کاخ‌های تهران: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
E235 (بحث | مشارکت‌ها)
E235 (بحث | مشارکت‌ها)
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
{{جستار وابسته|فهرست کاخ‌ها و عمارت‌های تهران}}
{{بدون منبع}}
===کاخ سلطنت آباد===
این کاخ در سال ۱۳۰۵ هجری قمری به فرمان [[ناصرالدین شاه]] ،در جلگه شرقی قریه رستم‌آباد ،ساخته شد. معماری ،سبک ساختمان [[کاخ]] و تزیینات گچبری آن معرف هنر دوره [[قاجار]] است و کوبی زرینی، که نشانه کاخ سلطنتی است، برفراز بلندترین نقطه [[شیروانی]] بام جای داده شده است.<ref name="kakhhayeteh">www.ketabeavval.ir</ref>

===کاخ نیاوران===
عملیات احداث این کاخ به دستور [[محمدرضا پهلوی]] در سال ۱۳۳۷آغاز گردید و با وقفه ای که در ساخت آن پیش آمد در سال ۱۳۴۶ به اتمام رسید.این بنا با مساحتی در حدود ۹۰۰۰ متر مربع در دو طبقه و یک نیم طبقه احداث و در ابتدا به عنوان محلی برای پذیرایی میهمانان خارجی در نظر گرفته شد ، اما پس از پایان ساخت به محل سکونت محمدرضا پهلوی و خانواده اش اختصاص یافت. طراح بنا [[محسن فروغی]] بود که طرح خود را بیشتر از [[معماری ایرانی]] و تلفیقی از [[هنر]] پیش و پس از اسلام الهام گرفته بود. همچنین گچ بری توسط [[استاد عبداللهی]]، [[آینه کاری]] توسط استاد علی اصغر و [[کاشی کاری]] نمای خارجی توسط استاد [[ابراهیم کاظم پور]] انجام شده است. این مجموعه در شمال شرق تهران ([[شمیرانات]]) قرار دارد. شکل گیری آن به نخستین سال های سلسله [[قاجار]] بازمی گردد. این مجموعه که پس از [[انقلاب اسلامی]] به مجموعه ای [[موزه]] ای تبدیل شده است تا سال 1378 با مجموعه [[سعدآباد]] به طور مشترک اداره می گردید و از آغاز سال 1379 رسماًٌ مستقل شد. اکنون با در بر گرفتن 5 موزه کاخ اختصاصی نیاوران ، [[کاخ صاحبقرانیه]] ، [[کوشک احمد شاهی]]، [[موزه جهان نما]] ، کتابخانه اختصاصی و فضا های فرهنگی دیگر همانند [[تالار آبی]] ، سینمای اختصاصی و گالری جهان نما و همچنین باغ نیاوران که از باغ های سه گانه ییلاقی و بزرگ شمال قدیم بوده است جاذبه هایی از تاریخ ، فرهنگ و طبیعت را به تماشا گذاشته است.<ref name="no1">www.vefagh.co.ir</ref>
[[پرونده:SaabgheraniehPalace.jpg|thumb|200px|left|کوشک احمد شاهی]]
===کوشک احمدشاهی===
این عمارت ، اواخر دوره قاجار جهت خوابگاه ییلاقی [[احمد شاه]] در میان [[باغ نیاوران]] با مساحتی بالغ بر 800 متر در دو طبقه با سقف شیروانی بنا گردید.از ویژگی های عمده این بنا تزئینات و نمای آجری به کار رفته در سرتاسر نمای بیرونی آن است. آجرها از نوع منقوش قالبی با طرح های متنوع به رنگ نخودی است.<ref name="no1">www.vefagh.co.ir</ref>
[[پرونده:Sahebgharanie.JPG|thumb|200px|left|کاخ صاحبقرانیه]]
===کاخ صاحبقرانیه===
[[ناصرالدین شاه]] در سال 1267 هجری قمری دستور داد ساخت [[قصر]] نیاوران را در دو طبقه شامل شاه نشین ، کرسی خانه ، حمام و 50-40 دستگاه خانه هر کدام شامل 4 اتاق و یک ایوان برای زنانش بسازند. او در سی و یکمین سال حکومتش خود را صاحب قران نامید و این کاخ را کاخ صاحبقرانیه نام نهاد. پس از او ، [[مظفرالدین شاه]] تغییراتی در ساختمان ایجاد و قسمتی از [[حرمسرا]] را خراب کرد . فرمان [مشروطیت]] نیز در حیاط کاخ صاحبقرانیه ، توسط او امضا گردید. در دوران [[پهلوی]] اول این کاخ برای برگزاری مراسم ازدواج [[محمدرضا پهلوی]] و [[فوزیه]] بازسازی می شود.<ref name="no1">www.vefagh.co.ir</ref>
===عمارت عثمانی و پل رومی===
در قرن نوزدهم، یکی از سفیران دولت [[عثمانی]] در محلبدر ،منطقة الهیه تهران، [[باغ]] و عمارتی ساخت که هم چنان به دولت [[ترکیه]] تعلق دارد. با توجه به پیشینه تاریخی دولت عثمانی ، که جانشین [[امپراتوری روم]] شرقی شد، نام رومی (همانند لقب [[مولانا جلال‌الدین محمد بلخی]]) روی پلی کوچکی در این محل باقی مانده است.<ref name="kakhhayeteh">www.ketabeavval.ir</ref>
===عمارت دارالفنون===
سنگ بنای این ساختمان به فرمان [[امیرکبیر]] در شمال [[ارگ سلطنتی]] نهاد شد نقشه آن کار [[میرزا رضای مهندس]] است که در زمان [[عباس میرزا]] ولیعهد [[فتحلیشاه]] برای تحصیل به [[انگلیس]] رفته بود . چهار طرف حیاط [[مدرسه]] را پنجاه اتاق احاطه کرده و در برابر آنها ایوانی گسترده است .نخستین در ورودی مدرسه به سوی خیابان ارگ بود و در کنونی که در خیابان [[ناصرخسرو]] است بعدها ساخته شد.<ref name="kakhhayeteh">www.ketabeavval.ir</ref>
===حوض خانه باغ قدیم نگارستان===
این بنا در باغ نگارستان است و در عهد [[فتح علی شاه]] و [[محمدشاه قاجار]] به شکل هشت گوش، یا شاه نشین‌های سبک [[زندیه]] ،ساخته و مزمن به [[گچ‌بری]]‌های عالی است. اکنون این بنا محل [[موزه هنرهای ملی]] است.<ref name="kakhhayeteh">www.ketabeavval.ir</ref>
[[پرونده:Khalvat-karimkhani-panorama.jpg|thumb|350px|left|خلوت کریم خانی واقع در کاخ گلستان]]
===کاخ گلستان===
مجموعه کاخ گلستان شامل اماکن دیدنی و تاریخی است که عبارتند از: اندرون یا [[عمارت فرح آباد]]، [[ایوان تخت مرر]]، [[تالار آینه]]، [[تالار الماس]]، [[تالار برلیان]]، [[تالار عاج]]، [[تخت خورشید]] معروف به [[تخت طاووس]]، [[تخت نادری]]، [[خلوت کریم خانی]]،[[شمس العماره]]، [[عمارت خروجی]] ([[موزه قیم]]، [[تالار گلستان]]، [[صندوق خانه]])، [[عمارت گالری]]،[[کاخ ابیض]].<ref name="kakhhayeteh">www.ketabeavval.ir</ref>

===کاخ مرمر===
این کاخ به فرمان [[رضا شاه پهلوی]] بنا شده و ساخت آن ازسال ۱۳۱۳ تا ۱۳۱۶ به درازا کشید. [[معماری]] آن آینده‌ای از سبک های شرقی و غربی است. کاخ مرمر از سال ۱۳۵۵ تا ۱۳۵۹ [[موزه]] بود. استادان و هنرمندانی مانند [[حسین لرزاده]] (معمار)، استاد یزدی (کاشی کار)، [[محمدحسین صنیع خاتم]] و [[حسین طاهر زاده]] در ساختن آن همکاری کرده‌اند. [[تخت مرمر]] یا [[تخت سلیمان]] به شکل یک سکوی دیواره‌دار بلند با شصت و پنج قطعه مرمر بزرگ و کوچک ساخته شده و در وسط ایوان کاخ مستقر گردیده است. تخت مرمر در سه سال اول سلطنت [[کریم‌خان زند]]، در سال های ۱۱۶۳ تا ۱۱۶۵ هجری قمری بنا شد. تخت مرمر کنونی که در وسط ایوان اصلی کاخ قرار دارد در سال ۱۲۲۰ هجری قمری به دستور [[فتح علی شاه قاجار]] ساخته شده است.<ref name="kakhhayeteh">www.ketabeavval.ir</ref>
[[پرونده:13860106 (126).JPG|thumb|200px|left|منظره شمس‌العماره از درون محوطه کاخ گلستان (۶ فروردین ۱۳۸۶)]]
===شمس العماره===
ناصرالدین شاه در سفر اروپا به ساخت بناهایی هم‌چون برج‌های اروپایی تمایل پیدا کرد. به این ترتیب‌، به دستور او، بنای مرتفعی ساختند تا خود و زنانش بتوانند منظره شهر تهران و دورنمای آن را تماشا کنند. بنای شمس‌العماره توسط دوست‌علی‌خان نظام‌الدوله معیرالممالک در سمت شرقی ارگ سلطنتی طی دو سال ساخته شد و تاریخ اتمام آن سال۱۲۸۴ ق است‌. شمس‌العماره از لحاظ ارتفاع و تقسیم بندی طبقات مانند بناهای غربی است‌، اما تزیین و آرایش داخلی و خارجی بنا ایرانی و در آن از سازه‌های سنتی استفاده شده است‌.<ref name="kakhhayeteh">www.ketabeavval.ir</ref>


* [[کاخ سلطنت آباد]]
* [[کاخ سلطنت آباد]]
* [[عمارت عثمانی و پل رومی]]
* [[عمارت عثمانی و پل رومی]]

نسخهٔ ‏۷ نوامبر ۲۰۱۰، ساعت ۱۳:۱۶

کاخ سلطنت آباد

این کاخ در سال ۱۳۰۵ هجری قمری به فرمان ناصرالدین شاه ،در جلگه شرقی قریه رستم‌آباد ،ساخته شد. معماری ،سبک ساختمان کاخ و تزیینات گچبری آن معرف هنر دوره قاجار است و کوبی زرینی، که نشانه کاخ سلطنتی است، برفراز بلندترین نقطه شیروانی بام جای داده شده است.[۱]

کاخ نیاوران

عملیات احداث این کاخ به دستور محمدرضا پهلوی در سال ۱۳۳۷آغاز گردید و با وقفه ای که در ساخت آن پیش آمد در سال ۱۳۴۶ به اتمام رسید.این بنا با مساحتی در حدود ۹۰۰۰ متر مربع در دو طبقه و یک نیم طبقه احداث و در ابتدا به عنوان محلی برای پذیرایی میهمانان خارجی در نظر گرفته شد ، اما پس از پایان ساخت به محل سکونت محمدرضا پهلوی و خانواده اش اختصاص یافت. طراح بنا محسن فروغی بود که طرح خود را بیشتر از معماری ایرانی و تلفیقی از هنر پیش و پس از اسلام الهام گرفته بود. همچنین گچ بری توسط استاد عبداللهی، آینه کاری توسط استاد علی اصغر و کاشی کاری نمای خارجی توسط استاد ابراهیم کاظم پور انجام شده است. این مجموعه در شمال شرق تهران (شمیرانات) قرار دارد. شکل گیری آن به نخستین سال های سلسله قاجار بازمی گردد. این مجموعه که پس از انقلاب اسلامی به مجموعه ای موزه ای تبدیل شده است تا سال 1378 با مجموعه سعدآباد به طور مشترک اداره می گردید و از آغاز سال 1379 رسماًٌ مستقل شد. اکنون با در بر گرفتن 5 موزه کاخ اختصاصی نیاوران ، کاخ صاحبقرانیه ، کوشک احمد شاهی، موزه جهان نما ، کتابخانه اختصاصی و فضا های فرهنگی دیگر همانند تالار آبی ، سینمای اختصاصی و گالری جهان نما و همچنین باغ نیاوران که از باغ های سه گانه ییلاقی و بزرگ شمال قدیم بوده است جاذبه هایی از تاریخ ، فرهنگ و طبیعت را به تماشا گذاشته است.[۲]

کوشک احمد شاهی

کوشک احمدشاهی

این عمارت ، اواخر دوره قاجار جهت خوابگاه ییلاقی احمد شاه در میان باغ نیاوران با مساحتی بالغ بر 800 متر در دو طبقه با سقف شیروانی بنا گردید.از ویژگی های عمده این بنا تزئینات و نمای آجری به کار رفته در سرتاسر نمای بیرونی آن است. آجرها از نوع منقوش قالبی با طرح های متنوع به رنگ نخودی است.[۲]

کاخ صاحبقرانیه

کاخ صاحبقرانیه

ناصرالدین شاه در سال 1267 هجری قمری دستور داد ساخت قصر نیاوران را در دو طبقه شامل شاه نشین ، کرسی خانه ، حمام و 50-40 دستگاه خانه هر کدام شامل 4 اتاق و یک ایوان برای زنانش بسازند. او در سی و یکمین سال حکومتش خود را صاحب قران نامید و این کاخ را کاخ صاحبقرانیه نام نهاد. پس از او ، مظفرالدین شاه تغییراتی در ساختمان ایجاد و قسمتی از حرمسرا را خراب کرد . فرمان [مشروطیت]] نیز در حیاط کاخ صاحبقرانیه ، توسط او امضا گردید. در دوران پهلوی اول این کاخ برای برگزاری مراسم ازدواج محمدرضا پهلوی و فوزیه بازسازی می شود.[۲]

عمارت عثمانی و پل رومی

در قرن نوزدهم، یکی از سفیران دولت عثمانی در محلبدر ،منطقة الهیه تهران، باغ و عمارتی ساخت که هم چنان به دولت ترکیه تعلق دارد. با توجه به پیشینه تاریخی دولت عثمانی ، که جانشین امپراتوری روم شرقی شد، نام رومی (همانند لقب مولانا جلال‌الدین محمد بلخی) روی پلی کوچکی در این محل باقی مانده است.[۱]

عمارت دارالفنون

سنگ بنای این ساختمان به فرمان امیرکبیر در شمال ارگ سلطنتی نهاد شد نقشه آن کار میرزا رضای مهندس است که در زمان عباس میرزا ولیعهد فتحلیشاه برای تحصیل به انگلیس رفته بود . چهار طرف حیاط مدرسه را پنجاه اتاق احاطه کرده و در برابر آنها ایوانی گسترده است .نخستین در ورودی مدرسه به سوی خیابان ارگ بود و در کنونی که در خیابان ناصرخسرو است بعدها ساخته شد.[۱]

حوض خانه باغ قدیم نگارستان

این بنا در باغ نگارستان است و در عهد فتح علی شاه و محمدشاه قاجار به شکل هشت گوش، یا شاه نشین‌های سبک زندیه ،ساخته و مزمن به گچ‌بری‌های عالی است. اکنون این بنا محل موزه هنرهای ملی است.[۱]

خلوت کریم خانی واقع در کاخ گلستان

کاخ گلستان

مجموعه کاخ گلستان شامل اماکن دیدنی و تاریخی است که عبارتند از: اندرون یا عمارت فرح آباد، ایوان تخت مرر، تالار آینه، تالار الماس، تالار برلیان، تالار عاج، تخت خورشید معروف به تخت طاووس، تخت نادری، خلوت کریم خانی،شمس العماره، عمارت خروجی (موزه قیم، تالار گلستان، صندوق خانهعمارت گالری،کاخ ابیض.[۱]

کاخ مرمر

این کاخ به فرمان رضا شاه پهلوی بنا شده و ساخت آن ازسال ۱۳۱۳ تا ۱۳۱۶ به درازا کشید. معماری آن آینده‌ای از سبک های شرقی و غربی است. کاخ مرمر از سال ۱۳۵۵ تا ۱۳۵۹ موزه بود. استادان و هنرمندانی مانند حسین لرزاده (معمار)، استاد یزدی (کاشی کار)، محمدحسین صنیع خاتم و حسین طاهر زاده در ساختن آن همکاری کرده‌اند. تخت مرمر یا تخت سلیمان به شکل یک سکوی دیواره‌دار بلند با شصت و پنج قطعه مرمر بزرگ و کوچک ساخته شده و در وسط ایوان کاخ مستقر گردیده است. تخت مرمر در سه سال اول سلطنت کریم‌خان زند، در سال های ۱۱۶۳ تا ۱۱۶۵ هجری قمری بنا شد. تخت مرمر کنونی که در وسط ایوان اصلی کاخ قرار دارد در سال ۱۲۲۰ هجری قمری به دستور فتح علی شاه قاجار ساخته شده است.[۱]

پرونده:13860106 (126).JPG
منظره شمس‌العماره از درون محوطه کاخ گلستان (۶ فروردین ۱۳۸۶)

شمس العماره

ناصرالدین شاه در سفر اروپا به ساخت بناهایی هم‌چون برج‌های اروپایی تمایل پیدا کرد. به این ترتیب‌، به دستور او، بنای مرتفعی ساختند تا خود و زنانش بتوانند منظره شهر تهران و دورنمای آن را تماشا کنند. بنای شمس‌العماره توسط دوست‌علی‌خان نظام‌الدوله معیرالممالک در سمت شرقی ارگ سلطنتی طی دو سال ساخته شد و تاریخ اتمام آن سال۱۲۸۴ ق است‌. شمس‌العماره از لحاظ ارتفاع و تقسیم بندی طبقات مانند بناهای غربی است‌، اما تزیین و آرایش داخلی و خارجی بنا ایرانی و در آن از سازه‌های سنتی استفاده شده است‌.[۱]


  1. ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ ۱٫۳ ۱٫۴ ۱٫۵ ۱٫۶ www.ketabeavval.ir
  2. ۲٫۰ ۲٫۱ ۲٫۲ www.vefagh.co.ir