میر شمس‌الدین ادیب‌سلطانی: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''میر شمس‌الدین ادیب‌سلطانی''' (زادهٔ ۱۳۱۰)، [[پزشک]]، [[فیلسوف]]، [[زبان‌شناس]]، [[نقاش]]، [[نویسنده]] و مترجم متون مهم ادبی و فلسفی است. او مترجم [[ارغنون (کتاب)|منطق ارسطو]]، [[سنجش خرد ناب]] [[کانت]] و همچنین [[رساله منطقی-فلسفی|رسالهٔ منطقی-فلسفی]] [[ویتگنشتاین]] به [[زبان فارسی]] است. وی به‌زبان‌های [[زبان انگلیسی|انگلیسی]]، [[زبان آلمانی|آلمانی]]، [[زبان فرانسه|فرانسه]]، [[زبان یونانی باستان |یونانی باستان]]، [[زبان عربی|عربی]]، [[زبان ایتالیایی|ایتالیایی]]، [[زبان روسی|روسی]]، [[زبان عبری|عبری]]، [[زبان ارمنی|ارمنی]]، [[زبان لاتین|لاتین]]، [[فارسی میانه]]، [[زبان پارتی|پارتی]]، [[زبان اوستایی|اوستایی]] و [[زبان ایرانی باستان|زبان |
'''میر شمس‌الدین ادیب‌سلطانی''' (زادهٔ ۱۳۱۰)، [[پزشک]]، [[فیلسوف]]، [[زبان‌شناس]]، [[نقاش]]، [[نویسنده]] و مترجم متون مهم ادبی و فلسفی است. او مترجم [[ارغنون (کتاب)|منطق ارسطو]]، [[سنجش خرد ناب]] [[کانت]] و همچنین [[رساله منطقی-فلسفی|رسالهٔ منطقی-فلسفی]] [[ویتگنشتاین]] به [[زبان فارسی]] است. وی به‌زبان‌های [[زبان انگلیسی|انگلیسی]]، [[زبان آلمانی|آلمانی]]، [[زبان فرانسه|فرانسه]]، [[زبان یونانی باستان |یونانی باستان]]، [[زبان عربی|عربی]]، [[زبان ایتالیایی|ایتالیایی]]، [[زبان روسی|روسی]]، [[زبان عبری|عبری]]، [[زبان ارمنی|ارمنی]]، [[زبان لاتین|لاتین]]، [[فارسی میانه]]، [[زبان پارتی|پارتی]]، [[زبان اوستایی|اوستایی]] و [[زبان ایرانی باستان|زبان فارسی باستان]] مسلط است.<ref name="Hamshahri-mag">اکبری، علی. [http://www.hamshahrimags.com/NSite/FullStory/News/?Id=1033 ''اندیشه‌های آقای مترجم: درآمدی بر سبک ترجمه دکتر میرشمس‌الدین ادیب سلطانی'']. گروه مجلات همشهری، ۱۹ بهمن ۱۳۸۹.</ref> |
||
== زندگی‌نامه == |
== زندگی‌نامه == |
||
نسخهٔ ۱۳ سپتامبر ۲۰۱۸، ساعت ۱۳:۳۳
میر شمس‌الدین ادیب‌سلطانی (زادهٔ ۱۳۱۰)، پزشک، فیلسوف، زبان‌شناس، نقاش، نویسنده و مترجم متون مهم ادبی و فلسفی است. او مترجم منطق ارسطو، سنجش خرد ناب کانت و همچنین رسالهٔ منطقی-فلسفی ویتگنشتاین به زبان فارسی است. وی به‌زبان‌های انگلیسی، آلمانی، فرانسه، یونانی باستان، عربی، ایتالیایی، روسی، عبری، ارمنی، لاتین، فارسی میانه، پارتی، اوستایی و زبان فارسی باستان مسلط است.[۱]
زندگی‌نامه
میر شمس‌الدین ادیب‌سلطانی، چهارمین فرزند زین‌العابدین ادیب‌سلطانی و بتول آغا در محله قلمستان تهران در سال ۱۳۱۰ به دنیا آمد. زبان فرانسه را در کودکی با کتاب دست دومی به نام فرانسه بدون معلم آموخت و زبان انگلیسی را از رادیو بی‌بی‌سی. او در سال ۱۳۲۲ به دبیرستان می‌رود و در همین ایام هم به سازمان جوانان حزب توده ایران می‌پیوندد.[۲]
او پس از اتمام شش سال متوسطه، در سال ۱۳۲۸ وارد دانشکده طب دانشگاه تهران می‌شود و دکترای پزشکی خود را از دانشکدهٔ پزشکی دانشگاه تهران دریافت کرد. برای ادامهٔ تحصیل در زمینهٔ روانپزشکی بالینی و تحقیقات بیوشیمی به وین رفت و بعد از چند ترم، دستیار پروفسور هافمن، از جمله سرشناس‌ترین روان پزشکان آن ایام شد. او سال ۱۳۴۰ برای دیدن خانواده به ایران بازگشت و وقتی بازگشت، به دانشگاه وین نرفت بنابراین روانپزشکی را نیمه کاره رها کرد و به لندن رفت.[۲] اطلاعات اندکی از زندگی‌نامهٔ ادیب موجود است.[۱][۳]
آثار
ادیب آثار ترجمه‌ای را مستقیماً از زبان مبدأ به فارسی برگردانده‌است. روشِ او را نمی‌توان سره‌نویسی نامید چرا که وام‌واژه‌های بسیاری در آثار او به چشم می‌خورد. روش او شکستنِ واژه‌هایِ زبان‌های اروپایی از نظرِ تکواژشناسی و سر هم کردنِ معادل‌های آن‌ها در زبانِ فارسی نو و میانه و باستانی است.[نیازمند منبع] آثار وی مشهور به استفادهٔ گسترده از واژگان فارسی است. او باور دارد که برای برزیستن زبان پارسی در جهان دانش و فناوری، چاره‌ای جز بهره‌بردن از همه توان زبان فارسی و هم خانواده‌هایش (ماننده اوستایی) و نیاکانش (پارسی باستانی و پارسی میانه) نیست.[نیازمند منبع] این‌گونه ترجمه از جانب برخی تشویق و از جانب برخی دیگر نیز مورد انتقاد قرار گرفته‌است.[۴][۵] منتقدان ترجمه‌های وی از آثار فلسفی باور دارند که او در ترجمه این آثار نثری دشوارفهم به کار برده و به «زبان‌سازی یا اختراع زبانی» دست یازیده‌است.[۶] این منتقدان ترجمه‌های او از آثار پیش‌گفته را «وفادار به متن ولی غیرقابل فهم» خوانده‌اند.[۷]
تألیف
- پژوهشی در پیرامون مسئلهٔ تصمیم در منطق: طرح چند خوارزمیک تحلیلی-معنایی. تهران: انتشارات امیرکبیر، ۱۳۷۳.
- درآمدی بر چگونگی شیوهٔ خطّ فارسی. تهران: انتشارات امیرکبیر: ۱۳۵۴؛ ویراست دوم: ۱۳۷۱؛ ویراست سوم: ۱۳۷۸.
- راهنمای آماده ساختن کتاب: برای مؤلفان، مترجمان، ویراستاران، کتابداران، ناشران، چاپخانه‌ها و دوستداران کتاب. تهران: ۱۳۶۵؛ ویراست دوم: ۱۳۷۴؛ ویراست سوم: ۱۳۸۱.
- رسالهٔ وین: بازنمود و سنجش مکتب فلسفی تحصل‌گروی منطقی یا آروین‌گروی منطقی حلقهٔ وین. تهران: مرکز ایرانی مطالعهٔ فرهنگ‌ها، ۱۳۵۹.
ترجمه
- ایمانوئل کانت، سنجش خرد ناب، تهران: انتشارات امیرکبیر، ۱۳۶۲؛ ویراست دوم: ۱۳۸۳.
- ارسطو، منطق ارسطو (ارگانون)، تهران: انتشارات نگاه، ۱۳۷۸؛ ویراست دوم: ۱۳۹۰.
- برتراند راسل، جُستارهای فلسفی، تهران: انتشارات امیرکبیر: ۱۳۶۳؛ ویراست دوم: ۱۳۸۷.
- ویلیام شکسپیر، بودن یا نبودن: تک‌گفتار هملت در سوگنامه‌ی هملت شاهپور دانمارک سروده‌ی ویلیام شیکسپیر. تهران: نشر نی، ۱۳۷۵.
- ویلیام شکسپیر، سوگنمایش شاه ریچارد سوم، تهران: انتشارات امیرکبیر، ۱۳۷۹.
- ویلیام شکسپیر، ویراستهٔ هرولد جنکینز، سوگنمایش هملت شاهپور دانمارک، تهران: انتشارات نگاه، ۱۳۸۵.
- لودویگ ویتگنشتاین، رسالهٔ منطقی-فلسفی، تهران: انتشارات امیرکبیر، ۱۳۷۱
- لودویگ ویتگنشتاین، ویراست دو زبانهٔ رسالهٔ منطقی-فلسفی، تهران: انتشارات امیرکبیر، ۱۳۸۹
- داوید هیلبرت و ویلهلم آکرمان، بنیادهای منطق نگریک، تهران: انتشارات امیرکبیر، ۱۳۸۰.
پانوشت‌ها
- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ اکبری، علی. اندیشه‌های آقای مترجم: درآمدی بر سبک ترجمه دکتر میرشمس‌الدین ادیب سلطانی. گروه مجلات همشهری، ۱۹ بهمن ۱۳۸۹.
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ ماهنامه اندیشه پویا، سال پنجم، شماره 38، مهر و آبان 1395
- ↑ همشهری آنلاین
- ↑ گزارش مهر از نشست «ویتگنشتاین در ایران»
- ↑ دربارهٔ هملت با برگردان ادیب‌سلطانی
- ↑ پرهام، باقر. باهم‌نگری و یکتانگری. مجموعه مقالات، انتشارات آگاه، ۱۳۷۸، ص. ۴۰۷.
- ↑ کلانتری، عبدی. میرشمس‌الدین ادیب‌سلطانی و مسئلهٔ چپ. رادیو زمانه، ۱۹ اردیبهشت ۱۳۹۰.
منابع
 |
مجموعهای از گفتاوردهای مربوط به میر شمس‌الدین ادیب‌سلطانی در ویکیگفتاورد موجود است. |
- درباره میر شمس‌الدین ادیب سلطانی - روزنامهٔ ایران
- صفحهٔ ادیب بر روی وب‌گاه انتشارات امیرکبیر
- همشهری: دربارهٔ هملت با برگردان ادیب‌سلطانی
- خردنامه همشهری، شماره ۳۹، تاریخ پانزدهم اسفند ۱۳۸۸ «نگاهی به سبک ترجمه ادیب سلطانی»
- «اندر احوالات غریب آقای ادیب»، مجله اندیشه پویا، شماره ۳۸، مهر و آبان ۱۳۹۵