پرش به محتوا

جمهوری خلق: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
تفاوت جدیدتر ←
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
دیداریویکی‌متن
ایجاد شده توسط ترجمهٔ صفحهٔ «People's Republic»
(بدون تفاوت)

نسخهٔ ‏۴ دسامبر ۲۰۱۸، ساعت ۱۰:۲۸

جمهوری خلق عنوانی است که توسط برخی کشورهای مستقل با قانون اساسی جمهوری به کار می رود. نخستین بار جنبش های  عوام‌گرای سدۀ نوزدهم میلادی مانند جنبش فولکیش در آلمان و نارودنیک در روسیه این عبارت را مورد استفاده قرار دادند. شماری از کشورهای خلق شده در دوران جنگ جهانی اول و پس از آن، که عمر کوتاهی داشتند، خود را جمهوری خلق می نامیدند. بسیاری از این کشورهای در قلمرو امپراتوری سابق روسیه قرار داشتند که بر اثر انقلاب روسیه در سال 1917 دچار فروپاشی شد. چند جمهوری خلق دیگر پس از پیروزی متفقین در جنگ جهانی دوم ایجاد شد. با این که به کارگیری عبارت جمهوری خلق به کشورهای دارای حکومت سوسیالیستی محدود نیست، ولی با این کشورها متناظر شده است. چند کشور جمهوری با نظام سیاسی لیبرال دموکرات مانند بنگلادش و الجزایر، پس از جنگ استقلال، این عنوان را تصویب کردند.

جمهوری های خلق مارکسیستی-لنینیستی

جمهوری های خلق مارکسیستی-لنینیستی پس از انقلاب روسیه تشکیل شدند. اوکراین در سال 1917[۱] و سپس خانات خیوه[۲][./People's_Republic#cite_note-2 [2]] و امارت بخارا[۳][./People's_Republic#cite_note-3 [3]] در سال 1920 جمهوری خلق اعلام شدند. در سال 1921 تووا[۴][./People's_Republic#cite_note-4 [4]] و در سال 1924 همسایه اش مغولستان[۵][./People's_Republic#cite_note-5 [5]] جمهوری خلق شدند. پس از جنگ جهانی دوم، توسعۀ نظریۀ مارکسیستی-لنینیستی منجر به ظهور دموکراسی خلق شد. این مفهوم راهی به سوی سوسیالیسم از طریق دموکراسی چند طبقه ای و چندحزبی بود. کشورهایی که به این مرحله رسیده بودند، جمهوری خلق نامیده می شدند.[۶] دولت های اروپایی که در آن زمان جمهوری خلق شده بودند، شامل آلبانی،[۷] بلغارستان،[۸] چکسلواکی،[۹] مجارستان،[۱۰] لهستان،[۱۱] رومانی[۱۲][./People's_Republic#cite_note-12 [12]] و یوگسلاوی[۱۳][./People's_Republic#cite_note-13 [13]] بودند. در آسیا انقلاب کمونیستی چین منجر به تشکیل جمهوری خلق در این کشور شد.[۱۴] کرۀ شمالی نیز مارکسیسم-لنینیسم را پذیرفت و جمهوری خلق شد.[۱۵]

بسیاری از این کشورها خود را حکومت سوسیالیستی نیز می خواندند. در دهۀ 1960 رومانی و یوگسلاوی به نشانۀ توسعۀ سیاسی، استفاده از واژۀ خلق در نام رسمی خود را متوقف کردند و آن را با واژۀ سوسیالیستی جایگزین کردند. چکسلواکی نیز در همین دهه عبارت سوسیالیستی را به نام رسمی خود افزود.[۱۶] آلبانی از سال 1976 تا 1991 از هر دو عبارت در نام خود بهره می برد.[۱۷] این کشورها در غرب معمولاً حکومت های کمونیستی نامیده می شوند. البته هیچ یک از این کشورها خود را چنین توصیف نمی کردند و کمونیسم را سطحی از توسعۀ سیاسی می دانستند که هنوز به آن دست نیافته اند.[۱۸] احزاب کمونیست این کشورها عمدتاً در ائتلاف با احزاب دیگر بودند.[۱۹]

در دوران پس از استعمار، شماری از مستعمرات اروپایی سابق که به استقلال رسیده بودند و حکومت مارکسیستی-لنینیستی داشتند، نام خود را جمهوری خلق گذاشتند. این کشورها شامل آنگولا،[۲۰] اتیوپی،[۲۱] بنین، کنگو برازاویل،[۲۲] کامبوج،[۲۳] لائوس،[۲۴] موزامبیک[۲۵][./People's_Republic#cite_note-25 [25]] و یمن جنوبی[۲۶][./People's_Republic#cite_note-26 [26]] بودند. پس از انقلاب‌های ۱۹۸۹ جمهوری های خلق اروپای مرکزی و شرقی (آلبانی،[۲۷] بلغارستان،[۲۸] مجارستان[۲۹] و لهستان[۳۰]) و مغولستان عبارت خلق را که نشان دهندۀ حکومت های کمونیستی سابق آنها بود، از نام رسمی خود زدودند. این کشورها جمهوری شدند و نظام سیاسی خود را به لیبرال دموکراسی تغییر دادند. در همین زمان، بیشتر مستعمرات اروپایی سابق نیز نام خود را تغییر دادند تا دور شدند خود از مارکسیسم-لنینیسم را نشان دهند.

کشورهایی که اکنون از جمهوری خلق در نام کامل خود استفاده می کنند:

نمونه های تاریخی:

جمهوری های خلق غیر مارکسیستی-لنینیستی

برخی کشورها با ایده های سوسیالیستی تأسیس شدند، ولی لزوماً کمونیست نبودند.

کنونی

تاریخی

  • جمهوری خلق سوسیالیستی جماهیر عرب لیبی بزرگ (1977-2011)
  • جمهوری خلق اوکراین (1917-1921)
  • جمهوری خلق بلاروس (1918-1919)
  • جمهوری خلق کریمه (1918-1919)
  • جمهوری خلق زنگبار (1963-1964)

جستارهای وابسته

منابع

  1. ↑ Åslund, Anders (2009). How Ukraine Became a Market Economy and Democracy. Peterson Institute. p. 12. ISBN 9780881325461.
  2. ↑ Minahan, James (2013). Miniature Empires: A Historical Dictionary of the Newly Independent States. Routledge. p. 296. ISBN 9781135940102.
  3. ↑ Tunçer-Kılavuz, Idil (2014). Power, Networks and Violent Conflict in Central Asia: A Comparison of Tajikistan and Uzbekistan. Routledge advances in Central Asian studies. Vol. Volume 5. Routledge. p. 53. ISBN 9781317805113. {{cite book}}: |volume= has extra text (help)
  4. ↑ Khabtagaeva, Bayarma (2009). Mongolic Elements in Tuvan. Turcologica Series. Vol. Volume 81. Otto Harrassowitz Verlag. p. 21. ISBN 9783447060950. {{cite book}}: |volume= has extra text (help)
  5. ↑ Macdonald, Fiona; Stacey, Gillian; Steele, Philip (2004). Peoples of Eastern Asia. Vol. Volume 8: Mongolia–Nepal. Marshall Cavendish. p. 413. ISBN 9780761475477. {{cite book}}: |volume= has extra text (help)
  6. ↑ White, Stephen (2002). Communism and Its Collapse. Routledge. p. 13. ISBN 9781134694235.
  7. ↑ Gjevori, Elvin (2018). Democratisation and Institutional Reform in Albania. Springer. p. 21. ISBN 9783319730714.
  8. ↑ Stankova, Marietta (2014). Bulgaria in British Foreign Policy, 1943–1949. Anthem Series on Russian, East European and Eurasian Studies. Anthem Press. p. 148. ISBN 9781783082353.
  9. ↑ Müller-Rommel, Ferdinand; Mansfeldová, Zdenka (2001). "Chapter 5: Czech Republic". In Blondel, Jean (ed.). Cabinets in Eastern Europe. Palgrave Macmillan. p. 62. doi:10.1057/9781403905215_6. ISBN 978-1-349-41148-1.
  10. ↑ Hajdú, József (2011). Labour Law in Hungary. Kluwer Law International. p. 27. ISBN 9789041137920.
  11. ↑ Frankowski, Stanisław; Stephan, Paul B. (1995). Legal Reform in Post-Communist Europe: The View from Within. Martinus Nijhoff. p. 23. ISBN 9780792332183.
  12. ↑ Paquette, Laure (2001). NATO and Eastern Europe After 2000: Strategic Interactions with Poland, the Czech Republic, Romania, and Bulgaria. Nova. p. 55. ISBN 9781560729693.
  13. ↑ Lampe, John R. (2000). Yugoslavia as History: Twice There Was a Country. Cambridge University Press. p. 233. ISBN 9780521774017.
  14. ↑ "The Chinese Revolution of 1949". Office of the Historian, Bureau of Public Affairs. United States Department of State.
  15. ↑ Kihl, Young Whan; Kim, Hong Nack (2014). North Korea: The Politics of Regime Survival. Routledge. p. 8. ISBN 9781317463764.
  16. ↑ Webb, Adrian (2008). The Routledge Companion to Central and Eastern Europe Since 1919. Routledge Companions to History. Routledge. pp. 80 & 88. ISBN 9781134065219.
  17. ↑ Da Graça, John V (2000). Heads of State and Government (2nd ed.). St. Martin's Press. p. 56. ISBN 978-1-56159-269-2.
  18. ↑ Wilczynski, J. (2008). The Economics of Socialism after World War Two: 1945-1990. Aldine Transaction. p. 21. ISBN 978-0202362281. Contrary to Western usage, these countries describe themselves as 'Socialist' (not 'Communist'). The second stage (Marx's 'higher phase'), or 'Communism' is to be marked by an age of plenty, distribution according to needs (not work), the absence of money and the market mechanism, the disappearance of the last vestiges of capitalism and the ultimate 'whithering away' of the State.
  19. ↑ Wegs, J. Robert (1996). Europe since 1945: A Concise History. Macmillan International Higher Education. pp. 28–9. ISBN 9781349140527.
  20. ↑ "Popular Movement for the Liberation of Angola". Encyclopaedia Britannica.
  21. ↑ Shinn, David H.; Ofcansky, Thomas P. (2013). Historical Dictionary of Ethiopia. Scarecrow Press. p. 105. ISBN 9780810874572.
  22. ↑ Hughes, Arnold (2015). Marxism's Retreat from Africa. Routledge. pp. 10–11. ISBN 9781317482369.
  23. ↑ Schliesinger, Joachim (2015). Ethnic Groups of Cambodia. Vol. Vol 1: Introduction and Overview. Booksmango. p. 75. ISBN 9781633232327. {{cite book}}: |volume= has extra text (help)
  24. ↑ Anderson, Ewan W. (2014). Global Geopolitical Flashpoints: An Atlas of Conflict. Routledge. p. 194. ISBN 9781135940942.
  25. ↑ Wilczynski, Jozef (1981). An Encyclopedic Dictionary of Marxism, Socialism and Communism. Macmillan International Higher Education. p. 318. ISBN 9781349058068.
  26. ↑ Busky, Donald F. (2002). Communism in History and Theory: Asia, Africa, and the Americas. Greenwood Publishing Group. p. 73. ISBN 9780275977337.
  27. ↑ Europe Review 2003/04: The Economic and Business Report. World of Information. Kogan Page Publishers. 2003. p. 3. ISBN 9780749440671.
  28. ↑ Dimitrov, Vesselin (2013). Bulgaria: The Uneven Transition. Postcommunist States and Nations. Routledge. p. ix. ISBN 9781135136772.
  29. ↑ Yup, Xing (2017). Language and State: An Inquiry Into the Progress of Civilization. Rowman & Littlefield. p. 138. ISBN 9780761869047.
  30. ↑ "Polska. Historia", Internetowa encyklopedia PWN (به لهستانی), archived from the original on 1 October 2006, retrieved 11 July 2005 {{citation}}: More than one of |accessdate= و |access-date= specified (help); Unknown parameter |trans_title= ignored (|trans-title= suggested) (help)Unknown parameter |trans_title= ignored (help); More than one of |accessdate= and |access-date= specified (help)
برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=جمهوری_خلق&oldid=24983915»