مهردشت

مهردشت
کشور	ایران
استان	یزد
شهرستان	ابرکوه
بخش	بهمن
سال شهرشدن	۱۳۸۹
مردم
جمعیت	۸۰۶۷ نفر (۱۳۹۵)
جغرافیای طبیعی
ارتفاع	۲۰۵۰ متر
آب‌وهوا
میانگین دمای سالانه	۱۰
میانگین بارش سالانه	۶۰۰ م م
روزهای یخبندان سالانه	۹۰ روز
اطلاعات شهری
ره‌آورد	انار، انگور، پسته، لبنیات، دارو گیاهی، تخمه آفتابگردان، کشک، روغن، براتی ، شیره انگور، توت
پیش‌شمارهٔ تلفن	۰۳۵۳۲۸۷
مهردشت روی نقشه ایران ۳۱٫۰۲۴۷°شمالی ۵۳٫۳۵۷۵°شرقی / 31.0247; 53.3575

مِهردَشت، شهری است در شهرستان ابرکوه در استان یزد. این شهر در بخش بهمن ِ شهرستان ابرکوه واقع است. فاصله ی این شهر تا یزد، مرکز استان، تقریبا 150 کیلومتر است.

پیشینه

شهر مهردشت از تجمیع سه روستای مهرآباد، اِردی و نصرت‌آباد تشکیل شده‌است. هر کدام از این هسته‌ها خود از محلات مختلف تشکیل شده‌است.

محلات مهردشت

• اردی:

دروازه، دوازده امام، رحمت آباد، قلعه بی بی. شهرک

• مهرآباد:

نادعلیا، صدرآباد، حاجی‌آباد، حسینیه، لانیا مهرآباد. کشمیر (کشیر) دشت ، لیلاآباد

• نصرت‌آباد:

درب قلعه، قلعه نو و پشت قلعه

امامزادگان سید احمد و سید محمود

حرمِ این دو امامزاده در محله مهرآباد در یک ساختمان واقع است.

امامزاده بی بی نصرت

حرم این امامزاده در نصرت آباد، درب قلعه، واقع است.

موقعیت جغرافیایی

مهردشت از یک سو به شاخه ای از کوهستان زاگرس و سوی دیگر به کویر ابرکوه (ابرقو) متصل است ، آب و هوای مهردشت در پاییز و بهار معتدل و کوهستانی است اما در تابستان تحت تأثیر توده سودانی گرم و خشک است و در زمستان تحت تأثیر آب و هوای شهر صفاشهر هست. فاصله مهردشت با ابرکوه ۲۰ کیلومتر ، با شهر صفاشهر ۵۰ کیلومتر است ، با شهر بوانات ۷۰ کیلومتر ، با مروست ۹۰ کیلومتر فاصله دارد. در مناطق جنوبی مهردشت چندین چشمه دائمی و رودخانه فصلی وجود دارد که به سمت شمال مهردشت یعنی کویر ابرکوه سرریز میشوند. آب مصرفی کشاورزی در مهردشت از قنوات و چاه کشاورزی تامین می‌شود و شغل اکثر مردم مربوط به کشاورزی و دامداری است به طوری که دامداران به سمت جنوب مهردشت و صفاشهر استان فارس گسیل میشوند.

امکانات شهری

کتابخانه عمومی، پمپ بنزین، آتشنشانی، پارک و با وجود سه زورخانه در سه محله مهردشت ، یکی از قطب های ورزش زورخانه ای کشور هست.مهردشت، متاسفانه مورد بی مهری مسئولین شهرستان و استان قرار گرفته و از لحاظ خدمات مخصوصا بهداشتی و بیمارستانی محروم بوده است که با توجه به پوشش بخش بزرگ بهمن با جمعیت 20 هزار نفر ، مشکلاتی را پدید آورده است

مردم

شهر مهردشت دارای سه نوع گویش مختلف در هر محله ای می‌باشد که اختلاف آوایی آنها بسیار مشهود است.بیشترین جمعیت شهر در محله مهرآباد و بعد آن اردی و نصرت آباد ساکن هستند.فرهنگ عمومی شهر مهردشت شامل عروسی ، موسیقی ، عزاداری ، رسومات و... ترکیبی از فرهنگ دیگر نقاط سرحدات و شمال استان فارس (خود آن فرهنگ ها ترکیبی از فرهنگ قشقایی ، لری و... هست) ، با چاشنی فرهنگ قفقازی است. متاسفانه به دلیل همگون سازی فرهنگی در طی قرن ها در محله مهرآباد ، فرهنگ قفقازی (چچنی) مردم آن به جز مواردی از بین رفته است. ولی مردم محله اردی توانسته اند فرهنگ خود را تا حدودی حفظ کنند.یکی از دلایلی که قفقازی ها (گرجی ها ، چرکسی ها و چچنی ها ) در شهر هایی نظیر آباده ، آسپاس ، سده و دژکرد و مهردشت ساکن شدند ، ایجاد یک سد در مقابل ترکان مهاجم جنوب بوده است .راجر سیوری در کتاب خود ذکر کرده قفقازی های شمال فارس همیشه در لشکریان شاهان صفوی بودند و به مقامات بالای لشکری هم رسیدند . در سلسله افشاریه نیز به نقل کتاب عقاب کلات و خاطرات پزشک مخصوص نادرشاه در جنگ های کرنال و محاصره قندهار شرکت داشتند و رشادت های زیادی از خود به جا گذاشتند.

کتاب دوران قاجار اثر ونسا مارتین در جنگ های با روسیه تزاری در کناردشمن زیاری پیروزی هایی بدست آوردند اما در زمان ناصرالدین شاه هردو گروه توسط قاجاریان سرکوب شدند .تا اواخر قاجاریه و اوایل پهلوی که همزمان با جنگ جهانی اول می‌باشد قفقازی ها سرکوب می‌شدند اما با شروع جنگ جهانی اول و ضعف حکومت و حمله قشون انگلیسی به ایران و تشکیل پلیس جنوب ، قفقازی ها دوباره شروع به قدرت گیری کردند و باقشقایی ها متحد شده و به آباده حمله کردند و پلیس جنوب و انگلیسی ها را شکست دادند . در مهردشت هم سرداری به نام سردار مفخم خان منطقه شد و به کمک صولت‌الدوله قشقایی شتافت .

مهردشت در کتاب احسن التواریخ

طبق کتاب احسن‌التواریخ مردمان روستای مهرآباد دارای تبار چچنی هستند که در زمان شاه عباس کبیر به این منطقه تبعید شدند . شاه عباس کبیر در مجموع ده بار به قفقاز لشکر کشید ارمنی‌ها و گرجی‌ها توسط وی به اصفهان تبعید شدند ( گرجی های ایران) اما چچنی ها مقاومت بیشتری کردند اما بالاخره شکست سختی خوردند و شاه عباس کبیر با پیشنهاد وزیراعظمش حاتم بیگ اردوبادی بقیه آنها را به این منطقه فرستاد تا کمترین شباهتی به محل زندگی آنها نداشته باشد . اما توانستند خود را با شرایط وفق بدهند . در زمان حمله افغانها محمود افغان از مسیر ابرکوه به اصفهان رفت و مردم این مناطق معروف به سرحدات در مقابل محمد افغان بسیار مقاومت کردند اما حکومت مرکزی انگیزه ای برای شکست محمود افغان نداشت و باعث شد مقاومت مردم این منطقه هم شکست بخورد. در جنگ کرنال از سپاهیان سواره نادرشاه افشار بودند و به انتقام حمله محمود افغان برخواستند.

امروزه اکثر جمعیت شهر مهردشت از نوادگان تبعیدیان چچنی هستند که با مردمان بومی آمیخته شدند اما خصائل اجداد خود را نیز به ارث بردند که دلیلی بر نژاد قفقازی آنها است. اغلب افراد دارای تبار چچنی دارای قد بلند ، هیکل درشت ، پوست سفید ، مو و ریش بور و توان بدنی بالا هستند از مهمترین ویژگی چچنی تباران مهردشت وجود روحیه سلحشوری و شجاعت است که بیشتر شهدای مهرآباد چچنی تبار بودند .

منابع

• اطلس گیتاشناسی استان‌های ایران، تهران: ۱۳۸۳ خ.

• مختصات، نام شهردار

وبسایت: dashtemehr.ir دشت مهر مهردشت