اردکان

برای دیگر کاربردها، اردکان (ابهام‌زدایی) را ببینید.

اردکان
کشور	ایران
استان	یزد
شهرستان	اردکان
بخش	مرکزی
نام(های) قدیمی	ارتاکانا
سال شهرشدن	۱۳۲۵
مردم
جمعیت	۷۵٬۲۷۱ نفر در سال ۱۳۹۵
رشد جمعیت	۱۴٪
جغرافیای طبیعی
ارتفاع از سطح دریا	۱٬۰۴۰ متر
آب‌وهوا
میانگین دمای سالانه	۲۰ درجه سانتی‌گراد
میانگین بارش سالانه	۶۸ میلی‌متر در سال ۱۳۹۰
اطلاعات شهری
ره‌آورد	ارده، کنجد
وبگاه	شهرداری اردکان
تابلوی خوش‌آمد به شهر
اردکان روی نقشه ایران ۳۲٫۳۱۵۲۸۳°شمالی ۵۴٫۰۱۱۱۹۷°شرقی / 32.315283; 54.011197

اَردَکان شهری است در بخش مرکزی شهرستان اردکان استان یزد ایران. اردکان از بزرگ‌ترین شهرهای استان یزد است. بر پایه سرشماری سال ۱۳۹۵، جمعیت این شهر برابر با ۷۵٬۲۷۱ نفر بوده‌است. اردکان به معنی شهر مقدس که از دو کلمه ارد+کان تشکیل شده‌است که ارد به معنی مقدس و کان به معنی سرزمین است.

آثار تاریخی

منزل آیت‌الله روح‌الله خاتمی

برج بازار نو-اردکان

• زردُگ از مناطق باستانی اردکان است که آثاری مربوط به سده‌های پنجم و ششم هجری را در خود جای داده‌است. به نظر باستان شناسان میدان قلعه بعد از زردگ اقامتگاه دوم اردکانی‌ها بوده‌است.
• مسجد زیرده و مسجد جامع از بناهای مربوط به قرن دهم هجری
• مسجد حاج محمد حسین و خانهٔ سروری در محله چرخاب مربوط به دوره قاجاریه

نمایی از ساختمانی واقع در شهر قدیمی اردکان

قنات‌های اردکان

اردکان دارای قناتهای متعددی است. با همه اهمیتی که قنات‌ها در تداوم حیات متعادل و زاینده کویر دارند، امروزه، در اثر ورود و رواج شیوه‌های غیر بومی همچون چاه‌های عمیق در کویر، بیشتر قنات‌ها یا به‌طور کامل خشک هستند یا در آستانه خشک شدن.

معادن اردکان

از مهم‌ترین معادن اردکان و ایران می‌توان به سنگ آهن چادرملو، و اورانیم ساغند اشاره کرد. معادن باریت، سیلیس، سنگ‌های ساختمانی، و خاک مرغوب آن جهت صنایع کاشی نمونه‌های مورد اشاره هستند.

صنایع اردکان

اردکان به‌عنوان قطب فولاد (منطقه ویژه اقتصادی فولاد) درنظر گرفته شده‌است. از بزرگ‌ترین کارخانجات که در حوزه فولاد و سایر صنایع درحال راه‌اندازی هستند عبارت‌اند از:

1. کارخانجات گندله‌سازی اردکان
2. نیروگاه سیکل ترکیبی چادرملو
3. کارخانه آهن اسفنجی (DRI)
4. شرکت سرمایه‌گذاری فولاد غدیر
5. فولاد ارفع
6. شرکت الکترود گرافیتی ایران
7. مجتمع فولاد اردکان
8. شرکت کاشی و سرامیک گلسرام
9. شرکت کاشی ایفاسرام
10. کارخانجات کاشی صدف وزیر مجموعه‌ها
11. کاشی خاتم
12. مجتمع چینی بهداشتی رزسفید
13. شرکت صنایع خودرو کویر ایران
14. شرکت سرامیکهای صنعتی اردکان
15. کارخانجات نساجی اردکان
16. شرکت دامپروری میلشبار
17. کارخانجات شیشه شناور

و کارخانجات مختلفی در حوزه‌های صنایع غذایی، بهداشتی، تبدیلی، گرمایشی، سرمایشی، قطعه‌سازی وغیره.

پسته و حلوا ارده اردکان نیز معروف است.

کویر اردکان

این کویر که سیاه کوه نام دارد مهم‌ترین کویر منطقه یزد است. شکل آن درست مثل یک نعل اسب ست که با جهت شمال غربی - جنوب شرقی در شمال اردکان قرار گرفته‌است. این منطقهٔ کویری بین دو کوه منفرد سیاه‌کوه به ارتفاع ۲۰۵۰ متر در شمال و هریشت به ارتفاع ۱۹۳۹ متر در جنوب واقع است و مکانی ست مناسب جهت جذب جریان‌های آبی و سیلابی که از دامنهٔ این دو کوه سرازیر می‌شود.

پسته اردکان

یکی از مهم‌ترین محصولات تولیدی در اردکان پسته می‌باشد. اکثر مزارع پسته در منطقه احمدآباد، چاه افضل و حسن ابادانارکی وجود دارد. یکی از مناطقی که دارای پسته زار ها و مزارع پسته زیاد میباشد منطقه معروف به دم کفتار که از جاده اردکان چوپانان سمت چپ قابل مشاهده است

نقاط دیدنی

از محلهای دیدنی باید پیرهریشت و پیر سبز چک چک را نام برد، که هر دو بر روی کوه بنا گردیده‌اند، و زیارتگاه زرتشتیان از سراسر جهان هستند. دیگر جاهای دیدنی اردکان عبارت‌اند از خانه تقدیریها-خانه خاتمی -خانه سروری درمحله چرخاب -محلات قدیمی کوشکنو /کملاق /علی بیک و چرخاب - مجموعه آب انبارهای شهراحمدآباد - قنات عیش‌آباد احمدآباد -جنگلهای کویری حسن ابادانارکی-منارجنبان خرانق -منطقه حفاظت شده سیاه کوه در حاشیه روستای حسن‌آباد انارکی- امامزاده سید نورالدین-امامزاده سید هاشم شریف اباد—حوض عباس و…

نمایی از ساختمانی واقع در شهر قدیمی اردکان

نمایی از ساختمانی واقع در شهر قدیمی اردکان

منابع

• آب، خاک، ماشین، سال ۵، شماره ۳۷، صفحات ۴۴–۴۳
• اطلس گیتاشناسی استان‌های ایران، تهران: ۱۳۸۳ خ.

جستارهای وابسته

• کویر
• کویر سیاه کوه
• سیدمحمد خاتمی