ستاره‌ای بدرخشید و ماه مجلس شد

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
ستاره‌ای بدرخشید
زبانفارسی
شاعرحافظ[۱]
شمار ابیات۱۰
بحرمجتث مثمن مَخبون محذوف
مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن
متن

ستارهٔ بدرخشید و ماه مجلس شد
دل رمیدهٔ ما را رفیق و مونس شد
نگار من که بمکتب نرفت و خط ننوشت
بغمزه مسئله‌آموز صد مدرّس شد
ببوی او دل بیمار عاشقان چو صبا
فدای عارض نسرین و چشم نرگس شد
بصدر مصطبه‌ام می‌نشاند اکنون دوست
گدای شهر نگه کن که میر مجلس شد
خیال آب خضر بست و جام اسکندر
بجرعه نوشی سلطان ابوالفوارس شد
طرب‌سرای محبّت کنون شود معمور
که طاق آبروی یار منش مهندس شد
لب از ترشّح می پاک کن برای خدا
که خاطرم بهزاران گنه موسوس شد
کرشمهٔ تو شرابی بعاشقان پیمود
که علم بیخبر افتاد و عقل بیحسّ شد
چو زر عزیز وجودست نظم من آری
قبول دولتیان کیمیای این مس شد
ز راه میکده یاران عنان بگردانید
چرا که حافظ ازین راه رفت و مفلس شد




۲



۴



۶



۸



۱۰


نسخهٔ مبنا: تصحیحِ محمّد قزوینی و قاسم غنی

غزلی با مطلع «ستاره‌ای بدرخشید و ماه مجلس شد»، غزل شمارهٔ ۱۶۷ از دیوانِ حافظ در تصحیحِ محمد قزوینی و قاسم غنی است.

مفهوم و درون‌مایه[ویرایش]

وزن[ویرایش]

مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن

در اجراها[ویرایش]

محمودی خوانساری در برنامهٔ شمارهٔ ۵۳۳ از مجموعهٔ گل‌های رنگارنگ این غزل را در دستگاهِ شور اجرا کرده‌است.[۲] همین‌طور عبدالعلی وزیری در برنامهٔ شمارهٔ ۲ از مجموعهٔ گل‌های جاویدان این غزل را به همراه غزل به مژگان سیه کردی هزاران رخنه در دینم در دستگاه شور اجرا کرده‌است.[۳]

ترجمه‌ها[ویرایش]

در دیگر آثار هنری[ویرایش]

در نسخهٔ مصور کتابخانهٔ کاخ گلستان (شمارهٔ ۳۱۵۹) که شاه قاسم آن را در شوال ۱۰۰۳ ه‍.ق/ژوئن ۱۵۹۵ م نگارگری کرده، ۳ نگاره وجود دارد که نگارهٔ اول آن تصویری از همین غزل است.[۴]

پانویس[ویرایش]

منابع[ویرایش]

  • آذرنوش، آذرتاش؛ اینجنیتو، دومینیکو؛ باقری، بهادر؛ بلوکباشی، علی؛ بیات، علی؛ پاکتچی، احمد؛ خرمشاهی، بهاءالدین؛ دادبه، اصغر؛ ساجدی، طهمورث؛ سجادی، صادق؛ سمسار، محمدحسن؛ شمس، اسماعیل؛ عبدالله، صفر؛ کردمافی، سعید؛ کیوانی، مجدالدین؛ مسعودی آرانی، عبدالله؛ میثمی، حسین؛ میرانصاری، علی؛ نکوروح، حسن؛ هاشم‌پور سبحانی، توفیق؛ بخش هنر و معماری (۱۳۹۰). «حافظ». در سید محمدکاظم موسوی بجنوردی. دائرةالمعارف بزرگ اسلامی. ج. ۱۹. تهران: مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی. شابک ۹۷۸۶۰۰۶۳۲۶۰۴۷.
  • دادجو، درّه (۱۳۹۷). «خوشخوانی‌های دیوان حافظ». در بهاءالدین خرمشاهی. دانشنامهٔ حافظ و حافظ‌پژوهی. ج. ۲. تهران: نخستان پارسی. شابک ۹۷۸-۶۰۰-۹۹۷۶۴-۴-۷.
  • حافظ شیرازی، شمس‌الدین محمد بن بهاءالدین محمد. قزوینی، محمد؛ غنی، قاسم، ویراستاران. دیوان حافظ. تهران: سینا.