۶۲، اتحاد شوروی در کوبا اقدام به ساختن سکوهای پرتاب موشک‌های میان‌برد کرد. پس از شکست عملیات آمریکایی خلیج خوک‌ها، شوروی موشک‌هایی را به بهانهٔ محافظت از کوبا در برابر حمله ایالات متحده آمریکا در کوبا مستقر کرد. از نظر شوروی این کار به همان اندازه توجیه‌پذیر بود که قرار گرفتن کلاهک‌های هسته‌ای توسط آمریکا در بریتانیا، ایتالیا، یونان و مهم‌تر از همه ترکیه.

در ماه اکتبر همان سال هواپیماهای لاکهید یو-۲ آمریکا از سکوهای پرتاب موشک‌های در حال ساخت عکس گرفتند. این سکوها قادر به پرتاب کردن موشک‌هایی با برد ۱۶۰۰ کیلومتر بودند. جان کندی رئیس‌جمهور ایالات متحده آمریکا، به محض آگاهی از حضور موشک‌های روسی، در پیام خود در شب ۲۲ اکتبر ۱۹۶۲ آماده‌باش نیروهای آمریکایی را اعلام و حرکت کلیه کشتی‌های شوروی به مقصد کوبا را ممنوع اعلام کرد. وی همچنین از نیکیتا خروشچف رهبر اتحاد شوروی خواست موشک‌ها را تحت نظارت سازمان ملل از کوبا خارج کند.

پس از چند روز مذاکرات نفس‌گیر، توافقی بین کندی و خروشچف حاصل شد. علناً، شوروی‌ها سلاح‌های تهاجمی خود در کوبا را نابود کرده و تحت تأیید سازمان ملل متحد به اتحاد شوروی منتقل می‌کردند، و در عوض آمریکا علناً اعلام و موافقت می‌کرد دیگر به کوبا حمله نکند. در خفا، ایالات متحده موافقت کرد همه پی‌جی‌ام-۱۹آ ژوپیتر‌های خود را که در ترکیه علیه اتحاد شوروی نصب شده بودند نابود کند. بر سر این که ایتالیا در توافق گنجانده شده بوده یا نه بحث وجود داشته‌است. با این که شوروی موشک‌های خود را نابود کرد، برخی بمب افکن‌های شوروی در کوبا ماندند، و آمریکا تا ۲۰ نوامبر آن سال قرنطینه نیروی دریایی را نگه داشت. در ۲۸ اکتبر بحران موشکی کوبا که جهان را تا آستانهٔ جنگ هسته‌ای پیش برد، پایان یافت و در مقابل، ایالات متحده نیز موشک‌های اتمی خود را از ترکیه خارج کرد.

منابع

• رابرت شولزینگر، " دیپلماسی آمریکا در قرن بیستم "، حمید رفیعی مهرآبادی، (دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی، تهران، ۱۳۷۹)، چاپ اول
• ویکی‌پدیای انگلیسی